ZTM 431 HDROLK VE PNMATK SSTEMLER Prof Dr

ZTM 431 HİDROLİK VE PNÖMATİK SİSTEMLER Prof. Dr. Metin Güner

HİDROLİK SİSTEMLER

12. HİDROLİK DEVRELER ve TASARIMI

12. 1. Giriş Hidrolik sistemi meydana getiren elemanların standart sembolleri kullanılarak devre şemaları çizilir. Şekil 12. 1 de temel hidrolik sistemin devre şeması görülmektedir. Hidrolik devrelerin çiziminde aşağıdaki kurallara dikkat edilmesi önerilmektedir. 1) Mutlaka standart sembollerden yararlanılmalıdır. (TS 1306, ISO 1219, DIN 24300) 2) Silindirler mümkünse yatay çizilmelidir. 3) Çizgiler yatay ve düşey olarak çizilmeli birleşen, kesişmeyen çalışma hatları belirlenmelidir.

4) Çizimler ölçekli olmalı ve gerekirse şablon kullanılmalıdır. 5) Valflerin kareleri her tarafta eşit büyüklükte olmalıdır. 6) Sisteme enerji verilmemiş gibi düşünülmeli ve valflar normal konumlarında bulunmalıdır. 7) Elektro-hidrolik kontrol şekillerinde elektrik ve hidrolik devrelerin birbirine karışmaması için ayrı çizilmelidir. 8) Çizimde teknik resim kuralları ve titizliği uygulanmalı ve resmin yanlış anlaşılmasına yol açacak çizgiler silinmelidir.

Şekil 12. 1 Temel hidrolik sistem ve devre şeması

12. 2. Hidrolik Devreler Basit Bir Hidrolik Sistemin Çalışması: Şekil 12. 2 de düşey konumda çalışan bir çift etkili silindirin devre elemanları verilmiştir. Yağ deposundaki (1) akışkan, (2) nolu elektrik motoru çalıştığı zaman pompayı tahrik ederek sisteme belirli basınçta gönderilir. Akışkanın basıncı (3) nolu emniyet valfi ile normal sınırlar arasında tutulur ve sistem aşırı basıncın zararlarından korunur. Hız ayarı yapan akış kontrol valfi (4), silindire giden yağın debisini kontrol eder ve hızın istenilen değerde tutulmasını ağlar. Yağ kontrol valfi (5) akışkanı silindirin üst veya alt tarafına yöneltir ve böylece aşağıya veya yukarıya doğru hareketi sağlar. Şekilde basınçlı akışkan silindirin üstüne yöneltilmiş ve piston aşağıya itilmektedir.

Pistonun yukarıya kaldırılması için (5) nolu yağ kontrol valfinin konumunu değiştirmek gerekir. Şekilde, (6) ve (7) sırasıya gidiş ve dönüş borularını, (9) silindiri, (10) piston ve (8) manometreyi göstermektedir.

Şekil 12. 2. Basit hidrolik devrenin çalışması

Prof. Dr. Metin GÜNER Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları ve Teknolojileri Mühendisliği Bölümü