Zorgleerlingen Ons een zorg Presentatie interventie Alie Blokhuis

Zorgleerlingen. Ons een zorg! Presentatie interventie Alie Blokhuis

Vraagstelling • De wet Passend Onderwijs treedt in september 2014 in werking. • Docenten zijn bepalend voor het succes van passend onderwijs in het mbo, maar zijn nog onvoldoende toegerust. Ook is er vrees voor taakverzwaring. • Centrale vraag: welke scholing kan het beste worden aangeboden om de handelingsbekwaamheid van docenten te vergroten en weerstanden weg te nemen.

Onderzoek Taakopvatting en houding jegens zorgleerlingen Gewenste scholing door docenten • De houding van docenten tegenover zorgleerlingen lijkt gerelateerd te zijn aan hun taakopvatting (nadruk op pedagogie, didactiek of inhoud) (Moerkamp, T. & Hermanussen, J. (2011) • Onderzocht is of dit bij de unit Techniek op het Nova College ook geldt (schriftelijke enquête). • In dat geval zou scholing die hierbij aansluit een goede invalshoek zijn. • Daarnaast is via interviews onderzocht op welke manier docenten zelf graag geschoold willen worden.

Conceptueel model

Belangrijkste resultaten analyseonderzoek • De taakopvatting in de onderzochte groep (mbodocenten Techniek) blijkt niet significant gerelateerd te zijn aan de houding tegenover zorgleerlingen. • Docenten willen vooral in teamverband geschoold worden aan de hand van specifieke casussen die spelen in het team.

Interventie Reflectie maakt naast taakopvatting onderdeel uit van de professionele identiteit van een docent (Beijaard, Meijer& Verloop, 2004). Interventie sluit aan bij de professionele identiteit van de docent en is vooral gericht op bewustwording en reflectie, zowel individueel als in teamverband. • Hoe docenten zichzelf zien speelt een cruciale rol in het reflectieproces dat op gang komt als docenten geconfronteerd worden met een onderwijsvernieuwing • Het resultaat van het reflectieproces bepaalt hoe docenten met die vernieuwing omgaan in hun klassen. (Beijaard, Verloop & Vermunt, 2000).

Handelings- en opbrengstgericht werken • Scholing zou er dan ook vooral op gericht moeten zijn docenten, individueel en in teamverband, de gelegenheid te geven op hun eigen handelen te reflecteren. • Op basis van de resultaten van het onderzoek is besloten tot een interventie die aansluit bij de totale beroepsidentiteit van de docent met als vorm uitgangspunt handelings- en opbrengstgericht werken (Clijsen, Gijzen, De Lange & Spaans, 2007). • Beide gaan uit van doelgericht werken: het stellen van ambitieuze (team)doelen die cyclisch geëvalueerd worden, waarbij gereflecteerd wordt op het eigen handelen en de samenwerking in het team.

De vormgeving van de interventie • Kort gedigitaliseerd en voorgeprogrammeerd handelingsplan voor (zorg)leerlingen dat gemakkelijk geïndividualiseerd kan worden. • Het formulier kan ook eenvoudig geraadpleegd worden door collega-docenten en andere belanghebbenden die toegangsrechten hebben. Zij kunnen ook commentaar en eigen observaties op het formulier kwijt. • Het ingevulde formulier is de basis voor de halfjaarlijkse leerlingenevaluatie in het team, de basis voor individuele reflectie en teamreflectie en scholingswensen. • Ook vormt een aanknopingspunt om de aanpak van leerlingen verder te verfijnen.

Opzet van de interventie: werkhypothese (CIMO) Interventie Korte beschrijving van de interventie: wat gaan we doen? Handeling: Werkwoord Mechanisme Vooronderstelling over het proces dat ervoor zorgt dat de interventie leidt tot de outcome. Antwoord op de vraag: waarom werkt de interventie? Outcome 1 Beschrijving van de te verwachten outcomes (effecten) (na half jaar) Verandering gedrag, emotie of cognitie Proces: Stappen Veranderd gedrag, emotie of cognitie Toestand: Zelfstandig naamwoord, voltooid deelwoord Team krijgt uitleg over doel Docenten merken dat invulling begeleidingsformulier en geen buitensporige instructie voor het invullen ervan administratie vergt (voorbeelden) + oefenen Onrust over taakverzwaring wordt voorkomen Docententeam a. signaleert cursisten die extra aandacht nodig hebben b. inventariseert gezamenlijk onderwijsbehoeften en mogelijke aanpak van deze cursisten c. benoemt onderwijsdoelen voor deze cursisten Docenten scheppen voor zichzelf duidelijkheid w. b. onderwijsbehoeften van cursisten en mogelijke manieren om hun les daarop af te stemmen. Samenwerken leidt tot gedeelde verantwoordelijkheid Docenten hebben inzicht gekregen in de onderwijsbehoeften van cursisten en hun eigen mogelijkheden. Versterking teamverband Product: individueel begeleidingsformulier Docenten voeren aanpak uit Docenten worden zich bewust Docenten hebben inzicht welke informatie of vaardigheid gekregen in hun behoefte ze missen. aan professionalisering. Product: overzicht sterke, zwakke kanten AB bespreekt op individuele basis individuele begeleidingsformulieren met docenten en bepaalt in overleg individuele ondersteuning van docent Docenten realiseren dat professionalisering noodzakelijk is Weerstand tegen professionalisering is afgenomen. Docenten stellen individuele Docenten hebben inzage in de begeleidingsformulieren centraal onderwijsbehoefte en beschikbaar gewenste aanpak van alle cursisten en kunnen hun eigen opmerkingen toevoegen Docenten overleggen effectiever met elkaar in geval van problemen. Reflectiebijeenkomst om na te Docenten reflecteren op hun gaan gedrag ten aanzien van a. in hoeverre onderwijsdoelen zorgcursisten zijn bereikt b. in hoeverre begeleidingsformulier bijdraagt / heeft bijgedragen aan gedrag dat inspeelt op de onderwijsbehoeften van de cursist Docenten hebben inzicht in de bijdrage die hun gedrag levert aan de resultaten van de cursist en kunnen op basis hiervan hun gedrag aanpassen. Hierna volgt nieuwe cyclus Outcome 2 Beschrijving van de te verwachten opbrengst (op de lange termijn) Effectief leraargedrag Tevreden cursisten Verminderde uitval Probleemgedrag is afgenomen Onderwijsdoelen bereikt binnen vooraf gestelde termijn Snellere doorstroom

Evaluatie • Aan het begin en aan het einde van de interventie zijn de docenten van het team individueel bevraagd om na te gaan of de interventie de beoogde effecten heeft bereikt. • Daarnaast is eind mei een bijeenkomst belegd met hele team om te reflecteren op de betekenis van de interventie voor de samenwerking binnen het team.

Resultaten en conclusie Onderdeel Resultaten Wat heb ik geleerd? Uitleg interventie Grote belangstelling bij docenten, actieve betrokkenheid Docenten willen vooral meedenken en betrokken worden. Signaleren onderwijsbehoeften Inzicht in sterke en zwakke kanten Bepalen van behoefte aan individuele professionele ondersteuning Reflectiebijeenkomst Wat heeft me verrast? Positieve houding van collega’s, inzet, voorstel om leerlingen te betrekken bij het vormgeven van het formulier. Docenten zagen dit vooral als Docenten willen van elkaar Bereidheid om van elkaar te taak van de SLB’er. Inmiddels leren als het gaat om het leren. zien alle docenten hierbij voor benoemen van Meedenken: voorstel om het zichzelf een rol weggelegd. De onderwijsbehoeften. formulier voor alle leerlingen overzichten in het te gebruiken bij de begeleidingsformulier blijken leerlingbespreking om een goed aanknopingspunt. gezamenlijk een beter inzicht te krijgen Docenten vinden het moeilijk Open communicatie en Onzekerheid bij docenten als deze punten te formuleren. onderling vertrouwen het gaat om het formuleren belangrijk. van zwakke punten. Docenten willen vooral met Inzicht in wat docenten nodig Bereidheid om hierover na te elkáár overleggen en hebben aan specifieke scholing denken en er met elkaar over specifieke ondersteuning van moet groeien. in gesprek te gaan. ambulant begeleider. Gesprekken over zorgleerlingen gaan meer de diepte in. Docenten zijn inderdaad gaan Professionalisering is een De positieve houding van mijn reflecteren op hun gedrag en kwestie van lange adem. collega’s heeft me aangenaam zich meer bewust geworden Docenten willen vooral van verrast. van de invloed die hun gedrag elkaars best practices leren en Eén docent stelde voor het heeft op de leerling. Deze een vaste persoon hebben bij formulier te gebruiken bij

Schaalbaarheid en overdraagbaarheid Schaalbaarheid Overdraagbaarheid Hoe is de interventie onderdeel te maken van de organisatie? Hierover is overleg met de taakgroep Passend onderwijs. In hoeverre is er steun voor deze aanpak binnen de organisatie? De aanpak is in nauw overleg met de taakgroep tot stand gekomen. Er is dus steun voor. Zou deze interventie ook door andere instellingen kunnen worden gebruikt. Welke elementen zijn moeilijk overdraagbaar omdat ze specifiek voor uw instelling zijn? Op dit moment is de site nog beveiligd. Aan de overdraagbaarheid ervan wordt gewerkt.

Aanbevelingen • Zorg ervoor dat een docent de kar wil trekken. • Laat docenten zien dat het formulier een verlichting in plaats van een verzwaring van de werkdruk betekent. • Laat docenten meedenken over eventuele verbeteringen. • Vul het formulier zoveel mogelijk gezamenlijk in. • Reflecteer minimaal één keer per half jaar en benoem aandachtspunten en leer- scholingsvragen.

Vragen?

Vragen? Contact: ablokhuis@novacollege. nl