Zobowizania Wykonanie zobowizania zgodnie z jego treci Clausula

Zobowiązania. Wykonanie zobowiązania zgodnie z jego treścią. Clausula rebus sic stantibus Zasada nominalizmu Fryderyk Zoll

Wykonanie zobowiązania zgodnie z jego treścią • Art. 354. § 1. Dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społecznogospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego, a jeżeli istnieją w tym zakresie ustalone zwyczaje - także w sposób odpowiadający tym zwyczajom. • § 2. W taki sam sposób powinien współdziałać przy wykonaniu zobowiązania wierzyciel.

Wykonanie zobowiązania zgodnie z jego treścią • Art. 355. § 1. Dłużnik obowiązany jest do staranności ogólnie wymaganej w stosunkach danego rodzaju (należyta staranność). • § 2. (148) Należytą staranność dłużnika w zakresie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej określa się przy uwzględnieniu zawodowego charakteru tej działalności.

Staranność i treść zobowiązania • Lekarz A zobowiązał się do poprawienia nosa B. Nos miał zostać dostosowany do upragnionego przez B kształtu. Mimo że A bardzo się starał, efekt ten nie został osiągnięty. B domaga się ponownego przeprowadzenia zabiegu. Czy zasadnie?

Staranność i treść zobowiązania • Rozwiązanie tego kazusu zależy od zakwalifikowania umowy między stronami. Czy jest to umowa o dzieło (art. 627 k. c. ) czy jest to umowa o świadczenie usług (art. 750 k. c. ), która byłaby umową starannego działania • W tym pierwszym przypadku pojawiłaby się odpowiedzialność z tytułu rękojmi => Art. 637 k. c. W tym drugim, skoro lekarz dopełnił wszelkiej staranności, nie doszłoby do naruszenia zobowiązania

Staranność i treść zobowiązania • Relacja między art. 471 i 472 k. c. a art. 355 k. c. • Staranność jako element treści zobowiązania czy jako element winy? • Praktyczne konsekwencje tego rozróżnienia – ciężar dowodu? • Niemożność przeprowadzenia ścisłej granicy między zobowiązaniami rezultatu a zobowiązaniami starannego działania

Zasada pacta sunt servanda • Obowiązek wykonania zobowiązania zgodnie z jego treścią jako podstawowa zasada systemu • Różne przypadki osłabienia zasady – - Konsumeckie prawa odstąpienia - Prawo odstąpienia od umowy z powodu naruszenia zobowiązania itp.

Duża clausula rebus sic stantibus • Art. 3571. Jeżeli z powodu nadzwyczajnej zmiany stosunków spełnienie świadczenia byłoby połączone z nadmiernymi trudnościami albo groziłoby jednej ze stron rażącą stratą, czego strony nie przewidywały przy zawarciu umowy, sąd może po rozważeniu interesów stron, zgodnie z zasadami współżycia społecznego, oznaczyć sposób wykonania zobowiązania, wysokość świadczenia lub nawet orzec o rozwiązaniu umowy. Rozwiązując umowę sąd może w miarę potrzeby orzec o rozliczeniach stron, kierując się zasadami określonymi w zdaniu poprzedzającym.

Duża clausula rebus sic stantibus • Strony zawarły umowę o budowę autostrady. W umowie ustalono, że autostrada powinna być ukończona do czerwca 2012 r. W razie opóźnienia na wykonawcy ciążył obowiązek zapłaty wysokich kar umownych. Okazało się, że grunt wykazuje takie właściwości, że ukończenie prac w terminie wymagałoby ogromnych dodatkowych nakładów. Wykonawca domaga się przed sądem przesunięcia terminu ukończenia prac. Czy zasadnie?

Duża clausula rebus sic stantibus Podstawą żądania mógłby być art. 3571 Przesłanki: Musiałoby istnieć zobowiązanie Nastąpiła nadzwyczajna zmiana stosunków Których strony nie przewidywały Spełnienie świadczenia jest połączone z nadmiernymi trudnościami lub grozi rażącą stratą • Ryzyk tych nie przewidywano przy zawarciu umowy • • •

Duża clausula rebus sic stantibus • Zasadniczym problemem tego kazusu jest fakt istnienia okoliczności, powodującej trudności w spełnieniu świadczenia już w chwili powstania zobowiązania. • Istnieją silne argumenty za tym, aby uznać, że nie jest to okoliczność wyłączająca możliwość domagania się dostosowania umowy w rozumieniu art. 3571 k. c.

Duża clausula rebus sic stantibus • II: Spółka A zobowiązała się dostarczać podmiotowi prowadzącemu rafinerię B ropę naftową przez trzy lata po niezmiennej cenie, która była nieco wyższa niż aktualna cena rynkowa. Wskutek konfliktów zbrojnych, które miały miejsce po powstaniu zobowiązania ceny ropy poszły znacząco w górę. A domaga się przed sądem znaczącego podniesienia wynagrodzenia. Czy zasadnie?

Duża clausula rebus sic stantibus • Przesłanki takie same jak w przypadku kazusu I. • W kazusie tym należy zidentyfikować problem uzgodnienia niezmiennej ceny (która była w chwili zawarcia umowy wyższa niż rynkowa). Wynika stąd, że sprzedawca wziął na siebie ryzyko zmiany okoliczności. W ramach kryteriów zasad współżycia społecznego i interesów stron należy uwzględnić, że nowe okoliczności przede wszystkim obciążają sprzedawcę. To bardzo silny argument przeciwko możliwości ustalenia innej ceny przez sąd.

Zasada nominalizmu i mała clausula rebus sic stantibus • Art. 3581. ) § 1. Jeżeli przedmiotem zobowiązania od chwili jego powstania jest suma pieniężna, spełnienie świadczenia następuje przez zapłatę sumy nominalnej, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej. • § 2. Strony mogą zastrzec w umowie, że wysokość świadczenia pieniężnego zostanie ustalona według innego niż pieniądz miernika wartości. • § 3. W razie istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza po powstaniu zobowiązania, sąd może po rozważeniu interesów stron, zgodnie z zasadami współżycia społecznego, zmienić wysokość lub sposób spełnienia świadczenia pieniężnego, chociażby były ustalone w orzeczeniu lub umowie. • § 4. Z żądaniem zmiany wysokości lub sposobu spełnienia świadczenia pieniężnego nie może wystąpić strona prowadząca przedsiębiorstwo, jeżeli świadczenie pozostaje w związku z prowadzeniem tego przedsiębiorstwa. • § 5. Przepisy § 2 i 3 nie uchybiają przepisom regulującym wysokość cen i innych świadczeń pieniężnych.

Mała clausula rebus sic stantibus • III: A zawarł z osobą fizyczną B umowę na podstawie której A sprzedał B nieruchomość z domem mieszkalnym. B zobowiązał się spłacać cenę tej nieruchomości (którą potrzebował na cele mieszkalne) w 20 rocznych ratach. Po pięciu latach doszło do kryzysu gospodarczego i pojawiła się znaczna inflacja. B spłacał raty w dotychczasowej wysokości, mimo że stanowiły jedynie ułamek wartości, pierwotnie uzgodnionej w umowie. W końcu A wystąpił do sądu żądając podniesienia wysokości rat, ale także ustalenia, że już zrealizowane spłaty po wystąpieniu inflacji nie stanowiły pełnego wykonania zobowiązania.

Mała klauzula rebus sic stantibus • Przesłanki: • Istnienie pierwotnego zobowiązania pieniężnego • Istotna zmiana siły nabywczej pieniądza • Niewygaśnięcie zobowiązania • Brak negatywnej przesłanki podmiotowej

Mała clausula rebus sic stantibus • Ad III. Główny problem tego kazusu dotyczy spełnionych świadczeń. Czy w ten sposób doszło do umorzenia zobowiązania. Gdyby tak było jego waloryzacja nie byłaby możliwa. Czy można przyjąć, że wierzyciel przyjął świadczenie ze skutkiem umorzenia zobowiązania? • Czy są spełnione przesłanki art. 354 k. c. przy spełnieniu świadczenia?

Zasada walutowości • Art. 358. (150) § 1. Jeżeli przedmiotem zobowiązania jest suma pieniężna wyrażona w walucie obcej, dłużnik może spełnić świadczenie w walucie polskiej, chyba że ustawa, orzeczenie sądowe będące źródłem zobowiązania lub czynność prawna zastrzega spełnienie świadczenia w walucie obcej. • § 2. Wartość waluty obcej określa się według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia wymagalności roszczenia, chyba że ustawa, orzeczenie sądowe lub czynność prawna stanowi inaczej. W razie zwłoki dłużnika wierzyciel może żądać spełnienia świadczenia w walucie polskiej według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia, w którym zapłata jest dokonana.