Zo leer je lezen en spellen Prof dr

Zo leer je lezen en spellen Prof. dr. Anna M. T. Bosman & Drs. José L. M. Schraven Sectie Orthopedagogiek Radboud Universiteit Nijmegen Orthopedagoog TGM, Zutphen a. bosman@pwo. ru. nl www. annabosman. eu zlkls@planet. nl www. zoleerjekinderenlezenenspellen. nl

Het probleem • Leesachterstand – 10 -15% in het Bao (Struiksma, 2003) – 73% in het Sbao (van Bon e. a. , 2006) • Spellingachterstand –Geen gegevens • Oorzaak –Niet intelligentie of afkomst, maar instructiekwaliteit

Het doel Voorkómen van lees- en spellingachterstanden in Sbao (…en Bao) door Effectieve Instructie

Waarmee? De methodiek “Zo leer je kinderen lezen en spellen” (ZLKLS; Schraven, 2004) ontwikkeld door drs. José Schraven

Onderzoeksvragen • Wat is het effect van de methodiek ZLKLS? • Tot welk niveau leidt de methodiek ZLKLS?

Deelnemende scholen School methodiek m/j anders- medicijnen / taligen diagnose X Y ZLKLS - 1/10 7/14 2 0 6/6 0/2 Z - 3/9 4 4/2 School 1 jaar L&S Bao-3 Bao-2 SBao X Y Z 9% 19% 33% 1 4 2 3 11 3 7 6 7

Gemiddelde leeftijd + scores op cognitieve tests Leeftijd SPM WST LTM Cijfers vw/aw X 82 21 26 4 20/6 Y 83 20 25 4 19/6 Z 89 21 25 5 20/5 SPM = Non-verbale intelligentie; Raven WST = Woordenschat; RAKIT LTM = Lange termijn geheugen; 12 -woordentest Cijfers vw/aw = korte termijn geheugen; cijferreeksen voor- en achterwaarts

Toetskalender September November Maart Juni Lezen Auditieve synthese Letters lezen DMT AVI Spellen Auditieve analyse Letters spellen 8 -woordendictee SVS x x x x x x x

Verschillen tussen de scholen

Auditieve synthese (max. = 40)

Letters lezen (max. = 34)

DMT 1 a in aantal woorden per minuut

DMT 2 a in aantal woorden per minuut

DMT 3 a in aantal woorden per minuut

Auditieve analyse (max. = 40)

Letters spellen (max. = 34)

8 -Woorden spellen (max. = 8)

SVS Dictees 1 -3 in % correct (in maart)

SVS Dictees 4 -5 in % correct (in juni)

Niveaus van de scholen

Cito normen

DMT 1 a niveaus in juni

DMT 2 a niveaus in juni

DMT 3 a niveaus in juni

Avi-1 niveaus in juni

Avi-2 niveaus in juni

Avi-3 niveaus in juni

Spelling M 23 niveaus in maart

Spelling E 3 b niveaus in juni

Conclusies De school met ZLKLS heeft op zowel lezen als spellen substantieel betere prestaties dan de scholen zonder. Het leesniveau van de school met ZLKLS is vergelijkbaar met dat van het regulier onderwijs. Het spellingniveau van de school met ZLKLS is beter dan dat van het regulier onderwijs.

Wat maakt ZLKLS Effectief? Wat s p e l l lezen n Hoe

Preventieve instructiemethodiek

Doelgroep Leerkrachten basis en speciaal basisonderwijs

Doel • Inzicht geven in de hoofdelementen van het technisch lees- en spellingproces. • Verbeteren van het instructiegedrag van leerkrachten • Eigen methode effectiever te maken

Belangrijke uitgangspunten • INSTRUCTIE STAAT CENTRAAL oriënteren, isoleren, generaliseren • PREVENTIE directe instructie, expliciete uitleg en instructie • ALGEMENE METHODIEK bij iedere methode te gebruiken • GROEPSGERICHTE AANPAK

Denkkader

Adaptief onderwijs • Competentie: ‘Ik kan het’ • Onafhankelijkheid: ‘Ik kan het zelf’ • Relatie: ’Ik hoor erbij’ waardering

Succeservaring Motivatie

Groepsopstelling

Instructieles • CONCRETE DOELEN • ORDENING (denkkader) • VAST LESRITME • ELKE DAG HERHALEN • MULTISENSORIEEL auditief, visueel, motorisch

TWEE PERIODES KLANKZUIVERE PERIODE en NIET KLANKZUIVERE PERIODE

Belangrijke uitgangspunten klankzuivere periode • KLANKSYNTHESE SPELLING KRIJGT VANAF HET BEGIN EVENVEEL AANDACHT EN OEFENING • DAGELIJKS AUDITIEF DICTEE ALS INOEFENSTRATEGIE

Deel 1 Klankzuivere periode KERNONDERDELEN 1. Aanleren van de letters 2. Visuele disciminatie 3. Auditieve synthese 4. Woorden, tekst lezen 5. Auditieve discriminatie 6. Auditieve analyse 7. Auditief dictee, letters, woorden, zinnen 8. Twee lessen: begin en einde periode KLANKGEBAREN

Per kernonderdeel • Wordt verteld wat het onderdeel inhoudt • Hoe dat er in de klas uitziet • Differentiatie-mogelijkheden tijdcode: video - map

Niet klankzuivere periode

Belangrijke uitgangspunten niet-klankzuivere periode • ORDENING OP OVEREENKOMSTIGE LEES-SCHRIJFWIJZE • REGELS ALS DENKSTRATEGIE • SPELLING KRIJGT VANAF HET BEGIN EVENVEEL AANDACHT EN OEFENING

Denkkader GEEN INPRENTING maar ORDENING aan de kinderen aanleren • Waar hoort het woord (stukje van het woord) bij? • Hoe moet je dan denken

Niet klankzuivere periode, deel 2 Kernonderdelen: 1. letters en klankgroepen 2. woorden lezen 3. klankvoeten 4. lange woorden lezen 5. tekst lezen 6. auditieve analyse 7. auditief dictee als inoefenstrategie

Planningsschema’s voor elke groep dit zijn de concrete leerlijnen voor lezen en spellen

Dank voor uw aandacht José Schraven & Anna Bosman