ZMR YKSEK TEKNOLOJ ENSTTS PSKOLOJK DANIMAVE REHBERLK BRM

İZMİR YÜKSEK TEKNOLOJİ ENSTİTÜSÜ PSİKOLOJİK DANIŞMAVE REHBERLİK BİRİMİ

NLP VE SINIFTA ETKİN KULLANIMI

NLP NEDİR? NLP, ingilizce Neuro Linguistik Programming kelimelerinin baş harflerinden oluşmakta ve Türkçe “Sinir Programlama Dili” anlamına gelmektedir. NLP, 1972 yılında California Üniversitesinde dil bilimci ve öğretim üyesi John Grinder ile aynı üniversitede psikoloji bölümü öğretim üyesi Richard Bandler tarafından kurulmuştur. Daha sonra ünlü hipnoterapist M. Hilton Ericsson’un çalışmalarından da yararlanılarak bir bilim dalı olarak ortaya çıkmıştır. Günümüzde, bu bilim dalı biyoloji ve bilgisayar programcılarının da katkıları ile gelişerek, bireysel gelişim alanında çok etkili bir teknik olarak uygulanmaktadır.

NLP’NİN AMACI NLP’nin amacı, insanın kendisi ve başkaları ile olumlu iletişim kurabilmesini sağlamasıdır. İletişimde ne söylendiği değil, karşıdaki kişinin ne anladığı amaçlanır. O halde sağlıklı bir iletişim, herhangi bir mesajın değişime ve bozulmaya uğramadan, olduğu gibi algılanmış olmasıdır. Buna göre işitmesi ağır olan birisi ile ilgili herhangi bir konuda, kör ve dilsizden yardım istemek, iletişimin amacına ulaşmadığını gösterir.

İnsanın biyolojik ve psikolojik tahlillerinden çıkan bulgular insanların, kavramları, eşyayı algılama ve anlatma şekillerinde çok farklı iç temsil sistemlerine sahip olduğunu göstermiştir. İnsanda 5 duyu organı varsa, buna paralel olarak görme, işitme, dokunma, koku ve tat alma duyularına göre temsil sistemleri de var demektir. Genelde görsel, işitsel ve dokunsal olmak üzere 3 ana gruptan oluşan temsil sistemleri de her insanda farklıdır. Kavramları kimi göze, kimi kulağa ve kimi de dokunma ve hislere hitap eden benzetme ve mecazlarla ifade eder ve aynı yolla algılar.

Örneğin: Görsel’e göre dünya renk cümübüşüdür. . İşitsel’e göre dünya müzik ahengidir. Dokunsal’a göre ise dünya hazlar yumağıdır. Görsel’e loş bir yerde uzunca bir süre müzik dinletemezsiniz. Görsel, dokunsalın aşk acısını fazla hissetmez. İşte NLP insanların bu özelliklerini göz önünde bulundurarak sağlıklı bir iletişim kurmanın yolunu öğreten bilim dalıdır.

Eğitim de, iletişim yoluyla, insana davranış kazandırmayı amaçlar. O halde iyi bir öğretmen, beden dili dediğimiz temsil sistemlerini kullanarak, öğrencilerini anlamada etkin bir rol oynayabilir. NLP yöntemleriyle ilgilenen bir eğitimci, öğrencilerinin beden dili ifadelerinden onların hangi temsil sistemlerine sahip olduklarını anlayacağından, daha kolay iletişim kuracaktır.

Ancak eğitimciler, çoğu kez sınıfın tümü ile birlikte olduklarından, 3 temsil sistemini de kullanmak durumundadır. Çünkü aynı grup içinde hem görsel, hem işitsel hem de dokunsal olanlar vardır. Eğitimci öğrenmeyi ancak bu yolla etkin hale getirebilir. Beden dilinin iletişimdeki etkinlik payı %55, ses tonu ve vurgulamanın payı %38, kelimelerin ise sadece %7 olduğu belirlenmiştir. Bu nedenle eğitimde soyut anlatım yöntemi tavsiye edilmez. Ancak üzülerek ifade etmek gerekir ki, eğitimcilerin çoğu %7 lik tekinlik payı olan soyut anlatım yöntemini kullanmaktadırlar.

SINIFTA NLP Eğitimin vazgeçilmez unsuru olan öğretmen NLP tekniğini sınıfta öğrencileri iletişimde nasıl kullanmalıdır? Gerçekte eğitim, alt sistemlerden oluşan bir bütünsel sistemdir. Sistemin çöküşünden, iflasından, sonuçta kalitesizliğinden söz edilirken yalnız öğretmen gündeme getirilmiş olmaz. Eğitim sistemi, unsurlarının uyumu ve iyi bir iletişim içinde olmaları halinde bir bütün olarak gerçek başarıya ulaşma şansını yakalar. Ancak öğretmen bu sistemin en gözde unsurudur. Sistemin aksayan bir çok yönüne rağmen, öğretmenin tek başına yapacağı şeyler vardır. Bu anlamda NLP öğretmen için iyi bir klavuzdur.

İLK 7 SANİYEYE DİKKAT! Sınıfa girdiğinizde en önemli zaman dilimi ilk 7 saniyedir. NLP, bu zaman diliminde aşağıdaki tavırlara dikkat çeker.

ENERJİNİZ Büyük bir coşku ve heyecanla sınıfa girin. Enerjiniz etrafa manyetik dalgalar yayarak öğrencilerinizde pozitif etki yaratır. Enerji ile oluşturulan özgüven gösterisi, öğrenciyi etkiler.

GÖZLERİNİZ Sınıfı mümkün olduğu kadarıyla gözlerinizleyin, güleç bir yüzle selamlayın. Sınıftaki her öğrenci ile göze gelmeye çalışın. Sınıfınızın farkında olun.

FARKINDALIĞINIZ Sınıfta olmayanları listeden değil, gözleminiz sonucunda tespit edin. Öğrenciler hakkında mümkün olduğunca fazla bilgi sahibi olmaya çalışın. Öğrencilerinizin isimlerini ezberlemeye çalışarak, onlara isimleriyle hitap edin. Sınıfta olan her değişikliğin farkında olun. Takdir edilecek veya yerilecek değişiklikleri fark edin. Olumsuzlukları ise çok önemli değilse

BİR OLAY ANLATIN Motivasyonu sağlayan çok kısa bir olayı veya o günlerde yaşadığınız bir durumu anlatın. Derse başlamadan önce, bir önceki derste neler öğrenildiğini özetleyin. Eğer o ders sırasında enteresan bir olay yaşanmışsa onu da hatırlatarak, öğrencilerinizin hatırlamalarını sağlayın.

KONUNUN ÖNEMİNE DİKKAT ÇEKİN Derste işlenecek konunun anahtar başlıklarını verin, dersin hayata dair pratik yönlerinden bahsedin. Dersin yalnız öğrenmek için değil, iş ve diğer yaşam alanlarında da kullanılabileceğini belirtin.

TEMSİL SİSTEMLERİNİ KULLANIN Dersi işlerken 3 temsil sistemini de kullanın. Öğrencilerin görsel, işitsel, dokunsal ve hatta tatma duyularına hitap edin. Öğrencilerin ilgi duydukları alanlara önem verin. Motivasyonu sağlamak için iletişim becerilerinizi sergileyin; bu konuda oldukça cömert olun.

BEDEN DİLİNİZİ İYİ KULLANIN Her türlü mimik ve hareketlerin öğrencinin dikkatini çektiğini unutmayın. Bu nedenle bazen komik veya ilginç durumlara düşmekten de çekinmeyin. Eğitimci gerektiğinde bir aktör gibi davranmalıdır. Her türlü jest, mimik, rol, ses tonu ve güzel konuşmalardan oldukça fazla yaralanın. Zaman zaman şakalaşmalarda bulunun, sınıfça gülün.

ÖĞRENCİLERİN SORU SORMASINI TEŞVİK EDİN Öğrencilerinizin soru sormalarına imkan hazırlayın. Soru sormanın dersin öğrenilmesinde en etkili yöntemlerden olduğunu unutturmayın. Dersle ilgili olarak soru soran öğrencilerinizi sözel de olsa ödüllendirin. İlgi çeken her davranış, öğrenci için unutulmaz bir anı olarak kalacaktır.

TEKRARLAYIN VE TEKRARLATIN Konunun kalıcılığı noktasında tekrarlamak, NLP’ nin de yöntemlerindendir. Konuyu tekrarlamak için dersin sonunda mutlaka zaman ayırın. Öğrenciye de tekrarlaması için uygun yöntemler kullanmaya çalışın.

SONUÇ Eğitimin bir iletişim olduğu vurgusundan yola çıkarak, amacın sınıfta, öğrencinin öğrenmesini sağlamak olduğu bilinmelidir. Şunu unutmamak gerekir ki, verdiğimiz eğitimin kalitesi, kendimiz ve öğrencilerimiz ile kurduğumuz iletişime bağlıdır. Bu da NLP’ nin sınıfta, okulda ve çevremizde etkin kullanımıyla gerçekleşebilir.

KAYNAKLAR Biçer T. , NLP Kişisel Liderlik, Beyaz Yayınları, 1999, İstanbul. Harry A. , NLP, Sistem Yayıncılık Richard&Bandler, NLP Trans Ve Değişim, Alfa Yayınları, İstanbul. Dursun S. , Sınıfta NLP’nin Etkin Kullanımı, Yeni Eğitim Dergisi, s. 1, 2002