ZMR EKOVERMLLK TEMZ RETM PROGRAMI EKOVERMLLK TEMZ RETM

İZMİR EKO-VERİMLİLİK (TEMİZ ÜRETİM) PROGRAMI EKO-VERİMLİLİK (TEMİZ ÜRETİM) VE UYGULAMA ÖRNEKLERİ Ferda Ulutaş Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı 11 Şubat 2014 EBSO, İzmir

KAPSAM q Temiz Üretim (Eko-verimlilik) Nedir? q TTGV ve Temiz Üretim (Eko-verimlilik) Faaliyetleri q Örnek Uygulamalar ve Kazanımlar q UNIDO Eko-verimlilik Programı q TTGV Çevre Destekleri Programı

Temiz Üretim (Eko-verimlilik) Nedir?

Temiz Üretim (Eko-verimlilik) Nedir? Kirlilik Kontrolu – Kirlilik Önleme Temiz Üretim Geri Dönüşüm Arıtma Seyreltme 1960 Kirlilik Kontrolü (Boru-sonu) 1990 Kirlilik Önleme (Temiz Üretim)

Temiz Üretim (Eko-verimlilik) Nedir?

Temiz Üretim (Eko-verimlilik) Nedir? Ürün Kaynaklar Boru sonu PROSES Atık Bertarafı TEMİZ ÜRETİM UYGULAMASI İLE Kaynaklar PROSES Ürün Atık Bertarafı

Temiz Üretim (Eko-verimlilik) Nedir? Temiz üretim: Bütünsel ve önleyici bir çevre stratejisinin ürün ve süreçlere sürekli olarak uygulanması ile insanlar ve çevre üzerindeki risklerin azaltılması (Birleşmiş Milletler Çevre Programı - UNEP) Temiz üretim: Hammadde, su ve enerjinin etkin olarak kullanılarak olası en yüksek oranda ürüne/ hizmete dönüştürülmesi Temiz Üretim: Atık miktarının azaltılarak verimliliğin artırılması

Temiz Üretimin (Eko-verimlilik) Gelişimi - - Temiz üretim kavramı, 1990’lı yıllardan bu yana, pek çok ülkenin gündeminde yer almaktadır. AB’de 1980’li yıllardan beri kirliliğin önlenmesi, vb. kavramlar ile temiz üretim ile ilgili konular gündemdedir. Özellikle son yıllarda “sürdürülebilirlik” yaklaşımı ile birlikte üretim boyutu kadar tüketim boyutu da ön plana çıkmış, “sürdürülebilir tüketim ve üretim” kavramı üzerinde yoğun olarak durulmaya başlanmıştır. Başta AB olmak üzere pek çok ülkede “temiz üretim” ve/veya “sürdürülebilir tüketim ve üretim”, vb. kavramları hedefleyen politikalar, stratejiler, eylem planları hayata geçmektedir.

Neden Temiz Üretim (Eko-verimlilik)? VERİMLİLİK ARTIŞI İLE Hammadde kullanımının azaltımı Kaynakta atık azaltımı Enerji verimliliğinin artırılması (Tehlikeli) kimyasal tüketiminin azaltımı Çevreye duyarlı tasarım Ürün dayanıklılığının ve ömrünün artırılması Geri dönüşüm çalışmalarını içeren ÇEVRESEL PERFORMANS koruyucu/bütünsel/sürekli bir stratejinin VE EKONOMİK KAZANÇ ÜRÜNLERE ÜRETİM SÜREÇLERİNE HİZMETLERE uygulanarak Maliyetlerin azaltılması ve çevresel performansın geliştirilmesi ile eko-nomik ve eko-lojik verimliliğinin arttırılması demektir.

Temiz Üretimin (Eko-verimlilik) Nasıl Uygulanır? ü Atıkların kaynağında azaltımı ü Yeniden kullanım ve/veya geri dönüşüm ü Ürün modifikasyonu

Temiz Üretimin (Eko-verimlilik) Nasıl Uygulanır? ü ü ü Atıkların kaynağında azaltımı Yeniden kullanım ve/veya geri dönüşüm Ürün modifikasyonu a. Yönetsel önlemler: - Temiz üretimin en basit yöntemlerinden biridir. - Ciddi bir yatırım maliyeti getirmez. - Olanakların belirlenmesinin hemen ardından uygulamaya geçirilebilir. - Ör: Üretim planlaması, bakım onarım programları, eğitim programları, enerji yönetimi - Ör: Su vanalarının kapalı tutulması, ekipmanların, boşa çalıştırılmaması, kimyasal madde dozlarının optimizasyonu, vd. yoluyla su, enerji ve diğer kaynak kayıplarının önlenmesi

Temiz Üretimin (Eko-verimlilik) Nasıl Uygulanır? ü ü ü Atıkların kaynağında azaltımı Yeniden kullanım ve/veya geri dönüşüm Ürün modifikasyonu b. Daha iyi proses kontrolü: - - - Proses çalışma şartlarının kaynak tüketimi, üretim ve atık oluşumu bakımından optimum düzeye uygun olup olmamasının kontrol edilerek, gerekli ise uygun şekilde düzenlenmesini içerir. Sıcaklık, zaman, basınç, p. H, proses hızı gibi parametrelerin izlenmesini ve olabildiğince optimum seviyelere yakın tutulmasını kapsamaktadır. Yönetsel önlemlere göre daha gelişmiş bir izleme ve yönetim (otomasyon, vb. ) gerektirmektedir.

Temiz Üretimin (Eko-verimlilik) Nasıl Uygulanır? ü Atıkların kaynağında azaltımı ü ü ü Atıkların kaynağında azaltımı Yeniden kullanım ve/veya geri dönüşüm Ürün modifikasyonu c. Malzeme değişimi: - Maliyet ve kaliteden ödün vermeden daha yüksek kalitede bir malzemenin kullanılmasıdır. Malzemelerin kalitesi ile ürünlerin kalite ve miktarlarını doğrudan etkiler. Malzeme değişimi malzemelerin daha iyi çevresel özelliklere sahip olanlarla değişimini de kapsar. (Ör: Tehlikeli kimyasal madde içeren bir boyanın çevre dostu alternatifi ile ikamesi, tehlikeli kimyasal maddenin neden olduğu arıtıma gereksinimleri ve maliyetlerinin ortadan kalkmasını/ azalmasını sağlar)

Temiz Üretimin (Eko-verimlilik) Nasıl Uygulanır? ü ü ü Atıkların kaynağında azaltımı Yeniden kullanım ve/veya geri dönüşüm Ürün modifikasyonu d. Ekipman Modifikasyonu: - Var olan ekipmanların daha az atık oluşması ve daha verimli üretim prosesleri sağlaması yönünde geliştirilmesidir. Motor devirlerinin ayarlanması, yüksek verimli motor kullanılması, reaktör, tank, vb. hacimlerinin optimizasyonu, sıcak ve soğuk yüzeylerin izole edilmesi, vb. ekipman modifikasyonuna verilebilecek örneklerden bazılarıdır.

Temiz Üretimin (Eko-verimlilik) Nasıl Uygulanır? ü Atıkların kaynağında azaltımı ü ü ü Atıkların kaynağında azaltımı Yeniden kullanım ve/veya geri dönüşüm Ürün modifikasyonu e. Proses Değişikliği: - - Modern ve daha verimli teknik ve teknolojilerin kullanılmasını kapsar. Diğer temiz üretim uygulamalarından daha yüksek bir ilk yatırım maliyeti gerektirir. Potansiyel kazanımlar ve kalitedeki artışlar yatırımın kısa süre içinde geri dönmesini sağlar, firmanın daha güncel ve çağdaş üretim proseslerine geçmesini kolaylaştırır. Bu tür uygulamalar genellikle ürün ve üretim kalitesinde de iyileşme sağlar. Ör: Fırın yakma teknolojisinin değiştirilerek verimli yanma ve kaliteli ürün elde edilmesi

Temiz Üretimin (Eko-verimlilik) Nasıl Uygulanır? ü Yeniden Kullanım/ Geri Dönüşün - - ü ü ü Yerinde geri dönüşüm ya da yeniden kullanım, atıkların toplanması ve bunların üretimin aynı ya da farklı bölümlerinde yeniden kullanılmasını kapsar. (Ör: Bir prosesten kaynaklı yıkama suyunun diğer bir temizleme prosesinde yeniden kullanımı) Yan ürün, atıkların toplanması (gerekiyorsa belli bir işlemden geçirilmesi) sonrası diğer firmalara girdi olarak satılmasıdır. (Ör: bira fabrikasından kaynaklanan atık mayanın, hayvan yemi, balık üretimi ve gıda katkı maddesi olarak kullanılması; atıktan enerji üretilmesi) Atıkların kaynağında azaltımı Yeniden kullanım ve/veya geri dönüşüm Ürün modifikasyonu

Temiz Üretimin (Eko-verimlilik) Nasıl Uygulanır? ü Ürün Modifikasyonu ü ü ü - Atıkların kaynağında azaltımı Yeniden kullanım ve/veya geri dönüşüm Ürün modifikasyonu Geliştirilmiş ürün tasarımı, malzeme tüketimi ve tehlikeli maddelerin kullanımında azaltım sağlayabilir. Geri dönüştürülebilir ürünler, uzatılmış ürün ömrü, daha etkin ve daha az malzeme yoğun paketleme, zararlı madde içeren malzemelerin kullanılmaması Ürünlerin hafifletilmesi, et kalınlıklarının azaltılması, ürünün daha kolay geri dönüştürülebilir olmasını sağlayan tasarımlar, vd. Ör: Ambalaj değişimi (Buradaki temel bakış açısı, ürünün korunmasını garanti ederken, ambalaj malzemesi miktarının minimize edilmesidir. ) Ör: Kırılabilir malzemelerin korunmasına yönelik olarak plastik köpük yerine geri dönüştürülmüş karton kullanımıdır.

TTGV ve Temiz Üretim (Ekoverimlilik)

İZMİR EKO-VERİMLİLİK (TEMİZ ÜRETİM) PROGRAMI AB ÇEVRESEL İŞBİRLİĞİ AĞLARI PROJESİ İZMİR EKO-VERİMLİLİK TEMİZ ÜRETİM PROJESİ UNIDO TEKSTİL SEKTÖRÜ PROJESİ GEF ENERJİ VERİMLİLİĞİ PROJESİ YEŞİL GİRİŞİMCİLİK PROJESİ İSKENDERUN KÖRFEZİNDE ENDÜSTRİYEL SİMBİYOZ PROJESİ ÇOB-TTGV – TEMİZ ÜRETİM PROJESİ AB 7. ÇERÇEVE: SÜRDÜRÜLEBİLİR TÜKETİM ÜRETİM PR. UNIDO EKO-VERİMLİLİK ESİNKAP TTGV ÇEVRE DESTEKLERİ OTİM PROJESİ 1991 … 1994 TTGV Kuruldu … 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

UNIDO EKO-VERİMLİLİK (TEMİZ ÜRETİM) PROGRAMI

BM Ortak Programı “TÜRKİYE’NİN İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNE UYUM KAPASİTESİNİN GELİŞTİRİLMESİ” BM ORTAK PROGRAMI Proje Süresi: 3 Yıl (2008 -2011) Ana Faydalanıcı: T. C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Proje Yürütücü Ortakları: 1. 2. 3. 4. Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) Birleşmiş Milletler Sınai Kalkınma Teşkilatı (UNIDO) Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Faydalanıcı: T. C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Pilot Bölge: Seyhan Havzası (Kayseri, Niğde, Adana)

UNIDO Eko-verimlilik Programı Proje Ekibi: Yürütücü Kuruluşlar: Birleşmiş Milletler Sınai Kalkınma Teşkilatı (UNIDO) Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı (TTGV) Proje Danışmanı: Prof. Dr. Göksel N. Demirer (ODTÜ) Program Süresi Haziran 2008 – Aralık 2011

Proje Uygulamaları Gıda ve İçecek Sektörü q q Adana - PAKYÜREK Tarım San. ve Tic. A. Ş. Kayseri - GÜLSAN Gıda San. ve Tic. A. Ş. (MEYSU) Metal İşleme ve Makine Sektörü q q Niğde - DİTAŞ Doğan Yedek Parça İma. ve Tek. A. Ş. Ankara - BOSAN Boyama Ltd. Şti. Kimya Sektörü q Adana - ADVANSA SASA Polyester Sanayi A. Ş Tekstil Sektörü q Bursa - ÖZEL TEKSTİL Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti

Kullanılan Yöntemler ve Araçlar q Çevresel Performans Göstergeleri (EPI) • Birim ürün başına tüketim (su, enerji vb. ) • q Birim hammadde başına tüketim (su, enerji vb. ) Kıyaslama (Benchmarking ) Uluslararası literatür ve uygulamalar • En iyi teknikler/teknolojiler (BATs) • q q q Hammadde Maliyet Analizi Malzeme Akış Analizi Su Kütle Dengesi • Proses bazlı su tüketim verileri • Atıksu üretim değerleri

PAKYÜREK Tarım Sanayi ve Ticaret A. Ş. Firma Bilgisi Sektör: Gıda Sektörü - Marine, füme ve dondurulmuş deniz ürünleri üretimi Şehir: Adana Kuruluş yılı: 1960 Çalışan sayısı: 120 Proje öncesi yıllık su tüketimi: 75. 000 m 3

PAKYÜREK Tarım Sanayi ve Ticaret A. Ş. Proje Öncesinde Durum Hamsi Çözdürme q Tesise donmuş olarak kasalar halinde gelen hamsiler su yardımıyla çözdürülüyor. q Yıllık su tüketim: 22. 000 m 3 Hamsi Temizleme (Ayıklama) q Çözdürülmüş hamsiler işçiler tarafından el ile temizleniyor. q Temizlenme aşamasında sürekli olarak su akışından faydalanılıyordu. q Yıllık su tüketimi: 36. 000 m 3

PAKYÜREK Tarım Sanayi ve Ticaret A. Ş. Gerçekleştirilen Uygulamalar Uygulama: Hamsi Çözdürme ve Temizleme Sularının Geri Kazanımı Yöntem: q Yeni bir çözdürme sistemi tasarımı (Duşlama) q Filtrasyon + Çöktürme + Ozonlama (Arıtılmış suyun yeniden kullanımı) Proje Bütçesi: 26. 900 $ UNIDO Katkısı 50. 000 $ Firma Katkısı

PAKYÜREK Tarım Sanayi ve Ticaret A. Ş. Sağlanan Kazanımlar Proje Öncesi Su Tüketimi Mevcut Su Tüketimi Sağlanan Tasarruf m 3 / ton hamsi % Hamsi Temizleme (Ayıklama) 46, 5 16, 4 64, 7 Hamsi Çözdürme 28, 4 15, 4 45, 8 İlgili Prosesler Toplamı 74, 9 31, 8 57, 5 Proses Toplam Su Tasarrufu: 33. 400 m 3/yıl q Uygulamalar sonucu ürün kalitesi de artmıştır.

GÜLSAN Gıda Sanayi ve Ticaret A. Ş. (MEYSU) Firma Bilgisi Sektör: İçecek Sektörü - Meyve suyu ve süt ürünleri üretimi Şehir: Kayseri Kuruluş yılı: 1970 Çalışan sayısı: 100 -130 Proje öncesi yıllık su tüketimi: 851. 500 m 3

GÜLSAN Gıda Sanayi ve Ticaret A. Ş. (MEYSU) Proje Öncesinde Durum Meyve Konsantresi Üretimi q Tesise gelen meyveler yıkandıktan ve ön işlemden geçirildikten sonra pastörize edilerek konsantre haline dönüştürülüyor. q Konsantre üretimi aşamasında yer altı suyu soğutma amaçlı kullanılıyor (Once-through Cooling). q Yıllık soğutma suyu tüketimi: 346. 000 m 3 Meyve Suyu Üretimi q Meyve konsantresi su ve diğer katkı maddeleri ile birleştirilerek meyve suyuna dönüştürülüyor. q Meyve suyu üretimi aşamasında yer altı suyu soğutma amaçlı kullanılıyor (Once-through Cooling). q Yıllık soğutma suyu tüketimi: 173. 000 m 3

GÜLSAN Gıda Sanayi ve Ticaret A. Ş. (MEYSU) Gerçekleştirilen Uygulamalar Uygulama: Meyve konsantresi ve meyve suyu üretim hattında soğutma suyu geri kazanımı Yöntem: İki ayrı soğutma kulesi ve pompalama sistemi ile soğutma sularının sistemde yeniden kullanılması Proje Bütçesi: 28. 600 $ UNIDO Katkısı 28. 300 $ Firma Katkısı

GÜLSAN Gıda Sanayi ve Ticaret A. Ş. (MEYSU) Sağlanan Kazanımlar Proje Öncesi Su Tüketimi (m 3 /yıl) Mevcut Su Tüketimi (m 3 /yıl) Tasarruf miktarı (%) 346. 000 18. 000 94, 8 173. 000 28. 000 84, 0 Toplam Soğutma Prosesleri 519. 000 46. 000 91, 2 Firma Toplam Su Tüketimi 851. 500 378. 500 55, 6 Proses Meyve konsantresi üretimi – Soğutma Hattı Meyve suyu üretimi – Soğutma Hattı Yıllık su kazancı: 473. 000 m 3 q OSB’ye gönderilen atık su miktarı azalmıştır.

GÜLSAN Gıda Sanayi ve Ticaret A. Ş. (MEYSU) Çevresel Performans Göstergeleri (EPI) - Kıyaslama Referans Değerler Su Tüketimi (m 3 / m 3 içecek) Binnie, 1987 b (cited in Gumbo et. al. , 2003) 2. 3 Gumbo et. al. , 2003 3. 5 Hsine et. al. , 2005 2. 5 – 3. 5 Environment Report, 2006 1. 5 IFC, 2007 6. 5 ETBPP, 2009 2. 3 – 6. 1 Proje Öncesi 23, 6 Proje Sonrası 10, 6

ÖZEL TEKSTİL Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. Firma Bilgisi Sektör: Tekstil Sektörü – Tekstil boyama ve apreleme Şehir: Bursa Kuruluş yılı: 1940 Çalışan sayısı: 150 Proje öncesi yıllık su tüketimi: 300. 000 – 350. 000 m 3

ÖZEL TEKSTİL Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. Proje Öncesinde Durum Tekstil Boyama ve Apreleme Prosesleri q Yaklaşık olarak yıllık 260. 000 m 3 su bu prosesler için kullanılmakta olup bu tüketim değeri firmanın toplam tüketiminin % 80 -85’ini oluşturmaktadır. Su Yumuşatma Sistemi q Proseslerde kullanılan distile su eski teknoloji bir su yumuşatma ekipmanı ile üretilmekte olup bu ekipman manüel olarak çalıştırılmadadır. Su yumuşatma cihazının rejenerasyonu sırasında tüketilen su miktarı 15 m 3 /rej iken tüketilen tuz miktarı 450/kg/rej’dur.

ÖZEL TEKSTİL Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. Gerçekleştirilen Uygulamalar Tekstil Boyama ve Apreleme Prosesleri q Her bir proses için su tüketim değerlerinin daha iyi kontrol edilmesi ve bu proseslerdeki optimum su tüketim değerlerinin belirlenmesi q Yıkama sürelerinin azaltılması, terbiyede kullanılan taşarlı yıkamadaki taşar yıkama vanalarının kapatılması q Boyama makinelerinin soğutma suyu bölümlerindeki giriş-çıkış vanalarının yenilenmesi. q Kurutma makinesi soğutma sularının toplanarak yeniden kullanılmak üzere yumuşak su havuzuna gönderilmesi q Kumaş açma makinesinde kullanılan suyun optimum debisinin belirlenmesi q Kumaş tüy yakma makinesi soğutma suyunun yeniden kullanılmak üzere yumuşak su havuzuna gönderilmesi

ÖZEL TEKSTİL Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. Gerçekleştirilen Uygulamalar Su Yumuşatma Sistemi q Proje kapsamında eski teknoloji olan su yumuşatma cihazı tam otomatik ve üretilen suyun kalitesini de artıran yeni sistem bir su yumuşatma ünitesi ile değiştirilmiştir. Proje Bütçesi: 10. 000 $ UNIDO Katkısı 12. 000 $ Firma Katkısı

ÖZEL TEKSTİL Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. Sağlanan Kazanımlar Kazanım Enerji Su Miktar %22 (3, 17 k. Wh/kg) % 54 (61, 5 L/kg) Yatırım Maliyetleri Su yumuşatma üniteleri ve hidrofor Toplam Ekonomik Kazanımlar Enerji (Pompa) Enerji (ısıtma) Toplam Yatırım Tutarı Yıllık Mali Kazanç 34. 659 TL 345. 161 TL (TL/yıl) 34. 659 (TL/yıl) 17. 435 327. 726 345. 161 Geri Ödeme Süresi 2 aydan kısa

ADVANSA SASA Polyester Sanayi A. Ş. Firma Bilgisi Sektör: Kimya Sektörü – Elyaf ve Polyester üretimi Şehir: Adana Kuruluş yılı: 1968 Çalışan sayısı: 1. 200 Proje öncesi yıllık su tüketimi: 2. 300. 000 - 3. 000 m 3

ADVANSA SASA Polyester Sanayi A. Ş. Proje Öncesinde Durum q Proje öncesi süreçte, kızgın yağ iletimi için kullanılan pompalar iyon değiştirici sistemi ile üretilen yumuşak su ile soğutulmaktaydı. Kızgın Yağ İletim Pompaları (Su soğutmalı) Pompa D 2 Pompa D 5 Pompa D 6 Pompa D 7 Pompa D 8 Pompa D 10 Toplam Su Tüketimi (m 3/yıl) 27. 726 13. 368 4. 555 27. 726 5. 849 93. 088

ADVANSA SASA Polyester Sanayi A. Ş. Gerçekleştirilen Uygulamalar q Gerçekleştirilen proje ile su soğutmalı (yumuşak su) ısı transfer pompalarının yerine hava soğutmalı yeni nesil pompalara geçiş sağlanmıştır. Bu sayede üretimin bu aşamasında su tüketimi ortadan kaldırılmıştır. Proje Bütçesi: 24. 300 $ UNIDO Katkısı 25. 000 $ Firma Katkısı

ADVANSA SASA Polyester Sanayi A. Ş. Sağlanan Kazanımlar Kazanım Açıklama Miktar Yıllık Mali Kazanç Enerji Pompaların motorlarının verimli motorlar olmasından kaynaklanan enerji tasarrufu 44. 170 k. Wh/yıl Elektrik Enerji Permutit suyun soğutulması için kulelerde harcanan enerji 77. 000 kwh/yıl 12. 228 TL Elektrik Su Diğer Permutit (yumuşak) su tasarrufu Su soğutmalı pompaların keçe değişim maliyeti 7. 014 TL 93. 000 m 3/yıl 74. 470 TL 21. 743 TL/yıl 21. 743 TL TOPLAM KAZANÇ 115. 455 TL

ADVANSA SASA Polyester Sanayi A. Ş. Sağlanan Kazanımlar Yatırım Maliyetleri Pompalar 76. 124, 00 Ekonomik Kazanımlar (TL/yıl) Pompalardaki verimli motorlar ile elektrik tasarrufu 7. 014, 12 TL Soğutma kulesinde pompa soğutma su çevriminin ortadan kalkması ile oluşan elektrik tasarrufu 12. 227, 60 TL Eski pompalarda keçe değişim maliyeti 21. 743, 00 TL Pompa soğutmasında kullanılan permutit su üretim azaltılması ile oluşan tasarruf 74. 470, 40 TL Toplam Yatırım Tutarı 76. 124 TL Yıllık Mali Kazanç 115. 455 TL 115. 455, 12 TL Geri Ödeme Süresi 8 ay

Pilot Projeler Sonucunda Toplam Kazanımlar Su Tasarrufu Kimyasal Tasarrufu Enerji tasarrufu 784. 550 m 3/yıl(%22) • 192 ton/yıl Tuz (Na. Cl) • 7, 7 ton/yıl Tiner • 5, 2 ton/yıl Sodyum Siyanür (Na. CN) • 1, 2 ton/yıl Kadmiyum Oksit (Cd. O) • 1, 7 ton/yıl Diğer 4. 681. 000 k. Wh/yıl Doğalgaz (425. 545 m 3) 265. 970 k. Wh/yıl Elektrik CO 2 salımında azalma* 978 ton/yıl CO 2

Pilot Projeler Sonucunda Toplam Kazanımlar Diğer Kazanımlar • Üretim sürecinde ve ürün kalitesinde iyileşme • Proses süresinin kısalması • İş gücünden tasarruf • Bakım-onarım maliyetlerinin azalması • Atıksu arıtma maliyetlerinde azalma • vb. Yatırım Tutarı UNIDO Katkısı: 139. 800 $ Firmaların Katkısı: 125. 000 $ Toplam: 264. 800 $ Yıllık Mali Kazanç 1. 357. 792 $ Geri Ödeme Süresi Yaklaşık 3 ay

TTGV Çevre Destekleri

TTGV Çevre Destekleri Yaklaşımı TEMEL YAKLAŞIM: Sanayicimizin çevre dostu teknoloji ve teknikleri uygulayarak, çevre performanslarını ve aynı zamanda rekabet güçlerini artırmalarını/maliyetlerini düşürmelerini sağlamak. Teknoloji Geliştirme Sürdürülebilirlik Politikaları Ekonomik büyüme Çevre performansının iyileşmesi ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ EKO-VERİMLİLİK/ TEMİZ ÜRETİM ENERJİ VERİMLİLİĞİ

Çevre Destekleri Değerlendirme Ø Portföy: 28 Proje Ø Toplam Kullandırım: 11, 5 Milyon ABD Doları Ø Sektörler: Tekstil, Seramik, Alüminyum, Enerji, Kağıt, Plastik, Gıda, Çelik, Gazbeton, Hayvan Yemi, Kimya, Geri Kazanım, İzolasyon Ø Bölgeler: Marmara, İç Anadolu, Karadeniz, Akdeniz, Ege, Doğu Anadolu Ø Firma Büyüklüğü: Büyük + KOBİ İzleme/ değerlendirme çalışmaları, başarı öyküleri…

Çevre Destekleri – Örnek Projeler Proje Bütçesi ($) Projenin Geri Dönüş Süresi Gazbeton üretim sürecinde oluşan firenin, üretime geri kazandırma sürecinin geliştirilip, atık azaltımı ve hammadde tasarrufu 230. 100 0, 7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi ile sıcak sezondaki olumsuz etkinin ortadan kaldırılması sonucu enerji üretim verimliliğinin arttırılması, doğal gaz tüketiminin azaltılarak birim elektrik üretim maliyetinin düşürülmesi 1. 150. 000 2, 3 yıl Tekstil üretiminde doğalgaz ile çalışan ramöz makinesinde atık ısı geri kazanımı ile taze havanın ve proses suyunun ısıtılması 240. 000 1, 3 yıl Metal dövmesi öncesi malzemeyi hazırlayan tavlama (ısıtma) işleminde d. gazlı fırınlar yerine indüksiyon ısıtma teknolojisinin kullanılması, daha kaliteli ürün 1. 380. 000 2, 2 yıl Seramik üretiminde enerji etüdü ve enerji yönetimi de dahil olmak üzere, enerji izleme ve otomasyon sistemi, ısı geri kazanım sistemi, basınçlı hava sistemleri verimliliği uygulamaları 745. 000 2, 6 yıl Proseste kullanılan mevcut fırın teknolojisindeki kayıpların ve problemlerin ortadan kaldırıldığı yeni ve güncel teknolojiye sahip bir ergitme sistemine geçiş ile enerji tasarrufu ve daha kaliteli ve ekonomik üretimin sağlanması 210. 000 1, 1 yıl Kazan sistemlerinde ekonomizer uygulaması, fire taşıma sistemleri revizyonu, buhar hatları kapalı kondens geri kazanımıyla su ve enerji tasarrufu sağlanması 525. 000 1, 2 yıl Yüksek verimli yakma sistemi ile buhar üretimi; distilasyon kondens ünitesinde ısı ve su geri kazanımı ile sıcak suyun ısısından yararlanılarak, eşanjör vasıtasıyla kazan besi suyunun ısıtılması 365. 000 3, 3 yıl Projenin İçeriği

Çevre Destekleri – Örnek Projeler 15 Seçilmiş Proje: Parametre Doğal gaz tüketimi Elektrik tüketimi CO 2 salımı Tasarruf/ azaltım miktarı 6, 85 milyon m 3/yıl 2, 25 milyon k. Wh/yıl 54. 750 ton/yıl Bertaraf edilmesi 62. 000 ton/yıl gereken atık miktarı Yaklaşık neye denk geliyor? 3750 hanenin yıllık doğal gaz tüketimi 750 hanenin yıllık elektrik tüketimi 20 MW’lık rüzgar santralinin sağladığı azaltım Türkiye’de düzenli depolama sahasına giden atıkların yaklaşık ‰ 5’i

Çevre Destekleri – Örnek Projeler 15 Seçilmiş Proje: Parametre Kazanım Geri ödeme süresi 0, 5 – 4, 7 yıl (Ortalama: 2, 4 yıl) Teknoloji ve ekipmanların yerlilik oranı (ortalama) %70 Yaratılan yeni istihdam 35 kişi Yaratılan nitelikli istihdam 8 kişi

Çevre Destekleri – Örnek Projeler 15 Seçilmiş Proje – Kazanım Alanları: ü ü ü ü ü Firmanın rekabet gücüne etki Karlılık artışına etki Ürün / üretim kalitesindeki iyileşmeye etkisi Firmanın ihracat potansiyeline etki Üretim kapasitesindeki artışa etki Standart ve mevzuat yükümlülüklerinin yerine getirilmesi ile ilgili etki İş gücü verimliliğine etki Doğal gaz tüketiminde azalma Elektrik tüketiminde azalma CO 2 salımında azalma Katı atık azaltımı SOx, NOx, vb. hava kirletici emisyonlarında azalma Su tüketiminde azalma Gürültü probleminin önüne geçilmesi Koku probleminin önüne geçilmesi Bakım-onarım maliyetlerinde azalma Atıksu arıtma maliyetlerinde azalma Nakliye/depolama maliyetinden tasarruf Çalışma ortamının iyileştirilmesi İstihdam artışı

TEŞEKKÜRLER Ferda Ulutaş fulutas@ttgv. org. tr Cyberplaza B Blok Kat: 5 -6 Bilkent / Ankara Tel: (312) 265 02 72 / 353 www. ttgv. org. tr