Zesp Szk Mechanicznych Elektrycznych i Elektronicznych w Toruniu
- Slides: 37
Zespół Szkół Mechanicznych Elektrycznych i Elektronicznych w Toruniu Technologia i materiałoznawstwo elektryczne Własności wybranych metali
Ti. ME – Własności wybranych metali Żelazo (Iron, Ferrum) Właściwość Wartość Rok odkrycia: starożytność Liczba atomowa 26 Masa atomowa 55, 847 Twardość Brinella 650 Gęstość 7870 kg/m 3 Wytrzymałość na rozciąganie 250 MPa Moduł Younga 200 GPa Rezystywność 9, 71 10 -8 m Konduktywność 10, 3 106 S/m Współczynnik przewodzenia ciepła 80, 3 W/(K m) Współczynnik rozszerzalności cieplnej 0, 12 10 -4 1/K Współczynnik cieplny rezystancji 45 10 -4 1/K
Ti. ME – Własności wybranych metali Żelazo (Iron, Ferrum) Właściwość Wartość Temperatura Curie 770 C Temperatura topnienia 1538 C Temperatura wrzenia 2800 C Zawartość w … Ziemia 32, 07 % Skorupa ziemi 6, 2 % Wszechświat 0, 136 % Człowiek 5 10 -3 % Konfiguracja elektronowa [Ar] 3 d 6 4 s 2 K: 2, L: 8, M: 14, N: 2
Ti. ME – Własności wybranych metali Żelazo (Iron, Ferrum) Minerały : magnetyt Fe. O 5·Fe 2 O; hematyt Fe 2 O 3; limonit Fe 2 O 3·n. H 2 O; syderyt Fe. CO 3; piryt(markasyt) Fe. S 2; wiwianit Fe 3(PO 4)2· 8 H 2 O; chalkopiryt Cu. Fe. S 2. 52 Fe (8, 3 h); Główne izotopy : 54 Fe (5, 84 %, trwały); 55 Fe (2, 7 a); 56 Fe (91, 66 %, trwały); 57 Fe (2, 17 %, trwały); 58 Fe (0, 33 %, trwały); 59 Fe (54, 5 d); 60 Fe (1, 5 106 a).
Ti. ME – Własności wybranych metali Żelazo (Iron, Ferrum) Otrzymywanie : Metal ten otrzymuje się w wyniku tzw. procesu wielkopiecowego, w którym tlenek żelaza redukuje się koksem. Węgiel jest jednocześnie paliwem, reduktorem oraz wchodzi w skład otrzymywanej surówki zmieniając jej właściwości. Czyste żelazo otrzymuje się dzięki redukcji tlenku żelaza wodorem lub dzięki elektrolizie czystych roztworów chlorku żelaza (ll) (Fe. CI 2). Wykorzystanie : Czyste żelazo ma niewielkie zastosowanie. Używa się go głównie, jako rdzeni elektromagnesów (pętla histerezy jest węższa im żelazo jest czystsze). Dopiero po dodaniu węgla i innych pierwiastków (mangan, krzem, fosfor, siarka, nikiel, wanad i inne), w znacznym stopniu zmieniają się właściwości stopu. Nikiel daje stali ciągliwość i mały współczynnik rozszerzalności cieplnej, molibden wytrzymałość na zerwanie, mangan - twardość, chrom i wolfram wielką twardość nawet w dużych temperaturach, wanad -
Ti. ME – Własności wybranych metali Żelazo (Iron, Ferrum) nierdzewność, a stal z krzemem wykazuje się dużą kwasoodpornością. W organizmach zwierzęcych żelazo pełni bardzo ważną rolę w transporcie gazów. Będąc składnikiem hemoglobiny służy do wiązania tlenu i transportuje go we krwi. Brak żelaza powoduje ogólne osłabienie organizmu człowieka i chorobę zwaną anemią. U roślin pierwiastek ten pełni ważną rolę transportując tlen w procesie fotosyntezy. Związki żelaza występują bardzo szeroko, często mają one ciekawe barwy. Pierwiastek ten występuje w wielu stopniach utlenienia (od -2 do +6), najczęściej spotykane są stopnie +2 i +3. Tlenek żelaza (lll) (Fe 2 O 3) wykorzystywany jest m. in. do polerowania, jako czerwony pigment (czerwień wenecka) i jako substancja magnetyczna w taśmach i dyskach magnetycznych. Czarny, ferromagnetyczny, przewodzący prąd magnetyt (Fe 3 O 4) jest mieszaniną tlenków żelaza (ll) i żelaza (lll). Siarczek żelaza(ll) służy do produkcji siarkowodoru. Jony żelaza tworzą kompleksy z cyjankami, które używane są, jako niebieskie pigmenty (błękit pruski i błękit Turnbulla).
Ti. ME – Własności wybranych metali Żelazo (Iron, Ferrum) Żeliwa Surówka – wyjściowy stop żelaza zawierający 3. . 4, 5 % węgla – otrzymuje się metodą wielkopiecową. Żeliwo – to przetopiona po raz drugi surówka ze złomem żeliwnym lub stalowym wraz z dodatkami (żelazokrzem, żelazomangan). Węgiel może występować w postaci grafitu lub węglika żelaza Fe 3 C, czyli cementytu. Żeliwo szare – (przewaga grafitu) – dobre właściwości odlewnicze, dobrabialność. Żeliwo białe – (przewaga cementytu) – twarde, kruche, trudno obrabialne. Żeliwo modyfikowane – żeliwo z dodatkiem krzemu, aluminium, żelazokrzemu, magnezu, miedzi lub niklu.
Ti. ME – Własności wybranych metali Żelazo (Iron, Ferrum) Żeliwo ciągliwe – otrzymywane przez długie wyżarzanie, poprzez co otrzymuje właściwości podobne do właściwości stali. Stale i staliwa Stal – stop o zawartości węgla mniejszej niż 2 %. Otrzymuje się przez wypalanie węgla z surówki (świeżenie) w konwertorach Bessemera i Thomasa oraz piecach Simens-Martina (stal martenowska). Wyższe gatunki stali podlegają dalszej obróbce w piecach elektrycznych lub tyglowych. Stal węglowa – głównym składnikiem domieszek jest węgiel.
Ti. ME – Własności wybranych metali Żelazo (Iron, Ferrum) Stal stopowa – oprócz węgla są inne domieszki: Nikiel polepsza własności hartowania; Chrom zwiększa twardość; Mangan daje większą wytrzymałość na rozciąganie; Wolfram daje drobnoziarnistość, twardość, odporność; Molibden zwiększa głębokość hartowania, zmniejsza kruchość, daje odporność na odpuszczanie; Wanad sprzyja drobnoziarnistości, zwiększa twardość, polepsza ostrość podczas ostrzenia; Kobalt w stalach szybkotnących zwiększa twardość; Krzem stosowany w stalach resorowych i sprężynowych, zmniejsza straty mocy podczas przemagnesowania. Staliwo to stal o niskiej zawartości węgla (0, 1. . 0, 6 %). Stale dzielą się na konstrukcyjne, narzędziowe i specjalne.
Ti. ME – Własności wybranych metali Miedź (Copper, Cuprum) Właściwość Wartość Rok odkrycia: starożytność Liczba atomowa 29 Masa atomowa 63, 546 Twardość Brinella 400 Gęstość 8950 kg/m 3 Wytrzymałość na rozciąganie 200 MPa Moduł Younga 130 GPa Rezystywność 1, 71 10 -8 m Konduktywność 58, 48 106 S/m Współczynnik przewodzenia ciepła 401, 0 W/(K m) Współczynnik rozszerzalności cieplnej 0, 162 10 -4 1/K Współczynnik cieplny rezystancji 39 10 -4 1/K
Ti. ME – Własności wybranych metali Miedź (Copper, Cuprum) Właściwość Wartość Temperatura Curie diamagnetyk Temperatura topnienia 1085 C Temperatura wrzenia 2570 C Zawartość w … Ziemia Skorupa ziemi Wszechświat 8, 85 10 -5 % Człowiek 4 10 -4 % Konfiguracja elektronowa K: 2, L: 8, M: 18, N: 1 [Ar] 3 d 10 4 s 1
Ti. ME – Własności wybranych metali Miedź (Copper, Cuprum) Minerały : chalkopiryt chalkozyn bornit kowelin kupryt malachit azuryt 61 Cu (3, 4 h); Główne izotopy : 62 Cu (9, 7 min); 63 Cu = 69, 1 % (trwały); 64 Cu (12, 7 h); 65 Cu = 30, 9 % (trwały); 67 Cu (2, 6 d). Cu. Fe. S 2; Cu 2 S; Cu 5 Fe. S 4; Cu. S; Cu 2 O; Cu 2(OH)2 CO 3; Cu 3(OH)2(CO 3)2.
Ti. ME – Własności wybranych metali Miedź (Copper, Cuprum) Otrzymywanie : Produkcja miedzi jest skomplikowanym i dość kosztownym procesem. Głównym jej źródłem są siarczki, które metodami termicznymi i reakcjami redoks doprowadza się do tlenku miedzi, rozkładanego potem termicznie z wydzieleniem tzw. miedzi czarnej. Miedź taką można następnie rafinować dwoma metodami: suchą (stopienie miedzi i utlenienie zanieczyszczeń przy użyciu drewna) i mokrą, gdzie bardzo czystą miedź uzyskuje się dzięki elektrolizie. Ta ostatnia metoda, mimo że droższa, pozwala na odzysk szlachetnych domieszek, występujących w rudzie miedzi (srebro, złoto, platynowce). z powodu wysokich kosztów produkcji część miedzi jest na powrót odzyskiwana z odpadów. Rosnące zapotrzebowanie na ten metal powoduje powstawanie coraz to nowych metod pozwalających na ekonomiczne wykorzystywanie coraz mniej zasobnych złóż. Istnieje nawet metoda wykorzystywania drobnoustrojów do wzbogacania rud tego pierwiastka.
Ti. ME – Własności wybranych metali Miedź (Copper, Cuprum) Wykorzystanie : Miedź jest obecnie, obok żelaza i aluminium, jednym z najważniejszych metali używanych przez człowieka. Używa się jej głównie w elektrotechnice, choć zastępuje ją powoli aluminium. Duże przewodnictwo cieplne miedzi znalazło zastosowanie przy produkcji elementów grzejnych i wymienników ciepła. Odporność na korozję wykorzystuje się m. in. na morzu, w budownictwie i przemyśle. Metal ten jest także ważnym katalizatorem. Stopy miedzi znane były od tysiącleci. Najważniejsze z nich to brązy - stopy miedzi z cyną. Zawartość cyny waha się w nich od kilku do około 25 procent. Im większa jest zawartość cyny, tym brąz jest twardszy i wytrzymalszy. Brązy o zawartości cyny do 10% są jeszcze kowalne. Brąz, z którego produkuje się dzwony, zawiera około 25% cyny. Dodawanie niewielkich ilości innych pierwiastków znacznie zmienia właściwości brązu np. fosfor (0, 3%) znacznie zwiększa ciągliwość (brąz fosforowy), a dodanie kilku procent krzemu znacznie zwiększa wytrzymałość stopu przy stosunkowo niewielkim wzroście oporności (produkcja styków elektrycznych).
Ti. ME – Własności wybranych metali Miedź (Copper, Cuprum) Stopy miedzi z cynkiem to tzw. mosiądze. Dzieli się je na kilka rodzajów w zależności od zawartości cynku. Mosiądz czerwony o zawartości cynku 5÷ 20% cechuje się znaczną ciągliwością i odpornością chemiczną. Mosiądz żółty (20÷% cynku) jest bardziej trwały i twardszy od czerwonego. Kruchy mosiądz biały (>50% cynku) znalazł zastosowanie, jako formy odlewnicze. Inne stopy miedzi to np. jednocześnie wytrzymały i ciągliwy stop z glinem (5÷ 10% Al), czy też bardzo odporny chemicznie i wytrzymały stop Monela (70% Ni i 30% Cu). Popularny konstantan jest stopem miedzi z niklem (40% Ni) i dzięki dużemu oporowi właściwemu, praktycznie niezależnemu od temperatury, stosowany jest w elektrotechnice. Związki miedzi są szeroko stosowane w różnych dziedzinach. Cyjanki tego metalu są ważnymi katalizatorami organicznymi. Związki kompleksowe miedzi używane są m. in. przy przetwarzaniu ropy naftowej. Związki miedzi(III) stosowane są, jako utleniacze. Roztwór siarczanu (VI) miedzi (II) (Cu. SO 4) jest środkiem grzybobójczym.
Ti. ME – Własności wybranych metali Glin (Aluminium, Aluminium) Właściwość Wartość Rok odkrycia: 1825 Liczba atomowa 13 Masa atomowa 26, 9815 Twardość Brinella 180 Gęstość 2700 kg/m 3 Wytrzymałość na rozciąganie 64 Mpa Moduł Younga 71 GPa Rezystywność 2, 711 10 -8 m Konduktywność 38, 887 106 S/m Współczynnik przewodzenia ciepła 237, 0 W/(K m) Współczynnik rozszerzalności cieplnej 0, 224 10 -4 1/K Współczynnik cieplny rezystancji 39 10 -4 1/K
Ti. ME – Własności wybranych metali Glin (Aluminium, Aluminium) Właściwość Wartość Temperatura Curie paramagnetyk Temperatura topnienia 660, 3 C Temperatura wrzenia 2520 C Zawartość w … Ziemia 1, 41 % Skorupa ziemi 8, 3 % Wszechświat 6, 2 10 -3 % Człowiek 5 10 -5 % Konfiguracja elektronowa K: 2, L: 8, M: 3 [Ne] 3 s 2 3 p 1
Ti. ME – Własności wybranych metali Glin (Aluminium, Aluminium) Minerały : boksyt hydrargilit kriolit skaleń potasowy (ortoklaz) skaleń sodowy (albit) anoryt muskowit biotyt kaoilin (kaolinit, glina) korund (szmergiel) 26 Al (730 103 a); Główne izotopy : 27 Al = 100 % (trwały); 28 Al (2, 3 min). Al. O(OH); Al(OH)3; Na 3 Al. F 6; K(Al. Si 3 O 8); Na(Al. Si 3 O 8); Ca(Al 2 Si 2 O 8); KAl 2(Al. Si 3 O 10)(OH, F)2; K(Mg, Fe)3(Al. Si 3 O 10)(OH, F)2; Al 2 O 3· 2 Si. O 2· 2 H 2 O; Al 2 O 3.
Ti. ME – Własności wybranych metali Glin (Aluminium, Aluminium) Otrzymywanie : Dawniej otrzymywano glin poprzez redukcję chlorku glinu potasem. Od roku 1886 r. uzyskuje się go poprzez elektrolizę tlenku glinu rozpuszczonego w stopionym kriolicie. Cały proces składa się z dwóch części: otrzymania czystego tlenku glinu, a następnie jego elektrolizy. Wykorzystanie : Lekkość i wytrzymałość aluminium sprawia, że pierwiastek ten używany jest do budowy elementów konstrukcyjnych wszędzie tam, gdzie wymagana jest szybkość i lekkość (samoloty, wagony i samochody). Ze względu na dużą przewodność cieplną jest wykorzystywany do budowy tłoków silników spalinowych. Używa się go do wyrobu przedmiotów gospodarstwa domowego. Lekkość glinu wykorzystywana jest w transmisji energii elektrycznej. Długie, wiszące aluminiowe kable są o wiele lżejsze od porównywalnych pod względem przewodności, kabli miedzianych.
Ti. ME – Własności wybranych metali Glin (Aluminium, Aluminium) Pierwiastek ten wykorzystywany jest także w architekturze, w przemyśle spożywczym, jako folia aluminiowa czy materiał do produkcji opakowań (puszki). Odporność aluminium na korozyjne działanie wody morskiej znalazła zastosowanie przy budowie kadłubów statków oraz innych podwodnych urządzeń. Niewielkie pochłanianie neutronów przez ten pierwiastek wykorzystywane jest w reaktorach niskotemperaturowych. Ze względu na wytrzymałość, której nie utrzymują w niskich temperaturach inne materiały, używany jest w technice kriogenicznej. w technice wojskowej wzrasta jego rola, jako materiału do budowy pancerzy i powłok ochronnych. We wszystkich tych dziedzinach wykorzystuje się przede wszystkim stopy glinu z innymi metalami.
Ti. ME – Własności wybranych metali Srebro (Silver, Argentum) Właściwość Wartość Rok odkrycia: starożytność Liczba atomowa 47 Masa atomowa 107, 8682 Twardość Brinella 250 Gęstość 10490 kg/m 3 Wytrzymałość na rozciąganie 140 Mpa Moduł Younga 74 GPa Rezystywność 1, 617 10 -8 m Konduktywność 61, 843 106 S/m Współczynnik przewodzenia ciepła 429, 0 W/(K m) Współczynnik rozszerzalności cieplnej 0, 189 10 -4 1/K Współczynnik cieplny rezystancji 43 10 -4 1/K
Ti. ME – Własności wybranych metali Srebro (Silver, Argentum) Właściwość Wartość Temperatura Curie diamagnetyk Temperatura topnienia 962, 0 C Temperatura wrzenia 2155 C Zawartość w … Ziemia Skorupa ziemi Wszechświat 1, 6 10 -7 % Człowiek Konfiguracja elektronowa K: 2, L: 8, M: 18, N: 18, O: 1 [Kr] 4 d 10 5 s 1
Ti. ME – Własności wybranych metali Srebro (Silver, Argentum) Minerały : argentyt pirargiryt prustyt chlorargiryt Główne izotopy : 105 Ag (41, 3 d); 105 m. Ag (7, 2 min. ); 106 m. Ag (8, 4 d); 107 Ag = 51, 8 % (trwały); 108 Ag (2, 4 min. ); 108 m. Ag (130, 0 a); 109 Ag = 48, 2 % (trwały); 109 m. Ag (39, 8 s); 110 Ag (24, 6 s); 110 m. Ag (249, 8 d); 111 Ag (7, 47 d). Ag 2 S; Ag 3 Sb. S 3; Ag 3 As. S 3; Ag. Cl.
Ti. ME – Własności wybranych metali Srebro (Silver, Argentum) Otrzymywanie : Metalurgia srebra polega głównie na przekształceniu w wysokiej temperaturze siarczków srebra w siarczany, a następnie redukcji i wytrąceniu metalicznego srebra. Jedną z metod wyizolowywania srebra jest metoda amalgamatu. Do rudy, która zawiera ten metal, dodaje się rtęć, która tworzy ze srebrem amalgamat. Amalgamat ten jest następnie wydzielany, a czyste srebro otrzymywane jest drogą destylacji. Inną metodą ekstrakcji metalicznego srebra jest tzw. metoda liksydacyjna, w której zawarty w rudzie pierwiastek rozpuszcza się w soli np. cyjanku sodu (Na. CN), a następnie wydziela na powierzchni metalicznego cynku lub glinu. z rud miedzi i ołowiu srebro izoluje się, wykorzystując proces Parkera. Srebro techniczne otrzymuje się najczęściej metodami elektrolitycznymi.
Ti. ME – Własności wybranych metali Srebro (Silver, Argentum) Wykorzystanie: Powszechnie znanym wykorzystaniem srebra jest użycie go w wyrobach jubilerskich. Metal ten zwykle stapia się z innymi w celu zwiększenia twardości i wytrzymałości stopu. Srebro wykorzystywane jest również, jako warstwa odbijająca w niektórych lustrach. Ze względu na mały opór elektryczny używane jest w przemyśle elektrotechnicznym. Niektóre związki tego pierwiastka są stosowane są, jako środki antyseptyczne i bakteriobójcze. Ciemniejące na świetle związki srebra z fluorowcami używane są do produkcji błon światłoczułych. Rozpuszczają się one w tiosiarczanie sodu (Na 2 S 2 O 3), który pełni rolę utrwalacza.
Ti. ME – Własności wybranych metali Złoto (Gold, Aurum) Właściwość Wartość Rok odkrycia: starożytność Liczba atomowa 79 Masa atomowa 196, 96654 Twardość Brinella 180 Gęstość 19280 kg/m 3 Wytrzymałość na rozciąganie 130 Mpa Moduł Younga 79 GPa Rezystywność 2, 234 10 -8 m Konduktywność 44, 763 106 S/m Współczynnik przewodzenia ciepła 317, 0 W/(K m) Współczynnik rozszerzalności cieplnej 0, 142 10 -4 1/K Współczynnik cieplny rezystancji 39, 6 10 -4 1/K
Ti. ME – Własności wybranych metali Złoto (Gold, Aurum) Właściwość Wartość Temperatura Curie diamagnetyk Temperatura topnienia 1064 C Temperatura wrzenia 2800 C Zawartość w … Ziemia Skorupa ziemi Wszechświat 1, 0 10 -7 % Człowiek Konfiguracja elektronowa K: 2, L: 8, M: 18, N: 32, O: 18, P: 1 [Xe] 4 f 14 5 d 10 6 s 1
Ti. ME – Własności wybranych metali Złoto (Gold, Aurum) Minerały : 194 Au (1, 6 d); 195 Au (186, 1 d); 195 m. Au (30, 5 s); 196 Au (6, 2 d); 197 Au = 100 % (trwały); 198 Au (2, 7 d); 199 Au (3, 14 d). Główne izotopy : kawaleryt Au. Te 2.
Ti. ME – Własności wybranych metali Złoto (Gold, Aurum) Otrzymywanie : Najprostszym i głównym sposobem pozyskiwania złota jest wypłukiwanie czystego metalu z osadów. Metoda ta sprawdza się z powodzeniem tak w przypadku zwykłej patelni poszukiwacza złota jak i potężnych nowoczesnych kopalń. Umiejętnie kierowana woda unosi ze sobą piasek i inny bezwartościowy materiał pozostawiając w zagłębieniach cięższe złoto. Inną metodą pozyskiwania tego pierwiastka ze złotonośnego materiału jest przepłukiwanie substancjami go rozpuszczającymi: rtęcią i cyjankami. Opłaca się wydobywać złoto, gdy stosunek jego zawartości do zawartości bezwartościowego materiału wynosi 1÷ 300000. Wielką rzadkością są tzw. samorodki złota, będące bryłkami czystego metalu naturalnego pochodzenia. Największy znany samorodek tego metalu odkryto w okolicy miasta Victoria w Australii w 1869 roku. Leżał on tuż przy powierzchni i został przypadkowo odsłonięty przez koło wozu. Nazwano go "Mile widzianym przybyszem" (Welcome Stranger). Ważył podobno około 71 kg. Państwa będące liderami w produkcji złota to przede wszystkim RPA, USA, Rosja, Australia, Kanada, Chiny i Brazylia.
Ti. ME – Własności wybranych metali Złoto (Gold, Aurum) Wykorzystanie : Od czasów prehistorycznych złoto, z racji swego pięknego połysku, koloru, odporności chemicznej, było wartościowym metalem. Ważną cechą była względnie łatwa, w porównaniu do innych metali, obrabialność i łatwość oczyszczania. Względna rzadkość występowania złota spowodowała, że pierwiastek ten od tysiącleci jest podstawą pieniądza. Znaczne ilości stopów złota z innymi metalami wykorzystywane są w jubilerstwie i do produkcji monet (czyste złoto nie nadaje się do produkcji monet ze względu na miękkość). Zawartość kruszcu w takich stopach wyrażana jest w karatach. Karat ma dwie definicje. Pierwsza to jednostka wagi używana w jubilerstwie - równa 0, 2 g; druga, to miara zawartości szlachetnego metalu w stopie. Mówiąc, że złoto jest np. dwudziestokaratowe mamy na myśli to, że w 24 jednostkach masy stopu zawartych jest 20 jednostek masy czystego złota. Tak zwany stop złota pierwszej próby ma 23 karaty. Drugiej próbie odpowiadają 18 karatów, a stop próby trzeciej jest stopem czternastokaratowym.
Ti. ME – Własności wybranych metali Złoto (Gold, Aurum) Czyste złoto jest oczywiście dwudziestoczterokaratowe. Złoto używane do produkcji monet zawiera zwykle 10% srebra. Obecność innych metali zmienia nieznacznie barwę stopu: zielonkawą daje miedź i srebro zaś białe złoto otrzymuje się stapiając je z cynkiem, niklem lub platyną. Metal ten wykorzystuje się także do uzyskania specyficznych barwników. Rozdrobnione złoto daje szkłu czerwonawe zabarwienie. Złoto używane jest również w dentystyce oraz jako promieniotwórczy izotop, w medycynie, do leczenia raka (znacznik izotopowy).
Ti. ME – Własności wybranych metali Porównanie kilku właściwości Gęstość (masa właściwa) w kg/m 3
Ti. ME – Własności wybranych metali Porównanie kilku właściwości Konduktywność (przewodność właściwa) w MS/m 3
Ti. ME – Własności wybranych metali Porównanie kilku właściwości Temperatura topnienia w OC
Ti. ME – Własności wybranych metali Porównanie kilku właściwości Wytrzymałość na rozciąganie w MPa
Ti. ME – Własności wybranych metali Porównanie kilku właściwości Współczynnik cieplny rezystancji w 10 -4 1/K
Ti. ME – Własności wybranych metali Porównanie kilku właściwości Współczynnik rozszerzalności cieplnej w 10 -4 1/K