ZEL GEREKSNML BREYLERDE SOSYAL BECERLERN RETM SOSYAL BECER

ÖZEL GEREKSİNİMLİ BİREYLERDE SOSYAL BECERİLERİN ÖĞRETİMİ

SOSYAL BECERİ ÖĞRETİMİNİN ÖNEMİ • Sosyal becerideki yetersizlikler bireyin saldırgan veya suça yönelik davranışların ortaya çıkmasına ve iş ilişkilerinde uyum problemleri yaşamalarına yol açabilmektedir.

Özel gereksinimli bireyler sosyal becerileri öğrenme ve sergilemede zorluk yaşamaktadırlar bunun nedeni ise bedensel, zihinsel veya işitsel gibi bir ya da birden çok alandaki yaşadıkları sınırlılıklardır.

SOSYAL BECERİ ÖĞRETİMİNDE ÖĞRETİMSEL DÜZENLEMELER • • Bire bir öğretim Küçük grup öğretimi Sınıf kapsamlı öğretimi Tüm okulu kapsayan öğretim

BİRE BİR ÖĞRETİM • Öğrencinin gereksinimleri dikkate alınarak ve yetersiz kaldığı alanlarda öğretmen ya da uygulamacı tarafından verilen yoğun destekle gerçekleştirilen öğretim düzenlemesidir. Öğrenci sosyal beceriyi hiç bilmiyorsa yada doğal ortamda bir model yoksa sosyal beceri öğretimi bire bir öğretimle gerçekleştirilebilir.

KÜÇÜK GRUP ÖĞRETİMİ • En az iki çocuktan oluşan benzer ya da farklı yetersizlik , yetenek ve özelliklere sahip olan aynı ya da farklı amaçların belirlendiği öğretim düzenlemesidir.

Küçük Grup Öğretiminin Yararları: • Daha az sınıf içi personele ihtiyaç duyulur. • Öğretmenler öğrencilerin izlenimlerini daha iyi izleyebilir ve öğretimde değişikler yapılabilir. • Gözleyerek öğrenme yoluyla fazladan bilgi ve beceriler kazanmasına olanak tanır. • Sosyal etkileşimi artırır. • Öğrenciler daha uzun süre öğretim etkinliklerine katılır. • Öğretmen birden fazla öğrenciye öğretim ve geri dönüt sağlar. • Öğrenciler kendi hızlarında ilerleyebilir.

SINIF KAPSAMLI ÖĞRETİMİ • Bütün bireylerin gereksinimleri dikkate alınarak planlanan ve öğretmenlerin en fazla tercih ettikleri öğretim düzenlemesidir. Sınıf Kapsamlı Öğretim Yararları: • • Sınıf etkileşimini sağlar. Sınıf rutinlerinin oluşturulmasını sağlar. Yeni bir konunun tüm sınıfa aynı anda öğretimini kolaylaştırır. , Tüm sınıfın birlikte tartışmasını sağlar.

TÜM OKULU KAPSAYAN ÖĞRETİM • Bu öğretimin amacı sosyal becerilerin okul çapında öğretilmesini sağlamak, problem davranışarın sayısını azaltmak ve öğrenci başarılarını artırmaktır. • Problem davranışları azaltmada ve önlemede etkili olduğu için tercih edilir.

Tüm Okulu Kapsayan Öğretim Aşamaları • • Gereksinimlerin belirlenmesi Müfredatın belirlenmesi Uygulama için hazırlıkların tamamlanması Ödüllerin belirlenmesi Öğretimlere başlama Öğrencileri izleme ve ödüllendirme Sürecin değerlendirmesi

SOSYAL BECERİLERİN ÖĞRETİLMESİNDE KULLANILAN YÖNTEMLER • • • Doğrudan öğretim yöntemi Bilişsel süreç yaklaşımı Akran aracılı öğretim yöntemi İşbirlikçi öğrenme yöntemi Kendini yönetme yaklaşımı Video modelle öğretim yöntemi Etkinlik temelli öğretim Sosyal öykü uygulamaları Fırsat öğretimi

DOĞRUDAN ÖĞRETİM YÖNTEMİ Doğrudan Öğretim Yöntemi Aşamaları: • Gereksinim oluşturma • Model olma • Rol oynama • Bağımsız uygulamalar • Genelleme

BİLİŞSEL SÜREÇ YAKLAŞIMLARI Bu yaklaşım sayesinde öğrenciler sosyal becerilerini farklı ortamlarda sergileyebilir, farklı durum ve ortamlara genelleyebilir.

Bu yaklaşımın üç temel amacı vardır: • beceri ve akıcılık kazandırmak, • kalıcılık sağlamak ve • genellemeye yol açmaktır.

BİLİŞSEL SÜREÇ YAKLAŞIMININ AŞAMALARI • • Sosyal kodlama Sosyal karar verme Sosyal performans Sosyal değerlendirme

Sosyal Kodlama • Öğrenciye öykü ya da resimle bir sosyal etkileşim ortamı sunulur, öğrenci ilk olarak var olan durumu gözlemler ardından öğrenciden bu sosyal ortamı betimlemesi istenir. Bunun için öğrencinin kendine "NE OLDU ? " sorusunu sorması ve yanıtlaması istenir.

Sosyal karar verme • İlk aşamada sunulan sosyal ortamda ne tür tepkiler verebileceği tartışılır. Sosyal ortam ile ilgili alternatifler sunulur, o duruma en uygun davranışın ne olabileceği ve ne gibi sonuçları olacağı tartışılır. ‘’NE YAPABİLİRİM? ’’ sorusunu sorması ve yanıtlaması istenir.

Sosyal performans • Öğrencinin kendi belirlediği alternatif yollar arasından en uygun olanı seçmesi ve ‘’HANGİSİNİ YAPMALIYIM? ’’ sorusunu sorarak yanıtlaması istenir.

Sosyal değerlendirme • Öykü ya da resimle sunulan sosyal ortamdaki bireyin en uygun davranışı sergileyip sergilemediği tartışılır. Bu davranışı yaptığında kendisinin ve başkalarının hislerinin neler olabileceği tartışılır. Öğrencinin ‘’SONUÇTA NE OLDU? ’’ sorusunu sorması ve yanıtlaması beklenir.

AKRAN ARACILI ÖĞRETİM Akran aracılı öğretim yöntemi üç ayrı biçimde kullanılır: 1. Tüm sınıf akran aracılı öğretim yöntemi 2. Çapraz yaş akran aracılı öğretim yöntemi 3. Aynı yaş akran aracılı öğretim

İŞBİRLİKÇİ ÖĞRENME YÖNTEMİ • Takım ruhu vardır. • Olumlu iletişimi artırması, öğrencilerin birbiri ile yardımlaşarak ortak bir ürün oluşturmalarını sağlar.

KENDİNİ YÖNETME STRATEJİLERİ • • akademik performansın geliştirilmesi uygun davranışların artırılması uygun olmayan davranışların azaltılması öğrenilen davranışların kalıcılığını ve genellemesinin sağlanması

KENDİNİ YÖNETME STRATEJİLERİ 1. 2. 3. 4. 5. Kendine ön uyaran verme Kendini izleme Kendine yönerge verme Kendini değerlendirme Kendini pekiştirme

VİDEO MODELLE ÖĞRETİM • Hedeflenen becerinin model tarafından sergilenmesinin videoya kaydedilmesini bu videoları öğrencinin izlemesini ve öğrenciye hedeflenen beceriyi sergilemesi için fırsat verilmesini içeren bir yöntemdir.

Video temelli öğretimin 4 türü vardır 1. 2. 3. 4. Video ile ipucu Video ile geri bildirim Bilgisayar destekli video öğretimi Video ile model olma

ETKİNLİK TEMELLİ ÖĞRETİM • Öğrencilerin rutin, planlı ve doğal etkinliklerine öğretim hedeflerinin yerleştirildiği, öğrencilerinin işlevsel becerilerini geliştirilmelerine yardımcı olan bir öğretim yöntemidir.

Etkinlik temelli öğretimde kullanılacak etkinlikler üç türdür a) b) c) Rutin etkinlikler Öğrenci tarafından başlatılan etkinlikler Planlanmış etkinlikler

SOSYAL ÖYKÜLER • Öğrencilerin çeşitli sosyal durumlara cevap vermeleri için onlara rehberlik eden onları yönlendiren, bireylere ve koşullara özgü yazılan sosyal öğrenme araçlarıdır. • Sosyal öyküler yazılı ya da görsel yollarla öğrenciye sunulabilir. • Sosyal öyküler sosyal beklentileri karşılamak amacıyla yazılır.

Sosyal öykülerde 6 cümle tipi kullanılır: I. III. IV. V. VI. Betimleyici cümleler Yansıtıcı cümleler İşbirlikçi cümleler Yönlendirici cümleler Olumlu cümleler Kontrol cümleleri

FIRSAT ÖĞRETİMİ • Bu öğretim yönteminde öğretim uygulamaları öğrencinin etkileşim girişimi ile başlamakta, hedef davranış gerçekleştiğinde öğrencinin tepkileri pekiştirilmektedir.

Fırsat öğretiminde kullanılacak bazı teknikler: • • Unutmuş gibi yapma Ortama ya da duruma yenilik katma Görülebilir fakat ulaşılamaz duruma getirme Beklentilerde değişiklik yaratma Parça parça verme Zor bir görev karşısında yardım isteme Erteleme ya da kesintiye uğratma

FARKLI YETERSİZLİK GRUPLARINA SOSYAL BECERİLERİN ÖĞRETİLMESİ Zihin yetersizliği olan öğrenciler sosyal becerileri öğrenmede zorluk yaşarlar. Bunun nedeni ise ?

Kullanılan yöntemler • • Doğrudan öğretim yöntemi Bilişsel süreç yaklaşımı Akran aracılı öğretim yöntemi İşbirlikçi öğrenme yöntemi Kendini yönetme yaklaşımı Video modelle öğretim yöntemi Sosyal öykü uygulamaları

• Otizm spektrum bozukluğu olan öğrencilerde sosyal becerilerinin öğretilmesi Ek olarak kullanılan yöntemler • Bilgisayar destekli öğretim • Akıllı telefon uygulamaları • Fırsat öğretimi • Temel tepki öğretimi

• İşitme yetersizliği olan öğrencilere sosyal becerilerinin öğretilmesi Özellikle sosyal becerilerde güçlük yaşayan işitme yetersizliği olan öğrenciler sosyal becerileri gerçekleştirmede sorun yaşayabilirler.

• Görme yetersizliği olan öğrencilere sosyal becerilerinin öğretilmesi Akranlarına göre daha az akademik yeterliliklere sahip olabilmekte ve daha fazla problem davranış sergileyebilmektedirler.

• Üstün yetenekli öğrencilerin sosyal becerilerin öğretilmesi Sosyal becerilerde zorluk yaşayan ve öğretilmesi gerek üstün yetenekli öğrencilerin yüksek zihinsel yetenekten çok daha fazla olduğuna inanmaktadırlar ve onun aynı zamanda yaratıcılık, motivasyon, hafıza, zihinsel beceriler, sosyal uyum ve estetik duyarlılığı da içerdiğini düşünmektedir.

• Öğrenme güçlüğü olan öğrencilere sosyal becerilerinin öğretilmesi Sosyal becerilerde meydana çıkan güçlükler, düşük başarı ve rahatsız edici sınıf ortamıyla birleştiği zaman öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin sosyal durumlarını olumsuz olarak etkiler.

SOSYAL BECERİLERİN ÖĞRETİMİNDE KULLANILAN PROGRAMLAR • Sosyal iletişimi geliştirme ve oyun – ASAP ABD Eğitim Bilimleri Enstitüsü tarafından geliştirilmiştir. Okul öncesi bir ortamda OSB olan çocukların sosyal etkileşimlerini ve oyun oynama becerilerini geliştirilmek amacını taşır.

• A Multimedia Program Süper kahramanlar sosyal beceriler programı, ilkokul öğrencilerinin OSB , davranış bozuklukları veya gelişimsel gecikmeler ile sosyal yeterliliği artıran bir programdır.