ZEL GEREKSNML BREYLERDE AKADEMK BECERLER LEVSEL AKADEMK BECERLER

ÖZEL GEREKSİNİMLİ BİREYLERDE AKADEMİK BECERİLER

İŞLEVSEL AKADEMİK BECERİLER Yaşamının ilk yıllarında kazanılıp yaşam boyu kullanılan işlevsel akademik beceriler şuanki ve gelecekteki yaşamla ilişkili olan, yerel ve kültürel anlamda önem taşıyan, günlük yaşamda bağımsız olmak ya da içinde bulunulan ortamlardaki etkinlikleri yerine getirmek üzere ihtiyaç duyulan becerilerdir.

AKADEMİK İÇERİK ALANI İŞLEVSEL AKADEMİK BECERİ/ETKİNLİK Yemek tarifi okuma Kullanma kılavuzu okuma OKUMA Gazete okuma Mesaj okuma İş ilanı okuma Uyarı etkinliklerini okuma Elektronik posta yanıtlama Bilgi formu doldurma Adres yazma YAZMA Teşekkür notu yazma İmza atma Kısa mesaj yazma

AKADEMİK İÇERİK ALANI İŞLEVSEL AKADEMİK BECERİ/ETKİNLİK Otobüs numaralarını okuma Ürün tutarını hesaplama MATEMATİK Bankamatikten para çekme Saati söyleme Takvim kullanma Acil telefon numaralarını söyleme Ateş ya da tansiyon ölçme İlkyardım yapma FEN Düzenli ilaç kullanma Yiyecekleri sağlıklı koşullarda saklama Hayvan besleme Bitki bakımı yapma Oy kullanma SOSYAL BİLGİLER Emlak ve çevre temizlik vergisi ödeme İkametgâh kaydı yaptırma

İşlevsel Okuma • Okuma öğretiminin amacı, bireylere okuryazarlık kazandırmaktır, • Okuryazarlık ise kişinin zengin bir sözcük dağarcığına sahip olmalarını, sözcükleri çözümlemelerini ve metinleri akıcı şekilde okuyabilmesidir.

Özel gereksinimli bireylere işlevsel okuma becerilerin kazandırılması onların yaşamlarını bağımsız kılmak için ve toplumsal yaşama katılımları için oldukça önemlidir.

• İşlevsel okuma kişinin şuanki ve gelecekteki ortamlarda gereksinim duyacakları ya da kendileri için yaşamsal olan sözcükleri öğrenmelerine vurgu yapma olarak tanımlanabilir.

• 1) Sözcük okumanın ve sözcüklerin işlevsel kullanımının öğretimine odaklanır. • 2) Temel okuma becerileri kazanılamadığında günlük yaşamda yarar sağlayacak olan okuma becerilerinin öğrenilmesinde alternatif bir yoldur. • 3) Okumada hızlı bir şekilde başarı sağlar ve bu da ilerleyen zamanlarda okuryazarlık için temel oluşturur.

İşlevsel Yazma • İşlevsel yazma ise kişilerin günlük yaşamda gereksinimlerini karşılama, iletişim kurma ya da bilgi verme amacıyla bilgiyi yazılı şekilde aktarmalarını ve kaydetmelerini içine alan bir beceridir.

İşlevsel yazmanın temel ilkeleri; • 1) Bireylerin gereksinimlerine yönelik olmalı, kültürel özelliklerini ve yaşlarını dikkate almalıdır. • 2) Olabildiğince bireylerin günlük yaşamda karşılaştıkları durumlarla ilgili olmalıdır. • 3) Mümkün olduğunca destekleyici olmalı, düzeltmeler öğrenmeye katkı sağlamalıdır.

İşlevsel Matematik • Matematik okulda kazandırılan ve bireylerin yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyen alanlardan biridir. • Günlük yaşam, matematik bilgi ve becerilerinin gerekli olduğu durumlarla doludur ve şaşırtıcı olan şey, günlük yaşamda kullanılan matematiğin büyük bir bölümü basit hesaplamaları ve tahminleri içeriyor olmasıdır.

• İşlevsel matematik, günlük yaşamla ilgili matematik bilgi ve becerilerinin günlük yaşama uygulanmasıdır. • İşlevsel Matematik Alanları; Sayma-Hesaplama, Ölçme ve Zaman Yönetimini kapsar.

İşlevsel Fen • İşlevsel akademik beceri alanlarında bir diğeri ise işlevsel fendir. Bireyler günlük yaşamda hayvan besleme, bitki yetiştirme ve ilaç kullanma gibi işlevsel fen becerilerini gerçekleştirirler. Bu becerilerin bir kısmı ortaokul ve lise yıllarında öğrenilse de bir kısmı, bireylerin ileri yaşamlarında duydukları gereksinim doğrultusunda öğrenilir.

• Bilimsel Okuryazarlık: Bilimsel okuryazarlık bir diğer ifadeyle fen ve teknoloji okuryazarlığı, bireylerin araştırma-sorgulama, eleştirel düşünme, problem çözme ve karar verme becerileri geliştirmeleri, yaşam boyu öğrenen bireyler olmaları , çevreleri ve dünya hakkındaki merak duygusunu sürdürmeleri için gerekli olan fenle ilgili beceri, tutum, değer, anlayış ve bilgilerin bileşimidir.

İşlevsel Sosyal Bilgiler • Sosyal bilgiler konu alanı da günlük yaşamla ilgili pek çok konu içerir. Bireyin haklarını bilmesi, oy kullanma, ulaşım araçlarından yararlanma, turistik ve kültürel seyahatler yapma, kamusal alanları kullanma, siyaset ve ekonomi hakkında konuşma, tatil planı yapma, harita okuma, yön bulma ve toprak türüne uygun bitki yetiştirme gibi beceriler işlevsel sosyal bilgiler becerileridir.

İŞLEVSEL AKADEMİK BECERİLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ Özel gereksinimli bireylerin işlevsel akademik becerilerini değerlendirmek üzere kullanılan alternatif değerlendirme yolları arasında; çevresel değerlendirme, portfolyo değerlendirme ve müfredata dayalı değerlendirme yer almaktadır.

Çevresel değerlendirmeyi gerçekleştirmek üzere beş basamaklı bir süreçtir. a) b) c) d) e) Program alanlarına karar verme Mevcut ve gelecekteki ortamları belirleme Belirlenen ortamları alt ortamlara bölme Alt ortamlarda gerçekleştirilen etkinlikleri belirleme Etkinliklerin yerine getirilmesi için gerekli becerileri ortaya koyma

Portfolyo Değerlendirme

Müfredata dayalı değerlendirme

İŞLEVSEL AKADEMİK BECERİLERİN ÖĞRETİMİ • İpuçlarının sistematik olarak geri çekilmesi yoluyla öğrenciyi bağımsız hale getirmeyi amaçlayan doğrudan öğretim; gereksinim oluşturma, model olma, rehberli uygulamalar ve bağımsız uygulamalar şeklinde dört aşamadan oluşan bir öğretim yöntemidir.

Eşzamanlı İpucuyla Öğretim: Eşzamanlı ipucuyla öğretim, hedef uyaranla aynı anda ipucunun sunulması ve öğrencinin bu ipucunun ardından beceriyi ya da beceri basamağını sergilemesi ile öğretime devam edilmesidir.

Sabit Bekleme Süreli Öğretim: Sabit bekleme süreli öğretim , hedef uyaranla aynı zamanda ipucu sunulması ve zaman içinde ipucunun belli bir süre geciktirilmesi ile öğretime devam edilmesidir.

Artan Bekleme Süreli Öğretim: Artan bekleme süreli öğretim, hedef uyaranla aynı anda ipucunun sunulması ve ipucunun zaman içinde yavaş ve sistematik olarak geciktirilmesi ile öğretime devam edilmesidir.

İpucunun Giderek Arttırılmasıyla Öğretim: İpucunun giderek arttırılmasıyla öğretim, öğrenci üzerinde en az kontrol gerektiren ipucu ile öğretime başlanması ve gerektiğinde ipucu türünün ve yoğunluğunun artırılarak öğrenci üzerinde en fazla kontrol gerektiren ipucu ile öğretime devam edilmesidir.

Resim- Sözcük Eşleme Yoluyla Öğretim: Yaygın olarak sözcük tanıma öğretiminde kullanılan resim-sözcük eşleme yoluyla öğretim, resim ile bu resme ait sözcüğün eşlendiği bir öğretim yöntemidir.

Canlı Modelle Öğretim: Canlı modelle öğretim, öğrencinin bir modelin yaptığı beceriyi gözlemesi ve ardından beceriyi sergilemesi şeklinde gerçekleşen öğretim sürecidir. Video Modelle Öğretim: Video modelle öğretim, öğrencinin bir akran ya da yetişkin modelin beceriyi gerçekleştirmesine ilişkin video kaydını izlmesei ve ardından bu beceriyi gerçekleştirmesine dayalı bir öğretimdir.

Bilgisayar Destekli Öğretim: Bilgisayar destekli öğretim, bilgisayarın dersin içeriğine uygun olarak hazırlanan yazılımlar sayesinde öğrencilerle etkileşimde bulunduğu, bilgisayarın bilgi ile öğrenci arasında bir aracı olarak kullanıldığı, öğretmenin ise yol gösteren olduğu etkinlikler bütünüdür.

Sanal Gerçeklikle Öğretim : Bilgisayar ortamında oluşturulan üç boyutlu resimlerin ve animasyonların teknolojik araçlarla insanların zihinlerinde gerçek bir ortamda bulunma hissini vermesinin yanı sıra, ortamda bulunan bu objelerle etkileşimde bulunmalarını sağlayan teknoloji olarak tanımlanabilir