ZEL GEREKSNML BREYLER ZEL GEREKSNML BREY KMDR eitli

ÖZEL GEREKSİNİMLİ BİREYLER

ÖZEL GEREKSİNİMLİ BİREY KİMDİR? Çeşitli nedenlerle, bireysel özellikleri ve eğitim yeterlilikleri açısından yaşıtlarından beklenilen düzeyden anlamlı farklılık gösteren bireylerdir.

ÖZEL EĞİTİM İLE İLGİLİ YASAL DÜZENLEMELER • • • Özel eğitim hizmetleri "573 sayılı özel eğitim yasası" ve buna bağlı olarak çıkarılan "özel eğitim hizmetleri yönetmeliği" doğrultusunda yürütülmektedir. 573 Sayılı KHK (Kanun Hükmünde Kararname) özel eğitimle ilgili hizmetlerin planlanması ve yürütülmesi konularını açıklığa kavuşturmaktadır. Bu yasa ile ilk kez özel eğitim gerektiren birey, kaynaştırma, erken çocukluk dönemi eğitimi, aile eğitimi ve katılımı, özel eğitim desteği, bireyselleştirilmiş eğitim planları gibi terimler kullanılmaya başlanmış ve bu yönde düzenlemelere gidilmiştir. Milli Eğitim Bakanlığı 573 Sayılı Özel Eğitim Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamede özel eğitimde dokuz ilkeye yer verilmektedir. Özel eğitim gerektiren tüm bireyler; ilgi, istek, yeterlilik ve yetenekleri doğrultusunda ve ölçüsünde özel eğitim hizmetinden yararlandırılır. Özel eğitim gerektiren bireylerin eğitimine erken yaşta başlanır. Özel eğitim hizmetleri, özel eğitim gerektiren bireyleri sosyal ve fiziksel çevrelerinden mümkün olduğu kadar ayırmadan planlanır ve yürütülür. Özel eğitim gerektiren bireylerin, eğitsel performansları dikkate alınarak, amaç, içerik ve öğretim süreçlerinde uyarlamalar yapılarak yetersizliği olmayan akranları ile eğitimlerine öncelik verilir.

• Özel eğitim gerektiren bireylerin her tür ve kademedeki eğitimlerinin kesintisiz sürdürülebilmesi için her türlü rehabilitasyonlarını sağlayacak kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapılır. • Özel eğitim gerektiren bireyler için bireyselleştirilmiş eğitim planı geliştirilir ve eğitim programları bireyselleştirilerek uygulanır. • Ailelerin özel eğitim sürecinin her boyutuna aktif katılmalarının sağlanması esastır. • Özel eğitim politikalarının geliştirilmesinde, özel eğitim gerektiren bireylere yönelik etkinlik gösteren sivil toplum örgütleri ile işbirliği içinde çalışılır. • Özel eğitim hizmetleri, özel eğitim gerektiren bireylerin toplumla etkileşim ve karşılıklı uyum sağlama sürecini kapsayacak şekilde planlanır.

ENGEL TÜRLERİ • Zihinsel Yetersizliği Olan Öğrenciler (hafif, orta, ağır, çok ağır) • İşitme Yetersizliği Olan Öğrenciler • Görme Yetersizliği Olan Öğrenciler • Fiziksel Yetersizliği / Süreğen Hastalığı Olan Öğrenciler • Dil Ve Konuşma Bozukluğu Olan Öğrenciler • Özel Öğrenme Güçlüğü Olan Öğrenciler • Duygu Davranış Bozukluğu Olan Öğrenciler • Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) Gösteren Öğrenciler • Hiperaktivite ve Dikkat Eksikliği Olan Öğrenciler • Çoklu Yetersizliği Olan Öğrenciler • Özel Yetenekli Bireyler

ZİHİNSEL YETERSİZLİĞİ OLAN ÖĞRENCİLER • Zihinsel yetersizlik; zihinsel işlevde bulunma ve kavramsal, sosyal ve pratik uyumsal becerilerde kendini gösteren uyumsal davranışların her ikisinde anlamlı sınırlılıklar olarak karakterize edilen bir yetersizliktir. Bu yetersizlik 18 yaşından önce başlar ( Eripek, 2005). Bu tanım oldukça detaylı olması açısından yaygın kabul görmüştür. Ayrıca zihinsel yetersizliği olan bireyin okul, ev ve toplumsal ortamlardaki gereksinimleri doğrultusunda ihtiyaç duyduğu becerileri açık bir ifade ile tartışmış olması tanımın kabulünü arttırmıştır. • Zihinsel yetersizliği olan bireyler dikkat, bellek, öğrenme, dil gelişimi, akademik başarı, sosyal gelişim, psikomotor gelişim gibi alanlarda güçlük yaşamaktadırlar. Zihinsel yetersizliği olan bireyin, sahip olduğu yetersizliğin derecesi arttıkça yukarıda belirtilen alanlarda yaşadığı güçlüklerin derecesi de artmaktadır.

Zihinsel Yetersizliği Olan Öğrencilerin Özellikleri • • • • Beden gelişimleri akranlarından daha yavaş ilerleyebilir. Diş deformasyonları, anomalileri ve diş çürükleri çok sık görülür Yaşıtlarından çok daha fazla ve kalıcı sağlık sorunları olabilir. Basit ve karmaşık hareketleri uyum içinde yapmada zorlanırlar Akademik kavramları geç ve güç öğrenirler. En çok sıkıntı duydukları alandır ve bu alanda en basit bir konuyu öğrenmeleri bile çok tekrar ve uzun bir zaman gerektirir. Dikkat süreleri kısa ve dikkatleri çok dağınıktır. Soyut kavramları çok geç ve güç kavrarlar. Somut kavramları öğrenmeleri bir derece daha kolay olur. Bu nedenle soyut kavramlar öğretilirken somut olaylardan örnek vermek daha kolay öğrenmelerini sağlar. Konuşmada sorun yaşarlar. Sözcüklerin yerinde kullanımı, doğru telaffuz etme, cümle kurma alanlarında güçlük yaşarlar. Konuşmada olduğu kadar söyleni anlamada güçlük çekerler. Onun için basit cümlelerle tek, net bir dil kullanarak konuşmak anlamalarını kolaylaştırır. Aldıkları bilgileri genelleme, sınıflama yaparken zorlanırlar. Yeni durumlara uyum sağlamada güçlük çekerler. Yeni ortamlara girerken gerginlik, direnme ve kaçma eğilimi gösterirler. Bu nedenle yeni ortama girerken bol destek göstermek gerekir. Yakın çevre ile dostluk kurmada zorlandıkları gibi, bunu sürdürmede de başarısızdırlar. Görgü kurallarını öğrenmeleri ve bunları yerine getirmede zorlanırlar. Sosyal kabul görmelerini sağlayacak becerileri sınırlıdır.

İŞİTME YETERSİZLİĞİ OLAN ÖĞRENCİLER İşitme yetersizliği olan birey; işitme duyarlılığını kısmen veya tamamen kaybından dolayı konuşmayı edinmede, dili kullanma ve iletişimde yaşadığı güçlükler nedeni ile özel eğitim ve destek eğitim hizmetine ihtiyacı olan birey şeklinde tanımlanmaktadır.

İşitme Yetersizliği Olan Öğrencilerin Özellikleri • Motor gelişimleri yaşıtlarının seviyesindedir. Ancak merkezi sinir sistemine bağlı olarak vücut koordinasyonunu sağlama ve denge alanlarında problem yaşarlar. • Bilişsel gelişimde dilin önemli bir rolü vardır. İşitme engelli çocuklarda işitsel girdinin az olması ya da olmaması dil gelişimini dolayısıyla bilişsel gelişimi olumsuz etkiler. • Erken tanılandıklarında ve eğitime erken başlandığında bilişsel gelişimleri desteklenebilir. • Doğuştan işitme yetersizliği olan çocuklar hiç ses duymadıkları için konuşamazlar. • Duygusal ve sosyal gelişimleri de bu durumdan olumsuz yönde etkilenir. • Engellenme yaşadıklarından dolayı zaman sinirli ve içekapanık olabilirler.

GÖRME YETERSİZLİĞİ OLAN ÖĞRENCİLER • Görme yetersizliği olan birey; öğrenmesini dokunarak, işiterek ve konuşan kitapları dinleyerek sürdürmeye gereksinimi olan bireylerdir. Az gören bireyler, görme duyusunu öğrenme amacıyla kullanabilmektedir. • Görme yetersizliği bilişsel gelişimin yanı sıra, öğrencilerin sosyal ve davranışsal, iletişim, yönelim ve bağımsız hareket, günlük yaşam alanlarındaki gelişimini de etkilemektedir. Görme yetersizliği olan öğrencilerin eğitim sürecinden en iyi biçimde yararlanabilmesi için ayrıntılı olarak değerlendirilmesi ve elde edilen bilgilere göre öğrenci hakkında uygun kararların alınması gerekir.

Görme Yetersizliği Olan Öğrencilerin Özellikleri: • Görsel uyaran eksikliğinden dolayı zihinsel gelişimleri olumsuz etkilenir. • İşitme ve dokunma duyularını yaşıtlarına kıyasla daha iyi kullanabilirler. • Dil gelişimleri yaşı düzeyindedir. "Verbalizm" yani aşırı sözcük kullanma görülebilir. • Duygusal ve sosyal gelişimleri bu durumdan olumsuz etkilenir. • Engellenme yaşadıklarından dolayı zaman sinirli ve içekapanık olabilirler.

BEDENSEL YETERSİZLİĞİ / SÜREĞEN HASTALIĞI OLAN ÖĞRENCİLER • Bu yetersizlik grubunda olan bireyler iki başlık altında incelenir: fiziksel/ortopedik yetersizlikler ve diğer süreğen sağlık yetersizlikleri. Ortopedik yetersizlikler; kısaca hareket ile ilgili yetersizlikler olarak tanımlanır. Sağlık yetersizlikleri ise, bireyin tıbbi problemler nedeniyle sürekli tedavi ve bakıma gereksinimi olması durumudur. Bu yetersizliklerin çoğu çocuğun eğitsel performansını etkilemektedir.

Bedensel yetersizliği/süreğen hastalığı olan öğrencilerin özellikleri • Ortopedik ve sağlık yetersizlikleri olan çocukların kendilerine özgü fiziksel, dil ve konuşma, zihinsel, sosyal ve duygusal özellikleri bulunmaktadır. • Ortopedik ve saplık yetersizliklerinin neden olduğu durumlar dışında çocuğun ailesinin eğitim durumu, sosyo-ekonomik durumu, kardeş sayısı ve çevre gelişiminde önemli bir rol oynamaktadır. • Ortopedik ve sağlık yetersizlikleri olan çocukların sosyal ve duygusal özellikleri, bulundukları çevrenin onlara karşı kabul düzeylerine göre değişmektedir. • Ortopedik ve sağlık yetersizlikleri, çocuğun akademik başarısını olumsuz yönde etkileyebilmektedir.

DİL VE KONUŞMA BOZUKLUĞU OLAN ÖĞRENCİLER Dil ve konuşma bozuklukları, özellikle ses, sesletim ve akıcılık bozukluklarından oluşmaktadır. Bireyde yalın bir konuşma bozukluğu olabileceği gibi, dil ve konuşma bozuklukları bir arada da görülebilmektedir. • Dil ve konuşma bozuklukları birçok farklı nedenden kaynaklanabilir. Beyin hasarları, genetik bozukluklar veya dil gelişimi için yeterli uyaranların ve yaşantıların eksikliği önemli etkenlerdir. • Dil ve konuşma uzmanları, çocukların dil becerilerini geliştirmek ve dili kullanmalarına yardım etmek için gitgide doğal müdahaleleri benimsemektedirler. Doğal müdahaleler, evde, okulda ya da sosyal çevrede doğal bir şekilde oluşan gerçek ya da uyarlanmış etkinliklerde ortaya çıkar. •

Dil ve Konuşma Bozukluğu Olan Öğrencilerin Özellikleri: • Kısıtlı sözcük dağarcıkları vardır. Ya hiç konuşmazlar ya da zor anlaşılan birkaç sözcük kullanabilirler. • Yutma, çiğneme, salya akıtma sorunları olabilir. • Düşünce ve isteklerini anlatmada zorlanabilirler. • Jest, mimik işaret kullanmaya yönelebilirler. • İletişim kurmaya karşı isteksiz davranabilirler. • Çevrelerindeki seslere, konuşmalara ilgisiz davranabilir, dinlemez görünebilirler. • Anlaşılmaz sesler çıkarabilirler. • Çevrelerinde ve girdikleri ortamlarda uyum güçlükleri gösterebilirler. • İsteklerini, düşüncelerini dile getirirken hoş olmayan(vurma, çarpma, ağlama, bağırma gibi) tepkilerde bulunabilirler. • Dikkat süreleri kısa ve dağınık olabilir. • Kavramları geç ve uzun zamanda öğrenebilirler. • Öğrendikleri bilgileri transfer etmekte zorlanabilirler

ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ OLAN ÖĞRENCİLER • Öğrenme güçlüğü; okuma, yazma, bilgileri işleme, konuşma dili, yazı dili veya düşünme becerileri gibi akademik becerilerde güçlükler yaşayan, buna karşın ortalama veya ortalamanın üzerinde zekaya sahip olan bireyler grubunu gösteren bir terim olarak kullanılmaktadır. • Öğrenme güçlüğünün nedenleri tam olarak bilinmemektedir, fakat beynin işlev tarzından kaynaklandığına inanılmaktadır. Olası nedenler; organik, genetik, çevresel nedenler ve biyokimyasal bozukluklardır. • Öğrenme güçlüğü olan öğrenciler en belirgin olarak okuma, okuduğunu anlama, yazma ve matematik alanlarında başarısızlık göstermektedirler. Bu özelliklerinin yanı sıra güdülenme, sosyal beceriler, dil, bilişsel, dikkat, hafıza, algı alanlarında da güçlükler görülebilir.

Özel Öğrenme Güçlüğü Olan Öğrencilerin Özellikleri: • • Öğrenme güçlüğü gösteren çocukların çoğunda ortak olarak görülen özelliklerden biri problem çözme ve çalışma becerilerini kullanma yeteneğindeki yetersizliktir. Görsel algılama ya da görsel duyulardan gelen uyaranların yorumlanması ve örgütlenmesinde güçlük çekerler. Görsel algılama güçlüğü olan çocuklar, harfleri ve geometrik şekilleri kopya etmede zorlanırlar. Yaşıtlarına göre devinimsel becerilerin kullanmasını gerektiren bedensel etkinliklerde yetersizliklerin ve eşgüdüm problemleri olabilir. Dikkatle ilgili güçlüklere hem işitsel hem de görsel alanda rastlanılmaktadır. Herhangi bir yetersizliği olmamasına rağmen, bir dizi kelimeyi ezberlerken, birbirine benzeyen kelimeleri ayırırken güçlük çekebilirler. Öğrenme güçlüğü gösteren çocuklar, duygusal bozukluk gösteren çocukların davranış özelliklerini gösterirler. Çoğu zaman mutsuzdurlar, kendini değerlendirmeleri olumsuzdur, kendilerini kontrol edemediklerine inanırlar ve başlarına gelen olayların diğer kişi ve olaylardan kaynaklandığını düşünürler. Çabalarının işe yaramadığını, ne kadar çabalarsa çabalasın öğrenemediğini düşünürler. Disleksi; gelişimsel, nörolojik bozukluğa, yetersizliğe bağlı okuma ve yazma bozukluğu görülebilir. Diskalkuli; sayısal ilişkileri kavramada, hesaplamada, sayısal sembolleri tanıma, kullanma ve yazmada açığa çıkan yetersizlik görülebilir.

DUYGU DAVRANIŞ BOZUKLUĞU OLAN ÖĞRENCİLER Duygu davranış bozuklukları tek bir nedenle açıklanamayan, farklı pek çok risk faktörünün birbirini etkilemesi sonucu ortaya çıkan bir bozukluktur. Nedensel faktörler, 1 - Biyolojik faktörler, 2 - Aile ilgili faktörler ve 3 - Okul ile ilgili faktörler olmak üzere toplam üç ayrı grupta incelenebilir.

HİPERAKTİVİTE VE DİKKAT EKSİKLİĞİ OLAN ÖĞRENCİLER • Hiperaktivite bir öğrenme bozukluğu değil, öğrenmeyi etkileyen bir davranış sorunudur. Bir başka deyişle, hiperaktivite davranış sorunlarına neden olabilen bir “huy” özelliğidir. Bu çocuklar gereğinden fazla hareketlidirler, düşünmeden davranır ve dikkatlerini (ilgilerini çekmeyen konularda) birkaç dakikadan fazla yoğunlaştıramazlar. Hiperaktivite okul çağındaki çocukların %3 -5’inde bulunan ve erkek çocuklarda daha fazla rastlanan bir durumdur.

Hiperaktivitesi olan Öğrencilerin Özellikleri: • • Hiperaktif çocuklar genellikle davranışlarının dikkat dağıtıcı ve rahatsız edici olduğunu bilirler, fakat bu konuda ellerinden bir şey gelmez. Erken çocukluk yıllarında başlayan bir durumdur. DEHB bulunan çocukların dikkat süreleri akranlarından çok daha kısadır. Evde ve okulda dikkatlerini yoğunlaştırmakta zorluk çekerler, çünkü onlar önemli-önemsiz duyumları ayırt etmekte zorlanırlar. Sınıfta hem öğretmeni duyarlar, hem caddedeki arabayı, hem de yandaki sandalyenin gıcırtısını. Aynı şekilde, hem ders anlatan öğretmeni görür, hem tahtadaki resimleri, hem de yanındaki arkadaşının kazağındaki çizgileri. Odaklanmakta o denli zorlanırlar ki, büsbütün vazgeçerler. Sadece ilgilerini çokça çeken heyecanlı bir film ya da bilgisayar oyununa konsantre olabilirler ve aileler bu nedenle ‘isterse yapar’ düşüncesine kapılır. Yaşıtlarına oranla fazlaca hareketlidirler. Elleri dursa, ayakları durmaz. Uzun süre aynı yerde oturamazlar ve çok konuşmalarıyla dikkat çekerler. Davranışlarını organize edemezler ve planlı çalışamazlar. Genellikle, sonunu düşünmeden eyleme geçerler. Tehlikeyi kestiremezler ve çok zaman küçük kazalara maruz kalırlar. Dış seslerden veya önemsiz faktörlerden etkilenip asıl meşgul olunan işten ayrılabilirler.

Dikkat Eksikliği Olan Öğrencilerin Özellikleri: • Sık sık hata ve dalgınlık şeklinde gözlemlenen sakarlıklar yaptıkları görülebilir. • Konsantrasyon gerektiren oyun veya aktivitelerde başarısızlık yaşayabilirler. • Oyunlar ve işler arasında hızlı geçişler yapabilir; biri bitmeden diğerine geçebilirler. • Sohbet esnasında başka şeyler hayal edip karşıdakini adeta duymamak, anlatılanları akılda tutamamak görülebilir. • Unutkanlık yaşayabilir, görev ve sorumlulukları sürekli erteleyebilirler.

ÇOKLU YETERSİZLİĞİ OLAN ÖĞRENCİLER • • Çoklu yetersizliği olan öğrenciler birçok grubun özellikleri ile birlikte tanımlanmaktadır. Bu grupta ağır ve çok ağır derecede zihinsel engelliler, işitme ve görme engelliler gibi gruplar bulunmaktadır. İşitme ve görme engelli bireyler hem işitme hem görme yeteneğinde önemli derecede yetersizlikleri olan ve bunların bireyde önemli ve farklı düzeyde bazı alanlarda farklı gelişimsel ve eğitsel gereksinimleri ortaya çıkardığı ve bu durumlarından dolayı da sadece işitme engelliler veya sadece görme engelliler için oluşturulan programlarda eğitimleri sağlanamayan bireyler olarak gözlendiği dikkat çekicidir. Bu çocukların çoğu okul yıllarından önce tanılanabilmektedirler. Bu çocukların ortak özellikleri şunlardır (Smith, 2007): Sınırlı konuşma ve iletişim, Temel fiziksel hareketlerde zorluk, Kullanamamadan dolayı becerileri çabucak unutma eğilimi, Bir öğrenme durumunu genellemede güçlükler,

• • • Öğretmenin sınıf ortamında kazandırmış olduğu bilginin kalıcı olmasını sağlayabilmesi için okul, idare, çocuğun arkadaş çevresi ve aileyle işbirliği içinde olması gerekir. Kavrama sürati yaşıtlarına göre yetersiz olan bu öğrencilere yönergeler daha net ve kısa cümleler ile açıklanarak ve tekrar edilerek verilmelidir. Bu çocukların dikkat süreleri kısa süreli ve çok sayıda uyaran dikkatinin dağılmasına neden olduğu için bu çocuklar sınıfta ön sıralara oturtulmalı ve dikkatlerini toplamaları için sürekli göz teması kurulmaya çalışılmalıdır. Duygu ve düşüncelerini ifade etmekte zorlanan bu çocuklara duygu ve düşüncelerini rahat ifade edebilmeleri için uygun ortam hazırlanmalıdır. Sosyalleşmelerine imkân tanımak için sınıftaki etkinliklere ve okulda yapılan sosyal- kültürel faaliyetlere katılmalarını teşvik etmek gerekir. Ancak bu sınıf içi ve sınıf dışı faaliyetlerden çocuğun performansı dikkate alınarak başaramayacağı görev ve sorumluluklar verilmemelidir. Aksi takdirde çocuğun kendine olan güvenini kaybetmesine neden olur. Çocuk kendi yetenekleri ölçüsünde kabul edilmeli fazlası beklenmemelidir. Okulda çocuk arkadaşlarıyla karşılaştırılmamalıdır. Öğrenciye bilgiler sunulurken daha çok tekrar ve örneklere yer verilmelidir. Çocuğun kişiliğini, güvenini, ilgisini sarsacak sözlerden kaçınılmalıdır. Bu çocuklar bazen evde ve okulda diğer çocuklardan ayrı tutulurlar. Kaynaştırma programının faydalarından biriside bu çocukların diğer çocuklar tarafından doğru, düzgün olarak yapılan işleri görerek ve deneyerek öğrenme fırsatı vermesidir. Akranlar modeli diye adlandırılan akranlar arasında etkileşimi sağlayan öğrenme durumunu sınıfta kendiniz planlayabilir ve organize edebilirsiniz. Öğretmen özel gereksinimli olan çocuğu öyle bir kabul etmeli ki, öğrenciler de onu sınıfın bir üyesi olarak kabul etsin. Örneğin; diğer çocukların derslerde ona bazen yardım etmesini sağlayabilirsiniz. Sınıf etkinliklerinde ona başarabileceği sınırlı sorumluluklar verebilirsiniz. Böylece sınıfınızda ki diğer çocuklar onu daha iyi anlayacaklar ve gelişmesine yardım etmek isteyeceklerdir.

• • • • • • Kaynakça Bana herkesi sevmeyi öğret proje uygulama kitapçığı https: //www. rehabilitasyon. com/makale/Zihinsel_Yetersizlik-2_Dp. Cp. DW_14 http: //www. rehberogretmen. biz/zihinsel-engelli-cocugukisi-olan-ailelere-oneriler. htm http: //www. maviizlenim. com/ozel-ogrenme-guclugu-aileye-oneriler. asp http: //www. ilkadimozelcocuk. com/metin. aspx? P=129842309904162121 “Özel Eğitim Hizmetleri Tanıtım El Kitabı. ” T. C. MEB Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayını, 2006. http: //www. isikseli. com/cocuklarla-ilgili-yazilar/dikkat-eksikligi-hiperaktivite-bozuklugu-dehb-nedir https: //www. mentalup. net/blog/dikkat-eksikligi-hiperaktivite-bozuklugu-(dehb) https: //www. tohumotizm. org. tr/otizm-spektrum-bozuklugu-nedir http: //www. yankiyazgan. com/hiperaktif-cocuk-hiperaktivite-nedir/ http: //www. onceokuloncesi. com/engel-turleri-ve-hastaliklar/zihinsel-yetersizligi-olan-cocuklarin-ozellikleri-nelerdir-25062. html http: //123 kbk. weebly. com/ortoped 304 k-yeters 304 zl 304286304 -ve-suumlre 286 en-hastali 286 i-olan-ccedilocuklar. html http: //www. psikolik. com/threads/dil-ve-konu%C 5%9 Fma-g%C 3%BC%C 3%A 7 l%C 3%BC%C 4%9 F%C 3%BC-olan-%C 3%96%C 4%9 Frenciler. 146/ http: //ozelegitimalanlari. blogspot. com. tr/p/ozel-ogrenme-guclugu-olan-bireyler. html http: //muhtesemcocuk. com/ozel-cocuklar/duygu-ve-davranis-bozuklugu/duygu-davranis-bozuklugu/ (pegem akademi özel eğitime gereksinimi olan öğrenciler ve özel eğitim ) (ümraniye rehberlik araştırma merkezi müdürlüğü yayınları yayın no : 1 çocuk olmak gelişim sürecinde etkili rehberlik) https: //www. google. com. tr/search? safe=active&dcr=0&biw=1366&bih=613&tbm=isch&sa=1&q=engelli+bireyler&oq=engelli+bireyler&gs_l=psyab. 3. . 0 j 0 i 5 i 30 k 1 l 3. 78760. 82699. 0. 83267. 16. 0. 0. 164. 2097. 0 j 14. 0. . . 1. 1. 64. psy-ab. . 2. 14. 2092. . . 0 i 67 k 1. 0 N 04 LB 9 x. DAo#imgdii=Eyj. Xtktk. Btq. IIM: &imgrc=mz. Kkhw. MN 0 l 7 OM: 4 LB 9 x. DAo#imgrc=m-z. Kkhw. MN 0 l 7 OM: Qhy. YIJg#imgrc=FZ 2 nw. QSqg. KQ 3 UM: https: //www. google. com. tr/search? safe=active&dcr=0&biw=1366&bih=613&tbm=isch&sa=1&q=engelli+bireyler&oq=engelli+bireyler&gs_l=psyab. 3. . 0 j 0 i 5 i 30 k 1 l 3. 78760. 82699. 0. 83267. 16. 0. 0. 164. 2097. 0 j 14. 0. . . 1. 1. 64. psy-ab. . 2. 14. 2092. . . 0 i 67 k 1. 0 N 04 LB 9 x. DAo#imgdii=PK 2 v-6 r. Dc. R 5 Ji. M: &imgrc=Imav. PSu. Nm 8 w 8 GM: https: //www. google. com. tr/search? safe=active&dcr=0&biw=1366&bih=613&tbm=isch&sa=1&q=engelli+bireyler&oq=engelli+bireyler&gs_l=psyab. 3. . 0 j 0 i 5 i 30 k 1 l 3. 78760. 82699. 0. 83267. 16. 0. 0. 164. 2097. 0 j 14. 0. . . 1. 1. 64. psy-ab. . 2. 14. 2092. . . 0 i 67 k 1. 0 N 04 LB 9 x. DAo#imgrc=Xfq. IBXBULa. KJCM: Ünlüler kaynak https: //www. google. com. tr/search? q=%C 3%B 6 zel+e%C 4%9 Fitim&safe=active&dcr=0&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0 h. UKEwj. Dz. PGi 1 ab. WAh. Xva 5 o. KHfr. IAtg. Q_AUICig. B&biw=1366& bih Sunuda kullanılan tüm kaynaklara 06/09/2018 tarihinde saat 11 -12. 30 arasında ulaşılmıştır.