ZEL BAKIM GEREKTREN YENDOAN EMEL AKAR 2019 YKSEK

ÖZEL BAKIM GEREKTİREN YENİDOĞAN EMEL ÇAKAR 2019

YÜKSEK RİSKLİ YENİDOĞAN Yenidoğanların % 90 ı uterus dışı hayata uyum sağlayabilmektedirler. % 10 kadarı için solunum fonksiyonları ile ilgili destek gerekebilir. % 1 den daha az yenidoğan içinse ileri yaşam desteği gerekebilmektedir.

YÜKSEK RİSKLİ YENİDOĞAN Anne yaşının 16 yaş altında ve 40 yaş üzerinde olması Annede depresyon Prematüre bebek (< 37 hafta) Düşük doğum ağırlıklı bebek ( <2500 kg) Diyabetik anne Postmatür bebek (>42 hafta) Apgar skoru 1. dk < 4 olan bebek Solunum sıkıntısı olan bebek Siyanoz belirtisi olan bebek Çoğul gebelikten doğan bebekler Konjenital malfarmasyonu olan bebek

DÜŞÜK DOĞUM AĞIRLIKLI BEBEK 2500 gr’ dan daha düşük ağırlıkta doğan bebeklere düşük doğum ağırlıklı bebek denir. Bebeğin düşük doğum ağırlığında olmasının iki nedeni vardır; 1. prematür eylem 2. intrauterin gelişme geriliği

DÜŞÜK DOĞUM AĞIRLIKLI BEBEK Prematür gebelik; 37. gebelik haftasından önce, düşük doğum ağırlıklı bebek ise term de doğmuş bebeklerdir. Ancak prematür bebek genellikle düşük doğum ağırlıklıdır. İntrauterin gelişme geriliği olan bebekler ise gebelik yaşına göre sahip olması gereken ağırlığından % 10 daha düşük ağırlıkta olan bebeklerdir.

İntrauterin gelişme geriliğine; Düşük sosyo-ekonomik yapı, Aşırı sigara içme, Plasental yetmezlik, Çoğul gebelik, Annede mevcut bazı hastalıklar, Uterusta kronik enfeksiyon, Plasental kanamalar.

INTRAUTERİN GELİŞME GERİLİĞİ İntrauterin gelişme geriliğinde annenin öyküsü oldukça önemlidir. Fetüsün hareketlerinin azlığı ve zayıflığı, Kilo kaybı ve kilo alamama, Uterusun gebelik ayına göre küçük olması, Amniyon sıvısının az olması İntrauterin gelişme geriliği riskini düşündürür.

INTRAUTERİN GELİŞME GERİLİĞİ OLAN BEBEK Asfiksi, Solunum güçlüğü, Mekonyum aspirasyonu, Hipotermi, Hipoglisemi, Enfeksiyon Sarılık, Kanamaya yatkınlık artar.

ÖNLEMEK İÇİN VERİLECEK BAKIM Uygun ısıyı sağlama ve koruma, Gerektiğinde oksijen tedavisi verme, Enfeksiyondan koruma, Erken ve sık besleme, Sarılığın erken teşhisi ve tedavisi yer almalıdır.

PREMATÜRE BEBEK Normal olarak bebekler anne karnında 40 hafta kalmaktadır. Ancak 38. haftadan sonra doğan bebekler dış ortama uyumda güçlük çekmezler. Prematüre bebek, 37. haftadan daha erken doğmuş bebeklerdir, dış yaşama uyumda bazı güçlüklerle karşılaşabilmektedir.

PREMATÜRE BEBEĞİN ÖZELLİKLERİ Derisi ince, nazik ve pembe-kırmızı görünümdedir. Deri altı yağ dokusu az olduğundan derisi buruşuktur. Lagunası bol, ayak tabanında deri çizgileri yoktur. Tırnaklar yumuşak ve parmak ucunu geçmez. Kulaklar küçük ve yumuşaktır. Cildin de damarlar çok belirgindir. Baş bedene göre çok büyüktür. Fontaneller büyük ve suturlar aralıklıdır. Solunum, diyafragmatik ve zayıftır. Hipotonik ve emme gücü zayıftır. Normal refleksler olmayabilir.

PREMATÜRE BEBEĞİN ÖZELLİKLERİ Ekstremitelerde tremor görülebilir. Erkeklerde testisler skrotuma inmemiş, kızlar da labia majorlar yeterli gelişmemiştir. Ağlayışı zayıf ve tek düzedir.

ACİL BAKIM Sıcak tutun. Oda ısısı 25°C derece olmalıdır Soluk yolunu sürekli gözleyin. Gerektiği sıklıkta, puarla aspire edin Nemlendirilmiş oksijen verin, 2 - 3 lt/dk gidecek şekilde. Oksijen bebeğin YÜZÜNE DEĞİL ORTAMA VERİLMELİDİR Göbek kordonu sızıntı yönünden sık kontrol edilir, gerekirse ikinci kıskaç takılır Aşırı duyarlı olmaları nedeniyle, steril çalışmaya özen gösterilmelidir. Enfeksiyona karşı koruyun.

POSTMATÜR BEBEK Gebeliğin 42. haftasından sonra doğan bebeklere postmatür bebek denir. Bu bebeklerde mortalite oranı % 15’ dir.

POSTMATÜR BEBEĞİN ÖZELLİKLERİ Deri buruşuk ve kıvrımlıdır, Laguna yoktur, Saçlar uzundur, Tırnaklar uzun ve kıvrık, Gözler büyük, Verniks kaseose az, Deri altı yağ dokusu azdır.

POSTMATÜR BEBEĞİN ÖZELLİKLERİ Postmatür bebek doğduğunda derisi buruşuk ve yumuşaktır. Ancak daha sonra kurur, çatlar ve soyulur. Cildi soluk ve beyaz görünür. Plasentası yaşlandığından fetüsa yeterli besin sağlayamaz bu nedenle fetüsün derisi buruşuktur. Plasental yetmezlik nedeniyle fetüsün oksijenlenmesi azalır ve mekonyum rengi değişir. Oksijen azlığına bağlı eritrositler artar. Bütün postmatüre bebekler risk altındadır. Ancak risk bebekten bebeğe farklılık göstermektedir.

POSTMATÜR BEBEK PROBLEMLERİ Plasental yetmezlik nedeniyle neonatal ve fetal asfiksi, solunum depresyonu görülmektedir. Acil bakımı; resisütasyon için gerekli malzeme hazırlığı, bebeği solunum stresi yönünden gözleme.

POSTMATÜR BEBEK PROBLEMLERİ Plasental yetmezlik nedeniyle; nmekonyum aspirasyonu görülür. Acil bakımı; solunum stresi yönünden dikkatli gözlem yapma ve resisütasyon için gerekli hazırlığı yapmak. Plasental yetmezlik nedeniyle polisitemi ( eritrosit azlığı) görülür. Acil bakımı; hemotrit takibi yapılmalıdır. ( hemotokritin % 60’ dan fazla olması tehlikelidir. ) Polisistemi nedeniyle hiperbilirubinemia görülür. Acil bakımı; bilirubin takibi ve sarılığın gözlenmesi gerekmektedir.

POSTMATÜR BEBEK PROBLEMLERİ Plasental yetmezlik nedeniyle hipoglisemi görülür. Acil bakımı; kan şekeri takibi, ı. v. Sıvı takibi ve ya bebeği en erken dönemde beslenmesi ve hipogllisemik belirtiler yönünden yapılması gerekmektedir. Hipoksi nedeniyle hipokalsemi görülür. Acil bakımı; serum CA seviyesinin takibi, hipokalsemik belirtiler yönünden gözlem yapılması gerekmektedir.

NEONATAL ASFİKSİ Neonatal asfiksi, doğumdan hemen sonra soluk almada gecikmeyi tanımlayan terimdir. Tam olarak nabız yok anlamındadır. Oksijen konsantrasyonu azalmış ya da yoktur, karbondioksit seviyesinde artma vardır.

NEDENLERİ Prenatal dönemde plasentaya olan kan akımının azalması, Anne karnıındaki oksijen konsantrasyonunun azalaması, Plasental yetmezlik ve plasenta anomalileri, Umblikal kord anımalileri, İlaç, bakteri ve toksinlerin yenidoğanın solunum merkezini deprese ettiği ve ya solunum ve dolaşım sistemini etkilediği durumlarda, Hava yolu ve akciğerlerle ilgili mekanik nedenler.

Apgar skoru değerlendirmesi yapılır. Yenidoğanın doğum eylemi tamamlandıktan sonra ilk 15 snye içinde soluması beklenir. Yenidoğanın apgar skoru; 7’ den az -- asfiksi 4 -6 arası- orta derecede 0 -3 arası- ileri derecede asfiksi

BAKIM; Bebeğin havayolu temizlenir ve bebek ağlaması için uyarılır. Eğer dokunma uyarıları ile uyarılmıyorsa soğuk uygulama yapılır. Bebek suni solunum ya da maske ve ya ventilatör ile soluk alması sağlanmalıdır. Gerekli durumlarda I. v destek sağlanmalıdır.

HİPOTERMİ Bebeğin ısı ölçümünün 35 C altında olması hipotermi olarak adlandırılır. Bebekler doğar doğmaz vücut ısılarının sabit tutulması gerekmektedir. Bunun içinde çevre koşullarının çok iyi ayarlanmış olması gerekmektedir.

Hipotermik bebekler laterjiktir. Emmeye karşı isteksizidir. Her bebek doğduktan sonra; hemen kurlanmalı, kuru bir örtüye sarılmalı, örtü tamamen açılmadan bakım verilmelidir. Gerekirse uygun ayarlanmış küvöz içinde tutulmalıdır. Solunum güçlüğü yönünden izlenip, kan glikoz düzeyleri de kontrol edilmelidir.

HİPOGLİSEMİ Normalde kan glikoz düzeyi 60 -100 mg/dl’ dir. Hipoglisemi durumunda termde bebeklerin plazma glikoz düzeyleri 30 -40 mg/dl’dir. Prematürlerde ise 20 mg/dl’ nin altına düştüğünde gerçekleşir.

Hipoglisemi riski; İntrauterin gelişme geriliği, Solunum güçlüğü, Diabetli anneden doğan bebek, Doğumdan sonra geç beslenen bebeklerde görülmektedir.

BELİRTİLERİ Laterji, Zayıf emme, Tiz ağlama, Aşırı uyarılma, Kas seyirmesi, Aşırı gözhareketleri

TEDAVİSİ Tehlike arz eden bebeklerde kan glikoz düzeyi takibi yapılmalı ve bebek olabildiğince erken beslenmesi sağlanmalıdır.

YÜKSEK RİSK ALTINDAKİ BEBEKLER 1. Anneden kaynaklanan sorunlar nedeniyle • Yaş > 35 • Diyabet, kalp hastalığı, tiroit • Alkolizm veya uyuşturucu alışkanlığı • Daha önce ölü doğum yapması veya yenidoğanın hemen ölmesi • İlaç tedavileri: Magnezyum, lityum, adrenerjik blokaj yapan ilaçlar, vd

2. Hamilelik esnasındaki sorunlar nedeniyle • Doğum öncesi kanama • Preeklempsi • Çoğul gebelikler; ikiz vd • Doğum öncesi gebelik bakımın olmaması

3. Doğum esnasındaki sorunlar nedeniyle • Anormal doğumlar; kalça gelişi vd • Normal süresinden önce(prematür) veya sonra doğum(postmatür) • Uzamış travay (sancı dönemi) • Kordon sarkması • Amniyotik sıvıya mekonyum karışması ( bu durumda amniyotik sıvının rengi değişir) • Herhangi bir nedenle oluşan FETAL DİSTRES (nabzın dakikada 120 nin altına düşmesi) • Enfeksiyon