ZDARZENIA CYWILNOPRAWNE POJCIE CZYNNOCI PRAWNYCH OWIADCZENIA WOLI RODZAJE

ZDARZENIA CYWILNOPRAWNE POJĘCIE CZYNNOŚCI PRAWNYCH, OŚWIADCZENIA WOLI, RODZAJE CZYNNOŚCI PRAWNYCH, TREŚĆ CZYNNOŚCI PRAWNYCH

ZDARZENIA CYWILNOPRAWNE Fakty (okoliczności), z którymi hipotezy norm cywilnoprawnych łączą określone w dyspozycjach norm konsekwencje cywilnoprawne SKUTKI ZDARZEŃ CYWILNOPRAWNYCH: a. Powstanie stosunku cywilnoprawnego b. Zmiana podmiotu stosunku cywilnoprawnego – jeśli jest dopuszczalna, c. Zmiana treści stosunku cywilnoprawnego – ocena doniosłości zmian, d. Zagaśnięcie stosunku cywilnoprawnego - z wyjątkiem własności,

POJĘCIE CZYNNOŚCI PRAWNYCH Skonstruowana przez system prawny czynność konwencjonalna podmiotu prawa cywilnego, której treść określa, w co najmniej podstawowym zakresie, konsekwencje prawne tego zdarzenia prawnego – Art. 56 KC TEORIA IDENTYFIKOWANIA CZYNNOŚCI PRAWNYCH OŚWIADCZENIAMI WOLI (XIX w. szkoła pantektystów): a. Wewnętrzy akt woli człowieka, ukierunkowany na wywołanie skutków prawnych, b. Zewnętrzny wyraz woli, Teoria woli – „wola wewnętrzna” Teoria oświadczenia - „treść złożonego oświadczenia” Teoria zaufania – w razie sprzeczności woli wewnętrznej z jej zewnętrznym wyrazem – pierwszeństwo ma treść oświadczenia,

OŚWIADCZENIE WOLI Art. 60. Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny, w tym również przez ujawnienie tej woli w postaci elektronicznej (oświadczenie woli). Często normy prawne wiążą konsekwencje prawne dopiero z więcej niż jednym oświadczeniem woli – np. umowy, albo wymagają spełnienia dodatkowych wymogów np. wpis do księgi wieczystej, wydanie rzeczy, wpis do rejestru, W tych sytuacjach czynnością prawną jest całe zdarzenie prawne prowadzące do określonego skutku,

OŚWIADCZENIA INNEGO RODZAJU Oświadczenia wiedzy, Zawiadomienie o wadach fizycznych rzeczy, Przejawy uczuć, przebaczenie Przejawy decyzji kształtowania stosunku cywilnoprawnego, Zdarzenia prawne, ze względu na to, że w ściśle określonych przez normy prawne okolicznościach, należy z nimi wiązać określone w dyspozycjach konsekwencje prawne.

RODZAJE CZYNNOŚCI PRAWNYCH Kryteria inne niż treść czynności prawnych:

ZE WZGLĘDU NA LICZBĘ STRON: Jednostronne – np. sporządzenie testamentu, odstąpienie od umowy sprzedaży, Umowy – zgodne oświadczenie dwóch lub więcej stron, – np. umowa najmu, Uchwały – oświadczenia więcej niż jednego podmiotu, Nie jest konieczne aby oświadczenia wszystkich podmiotów były zgodne, - np. uchwała spółdzielni mieszkaniowej,

ZE WZGLĘDU NA OCHRONĘ INTERESÓW UCZESTNIKÓW CZYNNOŚCI PRAWNYCH ALBO INNYCH OSÓB: Wymagające zgody osoby trzeciej Gdy ustawa tego wymaga, Osobą trzecią jest podmiot nieuczestniczący w czynności prawnej, Zgoda ma charakter oświadczenia woli, Funkcja wtórna – niezbędna dla skuteczności czynności Może być wyrażona przed i podczas składnia oświadczeń woli przez uczestników a także w okresie późniejszym (potwierdzenie),

ZE WZGLĘDU NA ADRESATA Indywidualnie adresowane – art. 61 KC – dla swej skuteczności czynności wymagają złożenia oświadczenia indywidualnie oznaczonej osobie, Złożone nieoznaczonemu kręgowi osób Np. przyrzeczenie publiczne (art. 919 KC) Niewymagające zakomunikowania nikomu Np. testament własnoręczny, Czynności wywołujące skutek po zakomunikowaniu ich odpowiednim organom lub świadkom, Np. testamenty szczególne, ZŁOŻENIE OŚWIADCZENIA WOLI INNEGO OSOBIE NASTĘPUJE WTEDY, GDY DOSZŁO ONO DO ADRESATA, W TAKI SPOSÓB BY MÓGŁ SIĘ Z NIM ZAPOZNAŃ – ART. 61 PAR. 1 KC Oświadczenia woli w postaci elektronicznej – art. 61 par. 2 KC.

SKUTKI USTALENIA MOMENTU ZŁOŻENIA OŚWIADCZENIA WOLI: 1. składający oświadczenie jest od tego momentu związany jego treścią, Odwołanie takiego oświadczenia bez zgody adresata jest możliwe tylko wtedy gdy doszło do adresata jednocześnie lub wcześniej. 2. rozstrzygnięcie czynność została dokonana we właściwym terminie, 3. rozstrzygniecie o ważności i interpretacji czynności prawnej, Wyjątek – art. 62 KC Oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, nie traci mocy wskutek tego, że zanim do tej osoby doszło, składający je zmarł lub utracił zdolność do czynności prawnych, chyba że co innego wynika z treści oświadczenia, z ustawy lub z okolicznośc

ZE WZGLĘDU NA WYMÓG DODATKOWEGO DZIAŁANIA OBOK OŚWIADCZENIA WOLI: Realne OŚWIADCZENIE WOLI + ZMIANA FAKTYCZNEGO WŁADZTWA NAD RZECZĄ Np. 180, 181, 307 par. 1, 518 par. 1 pkt. 1, 710 KC Konsensualne dochodzi do skutku solo consensu – przez samo oświadczenie woli,

ZE WZGLĘDU NA TO KIEDY MAJĄ NASTĄPIĆ SKUTKI CZYNNOŚCI: Między żywymi – inter vivos - Wywołują skutki prawne z chwilą dokonania, Na wypadek śmierci – mortis causa – skutki następują z chwilą śmierci osoby dokonującej czynności prawnej

ZE WZGLĘDU NA RODZAJ SKUTKU CZYNNOŚCI: Zobowiązujące - jedna strona zobowiązuje się do świadczenia (działania lub zaniechania na rzecz innej strony) Jednostronnie zobowiązujące Dwustronnie zobowiązujące Odpłatne – obie strony uzyskują korzyść materialną Nieodpłatne – słabiej chronione niż czynności odpłatne Rozporządzające – przeniesienie, obciążenie, ograniczenie lub zniesienie prawa podmiotowego, O podwójnym skutku – zobowiązująco-rozporządzające

ZE WZGLĘDU NA REALIZACJĘ KORZYSTNEJ DLA KOGOŚ INNEGO ZMIANY MAJĄTKOWEJ: Przysparzające – korzystna dla kogoś zmiana majątkowa – nabycie określonego prawa podmiotowego, zwolnienie z obowiązku lub z ciężarów ograniczających prawo podmiotowe, wśród przysparzających ze względu na istnienie kauzy: Kauzalne (przyczynowe) – dlaczego dokonuje się przysporzenia A. Causa obligandi vel acquirendi – przysporzenie łączy się z nabyciem prawa, B. Causa solvendi – zwolnienie ze zobowiązania, C. Causa donandi – przysporzenie nieodpłatne, Abstrakcyjne (oderwane) – wywołują skutek bez względu na istnienie przyczyny np. weksel

ZE WZGLĘDU WYZNACZENIE INNYM PODMIOTOM KOMPETENCJI DO DOKONANIA CZYNNOŚCI KONWENCJONALNEJ ZE SKUTKIEM DLA OSOBY TRZECIEJ: Upoważniające - np. pełnomocnictwo - Wyznaczają one innym podmiotom kompetencje do dokonania czynności konwencjonalnych ze skutkiem dla osoby udzielającej upoważnienia,

CZYNNOŚCI POWIERNICZE (FIDUCJARNE) Elementy: 1. Przeniesienie przez powierzającego na powiernika określonego prawa Powiernik może względem osób trzecich korzystać z prawa w pełnym zakresie, 2. Zobowiązanie powiernika wobec powierzającego, że będzie z tego prawa korzystał w ograniczonym zakresie Zakres ten określa treść umowy powierniczej W określonej sytuacji powiernik ma obowiązek przenieść to prawo z powrotem na powierzającego, Np. tzw. Przewłaszczenie na zabezpieczenie

TREŚĆ CZYNNOŚCI PRAWNYCH Art. 56. Czynność prawna wywołuje nie tylko skutki w niej wyrażone, lecz również te, które wynikają z ustawy, z zasad współżycia społecznego i z ustalonych zwyczajów. Zasada swobody kształtowania treści czynności prawnych, Ograniczenia swobody kształtowania treści czynności prawnych: a. Prawa przyrody np. art. 387 KC, b. Normy bezwzględnie wiążące, c. Obejście ustawy, d. Zasady współżycia społecznego lub inne klauzule generalne. Skutki naruszenia: nieważność: art. 58 par 1 KC.

ELEMENTY CZYNNOŚCI PRAWNEJ Essentialia negotii Ustawowo wyróżnione cechy według, których kwalifikuje się czynność do ustawowo określonego typu, Naturalia negotii Elementy nieistotne, skutki prawne dokonania czynności Accidentalia negotii Elementy dodatkowe, 1. Uregulowane samoistnie – np. warunek lub termin, odstępne, kara umowna 2. Uregulowane w ramach określonego typu czynności prawnych np. polecenie w umowie darowizny,

WARUNEK Art. 89. Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych albo wynikających z właściwości czynności prawnej, powstanie lub ustanie skutków czynności prawnej można uzależnić od zdarzenia przyszłego i niepewnego (warunek). Zdarzenie jest przyszłe i niepewne gdy strony nie maja wpływu na ziszczenie się go, ale również wtedy gdy jego spełnienie się zależy od woli jednej lub obu stron, Art. 90. Ziszczenie się warunku nie ma mocy wstecznej, chyba że inaczej zastrzeżono. Warunek zawieszający – uzależnia powstanie skutku czynności od zdarzenia przyszłego i niepewnego - gdy jest niemożliwy, przeciwny ustawie lub zasadom współżycia społecznego – cała czynność jest nieważna, Warunek rozwiązujący – zastrzeżenie według którego skutek czynności ustaje jeśli nastąpi zdarzenie przyszłe i niepewne - gdy jest niemożliwy, przeciwny ustawie lub zasadom współżycia społecznego – uważa się go za niezastrzeżony,

TERMIN Związanie nastąpienia skutków czynności prawnej ze zdarzeniem przyszłym pewnym, Art. 116. § 1. Jeżeli skutki czynności prawnej mają powstać w oznaczonym terminie, stosuje się odpowiednio przepisy o warunku zawieszającym. § 2. Jeżeli skutki czynności prawnej mają ustać w oznaczonym terminie, stosuje się odpowiednio przepisy o warunku rozwiązującym. Sposób obliczania terminów: - Nie wlicza się dnia, w którym nastąpiło zdarzenie - Zasady obliczania art. 111 -115 KC