Zasady przeprowadzania kontroli wykonywania zawodu przez biegych rewidentw
Zasady przeprowadzania kontroli wykonywania zawodu przez biegłych rewidentów i działalności podmiotów uprawnionych do badania sprawozdań finansowych przez Krajową Komisję Nadzoru Regina Frąckowiak Jacek Wegner 1
Zasady przeprowadzania kontroli – podstawa prawna 1. 2. 3. 4. ustawa z dnia 7 maja 2009 roku o biegłych rewidentach i ich samorządzie, podmiotach uprawnionych do badania sprawozdań finansowych oraz nadzorze publicznym (t. j. Dz. U. z 2015 r. poz. 1011 z późn. zm. ), zwana dalej ustawą o biegłych, rozdział 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 roku o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2015 r. , poz. 584 z późn. zm. ), zwanej dalej ustawą o swobodzie działalności, rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 15 stycznia 2010 roku w sprawie kontroli wykonywania zawodu przez biegłych rewidentów i działalności podmiotów uprawnionych do badania sprawozdań finansowych (Dz. U. nr 16, poz. 83), zwane dalej rozporządzeniem, rozdział 7 ustawy z dnia 29 września 1994 roku o rachunkowości (Dz. U. z 2013 r. , poz. 330 z późn. zm. ), zwanej dalej ustawą o rachunkowości. 2
Zasady przeprowadzania kontroli – kolejność działań 1) 2) 3) 4) 5) 6) wyznaczenie przez KKN składu zespołów (dwóch wizytatorów w zespole), przydział kontroli poszczególnym zespołom, wyznaczenie członka KKN nadzorującego daną kontrolę, wstępne telefoniczne uzgodnienie terminów kontroli z podmiotami kontrolowanymi, powiadomienie Biura KKN o uzgodnionych wstępnie terminach kontroli w podmiotach, pozyskanie z biura KKN materiałów do kontroli (P-11, wystąpienie pokontrolne z ostatniej kontroli, …. ) 3
Zasady przeprowadzania kontroli – kolejność działań cd. 7) 8) 9) 10) opracowanie programu kontroli i przesłanie do Biura KKN oraz do osoby nadzorującej kontrolę w terminie później niż 30 dni przed planowanym rozpoczęciem kontroli, wysłanie zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli do podmiotów kontrolowanych przez Biuro KKN, otrzymanie „zwrotki” przez Biuro KKN o odebraniu korespondencji przez podmiot, powiadomienie przez Biuro KKN zespołów o odebraniu zawiadomienia przez podmiot kontrolowany, 4
Zasady przeprowadzania kontroli – kolejność działań, cd. 11) 12) 13) ustalenie ostatecznego terminu kontroli przez zespół z podmiotem kontrolowanym – kontrolę wszczyna się nie wcześniej niż po upływie 7 dni i nie później niż przed upływem 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli (art. 79 ustawy o swobodzie działalności), powiadomienie Biura KKN o ostatecznym terminie kontroli w podmiocie, przesłanie (mailem) do podmiotu kontrolowanego informacji o zakresie kontroli oraz wykazu materiałów do przygotowania przed rozpoczęciem kontroli, odebranie z Biura KKN kompletu dokumentacji do przeprowadzenia kontroli. 5
Kontrola w podmiocie - zasady postępowania 1) 2) 3) okazanie legitymacji służbowych oraz upoważnienia do przeprowadzenia kontroli przez wizytatorów osobie upoważnionej do reprezentowania podmiotu kontrolowanego, przekazanie informacji o prawach i obowiązkach kontrolowanego (druk „pouczenie”), ustalenia dotyczące trybu przeprowadzania czynności kontrolnych w podmiocie oraz wskazanie przez podmiot osoby upoważnionej do reprezentowania go w trakcie kontroli, 6
Kontrola w podmiocie - zasady postępowania, cd. 4) 5) 6) okazanie przez podmiot kontrolowany książki kontroli (art. 81 a ustawy o swobodzie działalności gospodarczej) i dokonanie wpisu kontroli wszczętej z upoważnienia KKN, dołączenie do akt kontroli podpisanego przez osobę/osoby reprezentujące podmiot kontrolowany upoważnienia i pouczenia, dokonanie wyboru próby dokumentacji rewizyjnych do kontroli merytorycznej z rejestru umów prowadzonego przez podmiot kontrolowany z roku 2016 według zasad określonych przez KKN (postanowienie nr 58/12/2016 z 14. 01. 2016 r. ), 7
Kontrola w podmiocie - zasady postępowania, cd. 7) 8) 9) przeprowadzenie czynności kontrolnych w zakresie kontroli formalno-prawnej działalności podmiotu, przeprowadzenie kontroli udokumentowania i działania systemu wewnętrznej kontroli jakości w podmiocie kontrolowanym, przeprowadzenie czynności kontrolnych w zakresie kontroli merytorycznej wybranych do kontroli dokumentacji rewizyjnych z czynności rewizji finansowej za 2015 rok (badania wykonane w 2016 roku), 8
Kontrola w podmiocie - zasady postępowania, cd. 10) 11) 12) 13) sporządzanie dokumentacji z kontroli oraz gromadzenie na bieżąco akt kontroli w tym załączników do protokołu, opracowanie protokołu kontroli, przedstawienie ustaleń kontroli osobie/osobom reprezentującym podmiot kontrolowany na spotkaniu podsumowującym kontrolę, pouczenie kontrolowanego o przysługującym prawie zgłoszenia zastrzeżeń do protokołu oraz prawie odmowy podpisania protokołu, 9
Kontrola w podmiocie - zasady postępowania, cd. I wariant – protokół jest sporządzany na dzień zakończenie kontroli w podmiocie kontrolowanym 14) wydrukowanie i podpisanie w 2 egz. protokołu kontroli przez osobę/osoby reprezentujące podmiot kontrolowany i zespół wizytatorów, 15) w przypadku odmowy podpisania protokołu przez podmiot kontrolowany dołączenie do protokołu pisemnego uzasadnienia sporządzonego przez podmiot kontrolowany (art. 80 ust. 3 ustawy o biegłych), 16) potwierdzenie odbioru 1 egz. protokołu kontroli wraz z załącznikami przez podmiot kontrolowany. 10
Kontrola w podmiocie - zasady postępowania, cd. II wariant – protokół nie jest sporządzany na dzień zakończenie kontroli w podmiocie kontrolowanym 14) sporządzenie protokołu kontroli w terminie 30 dni od dnia zakończenia kontroli, zgodnie z art. 80 ust. 1 ustawy o biegłych, 15) wydrukowanie i podpisanie w 3 egz. protokołu kontroli przez wizytatorów, 16) przesłanie przez wizytatorów 2 egz. protokołu kontroli z pismem przewodnim do podmiotu kontrolowanego i 1 egz. protokołu kontroli wraz z kopią pisma do Biura KKN. 11
Zakończenie kontroli 1) 2) przekazanie akt zakończonej kontroli do Biura KKN objętych wykazem wraz z rachunkiem i rozliczeniem delegacji, opracowanie projektu pisma pokontrolnego, wniosku do KRD, wniosku i zawiadomienia do KRBR, dotyczących kontroli w pozostałych podmiotach nie badających jednostek zainteresowania publicznego, zgodnie z wcześniej podjętymi przez Krajową Komisję Nadzoru decyzjami w sprawie zakończenia kontroli. 12
Zakres kontroli – ustawa o biegłych rewidentach � Zgodnie z zapisami art. 26 ustawy z dnia 7 maja 2009 roku o biegłych rewidentach i ich samorządzie, podmiotach uprawnionych do badania sprawozdań finansowych oraz nadzorze publicznym, do zadań Krajowej Komisji Nadzoru należy sprawowanie kontroli nad przestrzeganiem przepisów i procedur związanych z wykonywaniem czynności rewizji finansowej przez biegłych rewidentów oraz działalnością podmiotów uprawnionych do badania sprawozdań finansowych, w tym dokonywanie kontroli: 1) systemu wewnętrznej kontroli jakości w podmiocie uprawnionym do badania sprawozdań finansowych; 13
Zakres kontroli – ustawa o biegłych rewidentach, cd. 2) 3) 4) 5) zgodności działalności podmiotu uprawnionego do badania sprawozdań finansowych z przepisami prawa; dokumentacji rewizyjnej z wykonanych czynności rewizji finansowej, w tym zgodności z obowiązującymi standardami rewizji finansowej i wymaganiami dotyczącymi niezależności; ilości i jakości wykorzystywanych zasobów kadrowych; naliczonego wynagrodzenia za czynności rewizji finansowej. 14
Zakres kontroli – ustawa o rachunkowości � Na zakres kontroli dokumentacji rewizyjnej z wykonywania czynności rewizji finansowej wskazują także zapisy art. 65 ust. 6 ustawy o rachunkowości, które mówią że: „Opinia i raport powinny wynikać z zebranej i opracowanej w toku badania dokumentacji rewizyjnej. Powinny one umożliwić biegłemu rewidentowi, niebiorącemu udziału w badaniu, prześledzenie jego przebiegu i znalezienie uzasadnienia dla opinii wyrażonej o badanym sprawozdaniu finansowym. ” 15
Zakres kontroli - KSRF � Zakres kontroli określa również pkt. 81 KSRF nr 1 � Zakres dokumentacji rewizyjnej i jej układ powinny umożliwić biegłemu rewidentowi nie uczestniczącemu w badaniu prześledzenie – w racjonalnym czasie – przebiegu tego badania i ocenę zasadności opinii wyrażonej o badanym sprawozdaniu finansowym. 16
Obszary kontroli Działalność podmiotu Kontrola jakości przy wykonywaniu zlecenia System kontroli jakości podmiotu uprawnionego Przegląd jakości wykonania zlecenia Kompletność sprawozdania P -11 Przyjęte zasady Działalność podmiotu Kontrola dokumentacji rewizyjnej Monitorowanie Przyjęcie zlecenia Wybór kluczowego biegłego rewidenta i zespołu do realizacji zlecenia Przestrzeganie zasad zachowania niezależności i bezstronności
Działalność podmiotu Ustawa o biegłych rewidentach art. 47 Definicja podmiotu uprawnionego do badania SF art. 48 ust. 1 art. 48 ust. 2 Przedmiot działalności podmiotu uprawnionego art. 49 ust. 1 art. 49 ust. 2 Zasady wewnętrznej kontroli jakości podmiotu uprawnionego art. 49 ust. 3 Pisemne sprawozdanie podmiotu uprawnionego art. 50 ust. 1 art. 50 ust. 2 Umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej art. 52 ust. 1 pkt. 2 Opłaty roczne z tytułu nadzoru art. 53 ust. 3 art 53 ust. 4 Lista podmiotów uprawnionych
Miejsce kontroli � (art. 78 ustawy o biegłych) � Kontrola jest przeprowadzana w siedzibie kontrolowanego lub w miejscu wykonywania działalności, w godzinach pracy lub w czasie faktycznego wykonywania działalności przez kontrolowanego. Kontrolowany lub upoważniona przez niego osoba uczestniczy w czynnościach kontrolnych. � W okresie trwania kontroli kontrolowany wypełnia obowiązki w terminach i formach wskazanych przez osobę przeprowadzającą kontrolę. 19
Uprawnienia osoby przeprowadzającej kontrolę 1. Osoba przeprowadzająca kontrolę, w zakresie wynikającym z upoważnienia, jest uprawniona do (art. 76 ustawy o biegłych): a) wstępu do wszystkich pomieszczeń kontrolowanego; b) wglądu do wszelkich dokumentów kontrolowanego; c) sporządzania uwierzytelnionych kopii, odpisów lub wyciągów z dokumentów oraz zestawień i danych niezbędnych do przeprowadzenia kontroli; d) wglądu do danych zawartych w systemie informatycznym kontrolowanego oraz sporządzenia kopii lub wyciągów z tych danych, w tym w formie elektronicznej; 20
Uprawnienia osoby przeprowadzającej kontrolę, cd. e) f) g) żądania udzielania ustnych lub pisemnych wyjaśnień w zakresie objętym kontrolą, w terminie przez nią wyznaczonym, oraz zapewnienia terminowego udzielania wyjaśnień przez pracowników; żądania zapewnienia warunków i środków będących w dyspozycji kontrolowanego niezbędnych do sprawnego przeprowadzania kontroli; żądania zapewnienia nienaruszalności zabezpieczonych przez kontrolującego materiałów pozostawionych na przechowanie u kontrolowanego. 21
Uprawnienia osoby przeprowadzającej kontrolę, cd. 2. Osoba przeprowadzająca kontrolę, w trakcie prowadzonej kontroli, powinna mieć zapewnione warunki i środki umożliwiające sprawne przeprowadzenie kontroli, a w szczególności (§ 7 ust. 1 rozporządzenia): a) dokumenty i ich kserokopie sporządzone na potrzeby kontroli; b) pomoc techniczną, w zakresie uzasadnionym potrzebami kontroli; c) w miarę możliwości, samodzielne pomieszczenie i miejsce do przechowywania dokumentów. 22
Dowody stanowiące podstawę ustaleń kontroli Ustaleń kontroli dokonuje się na podstawie dowodów (art. 79 ustawy o biegłych). 2. Do dowodów zalicza się: a) dokumenty; b) dane i informacje umieszczone w systemach informatycznych kontrolowanego; c) ustne lub pisemne wyjaśnienia w zakresie objętym kontrolą; d) oświadczenia osób trzecich; e) wyniki oględzin; f) inne materiały, które mogą przyczynić się do stwierdzenia stanu faktycznego w zakresie objętym kontrolą. 1. 23
Dowody stanowiące podstawę ustaleń kontroli, cd. 3. 4. Informacje pisemne sporządzane przez kontrolowanego na potrzeby przeprowadzanej kontroli powinny być podpisane przez osoby upoważnione. W przypadku odmowy podpisania, osoba przeprowadzająca kontrolę sporządza adnotację. Zgodność z oryginałem odpisów, kserokopii i wyciągów z dokumentów potwierdza osoba upoważniona do reprezentowania kontrolowanego. 24
Dowody stanowiące podstawę ustaleń kontroli, cd. 5. 6. W razie niebezpieczeństwa utraty dowodów osoba przeprowadzająca kontrolę może wskazać sposób zabezpieczenia dowodów przez przechowywanie ich w miejscu prowadzenia działalności przez kontrolowanego w oddzielnym, zamkniętym i opieczętowanym pomieszczeniu. O zwolnieniu dowodów spod zabezpieczenia decyduje osoba przeprowadzająca kontrolę. 25
Zasady przeprowadzania kontroli � Dziękujemy za uwagę � Regina Frąckowiak � Jacek Wegner 26
- Slides: 26