Zaoenia profilaktyki i terapii zaburze psychicznych u dzieci
Założenia profilaktyki i terapii zaburzeń psychicznych u dzieci i młodzieży Rzeszów- 31 maja 2012
Krąg instytucji zatroskanych o „Zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży” EDUKACJA Przedszkole Szkoła podst. Szkoła średnia Szkoła specjalna Ośrodek szkolno-wychowawczy Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna Poradnia wczesnego wspomagania rozwoju Ośr. Rehab. -Eduk. -Wych. NGOs Sąd rodzinny Zespół kuratorów Wydział Polityki Społecznej Woj. Centrum Zdrowia Publicznego Narodowy Fundusz Zdrowia Zdrowie psychiczne dzieci Hospicjum dla dzieci Urząd Marszałkowski Starostwo powiatowe Urząd miejski OCHRONA ZDROWIA POMOC SPOŁECZNA PCPR Ośr pomocy społecznej Ośr. interwencji kryzysowej Ośr. wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie Pogotowie opiekuńcze-wychowawcze Środowiskowy dom samopomocy Dom dziecka Oddział psychiatryczny Poradnia zdrowia psychicznego Centrum profilaktyki i terapii uzależnień Pielęgniarka środowiskowa Poradnia psychologiczna
List Rzecznika Praw Dziecka do Ministra Zdrowia 31 X 2011
List Rzecznika Praw Dziecka do Ministra Zdrowia 31 X 2011 Jaka jest rzeczywista sytuacja na Podkarpaciu?
List Rzecznika Praw Dziecka do Ministra Zdrowia 31 X 2011 Co to znaczy, że zaburzenia psychiczne rozpoznawane w okresie rozwojowym rzadko ulegają remisjom? Co to są zaburzenia psychiczne u dzieci i młodzieży?
Zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży Definicja negatywna /medyczna/ - zdrowie psychiczne to brak symptomów choroby i zaburzeń psychicznych. Definicja pozytywna /WHO/ zdrowie psychiczne to stan dobrego samopoczucia, gdy osoba realizuje swoje indywidualne zdolności i potencjał rozwojowy z zaangażowaniem na rzecz wspólnoty, w której żyje.
Zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży Poczucie więzi i przynależności w bezpiecznych granicach i rozwojowych wymaganiach
Zaburzenia psychiczne, czy trudne uczucia? Złość Lęk Smutek
Ograniczenia poznawcze naszego umysłu wymusza pracę zespołową w terapii zaburzeń psychicznych dzieci i młodzieży Ptak, czy królik? Kiedy trudno nam zrozumieć rzeczywistość, dokonujemy uproszczeń i kawałkujemy ją.
Wielo-wymiarowość wymusza pracę zespołową w terapii zaburzeń psychicznych dzieci i młodzieży Avatar 2 D Avatar 3 D Wielo-dyscyplinarność i wielo-resortowość jest potrzebna, ale trudniej jest rozumieć się wzajemnie i współdziałać.
Mózg, jak komputer w sieci Osobowość Sieć społeczna
Wprowadzenie do rozumienia zaburzeń psychicznych Dualizm korpuskularno-falowy światła Dualizm zjawisk psychicznych – mózg to narząd ciała ze swoistym metabolizmem biochemicznym i procesor przetwarzający informacje
Zaburzenie psychiczne Nieprawidłowa budowa anatomiczna mózgu lub zakłócenie na poziomie biochemicznym /hardware/ Zaburzenie przeżywania, zniekształcenia poznawcze, dysfunkcjonalne podstawowe przekonania o sobie i świecie /software/
Profilaktyka i terapia zaburzeń psychicznych dzieci i młodzieży Wczesne wspomaganie rozwoju, kinezyterapia, integracja sensoryczna… Leczenie biologiczne farmakoterapia Wychowanie, uczenie i terapia psychologiczna – wzmacnianie więzi i rozbudzanie samoświadomości
Zaburzenia psychiczne dotyczące dzieci i młodzieży wg. ICD-10 Zaburzenia rozwojowe i choroby psychiczne F 2* Schizofrenia dziecięca F 3* Depresja dziecięca F 7* Upośledzenie umysłowe. F 8* Zaburzenia rozwoju psychicznego –(psychologicznego) ◦ ◦ ◦ Zaburzenia rozwoju mowy i języka Zaburzenia rozwoju umiejętności szkolnych /dysleksja, dysortografia, akalkulia/ Specyficzne zaburzenia rozwoju funkcji motorycznych /dysgrafia/ Całościowe zaburzenia rozwoju ◦ ◦ Autyzm dziecięcy /upośledzenie umysłowe/ Zespół Aspergera /norma intelektualna/ Zaburzenia lękowe, odżywiania, emocji i zachowania F 4* Zaburzenia lękowe, stres pourazowy F 5* Zaburzenia odżywiania F 90 Zespół nadpobudliwości psychoruchowej /ADHD/ F 91 Zaburzenia zachowania F 92 Mieszane zaburzenia zachowania i emocji /dzieci dysforyczne i depresyjne/ F 93 Zaburzenia emocjonalne /lęk separacyjny, lęk społeczny, rywalizacja w rodzeństwie/ F 94 Zaburzenia funkcjonowania społecznego /mutyzm wybiórczy/ F 95 -98 Tiki, moczenie nocne, zanieczyszczanie się kałem, jąkanie
Przegląd zaburzeń psychicznych u dzieci i młodzieży ICD-10 Okres życia Małe dziecko i wiek przedszkolny Zaburzenia rozwojowe i choroby psychiczne Zaburzenia mowy Upośledzenie umysłowe Zaburzenia rozwojowe całościowe - autyzm Zespół Aspergera Wiek Nadpobudliwość wczesnoszkolny psychoruchowa ADHD Tiki chroniczne Touretta Zaburzenia umiejętności szkolnych: dysleksja, dysortografia, dyskalkulia Dorastanie i adolescencja Zaburzenia obsesyjnokompulsyjne Depresja Psychoza Zaburzenia emocji i zachowania inne pod silnym wpływem kulturowym Zaburzenia emocjonalne: lęk separacyjny, lęk społeczny zaburzenie związane z rywalizacją w rodzeństwie Zaburzenia pod postacią somatyczną: bóle brzucha Mutyzm wybiórczy; enuresis /moczenie nocne/ encopresis Nadpobudliwość psychoruchowa ADHD Tiki przejściowe Zaburzenia pod postacią somatyczną: bóle głowy Depresyjne zaburzenie zachowania Zaburzenia adaptacyjne Stres pourazowy Lęk społeczny Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne Zachowania opozycyjno-buntownicze Zaburzenia odżywiania: anoreksja; bulimia Zachowania ryzykowne: picie alkoholu, zażywanie narkotyków, samookaleczenia, próby samobójcze
Środowisko wychowawcze Szkoła Rodzina PSYCHOTERAPIA Pomaganie na poziomie jednostkowego organizmu. Podejście medyczne lub paramedyczne Dom dziecka Dziecko z objawem, zachowaniem problemowym Interwencja Wywiad środowiskowy Nadzór Pomaganie na poziomie przeżywania „sensu” w obszarze świadomości i relacji interpersonalnych. Podejście komunikacyjne i systemowe.
Środowisko wychowawcze Szkoła Rodzina Terapia medyczna lub paramedyczna Diagnoza zaburzeń mózgu: psychiatryczna, neurologiczna, psychologiczna pedagogiczna integracja sensoryczna Terapia: leki, usprawnianie, kinezyterapia, stymulacja, wspomaganie rozwoju. Dom dziecka Pomoc psychologiczna Dziecko z objawem, zachowaniem problemowym Ochrona prawna Wywiad środowiskowy Nadzór Edukacja Psychoterapia Konsultacja rodzinna Sesja wsparcia psychospołecznego Konferencja grupy rodzinnej Konferencja instytucjonalnorodzinna
Postulaty dobrej praktyki 1. Wczesna diagnoza zaburzeń rozwojowych, dostosowanie wymagań i wspomaganie rozwoju /dzieci ze SPE, niepełnosprawnością/ 2. Dialogowe rozwiązywanie problemów dotyczących dzieci i młodzieży z zaangażowaniem rodziny i środowiska wychowawczego. Promocja pozytywnego rodzicielstwa. Umedycznienie problemu niewskazane. /fobia szkolna, dokuczanie, agresja - nauczanie indywidualne/. Status dziecka chorego, niepełnosprawnego, Kształcenie specjalne, SPE. Sfera zaburzeń rozwojowych i chorób psychicznych Przypadki 5 sp tech Matk Zasiłek opiek Status dziecka zdrowego Sfera problemów wychowawczych i emocjonalnych w systemach społecznych
Raport o zdrowiu dzieci i młodzieży 2008
Raport o zdrowiu dzieci i młodzieży 2008
Raport o zdrowiu dzieci i młodzieży 2008
Raport o zdrowiu dzieci i młodzieży 2008 rozpowszechnienie chorób psychicznych 3, 7 razy
Raport o zdrowiu dzieci i młodzieży 2008 poradnie zdrowia psychicznego WZS PZPdz 2004 43, 7% 19, 8% 20, 8% 2, 6% 1, 8% 8, 5 % - zaburzenia rozwoju F 8*
Raport o zdrowiu dzieci i młodzieży 2008 oddziały psychiatryczne dla dzieci 2005 39 % 20 % 11 % 9% 6%
Zaburzenia psychiczne dotyczące dzieci i młodzieży wg. ICD-10 Zaburzenia rozwojowe i choroby psychiczne 9% F 2* Schizofrenia F 3* Depresja dziecięca F 7* Upośledzenie umysłowe. 6 % F 8* Zaburzenia rozwoju psychicznego –(psychologicznego) ◦ ◦ ◦ Zaburzenia rozwoju mowy i języka Zaburzenia rozwoju umiejętności szkolnych /dysleksja, dysortografia, akalkulia/ Specyficzne zaburzenia rozwoju funkcji motorycznych /dysgrafia/ Całościowe zaburzenia rozwoju ◦ ◦ Autyzm dziecięcy /upośledzenie umysłowe/ Zespół Aspergera /norma intelektualna/ Zaburzenia lękowe, odżywiania, emocji i zachowania 20 % F 1* Zaburzenia od środków odurzających F 4* Zaburzenia lękowe, stres pourazowy F 5* Zaburzenia odżywiania ? 11 % F 90 Zespół nadpobudliwości psychoruchowej /ADHD/ F 91 Zaburzenia zachowania F 92 Mieszane zaburzenia zachowania 39 % i emocji /dzieci dysforyczne i depresyjne/ F 93 Zaburzenia emocjonalne /lęk separacyjny, lęk społeczny, rywalizacja w rodzeństwie/ F 94 Zaburzenia funkcjonowania społecznego /mutyzm wybiórczy/ F 95 -98 Tiki, moczenie nocne, jąkanie
Analiza Rzecznika Praw Dziecka Ewy Sowińskiej 2007 Analiza Rzecznika Praw Dziecka w związku z opublikowanym w dniu 25 lipca 2007 r. Raportem Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczącym pobytu wychowanków placówek opiekuńczo-wychowawczych w szpitalach psychiatrycznych w latach 2004 - 2006.
Spotkanie wojewódzkich i krajowych konsultantów 17 IX 2007 W celu pełniejszej oceny stanu i gwarantowanego przez państwo poziomu opieki psychologicznej i psychiatrycznej dzieci w Polsce Rzecznik Praw Dziecka zorganizowała w dniu 17 września 2007 r. spotkanie wojewódzkich i krajowych konsultantów pediatrii, psychiatrii, neurologii i chirurgii dziecięcej. Uczestniczyło w nim 28 konsultantów z całej Polski. W dniu 11 października 2007 r. odbyło się spotkanie medycznej części Opiniodawczo-Doradczej Rady Naukowej przy Rzeczniku Praw Dziecka.
Ocena systemu ochrony zdrowia psychicznego dzieci w Polsce – wnioski z przeprowadzonych spotkań. System ochrony zdrowia psychicznego jest niewłaściwie zorganizowany – jego elementy są nierównomiernie rozmieszczone w skali kraju (ilość łóżek w poszczególnych województwach np. : mazowieckie 220 łóżek, podkarpackie 25 (był okres, że w podkarpackim było 0 łóżek).
Ocena systemu ochrony zdrowia psychicznego dzieci w Polsce – wnioski z przeprowadzonych spotkań. Dostępność do opieki psychiatrycznej w Polsce jest najgorsza w Europie (zwłaszcza opieki ambulatoryjnej).
Ocena systemu ochrony zdrowia psychicznego dzieci w Polsce, dokonana na podstawie opinii krajowego i wojewódzkich konsultantów psychiatrii dziecięcej. System jest skoncentrowany na opiece szpitalnej przy słabym rozwoju służb środowiskowych, które są bardzo skuteczne w opiece nad dziećmi i młodzieżą. Zbyt mały nacisk kładzie się na leczenie środowiskowe. Współfinansowanie opieki nad dzieckiem i młodzieżą w zakresie psychiatrii dziecięcej należy powierzyć samorządom na poziomie powiatu.
Leczeni z zaburzeniami psychicznymi według wieku. Porady w poradniach zdrowia psychicznego dla dzieci i młodzieży. 2 dni 3 dni 4 dni 5 - 6 dni Ogółem ogółem 2010 37 - 1 - - 7 22 238 2009 31 - - - 1 6 16 287 2008 31 - 1 5 15 231 lekarza 6 919 13 568 +88 % 7 288 7 209 5 781 psychologa 7 688 innego terapeuty Liczba udzielonych porad 1 dzień Rok ogółem Liczba poradni 1 751 1 790 1 762
Porady w poradniach psychologicznych Liczba poradni czynnych w tygodniu 4 dni 5 - 6 dni psychologa 3 dni lekarza innego terapeu ty 2 dni ogółe m 1 dzień Rok Liczba udzielonych porad ogółem 2010 36 1 - - - 7 14 040 0 13 390 650 2009 38 - - 1 - 7 11 895 0 11 397 498 2008 34 1 1 1 2 4 8 428 215 8 176 37 +17, 5 %
Ocena systemu ochrony zdrowia psychicznego dzieci w Polsce, dokonana na podstawie opinii krajowego i wojewódzkich konsultantów psychiatrii dziecięcej. Uproszczenie zasad organizowania miejsc udzielania świadczeń ambulatoryjnych, dziennych, całodobowych.
Poradnictwo zdrowia psychicznego, opieka szpitalna i terapia uzależnień dla dzieci i młodzieży na Podkarpaciu Powiat m. Rzeszów m. Przemyśl Por. zdrowia Por. leczenia psycholog. psych. uzależnień F 9* 5 1 brzozowski dębicki kolbuszowski łańcucki 1 1 1 8 1 - Oddziały psych. stacjonarne Dzienne oddziały psych. 1 1 1 Poradnia psychologiczna w każdym powiecie?
Ocena systemu ochrony zdrowia psychicznego dzieci w Polsce – wnioski z przeprowadzonych spotkań. W przypadku choroby psychicznej u dziecka, konieczne jest także leczenie rodziny. Wielokrotnie ze względu na odległość do placówki terapii ambulatoryjnej jest to niemożliwe. Na terenie istniejących placówek psychiatrii dzieci i młodzieży w zakresie lecznictwa zamkniętego należy inaczej sfinansować procedury leczenia psychoterapeutycznego. Obsada oddziału psychiatrii dzieci i młodzieży musi obejmować psychologów, terapeutów zajęciowych, muzykoterapeutów, pedagogów.
Ocena systemu ochrony zdrowia psychicznego dzieci w Polsce – wnioski z przeprowadzonych spotkań. Stygmatyzacja dziecka poprzez leczenie szpitalne w przypadku kiedy wystarczy leczenie środowiskowe lub ambulatoryjne.
Ocena systemu ochrony zdrowia psychicznego dzieci w Polsce – wnioski z przeprowadzonych spotkań. Niewspółmierne do rzeczywistych potrzeb finansowanie przez Narodowy Fundusz Zdrowia świadczeń z zakresu opieki psychiatrycznej. NFZ finansuje głównie opiekę szpitalną. Brak finansowania psychoterapii, która spełnia olbrzymią rolę w leczeniu.
Ocena systemu ochrony zdrowia psychicznego dzieci w Polsce – wnioski z przeprowadzonych spotkań. Brak kardy psychiatrów. W kraju mamy 220 lekarzy psychiatrów dziecięcych (a potrzebnych jest minimum 600). W Polsce lekarzy psychiatrów dziecięcych jest nieco ponad 200, co daje około 47 tys. dzieci i młodzieży na 1 lekarza. W tym zakresie Polska zajmuje ostatnie miejsce w Europie. W ciągu 10 lat liczba psychiatrów dzieci i młodzieży powinna się zwiększyć czterokrotnie.
Ocena systemu ochrony zdrowia psychicznego dzieci w Polsce – wnioski z przeprowadzonych spotkań. Zdaniem konsultantów milion dzieci w Polsce potrzebuje opieki psychologicznej i psychiatrycznej. Możliwość korzystania z bezpłatnej pomocy psychoterapeutycznej w zasadzie nie istnieje, a potrzeby systematycznie wzrastają. Ilość ta będzie bez wątpienia rosła, z uwagi na poprawiającą się dostępność opieki zdrowotnej, zwiększającą się świadomość społeczną potrzeby szukania pomocy u lekarzy psychiatrów oraz udokumentowanego bezwzględnego zwiększania się rozpowszechnienia chorób i zaburzeń psychicznych, w tym wśród dzieci i młodzieży.
Ocena systemu ochrony zdrowia psychicznego dzieci w Polsce – wnioski z przeprowadzonych spotkań. Większy nacisk należy położyć na rozwój placówek pomocy rodzinie świadczących pomoc w zakresie: interwencji kryzysowej, zapobiegania przemocy w rodzinie, poradnictwa czy specjalistycznej terapii rodzin (poradnie psychologicznopedagogiczne).
Środowisko wychowawcze Szkoła Rodzina PSYCHOTERAPIA Pomaganie na poziomie jednostkowego organizmu. Podejście medyczne lub paramedyczne Dom dziecka Dziecko z objawem, zachowaniem problemowym Interwencja Wywiad środowiskowy Nadzór Pomaganie na poziomie przeżywania „sensu” w obszarze świadomości i relacji interpersonalnych. Podejście komunikacyjne i systemowe.
Ocena systemu ochrony zdrowia psychicznego dzieci w Polsce – wnioski z przeprowadzonych spotkań. Pracowników ww. placówek należy odpowiednio przeszkolić. Szkolenia powinny być krótkotrwałe i dotyczyć pomocy rodzinie i dziecku (nie ma potrzeby, żeby pracownicy tych placówek uzyskali uprawnienia psychoterapeuty). Szkolenia powinny być w odpowiednich odstępach czasu wznawiane, uzupełniane o nowe osiągnięcia i systemy terapeutyczne.
Ocena systemu ochrony zdrowia psychicznego dzieci w Polsce, dokonana na podstawie opinii krajowego i wojewódzkich konsultantów psychiatrii dziecięcej. Odrębne finansowanie pobytu dziecka z opiekunem a nawet rodziną, możliwość leczenia rodzinnego (NFZ nie finansuje pobytu opiekuna, co często blokuje dostęp do leczenia całodobowego i ogranicza dostęp)
Dyskusja między Rzecznikami W związku z Raportem Rzecznika Praw Obywatelskich – Rzecznik Praw Dziecka skierowała do 38 placówek opiekuńczowychowawczych (socjalizacyjnych), z których 5 -cioro lub więcej dzieci w latach 2004 -2006 kierowanych było do szpitali psychiatrycznych pytania pozwalające rozpoznać skalę problemu oraz podsumować wnioski Raportu.
Zapytanie Rzecznika Praw Dziecka Pytania dotyczyły liczby dzieci hospitalizowanych w latach 2004 -2006 w szpitalach psychiatrycznych, które przed umieszczeniem w placówce były pod opieką psychiatry, przyczyn umieszczenia wychowanków w szpitalach psychiatrycznych, sposobu realizowania zaleceń pohospitalizacyjnych, odpowiedniego przygotowania kadry wychowawczej do prowadzenia zajęć z dziećmi wykazującymi zaburzenia w zachowaniu, przejawiającymi zachowania agresywne, z syndromem ADHD, rodzaju prowadzonych zajęć terapeutycznych dla dzieci, udziału rodziców lub opiekunów prawnych dzieci w procesie terapeutycznym, liczby dzieci skierowanych po hospitalizacji do innych placówek.
Polemika między rzecznikami Należy pamiętać, że to lekarz kierujący dziecko do leczenia psychiatrycznego i lekarz przyjmujący na oddział są jedynymi uprawnionymi osobami, które są w stanie ocenić wskazania medyczne, oni też biorą za swoje decyzje pełną odpowiedzialność. W tym aspekcie wątpliwości Rzecznika Praw Dziecka budzi stwierdzenie z raportu Rzecznika Praw Obywatelskich „iż w niektórych przypadkach zgłoszenie przez kadrę placówki potrzeby hospitalizacji wychowanka w szpitalu psychiatrycznym było rodzajem kary za agresywne zachowanie. Lekarze wydawali skierowanie w obawie przed odpowiedzialnością, gdyby doszło do groźnego incydentu”.
Powody hospitalizacji dzieci i młodzieży z placówek opiekuńczo-wychowawczych ◦ wzmożonej agresji czynnej i werbalnej względem otoczenia, stanowiącej zagrożenie dla życia innych dzieci, ◦ autoagresja, stanowiąca zagrożenie dla życia i zdrowia wychowanka, ◦ zachowania nieadekwatne do istniejącego bodźca i sytuacji społecznej, ◦ zażywanie środków odurzających, ◦ myśli i próby samobójcze, zagrażające życiu wychowanka, rzutujące na psychikę innych dzieci, ◦ moczenie nocne, tiki i stereotypie ruchowe, ◦ podejrzenie schizofrenii dziecięcej, ◦ niekontrolowane napady złości, przejawiające się stosowaniem przemocy względem innych dzieci, zagrażające ich zdrowiu i życiu, ◦ niczym nie uzasadniona zmienność nastrojów (chwiejność emocjonalna) od głębokiego żalu do euforycznego śmiechu, ◦ skłonności sadystyczne, ◦ zaburzenia w odżywianiu – anoreksja, bulimia.
Wypowiedź prof. ndzw. dr hab. med. Tomasza Wolańczyka Prof. ndzw. dr hab. med. Tomasz Wolańczyk podkreślił, że„nie można zgodzić się też z przedstawionym w raporcie RPO stwierdzeniem: „W praktyce jednak, jak wynika z przedstawionej analizy, umieszczenie dziecka w szpitalu psychiatrycznym jest niejednokrotnie traktowane jako niemal dodatkowy „środek wychowawczy”. Wychowawcy zgłaszają do leczenia dzieci z zaburzeniami zachowania, agresją, ADHD, dysleksją, trudnościami szkolnymi i innymi, a lekarze – zapewne z obawy przed odpowiedzialnością – przyjmują je na leczenie i wypisują z zaleceniem indywidualnego życzliwego traktowania”. Na podstawie tego stwierdzenia można by bowiem wysnuć wniosek, że dzieci z zaburzeniami zachowania, agresją, ADHD nie powinny być leczone psychiatrycznie, co wydaje się rażącym i zagrażającym uproszczeniem. Szeroko używane określenie „zaburzenia zachowania” lub „agresja” jest opisem objawu, który może mieć bardzo różne przyczyny biologiczne, intrapsychiczne i społeczne. Okulary 3 D
Wypowiedź prof. ndzw. dr hab. med. Tomasza Wolańczyka cd. Inne będą metody postępowania w przypadku dziecka, u którego zachowania agresywne wynikają z doznawania przemocy w przeszłości, inne u dziecka, którego zachowania wynikają z niskiego rozumienia sytuacji społecznych, jak u dzieci z całościowymi zaburzeniami rozwojowymi (spektrum zaburzeń autystycznych), a jeszcze inne – w przypadku agresji impulsywnej u dziecka z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD). Kierowanie do szpitala psychiatrycznego dzieci z tym ostatnim rozpoznaniem jest osobnym problemem. Z jednej strony jest to zaburzenie wymagające przede wszystkim leczenia ambulatoryjnego, z drugiej zaś strony, w przypadku zaburzeń współwystępujących, wątpliwości diagnostycznych bądź niepowodzeń w prowadzonym leczeniu ambulatoryjnym wskazana może być diagnostyka w oddziale szpitalnym. ” Komu i na co potrzebna jest hospitalizacja dziecka na oddziale psychiatrycznym?
Polemika między Rzecznikami Zdaniem Rzecznika Praw Dziecka zbytnim uogólnieniem jest też twierdzenie raportu Rzecznika Praw Obywatelskich, że „w wielu przypadkach, zwłaszcza wychowanków umieszczonych w szpitalu z powodu zaburzeń zachowania, ADHD i trudności szkolnych czy adaptacyjnych pobytu w szpitalu psychiatrycznym zapewne można byłoby uniknąć. Świadczą o tym zapisy z karty informacyjnej. W szpitalu stosowano proste metody wychowawcze oparte na indywidualnym, życzliwym podejściu do wychowanka i konsekwentnym egzekwowaniu zasad. Takie też na ogół kierowano zalecenia do wychowawców w placówce. ” A jakie powody hospitalizacji są w rodzinie?
Placówka opiekuńczo-wychowawcza quasi odziałem psychiatrycznym. Najczęściej placówki realizowały zalecenia kontynuując opiekę w Poradniach Zdrowia Psychicznego, realizując recepty i nadzorując przyjmowanie odpowiednich leków oraz prowadząc terapię psychologiczną i pedagogiczną na swoim terenie. Jak deklarują dyrektorzy większości placówek, w większości zatrudniają one wykwalifikowaną kadrę pedagogiczną i psychologiczną natomiast tylko w kilku brakuje osób w pełni wykwalifikowanych do pracy z dziećmi z syndromem ADHD. Zarówno dla dzieci z zaburzeniami w zachowaniu jak i innymi dysfunkcjami rozwojowymi prowadzone są zajęcia adekwatne do ich indywidualnych potrzeb: ◦ indywidualna terapia psychologiczna, ◦ psychoterapia grupowa, ◦ indywidualne terapie pedagogiczne. Zajęcia te prowadzone są na ogół w ośrodkach, w których przebywają dzieci, wiele placówek korzysta z innych form terapii na zewnątrz. Na uwagę zasługuje fakt prowadzenia dla wychowanków systematycznych konsultacji psychiatrycznych przez lekarza psychiatrę w jednej z placówek – Pogotowia Opiekuńczego w Szczecinie. Ambulatoryjna terapia rodzinna w wersji dla opiekunów i dzieci z placówek-opiekuńczo wychowawczych?
Wnioski Rzecznika Praw Dziecka Zdaniem Rzecznika Praw Dziecka w celu poprawy istniejącej sytuacji należy szukać jej przyczyn raczej w niewydolnym systemie niż złej woli wychowawców placówek.
Hospitalizacja z niewydolności opieki ambulatoryjnej Dla lekarza pracującego w Przychodni skierowanie do oddziału często wydaje się jedyną możliwością przeprowadzenia pełnej diagnozy w sytuacji gdy np. w poradni nie pracuje psycholog, a zapewnione przez NFZ 2 x 60 minut na wizytę diagnostyczną nie wystarcza na przeprowadzenie pełnego wywiadu, badania psychiatrycznego, pediatrycznego i neurologicznego dziecka oraz oceny sytuacji w placówce. Poradnie unikają również przeprowadzenia kosztownych badań diagnostycznych, cedując to na oddziały szpitalne. Skierowanie dziecka do oddziału psychiatrycznego (i przyjęcie go doń) jest często jedyną formą zapewnienia mu diagnozy i terapii, a także formą przerwania błędnego koła patologicznych relacji w obrębie placówki, wynikających z odrzucenia i napiętnowania sprawiającego problemy wychowanka.
Postulat wielo-dyscyplinarności i włączenia środowiska wychowawczego Sposobem uniknięcia dalszych, czasami zbędnych, hospitalizacji psychiatrycznych wychowanków domów dziecka jest zatem rozwinięcie systemu ambulatoryjnej opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieżą, zarówno psychiatrycznej, jak i psychologicznej, umożliwiającej pracę terapeutyczną w obrębie placówki, z włączeniem do oddziaływań leczniczych całego zespołu opiekunów i wychowawców. A rodziny?
O dzieciach w placówkach opiekuńczowychowawczych Omawiając stan ochrony zdrowia psychicznego dzieci w Polsce nie można pominąć faktu, że dzieci trafiające do opieki instytucjonalnej z definicji wymagają odpowiedniej opieki terapeutycznej (głównie psychologicznej) podobnie jak rodziny adopcyjne, zastępcze i personel domów dziecka. Zastanawiając się nad przyczynami zaistniałej sytuacji, a jednocześnie nad możliwościami przerwania tego błędnego koła warto odnieść się do sytuacji w domach dziecka. W warunkach polskich utrzymuje się wciąż anachroniczny, głęboko patologizujący model wychowania placówkowego, prowadzący do rozwoju zaburzeń więzi nawet u 40% dzieci przebywających w placówkach (wg danych z Rumunii).
O dzieciach w placówkach opiekuńczowychowawczych Dodatkowo, jak podkreślił Prof. Wolańczyk, wydaje się zupełnie ignorowany fakt, że populacja dzieci trafiających do opieki instytucjonalnej jest to populacja szczególna, ze względu na zwiększone narażenie na obciążenia genetyczne zaburzeniami psychicznymi, czynniki szkodliwe oddziałujące w okresie ciąży (alkohol, papierosy), a także odrzucenie, zaniedbania i krzywdzenie w dzieciństwie.
O szkoleniu pracowników Zgodnie ze zdaniem ekspertów prezentowanym podczas spotkań w Biurze Rzecznika Praw Dziecka należy rozwijać system pomocy wychowawcom poprzez nauczanie nowoczesnych technik socjopedagogicznych w zakresie radzenia sobie z dziećmi agresywnymi. Powinny również być przeprowadzane cykliczne szkolenia pracowników placówek. Rodzic - nauczyciel Szkoła dla Rodziców i Wychowawców
Szkoła dla Rodziców i Wychowawców w województwie podkarpackim 2007 - 10 grup w ramach programu "Zero tolerancji dla przemocy w szkole" - ogółem 18 grup, 256 osób uczestniczących w warsztatach ( Rzeszów, Mielec, Dębica, Stalowa Wola, Przemyśl), 2008 - 14 grup, 181 uczestników, w tym 10 grup w ramach programu "Bezpieczna i Przyjazna Szkoła" (miasta te same); 2009 - 15 grup, 153 uczestników; 2010 - 5 grup 69 osób (to część danych, pozostałymi może dysponować Przemyśl) 2011 - 18 grup, 229 osób ( Rzeszów, Przemyśl, Stalowa Wola, Łańcut, Dębica, Łężany k. Miejsca Piastowego) Uczestnikami warsztatów są: rodzice naturalni, zastępczy, adopcyjni, rodziny "zaprzyjaźnione", nauczyciele, wychowawcy szkół, przedszkoli, placówek wychowawczych.
Rozbicie resortowe i przerzucanie odpowiedzialności W ocenie ekspertów spoza placówek, jeśli w domu dziecka zatrudniony jest psycholog, to zwykle nie ma on doświadczenia klinicznego ani psychoterapeutycznego. Sytuacja ta powodowana jest po części oddzieleniem systemu pomocy społecznej od systemu edukacji i opieki zdrowotnej, co prowadzi do wzajemnego przerzucania odpowiedzialności za nieprawidłowe zachowania dziecka pomiędzy personelem placówki, szkołą i poradnią psychologiczno-pedagogiczną, a poradnią zdrowia psychicznego.
W kierunku ustawy o wspieraniu rodziny i pieczy zastępczej Konieczne zatem, staje się wspieranie wszelkich inicjatyw ustawodawczych prowadzących do zmiany obecnego modelu wychowania instytucjonalnego, zmiana przepisów dotyczących adopcji i rodzin zastępczych, promowanie powstawania rodzinnych domów dziecka. Ewa Sowińska 2007
Krąg instytucji zatroskanych o „Zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży” EDUKACJA Przedszkole Szkoła podst. Szkoła średnia Szkoła specjalna Ośrodek szkolno-wychowawczy Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna Poradnia wczesnego wspomagania rozwoju Ośr. Rehab. -Eduk. -Wych. NGOs Sąd rodzinny Zespół kuratorów Wydział Polityki Społecznej Woj. Centrum Zdrowia Publicznego Narodowy Fundusz Zdrowia Zdrowie psychiczne dzieci Hospicjum dla dzieci Urząd Marszałkowski Starostwo powiatowe Urząd miejski OCHRONA ZDROWIA POMOC SPOŁECZNA PCPR Ośr pomocy społecznej Ośr. interwencji kryzysowej Ośr. wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie Pogotowie opiekuńcze-wychowawcze Środowiskowy dom samopomocy Dom dziecka Oddział psychiatryczny Poradnia zdrowia psychicznego Centrum profilaktyki i terapii uzależnień Pielęgniarka środowiskowa Poradnia psychologiczna
- Slides: 63