Zakres prezentacji 1 Ernst Young Advisory wszelkie prawa

Zakres prezentacji 1 Ernst & Young Advisory, wszelkie prawa zastrzeżone 1

Ernst & Young Advisory Zarządzanie ryzykiem w organizacjach Prowadzący: Agnieszka Bryl Katowice, 13 października 2005 roku 2 Ernst & Young Advisory, wszelkie. Materiały prawa zastrzeżone szkoleniowe, wszelkie prawa zastrzeżone 2

Zakres prezentacji 1. Definicja „Ryzyka”, czyli ryzyko jest wszędzie 2. Zarządzanie ryzykiem, czyli panowanie nad niepewnością 3. Model zarządzania ryzykiem w organizacjach, czyli ryzyko w trybach systemu 4. Zarządzanie ryzykiem – podsumowanie, czyli dlaczego warto 5. Nasze usługi i kontakt 3 Ernst & Young Advisory, wszelkie prawa zastrzeżone

Zakres prezentacji 1. Definicja „Ryzyka”, czyli ryzyko jest wszędzie 2. Zarządzanie ryzykiem, czyli panowanie nad niepewnością 3. Model zarządzania ryzykiem w organizacjach, czyli ryzyko w trybach systemu 4. Zarządzanie ryzykiem – podsumowanie, czyli dlaczego warto 5. Nasze usługi i kontakt Definicja „Ryzyka”, czyli ryzyko jest wszędzie Ryzyko jest to zagrożenie, że określone zdarzenie, działanie lub brak działania, negatywnie wpłynie na zdolność organizacji do osiągnięcia wyznaczonych celów. Ryzyko: Ø dotyczy każdej organizacji – komercyjnej, rządowej, nie nastawionej na zysk Ø towarzyszy działaniu lub brakowi działania Ø przychodzi ze świata zewnętrznego lub z wnętrza organizacji Ø obejmuje negatywne konsekwencje oraz niewykorzystane szanse (utracone korzyści) 4 Ernst & Young Advisory, wszelkie prawa zastrzeżone 4

Zakres prezentacji Zarządzanie ryzykiem, czyli panowanie nad niepewnością Ponieważ każda organizacja chce efektywnie realizować wyznaczone cele, 1. 2. 3. Definicja „Ryzyka”, czyli ryzyko jest wszędzie Zarządzanie ryzykiem, czyli panowanie nad niepewnością Model zarządzania ryzykiem w organizacjach, czyli ryzyko w trybach systemu 4. Zarządzanie ryzykiem – podsumowanie, czyli dlaczego warto 5. Nasze usługi i kontakt Ryzyka mogą i powinny być kontrolowane w ramach organizacji, Poprzez odpowiedni system kontroli wewnętrznej funkcjonalnej i instytucjonalnej, który powinien pozwolić na identyfikację znaczących ryzyk oraz ich ograniczenie do akceptowalnego poziomu. Ryzyka powinny być kontrolowane na poziomie organizacji, w ramach prowadzenia kompleksowej, zintegrowanej polityki zarządzania ryzykiem. Wprowadzenie kompleksowego podejścia do procesu zarządzania ryzykiem pozwala na: Ø oszacowanie istotnych ryzyk towarzyszących działalności organizacji Ø wypracowanie zintegrowanych strategii zarządzania ryzykiem 5 Ernst & Young Advisory, wszelkie prawa zastrzeżone 5

Zakres prezentacji 2. Zarządzanie ryzykiem, czyli panowanie nad niepewnością Nasze usługi i kontakt ltu Osadzenie w organizacji ru St Pr oc e sy Ku Komunikacja z zainteresowany mi stronami Regularna ocena za rzą dz a nia ryz yk iem 6 Ernst & Young Advisory, wszelkie prawa zastrzeżone 6 ra System zarządzania ryzykiem pra cy m kie zy ce) y r d an na rn ór ove z d G Na isk (R Strategia zarządzania ryzykiem 5. Zarządzanie ryzykiem – podsumowanie, czyli dlaczego warto ra ktu ga Pomoc i kontrola 4. Model zarządzania ryzykiem w organizacjach, czyli ryzyko w trybach systemu or 1. Budowa infrastruktury zarządzania 2. ryzykiem Określenie ryzyk gospodarczych 3. Określenie strategii zarządzania 4. ryzykiem Zaprojektowanie i wdrożenie procedur zarządzania ryzykiem 5. Monitorowanie procedur kontroli 6. ryzyka Usprawnienie procedur zarządzania ryzykiem Informacja do podejmowania decyzji 3. jna cy a niz Uwzględnianie celów strategicznych Definicja „Ryzyka”, czyli ryzyko jest wszędzie Technologia 1. Model zarządzania ryzykiem w organizacjach, czyli ryzyko w trybach systemu Schemat systemu zarządzania ryzykiem

Zakres prezentacji 1. Definicja „Ryzyka”, czyli ryzyko jest wszędzie 2. Zarządzanie ryzykiem, czyli panowanie nad niepewnością Model zarządzania ryzykiem w organizacjach, czyli ryzyko w trybach systemu 4. Zarządzanie ryzykiem – podsumowanie, czyli dlaczego warto 5. Nasze usługi i kontakt System zarządzania ryzykiem 1. Budowa infrastruktury zarządzania ryzykiem 2. Określenie ryzyk gospodarczych 3. Określenie strategii zarządzania ryzykiem 4. Zaprojektowanie i wdrożenie procedur zarządzania ryzykiem 5. Monitorowanie procedur kontroli ryzyka 6. Usprawnienie procedur zarządzania ryzykiem Informacja do podejmowania decyzji 3. Model zarządzania ryzykiem w organizacjach, czyli ryzyko w trybach systemu Budowa infrastruktury zarządzania ryzykiem • Określenie celów i zadań polityki zarządzania ryzykiem • Ustalenie „wspólnego języka” • Zdefiniowanie efektywnej struktury organizacyjnej • Zintegrowanie polityki zarządzania ryzykiem z ogólną strategią Spółki 7 Ernst & Young Advisory, wszelkie prawa zastrzeżone 7

Zakres prezentacji 1. Definicja „Ryzyka”, czyli ryzyko jest wszędzie 2. Zarządzanie ryzykiem, czyli panowanie nad niepewnością Model zarządzania ryzykiem w organizacjach, czyli ryzyko w trybach systemu 4. Zarządzanie ryzykiem – podsumowanie, czyli dlaczego warto 5. Nasze usługi i kontakt System zarządzania ryzykiem 1. Budowa infrastruktury zarządzania ryzykiem 2. Określenie ryzyk gospodarczych 3. Określenie strategii zarządzania ryzykiem 4. Zaprojektowanie i wdrożenie procedur zarządzania ryzykiem 5. Monitorowanie procedur kontroli ryzyka 6. Usprawnienie procedur zarządzania ryzykiem 8 Ernst & Young Advisory, wszelkie prawa zastrzeżone 8 Informacja do podejmowania decyzji 3. Model zarządzania ryzykiem w organizacjach, czyli ryzyko w trybach systemu Określenie ryzyk gospodarczych • Identyfikacja ryzyka • Ocena ryzyk na poziomie procesów realizowanych w organizacji

Zakres prezentacji 1. Definicja „Ryzyka”, czyli ryzyko jest wszędzie 2. Zarządzanie ryzykiem, czyli panowanie nad niepewnością Model zarządzania ryzykiem w organizacjach, czyli ryzyko w trybach systemu 4. Zarządzanie ryzykiem – podsumowanie, czyli dlaczego warto 5. Nasze usługi i kontakt • Kryteria oceny wyboru najlepszej strategii System zarządzania ryzykiem 1. Budowa infrastruktury zarządzania ryzykiem 2. Określenie ryzyk gospodarczych 3. Określenie strategii zarządzania ryzykiem 4. Zaprojektowanie i wdrożenie procedur zarządzania ryzykiem 5. Monitorowanie procedur kontroli ryzyka 6. Usprawnienie procedur zarządzania ryzykiem Informacja do podejmowania decyzji 3. Model zarządzania ryzykiem w organizacjach, czyli ryzyko w trybach systemu Określenie strategii zarządzania ryzykiem • Ocena wszystkich możliwych opcji/strategii • Integracja i podjęcie decyzji • Wybór strategii/kierunku postępowania z ryzykiem • Wyznaczenie osób odpowiedzialnych za wdrożenie strategii 9 Ernst & Young Advisory, wszelkie prawa zastrzeżone 9

Zakres prezentacji 1. 2. 4. 5. Definicja „Ryzyka”, czyli ryzyko jest wszędzie Zarządzanie ryzykiem, czyli panowanie nad niepewnością Model zarządzania ryzykiem w organizacjach, czyli ryzyko w trybach systemu Zarządzanie ryzykiem – podsumowanie, czyli dlaczego warto Nasze usługi i kontakt UNIKANIE System zarządzania ryzykiem 1. Budowa infrastruktury zarządzania ryzykiem 2. Określenie ryzyk gospodarczych 3. Określenie strategii zarządzania ryzykiem 4. Zaprojektowanie i wdrożenie procedur zarządzania ryzykiem 5. Monitorowanie procedur kontroli ryzyka 6. Usprawnienie procedur zarządzania ryzykiem Informacja do podejmowania decyzji 3. Model zarządzania ryzykiem w organizacjach, czyli ryzyko w trybach systemu Wybór strategii zarządzania ryzykiem – możliwe opcje ZATRZYMANIE • Dywersyfikacja • Eliminacja • Zakaz • Akceptacja • Ponowna wycena REDUKCJA • Rozproszenie TRANSFER • Ubezpieczenie • Zabezpieczenie • Kompensata • • WYKORZYSTANIE • • 10 Ernst & Young 10 Advisory, wszelkie prawa zastrzeżone Alokacja Dywersyfikacja Ekspansja Przeprojektowanie

Zakres prezentacji 1. Definicja „Ryzyka”, czyli ryzyko jest wszędzie 2. Zarządzanie ryzykiem, czyli panowanie nad niepewnością 3. Model zarządzania ryzykiem w organizacjach, czyli ryzyko w trybach systemu 4. Zarządzanie ryzykiem – podsumowanie, czyli dlaczego warto 5. Model zarządzania ryzykiem w organizacjach, czyli ryzyko w trybach systemu Znaczenie i prawdopodobieństwo ryzyka determinuje wybór strategii Wszystkie opcje; zarządzanie efektywne w długim okresie Wysokie 2 Zdarzenia nadzwyczajne 4 Nieistotne i nieznaczące Nasze usługi i kontakt Niskie 1 Imperatywy strategiczne 3 Kwestie operacyjne i proceduralne Wysokie Prawdopodobieństwo 11 Ernst & Young 11 Advisory, wszelkie prawa zastrzeżone Wszystkie opcje; ale kontrole ryzyka ograniczone Wdrożenie prewencyjnych i diagnostycznych kontroli ryzyka opartych na prewencji i wykrywaniu Akceptacja na obecnym poziomie i monitorowanie

Model zarządzania ryzykiem w organizacjach, czyli ryzyko w trybach systemu Zaprojektowanie i wdrożenie procedur zarządzania ryzykiem Zakres prezentacji 1. Definicja „Ryzyka”, czyli ryzyko jest wszędzie 2. Zarządzanie ryzykiem, czyli panowanie nad niepewnością 4. Model zarządzania ryzykiem w organizacjach, czyli ryzyko w trybach systemu Zarządzanie ryzykiem – podsumowanie, czyli dlaczego warto 1. Budowa infrastruktury zarządzania ryzykiem 2. Określenie ryzyk gospodarczych Określenie strategii zarządzania ryzykiem 3. 4. Zaprojektowanie i wdrożenie procedur zarządzaniaprocedur 5. Monitorowanie kontroli ryzyka ryzykiem 6. 5. Nasze usługi i kontakt Usprawnienie procedur zarządzania ryzykiem Informacja do podejmowania decyzji 3. System zarządzania ryzykiem Strategie i polityki • Strategia wobec dostawców • Polityka Procesy operacyjne i zarządzania ryzykiem • Certyfikacje / kwalifikacje dostawców • Zintegrowany wyboru dostawcy proces zamówień • Standardy • Zarządzanie etyczne zapasami • Komunikacja z dostawcami Ludzie • Alianse dostawców • Specjaliści • Wielo funkcjonalne zespoły d/s zapasów • Komitet polityki d/s zapasów Raporty dla Zarządu • Raporty statusu dostawcy • Wydatki według kontraktów z dostawcami • Raporty wzorcowe zapasów • Audyty procesowe 12 Ernst & Young 12 Advisory, wszelkie prawa zastrzeżone Metodologie • System oceny dostawców • Analiza transakcji zakupu według kontraktów • Planowanie zapasów • Najlepsze wzorce i zdobywanie informacji Systemy i dane • Baza danych dostawców • Pozyskiwani e danych zewnętrznyc h • System dostaw

Zakres prezentacji 1. Definicja „Ryzyka”, czyli ryzyko jest wszędzie 2. Zarządzanie ryzykiem, czyli panowanie nad niepewnością 4. 5. Model zarządzania ryzykiem w organizacjach, czyli ryzyko w trybach systemu Zarządzanie ryzykiem – podsumowanie, czyli dlaczego warto Nasze usługi i kontakt System zarządzania ryzykiem 1. Budowa infrastruktury zarządzania ryzykiem 2. Określenie ryzyk gospodarczych 3. Określenie strategii zarządzania ryzykiem 4. Zaprojektowanie i wdrożenie procedur zarządzania 5. ryzykiem Monitorowanie procedur kontroli ryzyka 6. Usprawnienie procedur zarządzania ryzykiem 13 Ernst & Young 13 Advisory, wszelkie prawa zastrzeżone Informacja do podejmowania decyzji 3. Model zarządzania ryzykiem w organizacjach, czyli ryzyko w trybach systemu Monitorowanie procedur kontroli ryzyka Pomiar/monitorowanie/ ocena efektywności i skuteczności procesu zarządzania ryzykiem w identyfikowaniu i zarządzaniu ryzykami oraz w realizacji strategii zarządzania ryzykiem.

Zakres prezentacji 1. Definicja „Ryzyka”, czyli ryzyko jest wszędzie 2. Zarządzanie ryzykiem, czyli panowanie nad niepewnością Model zarządzania ryzykiem w organizacjach, czyli ryzyko w trybach systemu 4. Zarządzanie ryzykiem – podsumowanie, czyli dlaczego warto 5. Nasze usługi i kontakt System zarządzania ryzykiem 1. Budowa infrastruktury zarządzania ryzykiem 2. Określenie ryzyk gospodarczych 3. Określenie strategii zarządzania ryzykiem 4. Zaprojektowanie i wdrożenie procedur zarządzania ryzykiem 5. Monitorowanie procedur kontroli ryzyka 6. Usprawnienie procedur zarządzania ryzykiem 14 Ernst & Young 14 Advisory, wszelkie prawa zastrzeżone Informacja do podejmowania decyzji 3. Model zarządzania ryzykiem w organizacjach, czyli ryzyko w trybach systemu Usprawnienie procedur zarządzania ryzykiem Zapewnienie, że proces oceny, zarządzania i monitorowania ryzyk jest stale udoskonalany w organizacji.

Zakres prezentacji 1. 2. 3. 4. 5. Definicja „Ryzyka”, czyli ryzyko jest wszędzie Zarządzanie ryzykiem, czyli panowanie nad niepewnością Model zarządzania ryzykiem w organizacjach, czyli ryzyko w trybach systemu Zarządzanie ryzykiem – podsumowanie, czyli dlaczego warto Nasze usługi i kontakt Zarządzanie ryzykiem - podsumowanie, czyli dlaczego warto Zarządzanie ryzykiem jest procesem: • realizowanym przez kierownictwo organizacji i pracowników • związanym z wewnętrznej • zaprojektowanym, aby identyfikować i zarządzać potencjalnymi zdarzeniami, które mogą mieć wpływ na organizację • realizowanym w sposób dający racjonalne możliwości osiągania celów organizacji 15 Ernst & Young 15 Advisory, wszelkie prawa zastrzeżone ustanawianiem strategii i systemu kontroli zapewnienie o

Zakres prezentacji 1. 2. 3. Definicja „Ryzyka”, czyli ryzyko jest wszędzie Zarządzanie ryzykiem, czyli panowanie nad niepewnością Model zarządzania ryzykiem w organizacjach, czyli ryzyko w trybach systemu 4. Zarządzanie ryzykiem – podsumowanie, czyli dlaczego warto 5. Nasze usługi i kontakt Zarządzanie ryzykiem – podsumowanie, czyli dlaczego warto Proces zarządzania ryzykiem ma zapewnić kierownictwu: • świadomość istnienia ryzyka • informacje o współzależności ryzyk i ich wpływie na organizację • kompletną i szczegółową informację na temat poszczególnych ryzyk • zdolność zarządzania ryzykami w poszczególnych komórkach i w całej organizacji • ustalenie wspólnego języka ryzyka i ułatwienie komunikacji na temat ryzyk • wzmocnienie możliwości tworzenia wartości dodanej 16 Ernst & Young 16 Advisory, wszelkie prawa zastrzeżone

Zakres prezentacji 1. 2. 3. 4. 5. Definicja „Ryzyka”, czyli ryzyko jest wszędzie Zarządzanie ryzykiem, czyli panowanie nad niepewnością Model zarządzania ryzykiem w organizacjach, czyli ryzyko w trybach systemu Zarządzanie ryzykiem – podsumowanie, czyli dlaczego warto Nasze usługi i kontakt Zarządzanie ryzykiem – podsumowanie, czyli dlaczego warto Proces zarządzania ryzykiem pozwala na: • dostosowanie „apetytu na ryzyko” organizacji do jej strategii • powiązanie ryzyk z kosztami zapobiegania im, oraz skutkami wprowadzenia działań kontrolnych • jasne określenie decyzji dotyczących ryzyk: unikanie ryzyka, redukcja ryzyka, podział ryzyka i akceptacja ryzyka • zmniejszenie ilości i skutków działań niekontrolowanych • identyfikację ryzyk powiązanych i ich wzajemnych relacji • zintegrowane podejście do zarządzania ryzykami 17 Ernst & Young 17 Advisory, wszelkie prawa zastrzeżone

Zakres prezentacji 1. 2. 3. Definicja „Ryzyka”, czyli ryzyko jest wszędzie Zarządzanie ryzykiem, czyli panowanie nad niepewnością Model zarządzania ryzykiem w organizacjach, czyli ryzyko w trybach systemu Nasze usługi w zakresie zarządzania ryzykiem • wsparcie przy określaniu polityki zarządzania ryzykiem • wsparcie przy analizie ryzyka • ocena efektywności systemu zarządzania ryzykiem i systemu kontroli wewnętrznej • wsparcie przy tworzeniu i realizacji procedur zarządzania ryzykiem • wsparcie działalności audytu wewnętrznego 4. Zarządzanie ryzykiem – podsumowanie, czyli dlaczego warto • wsparcie działań zwiększających efektywność systemów kontroli wewnętrznej i zarządzania ryzykiem 5. Nasze usługi i kontakt • audyty procedur, procesów • wsparcie przy ocenie i tworzeniu systemu Corporate Governance 18 Ernst & Young 18 Advisory, wszelkie prawa zastrzeżone

Zakres prezentacji 1. 2. Definicja „Ryzyka”, czyli ryzyko jest wszędzie Zarządzanie ryzykiem, czyli panowanie nad niepewnością 3. Model zarządzania ryzykiem w organizacjach, czyli ryzyko w trybach systemu 4. Zarządzanie ryzykiem – podsumowanie, czyli dlaczego warto 5. Nasze usługi i kontakt Nasze usługi - pozostałe • audyty wydatków projektów pomocowych UE / BŚ • wdrażanie wymogów Sarbanes – Oxley Act, w tym paragrafu 404 • usługi dochodzeniowe 19 Ernst & Young 19 Advisory, wszelkie prawa zastrzeżone

Zakres prezentacji 1. 2. 3. 4. 5. Definicja „Ryzyka”, czyli ryzyko jest wszędzie Kontakty Warszawa Katowice Iwona Kozera, Partner Leszek Lerch, Partner Zarządzanie ryzykiem, czyli panowanie nad niepewnością Jacek Górnik, Partner Mariusz Witalis, Manager Tel. 32 760 77 00 Model zarządzania ryzykiem w organizacjach, czyli ryzyko w trybach systemu Artur Wietrzyk, Manager Fax. 32 760 77 10 Zarządzanie ryzykiem – podsumowanie, czyli dlaczego warto Nasze usługi i kontakt Agnieszka Bryl, Manager Iwona Mrówka, Manager Kraków Piotr Wyborski, Manager Katarzyna Śliż, Manager Tel. 22 557 70 00 Tel. 12 424 32 00 Fax. 22 557 70 01 Fax. 12 424 32 01 Ernst &Young Advisory 20 Ernst & Young 20 Advisory, wszelkie prawa zastrzeżone