Zagaenost Save i Dunava Radili Dusan Lazi i

Zagađenost Save i Dunava Radili: Dusan Lazić i Mihailo Mitić

Reka Sava �Reka Sava je 940 kilometara duga reka u jugoistočnoj Evropi. Reka ima međunarodnih značaj i a njena dolina predstavlja glavnu vezu Balkanskog poluostrva sa prostorom Evrope zapadno od njega.

Značajni gradovi (po državama) na toku Save su: Slovenija: Kranj, Ljubljan a, Radeče, Krško i Brežice Hrvatska: Zagreb, Sisak, Slavonski Brod i Županja Bosna i Hercegovina: Gradiška, Brod, Šamac i Brčko Srbija: Sremska Mitrovica, Šabac, Obreno vac i Beograd.

Zagađenost �Zbog otpadnih voda i raznih fabrika pored Save, Sava nije pitka. Zanimljivo je da usprkos tome ribari na njenim obalama redovno pecaju. Za jedan od razloga zagađenosti Save često se smatra nuklearna elektrana ”Krško” u Sloveniji, ali izuzev kontrolisanog zagrejavanja nema drugih štetnih uticaja.

�U Hrvatskoj pored otpadnih voda iz kanalizacionih sistema velikih gradova zagađivači su i rafinerije nafte u Sisku i Slavonskom Brodu. �U Srbiji pored komunalnih otpadnih voda iz gradova, pored kojih Sava protiče, veliki zagađivači su i industrijska zona grada Šapca, posebno fabrika hemijskih materija “Zorka Šabac” i termoelektrane “Obrenovac”.

Reka Dunav �Dunav je najduža reka u Evropskoj uniji i druga reka po dužini u Evropi. Izvire ispod planine Švarcvald. �Dunav je dugačak oko 2850 km, protiče kroz nekoliko centralnoevropskih glavnih gradova, pre nego što se ulije u Crno more.

Reka protiče kroz 10 država: Nemačku, Austriju, Slovačku, Mađarsku, Hrvatsku, Srbiju, Rumuniju, Bugarsku, Moldaviju i Ukrajinu.

Srbija kao najveći zagađivač Dunava �Srbija je najveći zagađivač Dunava u odnosu na evropske zemlje koje se nalaze uzvodno od nas. � Naša zemlja nema razvijen sistem za prečišćavanje otpadnih voda, zbog čega se sav otpad iz kanlizacije izručuje direktno u Dunav. Uz to, fabrike nemaju instalirane filtere a poljoprivredna dobra svoj otpad takođe ubacuju u reku. �Uprkos svemu tome, nadležni tvrde da je situacija bolja u odnosu na pre trideset godina.

Najveći zagađivač je Beograd �Profesori sa Prorodno-matematičkog fakulteta tvrde da su generalno svi gradovi koji se nalaze na Dunavu sa svojom industrijom najveći zagađivači reke i nijedan nema kolektor otpadnih voda. Najveći zagađivač je Beograd, sa svih svojih dva miliona stanovnika, kao i rafinerija nafte u Pančevu.

�Dunav ugrožavaju i njegove pritoke: kako Morava u našoj zemlji, tako i Sava i Drava u Hrvatskoj i u Bosni i Hercegovini, koje takođe nemaju prečistače. Taj problem je nešto bolje rešen kod preostalih zemalja koje se nalaze uzvodno uz Dunav. �"Budimpešta ima sistem za prečišćavanje otpadnih voda, ali manji gradovi nemaju. Austrija i Nemačka su dostigle visok stepen prečišćavanja. Međutim, najveći zagađivači su na teritoriji Srbije zato što mi ništa ne činimo", navode profesori sa PMF-a.

Faktori ugroženosti Dunava �Siromašenje raznovrsnosti biljnog i životinjskog sveta Dunava uzrokovano je pre svega zagađenjem. Osim zagađenja, veliki problem za živi svet Dunava predstavlja regulacija rečnog toka i izgradnja brana. Takođe, budući da korito Dunava danas predstavlja deo plovnog puta Rajna-Majna-Dunav kojim se povezuje Severno more sa Crnim morem, Dunav se našao pod velikim pritiskom alohtonih i invazivnih vrsta.

Zagađenje Dunava � Dunav prima otpadne vode prolazeći kroz brojne evropske industrijske centre. Drugi izvori zagađenja su komunalne otpadne vode iz naselja kao i vode koje se spiraju sa poljoprivrednih površina. � Prema tipu supstanci koje dospevaju u vodotok Dunava, zagađenje se može podeliti na hemijsko i biološko. Kao primer hemijskog zagađenja može se navesti incident koji se dogodio 4. oktobra 2010. godine u mađarskom delu dunavskog sliva. Tada se toksični crveni mulj izlio iz rezervoara fabrike aluminijuma u jednu od pritoka Dunava. Po sastavu, crveni mulj je prestavljao baznu mešavinu blata i nusproizvoda pri izdvajanju aluminijuma, koja je u svom sastavu sadržala i određen procenat teških metala.

Ovakav toksični otpad je u pritokama Dunava doveo do masovnog pomora riblje populacije. Posledice po sam Dunav su bile znatno blaže, kako zbog prirodnog razblaženja tako i zbog mera koje su primenjene da bi se ublažio bazni efekat. Naime, ekološka katastrofa je sprečena tako što je u zagađene pritoke ubacivan gips i kiseline koje su neutralizovale bazni mulj.