Zadania gmin w obszarze zarzdzania energi Bartosz DUBISKI

Zadania gmin w obszarze zarządzania energią Bartosz DUBIŃSKI Prezes Zarządu Mazowieckiej Agencji Energetycznej

Dzisiejsze problemy/ wyzwania JST • rosnące ceny energii • stan środowiska naturalnego • dyrektywy UE ukierunkowane na energooszczędność i energoefektywność oraz OZE • monopole energetyczne KONIECZNE jest zarządzanie energią!

Dlaczego MAE? Mazowiecka Agencja Energetyczna (MAE) • Założona w 2009 r. przy udziale 31 samorządów mazowieckich. • Główny zakres kompetencji: energetyka odnawialna (OZE), efektywność energetyczna, planowanie energetyczne. • Ponadto eksperckie wsparcie w zakresie opracowywania dokumentów strategicznych, w tym RPO. • Uczestniczy w procesie planowania energetycznego (regionalnego i lokalnego) oraz monitorowania sektora energetycznego. • ENERGETYCZNY DORADCA SAMORZĄDOWY.

MAE w zarządzaniu energetycznym • Wsparcie gmin w procesie planowania strategicznego (m. in. poprzez przygotowywanie założeń do planów energetycznych). • Realizacja projektów badawczych i pilotażowych dot. monitoringu poborów energii (tzw. smart metering). • Doradztwo/uczestnictwo w projektach energetycznych zarówno od strony inżynierskiej i finansowej, a także jako instytucja finansująca (fundusz JESSICA). • Działalność szkoleniowa i promocyjna. • Platforma współpracy instytucji publicznych – prywatnych – naukowych – Mazowiecki Klaster EE i OZE.

Art. 7. ustawy o samorządzie gminnym: 1. Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy: (…) 3) (…) zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz. Wśród różnorodnych przejawów aktywności samorządu gminnego szczególnie istotną rolę w obecnych czasach odgrywa wykonywanie zadań z dziedziny energetyki.

Najważniejszym zadaniem gminy w zakresie energetyki jest planowanie i organizacja zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe na jej obszarze Zgodnie z Prawem energetycznym (art. 18, 19 i 20) do zadań własnych gmin o charakterze obligatoryjnym należy przygotowanie założeń do planu zaopatrzenia gminy w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe. Projekty założeń są tworzone na okres 15 lat i winny być aktualizowane w co najmniej trzyletnich odstępach czasowych. Następnie na podstawie uchwalonych przez Radę Gminy założeń jest opracowywany plan zaopatrzenia gminy w energię (fakultatywnie), który winien być z nimi zgodny.

Odnawialne źródła energii (OZE) w planie energetycznym • Rekomendacja aby lokalne systemy energetyczne – w miarę możliwości – maksymalnie wykorzystywały lokalne zasoby energetyczne, w tym głównie OZE, traktowane w sposób równoprawny, bez uprzywilejowania jednych źródeł kosztem innych. • Promocja rozwoju energetyki rozproszonej ze wskazaniem na instrumenty wsparcia, np. poprzez prawodawstwo lokalne umożliwiające preferencje w dofinansowywaniu wytwarzania z OZE w obszarach ochrony środowiskowej (Natura 2000), rekompensujących uciążliwości dla takich obszarów. • Bilans dostępnych źródeł energii odnawialnej wraz ze wskazaniem kierunków rozwoju energetyki opartej na OZE, a także optymalnych na danym terenie technologii.

Plany gospodarki niskoemisyjnej ZAŁOŻENIA PLANU: • Redukcja emisji gazów cieplarnianych. • Zwiększenie udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych (OZE). • Redukcja zużycia energii finalnej, poprzez podniesienie efektywności energetycznej. • Poprawa jakości powietrza. Działania w zakresie OZE obejmować mogą np. niskoemisyjną produkcję energii elektrycznej, ciepła i chłodu – np. instalowanie OZE (kolektorów słonecznych, paneli fotowoltaicznych).

Zadania publiczne gminy w dziedzinie energetyki zostały określone w art. 18 ust. 1 prawa energetycznego: Do zadań własnych gminy w zakresie zaopatrzenia w energię elektryczną, ciepło i paliwa gazowe należy: 1) planowanie i organizacja zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe na obszarze gminy; 2) planowanie oświetlenia miejsc publicznych i dróg znajdujących się na terenie gminy; 3) finansowanie oświetlenia ulic, placów i dróg publicznych znajdujących się na terenie gminy; 4) planowanie i organizacja działań mających na celu racjonalizację zużycia energii i promocję rozwiązań zmniejszających zużycie energii na obszarze gminy.

Na mocy przyjętej w 2006 r. dyrektywy w sprawie efektywności końcowego wykorzystania energii i usług energetycznych państwa członkowskie muszą do końca 2016 r. określić krajowe cele w zakresie oszczędności energii (nie mniejsze niż ograniczenie zużycia energii o 9%). Ustawa z dn. 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej precyzuje te wymagania oraz obliguje jednostki samorządu terytorialnego do wprowadzenia zmian lub usprawnień w obiekcie, urządzeniu lub instalacji, w wyniku, której uzyskana zostanie oszczędność energii. Do działań takich należy między innymi: nabycie, modernizacja lub wymiana urządzenia, instalacji lub pojazdu, charakteryzujących się niskim zużyciem energii oraz niskimi kosztami eksploatacji.

Pierwsze obserwacje: • Obecnie wdrażanie ustawy o efektywności energetycznej monitorowane jest przez odpowiednie komórki nadzoru w urzędach wojewódzkich. • Coraz częstsze inicjatywy z zakresu zarządzania oświetleniem ulicznym – realizowane bezpośrednio przez samorządy lub poprzez podmioty zewnętrzne (np. w formule ESCO). • Większa ilość projektów termomodernizacyjnych zawierających elementy OZE, co dopełnia efekt energetyczny danego przedsięwzięcia. • Zmniejszenie energochłonności obiektów użyteczności publicznej wraz z dywersyfikacją źródeł zaopatrzenia w energię budynków.

Sposoby wykonywania przez gminę zadań własnych w dziedzinie energetyki: 1) Gmina może prowadzić działalność gospodarczą polegającą na przesyłaniu oraz dystrybucji paliw gazowych, energii elektrycznej i cieplnej (zazwyczaj poprzez udział w spółkach). 2) Tworzenie partnerstw inwestycyjnych – projekty PPP w zakresie farm PV, instalacji energetycznego wykorzystania śmieci czy projektów efektywności energetycznej (np. termomodernizacja budynków, modernizacja oświetlenia ulicznego). 3) Gmina prowadzi działania o charakterze regulacyjnym, mające na celu oddziaływanie na przedsiębiorstwa energetyczne, a także działania monitoringowe i analityczne.

Schemat systemu IT do zarządzania energią

Dlaczego zarządzanie energią jest potrzebne? Porównanie zużycia energii elektrycznej (pilotaż MAE, 2013) - szkoła podstawowa o pow. użytkowej 1248 m 2 (156 uczniów) - szkoła podstawowa o pow. użytkowej 840 m 2 (105 uczniów)

Efekty zarządzania energią (system IT) • cele: zwiększenie efektywności energetycznej, promocja OZE, poprawa jakości kupowanej energii oraz ograniczenie emisji CO₂ • możliwość integracji z innymi mediami • platforma współpracy różnych aktorów rynku energii • promocja idei prosumenta

Oszacowanie potencjału OZE wykorzystanego w roku 2011 r. na Mazowszu INSTALACJE Czas pracy w roku Dane dla roku 2011, wg Instytutu Energetyki Moce i produkcja w obiektach zewidencjonowanych (koncesje i z Potencjał wg oceny dotychczasowej Wolne zasoby Potencjał Produkcji % innych źródeł) [h] Jedn. mocy wartość produkcja, w MWh Wiatrowe 1645 110, 20 181279 Wodne duże 3415 20, 00 68300 Wodne małe 2126 2, 41 4346 Panele fotowoltaiczne 1000 0, 11 110 Biogazowe 934 11, 00 10275 Panele słoneczne 1000 Biomasowe Geotermalne 4380 MWe m 2 7000 TJ 7500 MWt 2, 7 X produkcja, w TJ 232000 21, 9 X 156500 56, 4 10, 08 10900 99, 9 7500 7780 3, 6 42, 57 n. a 8700 -- -- 99, 5

• Brak ustawy o odnawialnych źródłach energii wstrzymał nowe inwestycje, w tym projekty z udziałem samorządów. • Samorządy inwestują w OZE głównie wykorzystując możliwości programów dotacyjnych. • Dotychczas zrealizowane przez samorządy projekty OZE dotyczyły głównie modernizacji kotłowni, a zmiany systemu gospodarki cieplnej wraz z wymianą źródła. • Wciąż olbrzymi endogeniczny potencjał energetyczny na Mazowszu pozostaje niewykorzystany. • OZE mogą zagwarantować nowe miejsca pracy, a także podnieść konkurencyjność przedsiębiorstw lub zwiększyć bardziej walory turystyczne regionów.

Optymalne zarządzanie energią w gminie wg Radscan 18

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ! Mazowiecka Agencja Energetyczna tel. +48 22 290 29 42 b. dubinski@mae. com. pl 609 888 716