Zaburzenia stanu zdrowia i rozwoju zwizane z nieprawidowym

Zaburzenia stanu zdrowia i rozwoju związane z nieprawidłowym odżywianiem „DEBATA O ZDROWIU” KWIDZYN, 29 listopada 2011 r.

Prawidłowe żywienie ma szczególne znaczenie u dzieci i młodzieży ze względu na bardzo intensywne procesy wzrastania i dojrzewania zachodzące w tym okresie życia. Zarówno niedobory składników odżywczych jak i ich nadmierne spożycie mają negatywne konsekwencje zdrowotne.

Jak wykryć zaburzenia w stanie odżywienia? 1. Siatki centylowe skorelowane - oceniają proporcję masy ciała do wysokości W metodzie tej im dziecko tęższe, tym pozycja centylowa tej proporcji jest wyższa. Pasmo między 90 a 97 centylem to nadwaga, a powyżej 97 centyla to otyłość.

Jak wykryć zaburzenia w stanie odżywienia ? 2. Wskaźnik BMI (Body Mass Index) wyrażamy wzorem waga (kg) BMI = [(wysokość ciała )m)]2 Ustalone są wartości graniczne BMI dla dorosłych i starszej młodzieży: NORMA = 18, 5 - 24, 9 BMI = 25 – 29, 9 nadwaga BMI > 30 otyłość BMI < 16 niedożywienie

Nadwaga i otyłość Są najczęstszymi zaburzeniami rozwoju występującymi u dzieci i młodzieży. Z raportu (2005 r. ) Międzynarodowej Organizacji Zwalczania Nadwagi i Otyłości wynika, że co piąte dziecko w Europie ma problem z utrzymaniem prawidłowej wagi ciała.

Nadwaga i otyłość Najczęstszą postacią otyłości jest tzw. otyłość prosta. Przyczyny : ü czynniki genetyczne ü czynniki środowiskowe: nieprawidłowy, utrwalony w rodzinie sposób odżywiania oraz niska aktywność ruchowa.

Powikłania otyłości u dzieci Psychosocjalne Zła samoocena Lęk Depresja Zaburzenia jedzenia Izolacja socjalna Gorsze wyniki w nauce Neurologiczne Guz rzekomy mózgu Endokrynologiczne Insulinooporność Cukrzyca typu 2 Przedwczesne dojrzewanie Zespół policyklicznych jajników (dziewczęta) Hipogonadyzm (chłopcy) Sercowo-naczyniowe Zaburzenia lipidowe Nadciśnienie tętnicze Koagulopatia Przewlekłe zapalenia Dysfunkcja śródbłonka (endotelium)

Powikłania otyłości u dzieci – cd. Płucne Zespół nocnego bezdechu Astma Nietolerancja Ćwiczeń fizycznych Żołądkowo-jelitowe Choroba refluksowa przełyku Choroba stłuszczeniowa wątroby Kamica żółciowa Zaparcia stolca Nerkowe Stwardnienie kłębuszków nerkowych (glomerulosclerosis) Mięśniowo-szkieletowe Bóle pleców Zwichnięcie nasady głowy kości udowej Złamanie przedramienia Płaskostopie

Nadwaga i otyłość Statystyki dowodzą, że większość otyłych osób dorosłych miała nadwagę lub była otyła już we wczesnym dzieciństwie, dlatego też utrzymanie prawidłowej wagi ciała u dzieci i młodzieży jest tak ważne dla utrzymania dobrego stanu zdrowia w dorosłym życiu.

Leczenie otyłości prostej 1. Leczenie dietetyczne jest podstawową metodą postępowania Dowóz energii powinien być mniejszy od zapotrzebowania o 500 – 1000 kcal/dobę Dąży się do zmniejszenia masy ciała o 0, 5 – 1 kg/tydzień i o ~10% wartości wyjściowej

Leczenie otyłości prostej 2. wysiłek fizyczny 3. psychoterapia (modyfikacja zachowań) Terapia behawioralna skupia się na analizie i modyfikacji zachowań żywieniowych i związanych z aktywnością fizyczną

Żywienie niedoborowe pod względem ilościowym i jakościowym przyczynia się do pogorszenia stanu zdrowia , upośledza funkcjonowanie układu odpornościowego, zmniejsza wydolność układu krążeniowo – oddechowego, zaburza prawidłowy rozwój tkanki kostnej oraz powoduje nadmierną drażliwość i zmniejszenie koncentracji, a w konsekwencji prowadzi do osiągania gorszych wyników w nauce.

Anoreksja i bulimia Lansowanie w mediach szczupłej sylwetki jako ideału kobiecej urody sprawia, że większość nastolatek już w wieku 12 -14 lat zaczyna zwracać szczególną uwagę na swój wygląd i wprowadzać pierwsze niekontrolowane ograniczenia w żywieniu, polegające na stosowaniu rozmaitych diet odchudzających, okresowych głodówek i czasem zbyt intensywnych ćwiczeń fizycznych.

Anoreksja nervosa ( jadłowstręt psychiczny) Jest jedną z poważnych chorób związanych z niedoborowym żywieniem. Najczęściej pojawia się u dziewcząt między 12 a 21 rokiem życia i występuje u 1 -2% populacji. Chłopcy zapadają na tę chorobę 10 krotnie rzadziej.

Podstawowe objawy jadłowstrętu psychicznego : • spadek należnej masy ciała w krótkim czasie o ponad 15 % • nieodparty lęk przed przybraniem na wadze mimo rzeczywistego niedoboru masy ciała • zaburzenia postrzegania własnego ciała: osoba chora uważa, że jest otyła lub jakaś część jej ciała jest za gruba nawet wówczas, gdy jest skrajnie wychudzona • zaburzenia miesiączkowania

Anoreksja jest chorobą o podłożu psychicznym. Zaburzenia są związane z konfliktami wewnętrznymi: ü negatywny obraz własnej osoby ü problemy związane z rozpoczynającym się procesem dojrzewania ü problemy uczuciowe Bierze się pod uwagę także czynniki genetyczne i neurobiologiczne

Leczenie anoreksji jest trudne i długotrwałe Dzieci odrzucają potrzebę leczenia, uważają się za zdrowe, zaprzestają istnieniu problemu Leczenie powinno być prowadzone w specjalistycznych ośrodkach psychiatrycznych dla dzieci i młodzieży.

Bulimia nervosa (żarłoczność psychiczna) Jest to zaburzenie najczęściej występujące u licealistek lub studentek. Częstość występowania szacuje się na 0, 5 – 2% wśród kobiet w wieku 16 -35 lat. Chore na bulimię, znacznie częściej niż anorektyczki pochodzą z rodzin, w których występują konflikty, zaniedbywanie czy nawet odrzucenie dziecka.

Objawy bulimii : • powtarzające się okresy żarłoczności i poczucie braku kontroli nad jedzeniem • regularne prowokowanie wymiotów, stosowanie środków przeczyszczających lub odwadniających, ścisłych diet lub intensywnych ćwiczeń po epizodach obżarstwa, by nie utyć • utrzymywanie się stałego poczucia winy i mniejszej wartości własnej oraz wysokiego poczucia lęku, czasem depresji.

Leczenie bulimii polega na terapii w poradni zdrowia psychicznego, oddziale dziennym nerwic lub ośrodku psychoterapeutycznym dla młodzieży

Wady występujące w żywieniu dzieci i młodzieży stwarzają, z jednej strony, ryzyko wystąpienia niedoborów żywieniowych , z drugiej mogą sprzyjać rozwojowi nadwagi i otyłości, a w późniejszym okresie życia również innych przewlekłych chorób żywieniowo-zależnych jak : ü ü choroby układu krążenia cukrzyca t. 2 nowotwory złośliwe ostoporoza

Piśmiennictwo 1. „Zasady prawidłowego żywienia dzieci i młodzieży oraz wskaźniki dotyczące zdrowego stylu życia” – prof. dr hab. med. Mirosław Jarosz, Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa 2008 r. 2. Podstawy teoretyczne programu „Trzymaj Formę!” ü Poradnik dla nauczycieli wydanie IV, Warszawa 2010 r. (PFPŻZP i GIS) 3. „Choroby Wewnętrzne” pod redakcją prof. dr hab. med. Andrzeja Szczeklika, Kraków 2005 r.