ZABAWY DOSKONALCE TEMPO I TECHNIK CZYTANIA ORAZ ROZUMIENIE

ZABAWY DOSKONALĄCE TEMPO I TECHNIKĘ CZYTANIA ORAZ ROZUMIENIE CZYTANEGO TEKSTU

I. WYPRACOWUJEMY ŚWIADOMOŚĆ FONOLOGICZNĄ

1. Świadomość słów • dorosły wymawia słowa lub wyrażenia lub zdania, dziecko je powtarza • dorosły i dziecko postępuje analogicznie - w tym ćwiczeniu dziecko układa drobne przedmioty np. guziki, które będą odpowiadały poszczególnym wypowiedzianym wyrazom

2. Świadomość sylab • tym razem zadaniem dziecka jest liczenie sylab w wypowiadanych słowach i układanie przedmiotów reprezentujących sylabę. Żeby się dziecku nie myliły pojęcia słowo - sylaba, do ćwiczenia należy użyć innych przedmiotów reprezentujących sylaby np. cukierki.

3. Rymowanie słów (wersja łatwiejsza) • Dorosły wypowiada np. 3 słowa, zadaniem dziecka jest ustalić, które słowo nie pasuje do pozostałych np. zamek - Tomek - woda, krok -czas itp. • Dorosły wypowiada ciąg słów, zadaniem dziecka jest podać kolejne wyrazy rymujące się np. sałata - mata - Agata - armata -…………………………. • Dorosły podaje słowo, dziecko wymyśla słowo rymujące się np. • Tata - ……………. • Mama - …………. . • Tablica - ………………. . • Łąka - …………… • Kotek - ………… • Masło - …………………. • Itp.

4. Łączenie słów • dorosły wypowiada słowa w postaci głosek ( s - m - a - l - e - c ), dziecko słucha i podaje cały wyraz „ smalec”.

5. Podział słów na dźwięki • dorosły wymawia słowo ( np. „ kogut”) , dziecko słucha i dzieli na dźwięki: k - o - g - u -t.

6. Usuwanie dźwięków • dorosły wypowiada słowa np. „ krata” i prosi, aby dziecko usunęło jedną głoskę i wypowiedziało nowy wyraz - „rata”

7. Zamian dźwięków • dorosły wypowiada słów np. „lis” i prosi dziecko o powtórzenie go, ale po dokonaniu zamiany dźwięków ( „i” na „ a”)- dziecko wypowiada słowo „ las”

8. Rozróżnianie dźwięków • dorosły wypowiada np. 3 wyrazy, które mają te same głoski ( np. noga - nosze - konwalia). Zadaniem dziecka jest wyodrębnienie tych głosek (n, o).

II. ZABAWY LITEROWE KINESTETYCZNE

1. Dorosły pisze dużymi literami • (na kartce A - 4) wzór wyrazu np. ROBERT. Dziecko wodzi kredką po kolejnych literach jednocześnie głośno je wymawiając. Ważne - dziecko wypowiada zawsze tę literę, po której kreśli, na koniec czyta cały wyraz. Czynność należy powtórzyć kilka razy dla każdego wyrazu, którego chce się nauczyć. Gdy dziecko chce zapamiętać pisownię liter, które sprawiają trudność ( ó - u, rz - ż, ch - h ) można się pokusić o zaznaczenie tych liter innym kolorem np. zielonym.

2. Dorosły stoi obok dziecka • (w szeregu), ma wyprostowaną przed siebie rękę dominującą , palcem wskazującym kreśli litery w powietrzu. Głośno wymawia literę, którą kreśli w powietrzu a następnie wypowiada całe słowo. Dziecko powtarza czynność za prowadzącym. W kolejnym etapie dziecko samo kreśli słowa w powietrzu.

3. Dorosły sporządza zestaw kart z wyrazami • (na kartkach A - 4) - zawiera on tylko te słowa, które dziecko potrafi przeczytać. Codziennie ćwiczymy z dzieckiem czytanie tych słów i dokładamy nowe słowa, których dziecko ma się nauczyć.

III. CZYTANIE PŁYNNE

1. Czytanie etapowe • Dziecko czyta np. pół strony tekstu w swoim tempie • Dziecko jeszcze raz czyta ( j. w. ) i podkreśla oraz głośno wypowiada kluczowe wyrazy, zapisuje je; podobnie postępuje z drugą częścią strony tekstu. • Przy czytaniu kolejnych 5 -6 stron tekstu postępujemy analogicznie • Przy czytaniu 7 strony tekstu dziecko już nie podkreśla kluczowych słów. Gdy dziecko doczyta tekst (rozdział) do końca, dorosły omawia go z dzieckiem i wspólnie w rozmowie podsumowuje, zapisuje najważniejsze punkty.

2. Czytanie w określonym czasie • Dorosły przydziela dziecku mniej czasu niż potrzebuje ono zazwyczaj do zapoznania się z tekstem. Wymusi to u dziecka koncentrację tylko na kluczowych wyrazach. Na zakończenie podobnie jak w ćwiczeniu powyżej rozmawia z dzieckiem na temat treści czytanego tekstu. • Paradoksalnie - w trakcie czytania w czasie dowolnym dzieci poświęcają wiele czasu na prawidłowe odczytanie wyrazów, które zazwyczaj nie wnoszą wiele do głównego wątku tekstu. Próby dokładnego wymawiania wszystkich słów mogą źle wpływać na płynność czytania oraz rozumienie czytanego tekstu

3. Czytanie trudnego tekstu • Dorosły prosi dziecko o przeczytanie np. rozdziału książki, która jest powyżej umiejętności dziecka. To ćwiczenie dziecko może też wykonać czytając razem z dorosłym - na przemian. W trakcie czytania warto zadać dziecku pytania o różne trudniejsze słowa - jeśli dziecko ich nie zna, dorosły wyjaśnia ich znaczenie. • Celem tego ćwiczenia jest zetknięcie się z nowym słownictwem i rozwijanie zdolności językowych oraz usprawnianie czytania ze zrozumieniem. Czytanie w parze z dorosłym - dziecko samo wybiera tekst do czytania: • Dorosły i dziecko jednocześnie czyta tekst na głos - dorosły dostosowuje się do tempa czytania dziecka. • Dziecko głośno wymawia na głos każdy wyraz, a gdy popełni błąd, dorosły poprawia dziecko, które powtarza prawidłowa formę. • Po przeczytaniu - dyskusja z dzieckiem.

WAŻNE • Nie stosujemy słowa „źle” czy negatywnych reakcji głosowych. • Nie poprawiamy od razu, a odczekujemy 4 - 5 sekund, aby sprawdzić czy dziecko samo nie sprostuje błędu. • Takie czytanie powinno odbywać się regularnie, należy stosować pochwały jako nagrody.

4. Gdy dziecko nabrało pewności siebie czytanie w pojedynkę • Dziecko czyta głośno, dorosły słucha. • Podobnie jak w poprzednim ćwiczeniu dorosły również poprawia błędy dziecka w czytaniu. • Nagradza pochwałami. • Można też poprosić dziecko o poprowadzenie dzienniczka: o Data: o Tytuł książki: o Co mi się najbardziej podobało: o Dlaczego? : o Czas i miejsce akcji: o Postaci: o Główne wydarzenia: o Kolejność zdarzeń: o Rozdział II o Zakończenie i wnioski:

5. Czytanie na przemian w parach - etapy: • Dorosły zaczyna czytać tekst na głos, po pewnym czasie dziecko dołącz do niego. • Dorosły streszcza przeczytany fragment ( najważniejsze informacje). • Dorosły objaśnia wszystko co sprawia dziecku trudność - nowe słowa i pojęcia, trudne fragmenty. • Dorosły układa pytania do tekstu - dziecko odpowiada na nie, w ten sposób wywiąże się rozmowa. • Dorosły wygłasza swoje przewidywania dotyczące tego co wydarzy się za chwilę w kolejnym rozdziale ( ma to zachęcić dziecko do kontynuacji czytania). • Dziecko czyta kolejny fragment tekstu i wykonuje pkt. 2 - 5.

6. Nagrywanie czytania - etapy: • Dorosły wybiera tekst, który dziecko czyta płynnie, nagrywa dziecko podczas czytania - powinno się to odbywać etapami. Po każdym etapie - odsłuchanie przeczytanego fragmentu. • Dorosły wybiera tekst, który sprawia dziecku trudność. Czyta głośno tekst razem z dzieckiem. Nagrane czytanie przesłuchuje z dzieckiem. • Dziecko czyta samodzielnie jeszcze raz tekst z etapu II. • Wspólne omówienie tekstu po odsłuchaniu nagrania.

WAŻNE • nagrania warto archiwizować, a po pewnym czasie przestawić je dziecku na dowód czynionych przez nie postępów w czytaniu.

7. Wizualizacja czytanego tekstu • Dorosły prosi dziecko aby po przeczytaniu każdego fragmentu tekstu, zamknęło oczy i utworzyło wyobrażenie przedstawiające jego treść. • Dorosły prosi dziecko o narysowanie wyobrażenia na kartce papieru i w prawym górnym rogu wpisze nr rozdziału lub strony. • W przypadku, gdy rozdział jest długi, dziecko powinno wykonać kilka obrazków przedstawiających wydarzenia z początku, środka i końca. • To pomoże w określaniu kolejności wydarzeń w rozdziale. • Można też poprosić dziecko o wyobrażenie sobie i narysowanie głównych bohaterów.

Opracowanie Maria Maciaś • na podstawie własnych doświadzeń z pracy z dziećmi oraz • G. Reid, S. Green -„ 100 i więcej pomysłów, jak pomóc dziecku z dysleksją„