YWIENIE DOSTOSOWANE DO WIEKU PSW I KOTW DR

ŻYWIENIE DOSTOSOWANE DO WIEKU PSÓW I KOTÓW DR MICHAŁ JANK

ZAPOTRZEBOWANIE KOTÓW NA ENERGIĘ FAZA ZAPOTRZEBOWANIE Po odsadzeniu 250 kcal EM/kg masy ciała 20 tygodni 130 kcal EM/kg masy ciała 30 tygodni 100 kcal EM/kg masy ciała Późna ciąża 1, 25 x EM bytowa dorosłego kota Laktacja 3 -4 x EM bytowa dorosłego kota Dzienne zapotrzebowanie na energię aktywnego dorosłego kota wynosi około 60 kcal/kg MC.

ŻYWIENIE W CIĄŻY - KOTKI Raczej zawsze wymagają zmiany diety: - kaloryczność, wysoka jakość, (>% białka, tłuszczu i zw. wit-min. ) - od 2 tyg. ciąży stopniowy wzrost dawki o ~25 -50% do końca ciąży (linearny przyrost m. c. kotki ~25 -50%) Żywienie do woli ! (monitorować m. c. )

KOTKA Stały wzrost spożycia pokarmu Spadek masy ciała w czasie laktacji

KOTKA CIĘŻARNA I W LAKTACJI ZAPOTRZEBOWANIE Czynnik Krycie Ciąża Laktacja 4, 5 -5, 0 30 -45 10 -30 <5 0, 6 -1, 0 0, 5 -1, 0 0, 04 -0, 1 >5 6, 2 -6, 5 4, 0 -5, 0 35 -50 18 -35 >10 <5 1, 0 -1, 6 0, 8 -1, 4 0, 08 -0, 15 >15 6, 2 -6, 5 4, 0 -5, 0 35 -50 18 -35 >10 <5 1, 0 -1, 6 0, 8 -1, 4 0, 08 -0, 15 >5 6, 2 -6, 6 (w suchej masie karmy) Energia met. (kcal EM/g) Białko surowe (%) Tłuszcz surowy (%) Węglowodany (%) Włókno surowe (%) Wapń (%) Fosfor (%) Magnez Miedź (ppm) Średnie p. H moczu

Po 4 tygodniach istotne różnice płciowe w tempie wzrostu

KOT DOROSŁY - ZAPOTRZEBOWANIE Zapotrzebowanie bytowe kotów dorosłych Czynnik (w suchej masie karmy) Kot normalny Kot ze skłonnościami do otyłości Kot starszy Energia met. (kcal EM/g) 4, 0 -5, 0 3, 3 -3, 8 3, 5 -4, 5 Białko surowe (%) 30 -45 Tłuszcz surowy (%) 10 -30 8 -17 10 -25 Włókno surowe (%) <5 5 -15 < 10 Wapń (%) 0, 5 -1, 0 0, 6 -1, 0 Fosfor (%) 0, 5 -0, 8 0, 5 -0, 9 0, 5 -0, 7 Magnez 0, 04 -0, 1 0, 05 -0, 1 Średnie p. H moczu 6, 2 -6, 5 6, 2 -6, 6

Starsze koty

ZAPOTRZEBOWANIE ENERGETYCZNE KOTA STARSZEGO • Kot rosnący : 2, 5 x RER • Kot dorosły : 1, 4 – 1, 6 x RER • Senior (7 – 11 lat) : 1, 1 – 1, 4 x RER • Osobnik geriatryczny (> 12 lat): 1, 1 - 1, 6 x RER

WODA • Bardzo duże ryzyko odwodnienia u starszych kotów: • Ogólnie koty mało piją, ale dzienny pobór wody wraz z wiekiem nie obniża się • Zmniejszenie ogólnej zawartości wody w organizmie ( masy mięśniowej) • Zwiększona utrata wody z moczem

Wpływ rodzaju źródła wody na jej ilość wypijaną przez koty (Grant, 2010) Numer kota 5 10 11 7 1 3 8 4 2 6 12 9 Wiek (w latach) 0, 5 4 5 5 6 7 7 8 8 10 SREDNIA Miska, średnie spożycie wody (ml/kg/dzień) Miska, Fontanna, średnie ciężar spożycie wody właściwy (ml/kg/dzień) moczu 41, 6 38, 0 32, 3 9, 5 20, 9 21, 3 23, 7 11, 3 14, 7 15, 8 26, 9 18, 8 22, 9 ± 10, 2 1, 058 1, 054 >1, 060 1, 051 1, 056 1, 051 >1, 060 1, 053 1, 052 1, 046 41, 6 50, 8 28, 7 16, 2 18, 1 31, 5 44, 1 25, 4 52, 3 37, 0 18, 2 14, 8 33, 1 ± 13, 1 Fontanna, ciężar właściwy moczu >1, 060 >1, 060 1, 044 >1, 060 1, 051 >1, 060 1, 054 >1, 060 1, 057

TŁUSZCZ • Koty powyżej 7 do 12 roku życia mają tendencję do gromadzenia rezerw tłuszczowych – ograniczyć tłuszcz w diecie: • 8 - 17% w s. m. • Koty stare – otyłe – karma typu „light”

WAPŃ I FOSFOR • Ca – zabezpiecza przed utratą masy kostnej, ale niski ze względu na ryzyko rozwoju kamicy • P – obniżony ze względu na nerki • Ogólnie: • Ca : P = 0, 9 – 1%

METODY ŻYWIENIA • Ad libitum – niedowaga • Meal – feeding – otyłość, cukrzyca • Przy żywieniu do woli (za wyjątkiem kotów o obniżonej masie ciała) – stosować karmy komercyjne suche lub półwilgotne • Przy braku apetyty – pokarm wilgotny, apetyzacja posiłków

PSY

ZAPOTRZEBOWANIE PSÓW NA ENERGIĘ FAZA ZAPOTRZEBOWANIE Po odsadzeniu 2 x EM bytowa dorosłego psa 40% dorosłej masy ciała 1, 6 x EM bytowa dorosłego psa 80% dorosłej masy ciała 1, 2 x EM bytowa dorosłego psa Późna ciąża 1, 25 -1, 5 x EM bytowa dorosłego psa Laktacja 3 x EM bytowa dorosłego psa Wydłużony wysiłek 2 -4 x EM bytowa dorosłego psa Niska temperatura otoczenia 1, 2 do 1, 8 x EM bytowa dorosłego psa Dzienne zapotrzebowanie na energię aktywnego dorosłego psa o masie 10 kg wynosi około 620 - 700 kcal.

CIĄŻA - SUKI Wzrost płodów: pierwsze 5 -6 tyg. <30% masy ostatnie 2 tyg. >70% masy i >50% długości a trymestr 1 -2: ilość (DER) bez zmian! a trymestr 3: wzrost 2 -3 DER

CIĄŻĄ – SUKI – DAWKA POKARMOWA Trymestr 1 -2: wielkość posiłków bez zmian Trymestr 3: zwiększenie objętości posiłku lub zmiana diety za mała dawka pokarmowa: hipoglikemia, niedowaga przy porodzie, tężyczka, i mleczność i opieka za duża dawka pokarmowa: otyłość suki, płody względnie za duże, ciężki poród, i mleczność i opieka

SUKA Główny wzrost spożycia pokarmu w szczycie laktacji Zwróć uwagę na spadki spożycia pokarmu

CIĄŻA – SKŁAD DIETY • białko – wzrost o 40 -70% (min. 20 -25% s. m. ) • deficyt białka – duża śmiertelność w ciągu 48 h, mała odporności, niska masa ciała • tłuszcz – ok. 10 -25% s. m. • węglowodany – min. 20%, brak - zagrożenie hipoglikemią i ketozą w ostatnim okresie ciąży i zmniejszeniem zawartości laktozy w okresie piku laktacji • Ca: P = 1, 1 -1, 5: 1

SUKI KARMIĄCE • Podstawowy składnik pokarmowy – WODA!!! Suka o masie 35 kg karmiąca duży miot może w szczycie laktacji (3 -4 tydzień) potrzebować 5 -6 litów wody • Karmę dla suki w laktacji podajemy do odsadzenia: • • Dzień odsadzenia – brak pokarmu (tylko woda) 1 dzień po odsadzeniu – ¼ dawki 2 dzień po odsadzeniu - ½ dawki 3 dzień po odsadzeniu – ¾ dawki

SUKA CIĘŻARNA I KARMIĄCA Parametry karmy dla suk ciężarnych i w laktacji Czynnik Suka ciężarna/ w laktacji* (w suchej masie karmy) Energia met. (kcal EM/g) 3, 5 -4, 5 Białko surowe (%) 22 -32 Tłuszcz surowy (%) 10 -25 Węglowodany rozp. (%) > 23 Włókno surowe (%) <5 Wapń (%) 0, 75 -1, 5 Fosfor (%) 0, 6 -1, 3 Stosunek Ca: P 1: 1 – 1, 5: 1 Suka w laktacji** 4, 0 -5, 0 25 -35 > 18 > 23 <5 1, 0 -1, 7 0, 7 -1, 3 1: 1 – 2: 1 *Suki ciężarne i w laktacji przy czterech lub mniej szczeniętach **Suki w laktacji przy ponad czterech szczeniętach

PSY ROSNĄCE Po odsadzeniu wskazana jest karma w postaci papki, nawet gdy chcemy aby pies jadł w przyszłości tylko karmę suchą Biorąc pod uwagę przyzwyczajenia psów dorosłych do określonego rodzaju karmy (a przede wszystkim do jej kształtu) ważne jest, aby w okresie wzrostu pies miał kontakt z karmą suchą o różnych kształtach krokieta Szczenięta nie powinny być karmione „z wolnym dostępem do miski”

PSY ROSNĄCE Parametry karmy dla psów rosnących Czynnik (w suchej masie karmy) Energia met. (kcal EM/g) Białko surowe (%) Tłuszcz surowy (%) Wapń (%) Fosfor (%) Stosunek Ca: P Pies rosnący rasy małej* Pies rosnący rasy dużej** 3, 5 -4, 5 22 -32 10 -25 0, 7 -1, 7 0, 6 -1, 3 1: 1 – 1, 8: 1 3, 2 -3, 8 20 -32 8 -12 0, 7 -1, 1 1: 1 – 1, 5: 1 *Jako dorosły osiąga poniżej 25 kg masy ciała **Jako dorosły osiąga powyżej 25 kg masy ciała

Dog Owczarek niemiecki Masa ciała kg Collie Buldog Dziecko Pekińczyk Kirk, 1971 Wiek (miesiące) For Hill’s use only

PIES DOROSŁY - ZAPOTRZEBOWANIE Zapotrzebowanie bytowe psów dorosłych Czynnik (w suchej masie karmy) Energia met. (kcal EM/g) Białko surowe (%) Tłuszcz surowy (%) Włókno surowe (%) Wapń (%) Fosfor (%) Stosunek Ca: P Pies normalny Pies ze skłonnościami do otyłości 3, 5 -4, 5 15 -30 3, 0 -3, 5 15 -30 10 -20 <5 0, 5 -1, 0 0, 4 -0, 9 7 -12 >5 0, 5 -1, 0 0, 4 -0, 9 1: 1 – 2: 1 Rasy ze skłonnościami do otyłości: cocker spaniel, labrador, Basset, beagle, jamnik długowłosy, owczarek szetlandzki

PSY PRACUJĄCE

PIES DOROSŁY PRACUJĄCY Zapotrzebowanie bytowe psów dorosłych Czynnik (w suchej masie karmy) Sprint (greyhound) Średni wys. (krótko i rzadko) Średni wys. (długo i często) Wytrzymałość (zaprzęgi) Energia (kcal/g) 3, 5 -4, 0 -5, 0 4, 5 -5, 5 > 6, 0 Białko (%) 22 -28 22 -32 22 -30 28 -34 Tłuszcz (%) 8 -10 15 -30 25 -40 > 50 Węglowodany rozpuszczalne (%) 55 -65 30 -55 30 -35 < 15% Stały dostęp, ale nie przed startem Nieograniczony dostęp Woda

OGÓLNE ZASADY KARMIENIA PSÓW SPORTOWYCH • Nie karmić na 4 godz. przed i po wysiłku • Nie poić na 2 godz. przed wysiłkiem • Po wysiłku podać płyny, ale po odpoczynku • Umiarkowany wysiłek – pokarmy węglowodanowe • Po biegu sprinterskim podać płyn wysokowęglowodanowy w ciągu 0, 5 – 2 h • Każda zmiana pokarmu na 6 -8 tyg. przed zawodami

SUBSTANCJE DODATKOWE • Kwasy Omega-6 i Omega-3 • Przeciwulteniacze – np. polifenole z winogron i zielonej herbaty • Polifenole z winogron: przeciwutleniacze, hamują proces starzenia się komórek, wpływają na stabilność błon komórkowych i transport przezbłonowy, korzystnie wpływają na kolagen • Substancje dodatkowe: chondroprotektyki, prebiotyki, probiotyki, antyoksydanty • Dozwolone środki dopingowe: L-karnityna, HMB

PSY STARSZE

PIES DOROSŁY I STARSZY Zapotrzebowanie bytowe psów dorosłych i starszych Czynnik (w suchej masie karmy) Energia met. (kcal EM/g) Białko surowe (%) Tłuszcz surowy (%) Włókno surowe (%) Wapń (%) Fosfor (%) Stosunek Ca: P Pies dorosły Pies starszy 3, 5 -4, 5 15 -30 10 -20 <5 0, 5 -1, 0 0, 4 -0, 9 3, 0 -4, 0 15 -23 7 -15 >2 0, 5 -1, 0 0, 25 -0, 75 1: 1 – 2: 1

WODA • Starsze zwierzęta – wzrost tk. tłuszczowej, spadek tk. mięśniowej – obniżenie zawartości wody w organizmie – tendencja do szybkiego odwodnienia organizmu ! • Zmiana w odczuwaniu smaków i pragnienia • Choroby nerek – poliuria • • Zawsze dostępna świeża woda Zmiana kramy na wilgotną, moczenie karmy suchej Bardziej wilgotny pokarm – dieta domowa Ważne przy podaży leków

BIAŁKO • Kontrowersyjny składnik – ubytek masy mięśniowej, spadek odporności (zwiększyć), ale choroby nerek (obniżyć) • Generalnie większe znaczenie ma jakość, a nie ilość białka w diecie • Zapewnienie równowagi azotowej organizmu, ochrona przed utratą masy mięśniowej i właściwa stymulacja limfocytów T przy optymalnej zawartości białka w s. m. : 15 – 23%

KWASY TŁUSZCZOWE • Spadek poziomu i aktywności delta – 6 – desaturazy – obniżenie zawartości kwasu gamma – linolenowego (GLA) – zwiększone ryzyko przewlekłych stanów zapalnych skóry u starszych psów

WAPŃ I FOSFOR • U 25% starszych psów występują kliniczne lub subkliniczne postaci niewydolności nerek • Ogólnie ograniczenie P w diecie • Rekomendowana zawartość P w s. m. : 0, 25 – 0, 75%

FOSFOR Finco et al. , 1996

WAPŃ I FOSFOR • Starsze psy: • Ograniczona absorpcja Ca z jelit • Odwapnienie kości • Osteoporoza - ? • Zalecany poziom Ca w s. m. : 0, 5 – 1%

SÓD I CHLOR • Ograniczyć w chorobach nerek i serca, u osobników otyłych (zatrzymanie wody) • U zdrowych – nie ma wskazań do ograniczania • Rekomendowany poziom sodu w s. m. : 0, 2 – 0, 35%

SÓD