YILDIRIM BEYAZIT NVERSTES RENCLERNN OSTEOPOROZ SALIK NANLARININ DEERLENDRLMES

YILDIRIM BEYAZIT ÜNİVERSİTESİ ÖĞRENCİLERİNİN OSTEOPOROZ SAĞLIK İNANÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ Z. Ezgi ÖZGEN*, Meral ÇALIŞKAN*, Şeyma ÖZDEMİR*, Tuba YILMAZER**, Sena KAPLAN***, Ayşe AKALIN****, Gül PINAR***** * II. Sınıf Lisans Öğrencisi, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü, Ankara **Öğretim Görevlisi, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü, Ankara ***Yardımcı ****Araştırma ***** Doçent, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü, Ankara Görevlisi, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü, Ankara Doçent, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü, Ankara

Osteoporoz; kemik mineral yoğunluğunun azalması ve kemik dokusunun yapısal olarak bozulması sonucu kemik kırılganlığının arttığı metabolik bir kemik hastalığı olup, yaşam kalitesi üzerindeki olumsuz etkileri olan önemli bir sağlık sorunudur.

Doruk kemik mineral yoğunluğu kütlesine ortalama 20 yaşlarda ulaşılmakta ve 35 yaşlarında kemik yapılanması tamamlanmaktadır. Bu nedenle erken dönemde koruyucu davranışların geliştirilmesi önem taşımaktadır.

Bu bakımdan yaşamın erken dönemlerinden itibaren kemik mineral yoğunluğunu artırmaya yönelik beslenme, egzersiz ve bazı alışkanlıkların azaltılması gibi koruyucu önlemlerin alınması gerekmektedir.

Bireyin osteoporoz sağlık inancı Osteoporozdan koruyucu davranış yaklaşımını etkilemektedir.

Bu çerçevede çalışmamız Yıldırım Beyazıt Üniversitesi öğrencilerinin osteoporoz ile ilgili sağlık inançlarının değerlendirilmesi amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır.

Aynı zamanda çalışmanın üniversite gençlerinde osteoporozdan korunmaya yönelik davranış geliştirmede rehber olacağı düşünülmektedir.

YÖNTEM

Araştırmanın evrenini Üniversitesi’ne kayıtlı Yıldırım olan Beyazıt 2440 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmanın durumlarda örneklemi, örneklem evrenin metodu bilindiği kullanılarak hesaplanmış ve örneklem 250 öğrenci olarak belirlenmiş olup, tümüne ulaşılmıştır.

Veriler araştırmacılar tarafından geliştirilen “Kişisel Bilgi Formu”, Kim ve arkadaşları tarafından geliştirilen “Osteoporoz Sağlık İnancı Ölçeği (OSİÖ)” olmak üzere iki veri toplama aracı kullanılarak toplanmıştır.

Çalışmaya ait veriler SPSS 15. 0 programı ile bilgisayar ortamında frekans, yüzdelik, standart sapma, t-testi, varyans analizi (ANOVA), ki-kare analiz yöntemleri kullanılarak değerlendirilmiştir.

Osteoporoz Sağlık İnanç Ölçeği (OSİÖ) 7 alt boyuttan oluşmaktadır. Duyarlılık algısı Ciddiyet algısı Egzersiz faydaları Kalsiyum alınmasının faydaları Egzersiz engelleri Kalsiyum alınmasının engelleri Sağlık motivasyonu

BULGULAR

Osteoporoz sağlık inanç ölçeğinin ortalama puan değeri X=126 (min=42, max=210)’dır. OSİÖ’nin puan ortalamasının yüksek olması, bireyin kemik sağlığını koruyucu ve geliştirici davranış geliştirme inancını artırmaktadır.

Çalışma kapsamına alınan öğrencilerin yaş ortalaması X= 19, 37 (min=17, max=23) dir.

Grafik 1. Öğrencilerin Cinsiyetlerine Göre Dağılımları (n=250) %56, 8 kız %43, 2 erkek

Grafik 2. Öğrencilerin Eğitim Aldıkları Bölümlerin Dağılımı (n=250) Mühendislik % 22, 4 %1, 4 %22, 4 Tıp Fakültesi Müdendislik %15, 6 %10, 8 %16, 8 %4, 4 Siyasal bilimler Hukuk İnsan ve Toplum Bilimleri Sağlık Bilimleri İşletme

Tablo 1. Öğrencilerin Bölümlerine Göre OSİÖ Puan Ortalamalarının Dağlımı Fakülte Min. /Max. Sayı Genel Ölçek Puan Ortalaması Mühendislik 56 124, 12 42 /151 Siyasal Bilimler 39 128. 56 56/75 Tıp Fakültesi 35 131. 85 65/101 Sağlık Bilimler 42 132. 40 89/208 İnsan ve Toplum Bilimleri 40 134. 22 102/179 İşletme 11 136. 63 112/157 Hukuk 27 136. 85 97/162 * (p<0. 05) Önemlilik Testi F=2, 818 P=0, 011*

Tablo 2: Cinsiyete Göre Sağlık İnanç Ölçeği Puan Ortalamalarının Karşılaştırılası Sağlık İnanç Ölçeği Alt Kız n= ( 142 ) Erkek n= (108 ) t p Duyarlılık 17, 23 15, 55 3, 326 Önemseme 20, 01 19, 16 1, 403 , 162 Egzersiz Faydaları 23, 27 22, 54 1, 115 , 266 Kalsiyum Faydaları 22, 21 21, 92 , 508 , 612 Egzersiz Engeli 14, 69 15, 20 -, 880 , 379 Kalsiyum Engeli 13, 59 15, 43 -3, 223 , 001* Sağlık Motivasyonu 21, 52 19, 80 2, 467 , 014 Toplam Sağlık İnanç Ölçeği 131, 11 128, 89 1, 538 , 125 Boyutları Bağımsız örneklemler için t-testi ve yapılmıştır. * (p<0. 05) 01* , 0

SONUÇ VE ÖNERİLER

OSİÖ’nin puan ortalamasının yüksek olması, bireyin kemik sağlığını koruyucu ve geliştirici davranış geliştirme inancını artırmaktadır.

Çalışmamızda OSİÖ puanının ortalama değerde olduğu görülmektedir. Bu sonuç üniversite öğrencilerinin kemik sağlığını koruyucu ve geliştirici davranışlarının desteklenmesi ve geliştirilmesi gerektiğini göstermektedir.

Çalışma sonucu doğrultusunda üniversite öğrencilerinde kemik sağlığını geliştirmek ve korumak için gençlere yönelik danışmanlık hizmetlerinin verilmesi ve düzenli olarak takiplerinin yapılması önerilmektedir.

Çalışmanın daha geniş popülasyonda ve farklı üniversiteler işbirliği planlanması önerilir. ile bir proje olarak