YETKN ETM l l l l Yetikin kimdir

YETİŞKİN EĞİTİMİ

l l l l Yetişkin kimdir? Yetişkinlik özellikleri nelerdir? Yetişkinlik ne zaman başlar, ne zaman biter? Yetişkinlik biyolojik olgunluğa ulaşmak mıdır? Yetişkinlik toplumda üstüne düşen görevleri yapmakla mı başlar? Yoksa yetişkinlik psikolojik bazı olgunluk düzeyleri midir? Ya da yetişkinlik bireyin kendisine yetişkin gibi davranılmasını istemesiyle mi başlar?

YETİŞKİN KİME DENİR? Androgogy Kavramından Hareketle; Bu kavram Latince ve Yunanca bir kelimedir. Andr (yetişkin) ve agosus (rehber) kelimelerinin birleşmesiyle oluşmuştur. En genel anlamıyla Andragogy; ”yetişkinlerin öğrenmesine yardım etme sanatı” şeklinde tanımlanmaktadır.

Biyolojik Tanım; Biyolojik yaklaşımlı tanımlara göre birey; üreme olgunluğuna ulaştığı zaman yetişkin olur. Psikolojik Tanım; Psikolojik yaklaşımlı tanımlara göre bireyler; kişi yaşamından sorumlu olmaya, öz-yönetimli olmaya ilişkin bir benlik kavramına eriştiği zaman yetişkin olur.

Sosyal Tanım; Sosyal tanımlama yaklaşımına göre; bireyler kendilerini, kendi kültürlerinin, yetişkinlik yıllarına uygun rolleri icra etmeye yeterli buldukları zaman yetişkin olur. Hukuki Tanım; Hukuksal yetişkin tanımlamasında belirleyici faktör yaştır. Hukuksal açıdan yetişkinliğin yaşı 18 ile 21 yaş arası kabul edilir.

Dini ve Kültürel Tanım; Dini ve kültürel yaklaşımlara göre yetişkin; dini ve kültürel sorumlulukları yüklenme seviyesine erişmiş kişidir. Eğitim Tanımı; Eğitim yaklaşımında Firdevs Güneş yetişkini, zorunlu öğrenme dışına çıkmış, olgunlaşmış, uygun davranabilen ve bağımsız olabilen kişi olarak tanımlar.

Yetişkinlik Dönemleri 17 -45 yaş İlk yetişkinlik Dönemi 45 -65 yaş Orta Yetişkinlik Dönemi 65 ve sonrası Son Yetişkinlik Dönemi

Yetişkin Eğitimi; l Köylü’nün tanımına göre; Çocukluk çağını aşmış kişiler tarafından gönüllü olarak yararlanılan, mesleki yetenekleri geliştirmeyi temel amaç olarak almaksızın tüm bireysel yetenekleri ve kapasitelerin geliştirilmesini hedefleyen, içinde yaşadığı topluluğun, ulusun ve dünyanın bir üyesi olarak sosyal, ahlaki ve entelektüel sorumluluklarının geliştirilmesine yönelik eğitim uygulamalarıdır.

Eğitim Tanımından Yola Çıkarak; l Yetişkin eğitimini yetişkin kavramından değil de, eğitim kavramından hareketle tanımladığımızda ise şöyle bir tanım ortaya çıkar: Yetişkin eğitimi, yetişkin bireyin davranışında, örgün eğitiminin dışında kendi yaşantıları vasıtasıyla ve kasıtlı olarak istendik değişme meydana getirme denemeleri sürecidir.

Yetişkin Eğitimi Yerine Kullanılan Kavramlar l l l Halk Eğitimi Yaygın Eğitim Yaşamboyu Eğitim Sürekli Eğitim Andragoji

Halk Eğitimi; l Asıl işi okula gitmek olmayan, hayatta sorumluluk almış veya alma durumunda bulunan her öğrenim seviyesi ve kademesindeki fert ve toplumlara, ihtiyaçlara dayalı programlar halinde uygulanan, onların milli ve insani duygularının gelişmesine, ekonomik, sosyal ve kültürel alanlarda ilerlemelerine yardım eden planlı, sistemli ve sürekli yürütülen okul dışı eğitimdir.

Yaygın Eğitim l Örgün eğitim dışında gerçekleştirilen ve planlı, programlı ve sistemli olarak yürütülen bir eğitimdir.

Yaşamboyu Eğitim l UNESCO’nun tanımına göre; yaşamboyu eğitim, eğitimin çocuklukta başlayan tam zamanlı eğitiminin ilk dönemiyle sınırlı ilk ve son bir deneyim olmadığı tersine yaşamboyu devam etmesi gereken bir süreçtir. Yaşamboyu eğitim bir kimsenin hem amaçlı hem de raslantısal öğrenme yaşantılarını kapsar.

Sürekli Eğitim; l Özünde eğitiminin sürekliliğini ifade eder. Bu itibarla yaşam boyu eğitimle anlamdaştır. l Genel tanımla “zorunlu eğitim sonrasında mesleki ya da genel, tam ya da yarı-zamanlı olarak düzenlenmiş tüm öğrenme olanaklarına sürekli eğitim denir. ”

Yetişkin Eğitiminin Mahiyeti l l l Yetişkinlere yöneliktir Örgün eğitim dışında yanındadır Amaçlı, planlı ve programlıdır İhtiyaç yönelimlidir Çok geniş bir alanı kapsar. Öğrenme ve öğretme süreçlerinde yetişkin merkezlidir.

Niçin Yetişkin Eğitimi? 1. Demografik Gelişmeler 2. Bilim ve Teknoloji Alanındaki Gelişmeler 3. Aile Yaşamındaki Değişiklikler 4. Örgün Eğitimden Kaynaklanan Değişmeler

Yetişkin Eğitimini Tarihçesi; l l l Yetişkin eğitimi ilk insanla başlar. Antik zamanların bütün büyük öğretmenlerinin hepsi öncelikle çocukların değil, yetişkinlerin öğretmenleriydi. Gerçek anlamda yetişkin eğitiminin doğmasında genel olarak dinsel amaçlı etkinlikler bir başlangıç olmuştur. Daha sonraları ise sanayi devrimiyle beraber bu etkinlikler, işçilerin eğitimi ve mesleki becerilerinin artması olarak kendini göstermiştir. Yetişkin eğitimini bilimsel anlamda sistemli hale gelmesi ve kurumlaşması oldukça yenidir.

l l l 1949’dan sonra Unesco uluslararası yetişkin eğitimi konferansları çalışmalarını başlatmıştır. Bu toplantılarda yetişkin eğitimi kavramı büyük gelişme göstermiştir. Yetişkin eğitimiyle ilgili ilk bilimsel çalışmalar 1929 -1948 yılları arasında yetişkin din eğitimi dergisinde çıkmaya başlamıştır. 1950’li yıllarda bunu yayınlanan kitaplar izlemiştir. Bu alanda ilk eser Malcolm S. Knowles’in İnformal Yetişkin Eğitimi adlı kitabıdır.

l Ülkemizde bu alanla ilgili yeterli sistematik çalışma bulunmamaktadır. l Var olan çalışmaların ise ihtiyacı gidermediği görülmektedir.

Genel Eğitim ile Yetişkin Eğitiminin Karşılaştırılması l Genel eğitimin içinde ilerde karşılabilecek veya karşılamayacak problemlerin çözümüne ilişkin bilgide verilir. l Örgün Eğitim: Bilgi Beceri Çözüm Problem l l Yetişkin eğitiminde bugün karşıya kalınan problemlerin çözümüne ilişkin bilgi üretilir Halk Eğitimi: Problem Bilgi Beceri Çözüm

l Genel eğitimde önceden tespit edilen programdaki bilgi ve beceriler kazandırılmak istenmektedir. l Halk eğitiminin konusunu yetişkinin bilgi ve ihtiyaçları belirler. l Yetişkinler duyarlıdır ve alıngandır. l Çocuklar kolay eğitilir olumsuz hareketleri karşısında uyarılabilir.

l Çocuklarda kişilik geliştirici bir çaba söz konusudur. l Gelişmiş olan kişiliğin korunması ve harekete geçirilmesi söz konusudur. l Çocuğun öğrenmek için vakti boldur. l Yetişkin serbest vaktinin bir kısmını ayırabilir.

l Çocuğun hayat tecrübesi azdır. l Çocukta güven duygusu yüksektir. l l Yetişkinin hayat tecrübesi çoktur Yetişkinin güven duygusu gelişmemiştir

l Çocuğun öğreniminde az da olsa zorlamaya başvurulabilir. l Yetişkinde bu güdü yoksa zorlama yapılamaz. l Çocuk- öğretmen ilişkisi anne- baba ilişkisine benzer. l Yetişkin öğretmen arasındaki ilişki arkadaş ilişkisidir.

Yetişkin Din Eğitimini Mahiyeti l Yetişkin Din Eğitimi pratik olarak dinin ilk gününden itibaren süregelmekte olmasına rağmen kendi mahiyetini, alanını, metodunu, teorisini, imkanlarını ve problemlerini henüz araştırmaya başlamaktadır.

Yetişkin Eğitiminin Tanımından Yola Çıkarak Yapılan Tanım: l Yetişkinlere ve okul dışındakilere örgün eğitim dışında yanında din eğitimi ihtiyacında ve isteğinde olanlara, resmî yada özel kurum ve kuruluşlarca, yetişkinlerin dinî bilgilerini artırmak, dinî anlayışlarını geliştirerek hayatın dinî boyutunu yorumlamalarına yardımcı olmak amacıyla verilen planlı, amaçlı din eğitimidir.

Din Eğitimi Tanımından Yola Çıkarak Yapılan Tanım: l Yetişkin bireyin dinî davranışında kendi yaşantıları vasıtasıyla ve kasıtlı olarak istendik değişme meydana getirme denemeleri sürecidir.

Alt Bilim Veya Disiplin Olarak Ele Aldığımızda; l Yetişkin Din Eğitimi, yetişkin din eğitiminin mahiyetini, alanını, amaçlarını, teori ve ilkelerini, metodlarını ve bu alandaki teorilerle uygulamalar arasındaki ilişkileri araştıran bir disiplindir.

Bilim Ve Eğitim Tanımlarından Yola Çıkarak; l Yetişkin Din Eğitimi; din eğitimi gerçekliğinin yetişkinlere ilişkin boyutunu bilimsel yöntemlerle araştırarak betimlemeye, açıklamaya ve ulaşacağı kanıtlanmış sistematik bilgilerle genellemelere, teori ve ilkelere ulaşmaya çalışan bir disiplindir.

Yetişkin Din Eğitiminin Alanı l l Dinî Meslekî Gelişim: Hizmet içi eğitimi plan, program ve uygulamalarını kapsar. Kişinin kendisi, arkadaş ve dostları, çocukları vb. ile olan ilişkilerindeki zorluklarla baş edebilmesine yardım. Hayat sürecinde yeni roller üstlenebilmeye yardım Dinî, sosyal ve politik sorunlarla başa çıkabilmeye yardım

Yetişkin Din Eğitiminin Amacı l Yetişkin din eğitiminin amacı, “hayat boyu eğitim” felsefesi çerçevesinde, yetişkinlere ve özellikle de ihtiyaç bildirenlere –ki bu gönüllülük prensibi çerçevesinde önemli bir avantajdır- dinî bilgiler, duygular ve beceriler kazandırarak hayatın dinî boyutuyla başa çıkabilmelerinde yardımcı olmak ve bu boyutlarda bilimsel araştırmalar yapmaktır.

Yetişkin Din Eğitiminin Önemi l l Meslekî gelişim açısından yardım Kişilerin kendisi, arkadaş ve dostları, çocukları ile olan ilişkilerinde olan zorluklarla başa çıkabilmelerine yardım Hayat sürecinde yeni roller üstlenebilmeye yardım Dinî, sosyal, politik problemlerle başa çıkabilmeye yardım

Yetişkin Din Eğitiminin Metodu l Disiplinler arası bir alt disiplin olarak sosyal bilimlerin bilimsel metodlarını kullanır. l Uygulamada ise genel öğretim metodları ile Din öğretimi özel yöntemlerinden faydalanır.