YERYZNDE YAAM NTES HARTA Yeryznn bir blmnn yada
YERYÜZÜNDE YAŞAM ÜNİTESİ
HARİTA: Yeryüzünün bir bölümünün yada tamamının belli bir oranda, kuş bakışı ve düzleme aktarılmış durumuna harita denir
HARİTA ÇEŞİTLERİ SİYASİ HARİTALAR FİZİKİ HARİTALAR İKLİM HARİTALARI BEŞERİ VE EKONOMİK HARİTALAR ÖZEL HARİTALAR
SİYASİ HARİTALAR: Ülke , bölge ve illerin sınırlarının gösterildiği haritalara siyasi harita denir
FİZİKİ HARİTALAR: Yeryüzü şekillerinin (dağ-göl-ova-v. b) gösterildiği haritalardır.
İKLİM HARİTALARI: Dünya üzerinde çeşitli iklim tiplerinin gösterildiği haritalardır
BEŞERİ VE EKONOMİK HARİTA: Üzerinde nüfus, yerleşme, yol, tarım ürünleri, ticaret gibi beşeri ve ekonomik faaliyetlerin gösterildiği haritalardır
ÖZEL HARİTALAR: Sadece belli meslek gruplarına ait bilgileri gösteren haritalardır
ÖLÇEKLERİNE GÖRE HARİTALAR ÇİZİK ÖLÇEK KESİR ÖLÇEK
ÖLÇEKLERİN BÜYÜKLÜĞÜNE GÖRE HARİTALAR KÜÇÜK ÖLÇEKLİ HARİTALAR: 1/500. 000 den daha küçük ölçekli olan haritalar ORTA ÖLÇEKLİ HARİTALAR: 1/100. 000 ile 1/500. 000 ölçekler arasındaki haritalardır BÜYÜK ÖLÇEKLİ HARİTALAR: 1/100. 000 den daha büyük ölçekli haritalardır
HARİTADA UZUNLUK HESAPLAMA Harita üzerinde iki nokta arasındaki mesafe bulunabilir. Harita ölçeği ve iki nokta arasındaki mesafe cm olarak bilinirse iki nokta arasındaki gerçek uzunluk hesaplanabilir
Örnek çözümler
Bir Yerin Dünya Üzerindeki Konumu: • Dünya üzerindeki bir yerin konumunu yada adresini bulabilmemiz için o yerin meridyen ve paralel derecelerini bilmemiz gerekmektedir.
PARALELLER En büyük paralel dairesi ekvatordur ve 0 derece ile gösterilir Paralellerin boyları ekvatordan kutuplara gittikçe küçülür. Paraleller arası mesafe 111 km dir değişmez 90 kuzey 90 güney olmak üzere 180 paralel dairesi vardır Paralel daireleri kutuplarda nokta halini alır
MERİDYENLER Merdiyenler kutuplar dünyayı böldüğü varsayılan çizgilerdir Başlangıç meridyeni Londranın Griniç kasabasından geçer ve 0 derece olarak adlandırılır 180 doğu 180 batı olmak üzere 360 meridyen yayı bulunmaktadır İki meridyen arasında güneş ışınlarının gelişi açısından 4 dakikalık fark vardır Meridyenler arası mesafe ekvatordan kutuplara doğru daralmaktadır
MERİDYENLER ARASI ZAMAN HESAPLAMA • Her meridyen arası zaman farkı 4 dakikadır • Türkiyenin doğusu ile batısı arasında 19 meridyen fark vardır ve bu doğu ile batı arasında 19 X 4=76 dakikalık zaman farkını ortaya çıkarır
KITALAR VE OKYANUSLAR Yeryüzünün tamamı kıtalar ve okyanuslardan oluşmaktadır Yeryüzünün %71 i sularla ve geri kalan %29 u karalarla kaplıdır
KITALAR VE OKYANUSLAR KUZEY AMERİKA GÜNEY AMERİKA AFRİKA AVRUPA ASYA OKYANUSYA
KITALAR VE OKYANUSLAR PASİFİK OKYANUSU ATLAS OKYANUSU HİNT OKYANUSU
COĞRAFİ KONUM: Dünya üzerindeki herhangi bir yerin başlangıç meridyenine ve ekvatora göre konumuna coğrafi konum denir
Türkiyenin Matematiksel konumu Türkiye 26 -45 Doğu Meridyenleri 36 -42 Kuzey Paralelleri arasında yer almaktadır
ÖZEL KONUM: Bir yerin okyanuslara , diğer kıtalara önemli yeraltı kaynaklarına ve önemli ticaret yollarına göre konumuna özel konum denir.
Türkiye’nin Özel Konumunun Sonuçları 3 tarafı denizlerle çevrilidir Zengin petrol yataklarına sahip Orta Doğu ile Bu petrol kaynaklarına ihtiyacı olan Avrupa arasında köprü görevi görür Çok değerli yeraltı kaynaklarına sahiptir Marmara Akdeniz ve Karadenizi birbirine bağlayan boğazlara sahiptir Asya ve Avrupa kıtaları arasındaki ticaret yolları üzerinde bulunmaktadır
İKLİMLER VE İNSAN YAŞANTILARI
İKLİM-YAŞAM Dünya üzerinde güneş ışınlarının geliş , yükselti farkı, denize göre konum, ekvatora uzaklık, bakı gibi sebeplerden dolayı iklim farklılıkları yaşanır Kutuplara yakın yerlerde çok soğuk ve sert iklimler yaşanırken ekvatora doğru iklim ılımanlaşır
ÇÖL İKLİMİ Gecelerin çok soğuk ve sert gündüzlerin çok sıcak ve kurak geçtiği yerlerde görülen iklimdir. Çöl ikliminin görüldüğü yerlerde yaşayan insanlara BEDEVİ denir.
KUTUP İKLİMİ Kış sıcaklıklarının – 60 dereceye kadar düştüğü yaz sıcaklıklarının -10 dereceyi geçmediği bütün mevsimlerin çok soğuk olduğu iklimlerdir. Bu iklim yalnızca kutuplarda ve kutuplara yakın yerlerde görülmektedir Bu iklimde genellikle Eskimolar yaşar
EKVATORAL İKLİM Ekvator ve çevresinde görülen her mevsim yüksek sıcaklıkların ve yağışın olduğu iklimdir
İKLİMİN İNSAN YAŞAMINA ETKİLERİ • İklim özellikleri insanların yaşamlarında hemen her durumu etkiler. • İklim sebebiyle insanların yerleşim yerleri, giyim tarzları, kültürleri, barındıkları yapıların özellikleri, yaptıkları tarımsal faaliyetler ve birçok faaliyetleri iklim sebebiyle değişiklik gösterebilir
ÜLKEMİZDE GÖRÜLEN İKLİMLER
ÜLKEMİZDE İKLİM Ülkemizde iklimi etkileyen birçok faktör vardır Ülkemizde dağların uzanış yönü, yükselti, bakı, rüzgarlar, güneş ışınlarının geliş açısı gibi bir çok faktör iklimi etkiler
ÜLKEMİZDE GÖRÜLEN İKLİMLER Ülkemizde 3 çeşit iklim görülmektedir • Karadeniz iklimi • Akdeniz iklimi • Karasal iklim
KARADENİZ İKLİMİ Bütün mevsimler yağışlıdır Yazlar serin kışlar ılıktır Sıcaklık farkı azdır Bitki örtüsü ormandır
Orografik yağış(yamaç yağışı) Ülkemizde karadeniz bölgesinde görülen bir yağış şekldir. Bu yağış şeklinden dolayı kıyı kesimleri bol yağış alır ve ormalık alanlarla kaplıdır İç kesimler daha az yağış alır ve bitki örtüsü daha cılızdır
AKDENİZ İKLİMİ Yazlar sıcak ve kurak Kışlar ılık ve yağışlıdır Bitki örtüsü makidir Seracılık yaygındır
CEPHE YAĞIŞLARI Bu yağış şekli ülkemizde akdeniz bölgesinde görülür Sıcak ve soğuk hava kütlelerinin karşılaştığı yerde yaşanır
KARASAL İKLİM Yazlar çok sıcak ve kurak geçer Kışlar çok soğuk ve kar yağışlı geçer Yıllık sıcaklık farkı çok fazladır Deniz etkisi olmayan her yerde görülebilir Ülkemizde kıyı bölgelerimiz hariç her yerde görülür
KONVEKSİYONEL YAĞIŞ Isınan havanın yükselmesiyle oluşan yağış türüdür Ülkemizde bu bağış genellikle iç Anadolu bölgesinde görülen bir yağış türüdür
TARİH: Milattan önce: Milattan sonra: 571: Geçmişten günümüze toplumları etkileyen olayların sebep ve sonuçlarını inceleyen bilim dalına tarih denir ? yy 632: 1071: ? yy 1453: 1839: ? yy 2000: 2023: ? yy
TARİHİ KAVRAMLAR MİLAT: Hz. İsa’nın doğduğu tarihe milat denir YÜZYIL: Milat başlangıç sayılar ve her yüzer yıllık aralıklara denir ÇAĞ: İnsanlığı etkileyen toplumsal ve ekonomik olayların başlangıç ve bitiş tarihleri arasında kalan döneme çağ denir
TARİH ÇAĞLARI: Tarih çağları yazının bulunmasıyla başlar. Yazının bulunmasından önce ki çağlara Tarih öncesi çağlar yazının bulunmasından sonraki çağlara Tarih Çağları denir
TAŞ DEVRİ YONTMA TAŞ DEVRİ CİLALI TAŞ DEVRİ Mağaralarda ve ağaçların kovuklarında yaşamışlardır Nehirlerin kenarlarında kurdukları barınaklarda yaşamışlardır Doğada yaşayan hayvanları avlamışlar ve meyveleri toplamışlardır Hayvanları evcilleştirmiş, bitki ve meyveleri kendileri yetiştirmiştir Tüketici toplum yapısı vardır Üretici bir toplum yapısı vardır
ANADOLUDA İLK YERLEŞMELER Karain Mağarası(Antalya) Çatalhöyük ( Konya ) Hacılar (Burdur) Alacahöyük (Çorum) Çayönü (Diyarbakır) Truva ( Çanakkale)
ANADOLU UYGARLIKLARI Anadolu topraklarının verimli oluşu, bol su kaynaklarının bulunması, coğrafi konumunun uygunluğu ve uygun iklim şartları sebebiyle eski, çağlardan beri medeniyetlerin tercih ettiği bir coğrafya olmuştur
ANADOLU UYGARLIKLARI URARTULAR TUŞPA VAN ve çevresi HİTİTLER HATTUŞAŞ ÇORUM ve çevresi FRİGLER GORDİON ANKARA ve çevresi LİDYALILAR SARD GEDİZ NEHRİ ve çevresi İYONLAR EFES, MİLET, FOÇA EGE KIYILARI
HİTİTLER Başkenti, Çorum İli Sınırları içinde yer alan. BOĞAZKÖY (Hattuşaş) ‘dür. Ülkeyi TANRI adına yöneten Hitit Kralları, hem BAŞKOMUTAN hem BAŞ YARGIÇ hem de. BAŞ RAHİP ‘ti. Mısırlılar ile savaşlar yapmışlar ve bu savaş sonrasında TARİHTEKİ İLK YAZILI ANTLAŞMA olan KADEŞ ANTLAŞMASI imzalamışlardır. Hititlerde Asillerden oluşan PANKUŞ MECLİSİ vardı. Bu meclis Kralın Yetkileri’ni kısıtlama hakkına sahipti. , Kralların Hayatları’nı ANAL (Yıllık) adı verdikleri Yıllıklarda toplamışlardır. ANALLAR, tarihte TARAFSIZ TARİH ANLAYIŞI ‘nın İlk Örnekleri olarak kabul edilir.
URARTULAR Ülkenin başkenti, TUŞPA ‘dır URARTULAR , Doğu Anadolu Bölgesi’nde Van ve Çevresi ‘nde Kurulmuş olan bir uygarlıktır. Urartular , yaşadıkları bölgelerde Tarımın gelişmesi için SULAMA KANALLARI açmışlardır. ( Şamran KANALI)
FRİGLER ** FRİGLER , İç Anadolu Bölgesi’nde Sakarya Nehri etrafında kurulmuş olan bir uygarlıktır. TAPATES adı verilen Halı ve Kilimleri İle ün salmışlardır TARIM ve HAYVANCILIKLA uğraşmışlardır. Frigler’de “SABAN KIRMANINCEZASININ ÖLÜMLE CEZALANDIRILMASI” tarıma verilen önemi göstermektedir. MADEN İŞÇİLİĞİ ‘nde çok ileri bir toplumdu. Bronz Tabaklar, Kazanlar ve FİBULA denen Çengelli İğneler, Madenden Giysi Kemerleri, Dayanıklı Saç Tokaları yapmışlardır
LİDYALILAR Ege Bölgesi ‘nde Gediz ve Menderes Nehirleri arasında kurulmuştur. Ülkenin başkenti, Manisa’daki SARD ‘dır. Lidyalılar, Ticarette PARA ‘yı İLK KEZ KULLANAN (Bulan) devlettir. TİCARET ‘te çok ileri gitmiş bir toplumdu. SARD ‘dan başlayarak Mezopotamya’daki SUS Şehri ‘ne kadar uzanan KRAL YOLUnun açılmasında etkili olmuşlardır Lidyalılar , Frigyalılar gibi Kral ve Soylu (Zenginler) ları TÜMÜLÜS TİPİ MEZARLAR ‘a gömmüşlerdir
İYONLAR Ege Bölgesi’nde İzmir Körfezi ile Muğla-Güllük Körfezi arasında kurulmuş olan uygarlıktır. ** İyonlar, Ülkenin denize bakan konumundan dolayı TİCARET ‘te ileri gitmişlerdir. Bunda KRAL YOLU üzerinde bulunmalarının da etkisi vardır İyonların en önemli BİLİM ADAMLARI; MATEMATİK – Tales ve Pisagor TARİH Herodot TIP – Hipokrat FELSEFE – Diyojen EDEBİYAT -Homeros
MEZOPOTAMYA MEDENİYETLERİ SÜMERLER ASURLAR BABİLLER
SÜMERLER Mezopotamya’da MÖ. 3500 -2000 Yılları arasında hüküm sürmüş bir devlettir. MEZOPOTAMYA da Kurulan İLK DEVLET ‘tir. Sümerler ‘in ÇOK TANRILI İNANIŞLARI vardı. Tapınaklarına ZİGGURAT adı verilirdi. Sümerler ‘de Halk, ÖZGÜRLER ve ESİRLER Olarak 2 Gruba ayrılıyordu. Tarihte yazıyı ilk bulan medeniyettir. , Astronomi, Matematik ve Geometri alanında gelişmişlerdir
ASURLAR Dicle Nehri Kıyısında MÖ. 2000 -620 tarihleri arasında kurulmuş olan bir uygarlıktır. Başkenti, NİNOVA ‘dır. Bu şehir, tarihteki İLK KÜTÜPHANE ‘nin kurulduğu yer olarak bilinir. Diğer devletlerden ellerine geçen Kitapları ASUR DİLİ ne çevirip, bunu NİNOVA KÜTÜPHANESİ ‘ne kazandırmışlardır
BABİLLER Fırat Nehri Kıyısı’nda kurulmuş olan bir uygarlıktır. EN ÖNEMLİ KRALLARI , HAMMURABİ ‘dir. Kendisi, ülkede adaleti sağlamak için kendi ismiyle anılan “HAMMURABİ YASALARI” nı çıkarmıştı. Bu yasalar çok serttir ve kısasa kısas esasına dayanır Sanat ve Mimari ’de çok ileri olan Babiller, yaptıkları sarayları ASMA BAHÇELERİ ile süslemişlerdir.
TÜRK YURDU ORTA ASYANIN COĞRAFİ ÖZELLİKLERİ Asya kıtasının ortasındadır ve karasal iklim hakimdir Karasal iklim olduğu için bitki örtüsü bozkırdır Hayvancılık en önemli ekonomik faaliyettir ve toplumlar göçebe yaşar
ORTA ASYA TÜRK GÖÇLERİN SEBEPLERİ Olumsuz iklim şartları ve salgın hastalıklar Çin’in baskısı Hızlı nüfus artışı-boylar(sülale) arası mücadeleler Otlakların yetersizliği Dünyayı fethetme arzusu
Türklerin Orta Asya’dan göçlerinin sonuçları Türk kültür ve medeniyeti göç edilen yerlere yayılmıştır Türkler göç ettikleri yerlerdeki toplumlardan etkilenmiştir Türkler çok geniş coğrafyaya yayıldıkları için Türk tarihini araştırmak zorlaşmıştır
BÜYÜK HUN(ASYA) DEVLETİ Bilinen ilk hükümdarları Teoman ‘dır Tarihte bilinen ilk Türk devletidir En parlak dönemini METE HAN zamanında yaşamışlardır. Çinlilerle ipek yoluna hakim olmak için uzun zaman mücadele vermişlerdir ve Çin seddini yaptırmışlardır
METE HAN DÖNEMİ Dağınık yaşayan Türkleri biraraya toplamıştır Orduda onluk sistemi kurmuştur Çin yenilgiye uğratıldığı halde alınmamış sadece vergiye bağlanmıştır Devleti daha iyi yönetmek için doğu ve batı diye ayırmıştır(ikili sistem) Oğuz Kağan destanında adı geçen kişi aslında METE HAN’ DIR
KAVİMLER GÖÇÜ Kuzey Hunları Çin hakimiyetine girmemek için batıya doğru göç etmeye başlamışlardır. Türklerin geldiğini gören bazı kavimler Türklerden kaçarak Avrupa'ya doğru göç etmeye başlamışlardır. Tarihte bu olaya kavimler göçü denir
- Slides: 66