Yer Atmosferinin Gzlemlere Etkisi Yrd Do Dr zgr

Yer Atmosferinin Gözlemlere Etkisi Yrd. Doç. Dr. Özgür Baştürk Ankara Üniversitesi Kreiken Rasathanesi

Işık E = h =c/ E=hc/

Elektromanyetik Spektrum http: //www. kanabona. com/www/? q=color

Atmosfer Pencereleri www. answers. com/topic/radio-window

Atmosfer Pencereleri Soğurucu Moleküller www. wikipedia. org public license

Görsel Bölge ve Önemi Atmosfer Pencereleri Göz alışkanlığı Dedektörlerin yapısı Yıldızların enerji dağılımı Düzeyler arası geçişler Hidrojen Atomu ve Düzeyler Arası Geçişler http: //hyperphysics. phy-astr. gsu. edu/

Fotometrik Gözlemler

Filtre - Parlaklık Filtre kullanılarak alınmış bir görüntü Copyright © 2002 Paul Kanevsky Filtre kullanılmadan alınmış bir görüntü Copyright © 2002 Paul Kanevsky

Parlaklık Hipparchus İlk Parlaklık Sınıflaması Batlamyus Almagest Halley Parlaklık – Kadir ilişkisi Pogson m 1 – m 2 = - 2. 5 log (f 1 / f 2) Bir yıldızın parlaklığı m* = - 2. 5 log (f* / fvega)

Parlaklıklar İnsan Gözü Görsel Parlaklık Fotoğraf Plağı Fotoğrafik Parlaklık Fotoğraf – Göz Fotogörsel Parlaklık

Dedektörler © J. Kristian

Renk Bir Yıldızın Bir Banttaki Parlaklığı http: //spiff. rit. edu/classes/phys 440/lectures/color/

Renk Ölçeği Örnek : B – V renk ölçeği B – V = m B - m. V http: //spiff. rit. edu/classes/phys 440/lectures/color/

Bant Parlaklığı ve Renk M 27 Dumbbell Bulutsusu’nun R filtresiyle çekilmiş görüntüsü M 27 Dumbbell Bulutsusu’nun V filtresiyle çekilmiş görüntüsü Ankara Üniversitesi Gözlemevi T-40 Kreiken Teleskopu

Görüş (Seeing) -Boyutta küçük değişimler -Konumda küçük değişimler M 74, NGC 628 Spiral Gökadasının iki farklı görüş koşulu altındaki görüntüsü. Clavius Krateri Bill Keel, University of Alabama © Philipp Salzgeber

Sintilasyon -Parlaklıkta küçük değişimler -Konumda küçük değişimler John Oliver http: //www. astro. ufl. edu/~oliver/

Sıcaklık Farkları ve Türbülans © Mila Zirkova

Gökyüzünün Parlaklığı Gökyüzünün kendi parlaklığı da gökcisimlerinin görülmesini zorlaştırır. http: //home. cogeco. ca/~richardastro 2/

Sönümleme ve Kırılma Atmosferik Sönümleme gökcisimlerinin olduğundan daha az parlak ve kırmızı görünmesine yol açar mintaka. sdsu. edu Kırılma ufuk yakınında gökcisimlerinin görünen konumlarının değişmesine ve parlaklıklarının farklı dalgaboylarında farklı miktarda etkilenmesine yol açar. www. asterism. org

Gözlemlere Etkisi B Bandı R Bandı Sönümleme ve Saçılma kısa dalgaboylarında maksimumdur. B bandında alınan görüntüler en fazla etkilenir. Ankara Üniversitesi Gözlemevi

Gözlemlere Etkisi Atmosferik Etkiler Nedeniyle Işık Eğrisindeki Saçılma Ankara Üniversitesi Gözlemevi

Astronomide Görüş Kavramı Airy Disk ve noktasal bir kaynak için “Nokta Dağılım Fonksiyonu” (Point Spread Function, PSF) Kırınım Olayı ve Airy Disk Oluşumu http: //www. luminous-landscape. com

Ayırma Gücü ve Görüş Ayırma Gücü Atmosferik Görüş > 1” Genellikle <

Atmosferik Sönümleme Optik Derinlik f = f 0 * e- “Optik Derinliği Sonsuz” “Optik Derinliği Sıfır”

Atmosferik Sönümleme Atmosferik sönümleme, bir gökcisminden Yer atmosferine ulaşan ışınımın bir bölümünün Yer atmosferi tarafından soğurma ve saçılmaya uğratılarak, gökcisminin parlaklığının azalmasına denir. (www. wikipedia. org) Kaynakları: havadaki moleküller tarafından yapılan Rayleigh saçılması aerosol (toz, polen vs. ) tarafından gerçekleştirilen saçılma moleküler soğurma (moleküler oksijen ve ozon en önemli kaynaklarıdır)

Atmosferik Sönümleme Hava Kütlesi X = 1 / cos(z) = sec(z) z < 60 º X = sec(z) – 0. 0018167(sec(z)-1) – 0. 02875(sec(z)-1)2 0. 0008083(sec(z)-1)3 z 60 º

h 30º Atmosferik sönümleme bir CCD görüntüsü boyunca dahi değişim gösterir. İkinci mertebeden (renge bağlı) atmosferik sönümleme bir CCD görüntüsü boyunca değişim gösterir. Kırılma, farklı renkten yıldızların görüntü üzerinde farklı miktarlarda yer değiştirmesine yol açacak kadar artar. Sintilasyon artar.

Birinci Mertebeden Sönümleme Katsayısı k’ = m / X Birinci Mertebeden Sönümleme Katsayısı yukaridaki şekilde verilen doğrunun eğimine eşittir.

İkinci Mertebeden Sönümleme Katsayısı İkinci mertebeden sönümleme katsayılarının hesaplanması için gece boyu mavi ve kırmızı standart yıldızların çeşitli hava kütlelerinde gözlemleri yapılır. Ankara Üniversitesi Gözlemevi

İkinci Mertebeden Sönümleme Katsayısı k. Bb = m. B / X (Mavi standart yıldız için B Bandında toplam sönümleme katsayısı) k. Br = m. B / X (Kırmızı standart yıldız için B Bandında toplam sönümleme katsayısı) k. Bb = k'B + k''B x (B – V)b k. Br = k'B + k''B x (B – V)r Her iki standart yıldızın B – V değerleri standart yıldız kataloğundan alınır. (örneğin Landolt ekvator standartları (http: //www. cfht. hawaii. edu/Obs. Info/Standards/Landolt/) Toplam sönümleme katsayıları hesaplandıktan sonra yukarıda verilen denklem sistemi iki bilinmeyenli bir lineer denklem sistemine dönüşür. Birinci ve ikinci mertebeden sönümleme katsayıları hesaplanmış olur.

Kaynaklar Golay, M. , “Introduction to Astronomical Photometry”, Astophysics and Space Science Library Volume 41, D. Reidel Publishing Co. , 1974 Romanishin, W. , “An Introduction to Astronomical Photometry Using CCDs”, http: //observatory. ou. edu, 2006 Warner, B. D. , “A Practical Guide to Lightcurve Photometry and Analysis”, Springer Science+Bussiness Media Inc. , 2006 Bessell, M. S. , “Standard Photometric Systems”, ARA&A, 1990, 43, 293 Howell, S. B. , “Handbook of CCD Astronomy”, Cambridge Observing Handbooks For Research Astronomers, 2 nd Ed. , 2006 Bessell, M. S. , “UBVRI Passbands”, PASP, 1990, 102, 181 Glass, I. S. , “Classic and New Photometric Systems”, South African Astronomical Observatory, Presentation at IAU Prague, 2006 Persha, G. , “Cousins/Bessell vs. Johnson Filter Standards”, http: //www. optecinc. com/astronomy/products/filtmono. html Sekiguchi, M. , Fukugita, M. , “A Study of the B-V Color-Temperature Relation”, The Astronomical Journal, 2000, 120, 1072 Johnson, H. L. , Morgan, W. W. , “Fundamental Stellar Photometry For Standards of Spectral Type on the Revised System of the Yerkes Spectral Atlas”, The Astrophysical Journal, 1953, 117, 3 The General Catalogue of Photometric Data, Université de Lausanne Institute D’Astronomie http: //obswww. unige. ch/gcpd/system. html The Asiago Database on Photometric Systems , http: //ulisse. pd. astro. it/Astro/ADPS/Systems/index. html