Yenilenebilir Enerji Kaynaklar Dipl Ing Cemal elik Yenilenebilir
Yenilenebilir Enerji Kaynakları Dipl. –Ing. Cemal Çelik
Yenilenebilir Enerji Kaynakları Enerji, insan yaşamında önemli derecede önceliğe sahiptir. Enerjisiz bir hayat, günümüz koşullarında neredeyse mümkün değildir. İnsanların ihtiyaçlarının karsılanmasında ve gelişmenin sağlıklı olarak sürdürülmesinde gerekli olan enerji; özellikle sanayi, konut ve ulaştırma gibi sektörlerde kullanılmaktadır. Ancak enerji; yaşantımızdaki vazgeçilmez yararlarının yanı sıra üretim, çevrim, taşınım ve tüketim esnasında büyük oranda çevre kirlenmesine de yol açmaktadır. Gelişen teknoloji ve artan enerji açığı bütün ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de yeni enerji kaynakları üzerinde daha fazla düşünülmesini ve hızlı bir şekilde alternatiflerin üretilmesini gerekli hale getirmiştir.
Yenilenebilir Enerji Kaynakları ENERJİ NEDİR? • Fizikte, enerji doğrudan doğruya gözlemlenemeyen fakat kendi konumundan hesaplanabilen fiziksel sistemin geniş, korunmuş bir özelliğidir. Enerji, bir sistemin iş yapma kapasitesidir. Fizikte iş, kuvvetin yer değişim yönündeki bileşeninin etkisinin yer değiştirmeyle çarpımı olarak tanımlanır ve enerji, iş ile aynı birimle ölçülür. Enerji: E =m*c 2 [J] İş: W = F*s [J] Bu Formül Fizikte kütle enerji eşitliğinin temel formülü olarak yer almaktadır. Bu formül enerji ile kütle arasında bir ilişki kurmaya yardım eder
Yenilenebilir Enerji Kaynakları Enerji çeşitleri, Enerji çeşitleri arasında yer alan bir çok enerji türü vardır. Bu enerjiler insan hayatını kolaylaştıracak şekilde kullanılabilir. Bu enerji çeşitleri aşağıdaki gibi sıralanabilir. • Potansiyel enerji • Kinetik enerji • Isı enerjisi • Işık enerjisi • Elektrik enerjisi • Kimyasal enerji • Nükleer enerji • Ses enerjisidir. • Termal enerjisi v. s gibi…
Yenilenebilir Enerji Kaynakları Enerjinin 3 temel formülü vardır: E=F*s [Nm], 1 joule enerjiye sahip bir madde, 1 metreyi 1 Newton ile gider. E=m*c 2 [kgm 2/s 2], 1 kg kütlesi olan bir maddenin ışık hızının karesinin sayısal değeri kadar enerjisi vardır. E=P*t [Ws], 1 joule enerjisi olan bir madde, 1 saniye boyunca, 1 Watt'lık güç uygulayabilir. Enerji ikiye ayrılır; Potansiyel Enerji: Depolanabilen enerji türlerine denir. Pil veya saat zemberiği gibi. Potansiyel enerji formülü; Ep=m*g*h [J] J (Joule)=[Nm= kgm/s 2 m] Ep= Potansiyel enerji (joule) m= Kütle (kg) g= yer çekimi ivmesi (= 10 N/kg) h= yükseklik (m)
Yenilenebilir Enerji Kaynakları Kinetik enerji: Hareket halinde oluşan enerji çeşididir. Akan sular, rüzgar, giden araba enerjisi gibi durmadan hareket halinde olup, bir yerden bir yere doğru hareketlilik gösteren enerji çesididir. Kinetik enerji formülü; Ek=1/2 m*v 2 [J] Ek= Kinetik enerji (joule) m= Kütle (kg) V= Hız (m/s) Unutmamak gerekir ki cisimlerin sahip oldukları potansiyel ve kinetik enerjiler birbirlerine dönüşebilir
Yenilenebilir Enerji Kaynakları Birimler; • 1 N*m = kg m²/s² • 1 Joule (J) = 1 Nm • 1 Joule = 0, 239 Kalori (cal) veya 1 cal = 4, 184 J. • Elektronvolt (e. V) • 1 İngiliz Isı Birimi (BTU) = 1, 055 J , 1 k. Wh = 3412 • BTU (British Thermal Unit) veya 1 BTU = 0, 0002931 k. Wh • 1 Watt-saat (W. h) = 3, 600 J , • 1 Kilowatt saat (k. Wh) = 1000 Wh , 1 k. Wh = 3. 600. 000 J • 1 erg (Yunanca ergon: iş) = 10− 7 J • Foot - pound (ft lb), 1 ft lb = 1. 356 N-m • litre-atmosfer (l. atm)
Yenilenebilir Enerji Kaynakları
Yenilenebilir Enerji Kaynakları Yenilenebilir enerji, sürekli devam eden doğal süreçlerdeki var olan enerji akışından elde edilen enerjidir. Bu kaynaklar güneş enerjisi, rüzgâr enerjisi, jeotermal enerji, hidrolik enerjisi, biyokütle enerjisi, hidrojen enerjisi dalga ve gelgit enerjisi olarak sıralanabilir. Doğanın kendi evrimi içinde bir sonraki gün de var olan enerji olarak da tanımlayabiliriz Günümüzde küresel enerjinin yüzde 80’i fosil yakıtlardan elde ediliyor. Yenilenebilir enerji kaynakları kömür, petrol ve doğalgaz gibi fosil yakıtlara olan bağımlılığı azaltmada en önemli rolü üstlenmektedir. Yüzyıllar önce insanlar temel ihtiyaçlarını doğal yollardan karşılamaya çalışmışlardır.
Yenilenebilir Enerji Kaynakları Güneş, rüzgar, biyokütle, su, dalga gibi kendileri bitmeden diğer enerji kaynaklarının üretiminde kullanılan kaynaklara yenilenebilir enerji kaynakları diyebiliriz. Yenilenebilir enerji kaynakları doğal kaynaklardan sağlanır ve sürdürülebilirliği mümkün olan enerjilerdir. Yenilenebilir enerji kaynakları, fosil enerji kaynakları gibi zamanla bitmez, tükenmez ve çevreye´zarar vermezler. Kömür, petrol, doğalgaz gibi kaynaklarımız yenilenemez enerji kaynaklarına örnektirler.
Yenilenebilir Enerji Kaynakları Örneğin; İlk çağlarda insanlar yiyeceklerini güneşte kurutmuşlar, buğdaylarını değirmenlerde öğüterek gıda maddeleri elde etmişlerdir. Ancak sayıları hızla arttıkça yeni enerji kaynakları arayışına girmişlerdir. Bulunan bu yeni enerji kaynakları ise zamanla hızla tükenmeye başladığı, aynı zamanda ve en önemlisi de çevreye verdiği zarar çoğalınca tekrar doğal kaynaklara yönelim söz konusu olmuştur. Türkiye’nin yenilebilir enerji potansiyeli ise 19 GW (Gigawatt) olarak hesaplanmıştır.
Yenilenebilir Enerji Kaynakları Neden yenilenebilir Enerji? Fosil kökenli yakıtların giderek tükenmesi, 21. yy ortalarında bitecek olması ve yaklaşık 100 yıldan beri kullanılan bu yakıt türünün ekolojik dengeye zarar vermesi, yani çevreyi kirletmesi araştırmacıların dikkatini yeni ve yenilenebilir enerji kaynaklarına çekmiştir.
Yenilenebilir Enerji Kaynakları Neden yenilenebilir Enerji; ➤ Yenilenebilir enerji kaynakları; ➤ Hava, su kirliliğini ve toprak erozyonunu azaltması, ➤ Tükenmez olması, ➤ Yerli olması, ➤ Ekonomik olması, ➤ İş alanlarının fazla olması, ➤ Ekolojik olması, ➤ Toplumsal ve ekonomik gelişmeyi desteklemesi, Bu günkü ve gelecek kuşakların daha sağlıklı ve güvenli bir ortamda yaşamalarını sağlamak ve haklarına saygılı olunması nedeni ile tercih edilmelidir. Aşağıda belirtilen yenilenebilir kaynaklar hem halk sağlığını koruyucu nitelikte hem de tükenmeleri söz konusu değildir.
Yenilenebilir Enerji Kaynakları Yenilenebilir kaynakların doğru kullanılması için ön hazırlığın iyi planlanması çok önemlidir. YENİLENEBLİR KAYNAKLAR YAKITI-KAYNAĞI 1 Güneş enerjisi Güneş 2 Rüzgâr enerjisi Rüzgâr 3 Jeotermal enerjisi Yeraltı suları 4 Biyokütle enerjisi Biyolojik atıklar 5 Hidrolik enerji Nehirler 6 Hidrojen enerjisi Su 7 Dalga enerjisi Deniz-Okyanuslar 8 Gel-Git Enerjisi Deniz-Okyanuslar
Yenilenebilir Enerji Kaynakları Türkiye elektrik enerjisi tüketimi 2018 yılında bir önceki yıla göre %2, 2 artarak 303, 3 milyar k. Wh, elektrik üretimi ise bir önceki yıla göre %2, 2 oranında artarak 303, 9 milyar k. Wh olarak gerçekleşmiştir. 2018 yılında elektrik üretimimizin, %37, 3'ü kömürden, %29, 8'i doğal gazdan, %19, 8'i hidrolik enerjiden (HES), %6, 6'sı rüzgârdan, %2, 6’sı güneşten, %2, 5'i jeotermal enerjiden, ve %1, 4’ü diğer kaynaklardan elde edilmiştir.
Yenilenebilir Enerji Kaynakları 2018 yılı sonu itibarıyla ülkemiz kurulu gücü 88. 551 MW'a ulaşmıştır. 2018 yılı sonunda kurulu gücümüzün kaynaklara göre dağılımı; % 31, 9’u hidrolik enerji, % 25, 6’sı doğal gaz, %21, 5’i kömür, %7, 9’u rüzgâr, %5, 7’si güneş, %1, 4’ü jeotermal ve % 5, 9’u ise diğer kaynaklar şeklindedir. Ayrıca Ülkemizde elektrik enerjisi üretim santrali sayısı, 2018 yılı sonu itibarıyla 7. 423’e (Lisanssız santraller dahil) yükselmiştir. Mevcut santrallerin 653 adedi hidroelektrik, 42 adedi kömür, 249 adedi rüzgâr, 48 adedi jeotermal, 320 adedi doğal gaz, 5. 868 adedi güneş, 243 adedi ise diğer kaynaklı santrallerdir.
Yenilenebilir Enerji Kaynakları 2019 yılı Eylül ayı sonu itibarıyla ülkemiz kurulu gücü 90. 720 MW'a ulaşmıştır. 2019 yılı Eylül ayı sonu itibarıyla kurulu gücümüzün kaynaklara göre dağılımı; yüzde 31, 4’ü hidrolik enerji, yüzde 28, 6’sı doğal gaz, yüzde 22, 4’ü kömür, yüzde 8, 1’i rüzgâr, yüzde 6, 2’si güneş, yüzde 1, 6’sı jeotermal ve yüzde 1, 7’si ise diğer kaynaklar şeklindedir. Ayrıca Ülkemizde elektrik enerjisi üretim santrali sayısı, 2019 yılı Eylül ayı sonu itibarıyla 8. 069’a (Lisanssız santraller dahil) yükselmiştir. Mevcut santrallerin 669 adedi hidroelektrik, 68 adedi kömür, 262 adedi rüzgâr, 52 adedi jeotermal, 330 adedi doğal gaz, 6. 435 adedi güneş, 253 adedi ise diğer kaynaklı santrallerdir
Yenilenebilir Enerji Kaynakları TEİAŞ (Türkiye Elektrik İletim A. Ş. ) 2019 (Ocak – Ekim) yıllı elektrik üretimi istatistik verileri Aşağda TEİAŞ (Türkiye Elektrik İletim A. Ş. ), Ekim ayına kadarki brüt elektrik üretiminin birincil enerji kaynaklarına göre aylık dağılımını listeler halinde açıkladı. Listedeki verilerin analizini şu şekilde yapabiliriz: Elektrik üretimi her ay bir önceki aya göre artış gösteriyor. Ekim ayının brüt elektrik üretimi 23. 872, 1 GWh değerine ulaştı. 2019 toplam brüt elektrik üretimi (Ocak – Ekim) ise 251. 316, 7 GWh olarak bildirildi (Grafik 1).
Yenilenebilir Enerji Kaynakları 09. 01. 2020 Günlük elektrik üretim ve tüketim verileri Türkiye'de 09. 01. 2020 günlük bazda elektrik üretildi, tüketim ise 897, 257 MWh oldu. Türkiye'de dün günlük bazda 901. 365 MWh elektrik üretildi, tüketim ise 897, 257 MWh oldu. Türkiye Elektrik İletim AŞ verilerine göre, saatlik bazda dün en yüksek elektrik tüketimi 42, 730 MWh ile 18. 00'de, en düşük tüketim ise 29, 051 MWh ile 05. 00'te gerçekleşti. Günlük bazda dün 901, 365 MWh elektrik üretildi, tüketim ise 897, 257 MWh olarak kayıtlara geçti. Üretimde ilk sırada 233, 956 MWh t ile doğal gaz santralleri yer aldı. Bunu, 194, 784 MWh ile ithal kömür ve 151, 945 MWh ile barajlı hidroelektrik santralleri izledi. Öte yandan, Türkiye 09. 01. 2020 6963 MWh elektrik ihracatı, 2854 MWh elektrik ithalatı yaptı.
Yenilenebilir Enerji Kaynakları
Yenilenebilir Enerji Kaynakları
Yenilenebilir Enerji Kaynakları
Yenilenebilir Enerji Kaynakları
Yenilenebilir Enerji Kaynakları
Yenilenebilir Enerji Kaynakları
Yenilenebilir Enerji Kaynakları
Yenilenebilir Enerji Kaynakları
Yenilenebilir Enerji Kaynakları
Yenilenebilir Enerji Kaynakları
Yenilenebilir Enerji Kaynakları
Yenilenebilir Enerji Kaynakları
Yenilenebilir Enerji Kaynakları Rüzgar: 7. 216 MW Güneş: 5. 451, 1 MW Jeotermal: 1. 335, 5 MW Biyokütle: 694, 5 MW Atık Isı: 339, 2 MW Akarsu HES: 7. 831, 6 MW Barajlı HES: 20. 582, 4 MW Linyit: 10. 097 MW İthal Kömür: 8. 938, 9 MW Taş Kömürü: 810, 8 MW Asfaltit: 405 MW Doğalgaz: 26, 224. 1 MW LNG: 2 MW Motorin: 1 MW Fuel Oil: 487, 2 MW Nafta: 4, 7 MW
- Slides: 38