Yenidoann tanm ve adaptasyonu 2015 2016 Eitimretim Yl

Yenidoğanın tanımı ve adaptasyonu 2015 -2016 Eğitim-Öğretim Yılı Doç. Dr. Mustafa AYDIN 1

Tanımlar n Yenidoğan dönemi: Doğum - 28. gün n Erken yenidoğan dönemi: Doğum - 7. gün n Geç yenidoğan dönemi: 7. gün sonu - 28. gün 2

Tanımlar n n Normal gebelik süresi: Tamamlanmış 37 - 42 hafta = 259 -293 gün (280 gün) Term (miad) bebek: Normal gebelik süresi sonunda doğmuş bebek Preterm (prematür) bebek: 37. gebelik haftası tamamlanmadan doğmuş bebek Postterm (postmatür) bebek: 42. gebelik haftası tamamlandıktan sonra doğmuş bebek 3

Tanımlar n n n Normal doğum ağırlığı: 2500 - 4000 gr Düşük doğum ağırlığı (LBW): <2500 gr Çok düşük doğum ağırlığı (VLBW): <1500 gr İleri derecede düşük doğum ağırlığı (ELBW): <1000 gr Fazla doğum ağırlığı: >4000 gr (makrozomi) 4

Gebelik süresinin tahmini n Naegele Yöntemi: n n n Son adet tarihi – 3 ay + 7 -10 gün = 40 Hf Prenatal ultrasonografi ile ölçümler (Fenton eğrileri) Doğduktan sonraki muayene bulguları (Yeni. Ballard skorlaması) 5

Doğum ağırlığının gebelik haftası ile uyumu n n n AGA: “Appropriate for Gestational Age” = Gebelik haftasına uygun doğum ağırlığında (%10 -%90) — En iyi prognoz SGA: ”Small for Gestational Age” = Gebelik haftasına göre küçük (<%10) LGA: “Large for Gestational Age” = Gebelik haftasına göre büyük (>%90) 6

Yenidoğanın muayenesi n İlk Muayene: Doğum odasında, doğumdan hemen sonra n Sonraki muayeneler 7

İlk muayene n Yaşamsal bulgular: n n n Renk: Pembe Solunum: Düzenli / ağlıyor (40 -60/dk) Kalp atımları: >100/dk Cinsiyet Vücut ağırlığı Görünür bir doğumsal anomali 8

Genel muayene n Genel görünüm, postür, aktivite n Kalp ve Akciğerler n Baş-boyun n Göğüs n Karın n Anüs ve Genital organlar 9

Genel muayene n Femoral atımlar n Ekstremiteler n Sırt n Kalça eklemi n Baş çevresi ve diğer ölçümler n Yenidoğan refleksleri (Moro, emme-arama, yakalama) 10

Genel görünüm, postür ve hareketler n n n Cilt: Normalde ayva tüyleri (Lanugo) ile kaplı, ince ve pürüzsüz Renk: siyanoz, sarılık, koyu kırmızı renk (pletore), solukluk, mekonyum bulaşığı Yatış postürü (fleksiyon, ekstansiyon) Spontan hareketler Normal dışı bulgular (anomaliler) 11

Kalp ve akciğerler n n n Normal kalp hızı: 110 -160/dk İlk günlerde üfürümler Akciğer dinleme bulgularına göre klinik belirtiler daha önemli n n Siyanoz Takipne veya apne İnlemeler Çekilmeler (retraksiyonlar) 12

Baş-boyun n n n Fontanel ve sütürler Sefal hematom, Caput succadeneum Gözler: Konjunktivit, katarakt, glokom, retinoblastom Yarık damak-dudak Tortikolis Guatr / Tiroglossal kist 13

Göğüs n Meme büyümesi n Deformiteler n Çekilmeler (retraksiyonlar) 14

Karın n Fıtık / gastroşisiz / omfalosel n Glob vezikale n Göbek güdüğü (kökü) ve kordonu 15

Anüs ve genital organlar n n Anüs açıklığı Kız bebek: n n Akıntı veya kanama Erkek bebek: n n Penis boyu = 2. 5 -3. 5 cm Testisler Hidrosel / fıtık İdrar kavsi 16

Femoral nabızlar n Azalmış: Aorta koarktasyonu n Artmış: Patent duktus arteriosus 17

Ekstremiteler n Parmak: sayı, şekil n Avuç içinde normal dışı tek çizgi (Simian) veya ayak baş parmak kökünde oluk 18

Sırt n Nöral tüp defektleri n Kifoz / skolyoz n Mongol lekesi 19

Kalça eklemi n Gelişimsel kalça displazisi (özellikle makadi doğumlarda) 20

Baş çevresi ve diğer ölçümler n BÇ: 34 -37 cm n Fizyolojik kayıplar: ilk 5 günde %10 fizyolojik kayıp, ikinci 5 günde %10 alım (7 - 10. günde doğum tartısını yakalarlar) n Boy: ~ 50 cm 21

Yenidoğan refleksleri n Moro n Emme - arama n Palmar yakalama n Plantar yakalama n Adımlama 22

Vücut işlevlerinin kontrolü n İdrar ve dışkı çıkışı n Emme kontrolü 23

Klinik önemi olmayan / normal kabul edilen muayene bulguları n Kafada ufak kemik çıkıntıları n Kafa kemiklerinin sütürler hizasında üste binmesi (molding) n Dil altı bağı (kısa frenulum) n Natal dişler n Dil altı kistleri (ranula) 24

Klinik önemi olmayan / normal kabul edilen muayene bulguları n Toksik eritem n Mongol lekeleri n Milia n Verniks kazeoza n Ayva tüyleri (Lanugo) 25

Klinik önemi olmayan / normal kabul edilen muayene bulguları n Ekstra meme başları n Meme büyümesi n Hidrosel / fimozis n Kızlarda akıntı, vajinal kanama n Ufak titremeler (jitterines) n Devamlı olmayan nistagmus 26

Yenidoğan muayenesindeki tehlike işaretleri n n n DA <1500 gr (VLBW) Major doğumsal anomaliler Solunum sıkıntısı (siyanoz, takipne - apne, inleme, çekilme) Havale geçirme Hidrosefali, mikrosefali Tonus artışı / azalması 27

Yenidoğan muayenesindeki tehlike işaretleri n Letarji, aşırı uyuklama hali n Hipo- / hipertermi (<36. 5 °C, >37. 5 °C) n Emmeme n Kanlı dışkılama n Sarılık n Göbek kökünde kızarıklık, akıntı, kötü koku 28

Yenidoğan muayenesindeki tehlike işaretleri n Organ büyüklükleri, kitleler n Nöral tüp defektleri n Purpura n Sayısı >5 veya büyük püstüller 29

İntrauterin yaşam n Embriyonal dönem (ilk 8 hafta) n n Hızlı farklılaşma Fetal dönem n Organogenez n Yaşam sınırı (22 -23 gebelik haftası) 30

Embriyonal dönem n Germinal evre (ilk 1 hafta) n Endoderm-ektoderm n Mezoderm n Vücut segmentlerinin oluşması (kalp atışları) n Organ taslaklarının oluşması (4 -8 hafta) n 8. haftada embriyo-fetus 1 gr, 2. 5 cm n 8. haftada cinsiyet belirlenmeye başlar 31

Fetal dönem n 2. trimester (28. hafta / 1200 gr, 37. 5 cm) n 3. trimester (derialtı yağ dokusu ve kas kitlesi ↑) n Dolaşım sistemi 8 -12. haftalar arasında oluşur n Solunum hareketleri 18. haftada başlar 32

Kan yapımı n Mezodermal (2 -3. hafta) n Hepatik (2. ay) n Medüller (6. ay) n Miadında bir bebekte; n Hb 17 -19 gr/dl n BK 25000 -30000 / mm 3 (ilk 5 gün) n 5 -16 günden sonra lenfosit hakimiyeti n K vitamini bağımlı faktörler ↓ n Trombosit fonksiyonu ↓ 33

Hemoglobin n Gower II n Portland n Hb. F (3. ay) n Hb. A (fetal dönemin sonlarında yapılmaya başlar; doğumda %70 Hb. F) 34

Emme-yutma-solunum hareketleri n Aktif emme (28 -29. hafta) n Yutma (32 -34. hafta) n Özofagus sfinkter basıncı n Düzensiz solunum (18. hafta) n Düzenli solunum (36. hafta) n Safra ve sindirim enzimleri n Ganglion hücreleri 35

Mekonyum n 16. haftada mevcut n Koyu yeşil ve yapışkan n İlk 24 saat (nadiren 48 saat) n n Deskuame barsak hücreleri n Barsak salgıları n Lanugo tüyleri n Amniyotik sıvı-yassı hücreler 2 -3. gün ile 8 gün arasında geçiş dışkısı 36

Vücut su dengesi n İntrauterin ilk 3 ay %94 n Gestasyon ↑ ise ekstraselüler sıvı ↓ n 28. haftada %85, 32. haftada %80, miadında %70 n %95 ilk 24 saatte idrar yapar n Genellikle idrar 1 -4 ml/kg/saat n GFR ilk 1 -2 gün erişkinin %25’i, 1. haftada %50’si n Böbreğin konsantrasyon yeteneği düşük, ADH’ye yanıtı yetersiz 37

Fetal hemoglobin n Alkali ile denatürasyona dirençli (Apt testi) n Daha fazla oksijen taşıyabilir 38

Doğum ile n Solunumun başlaması n Kardiyovasküler adaptasyon 39