Yeni doan endokrin sistemi Prof Dr Olcay Evliyaolu

Yeni doğan endokrin sistemi Prof Dr Olcay Evliyaoğlu

Ekstrauterin hayata geçiş: Korunmalı intrauterin ortam Plasenta yardımı intermittan gıda sağlanımı Hipotermi, Hipoglisemi , Hipokalsemi Geçici substrat yetersizliği Ekstrauterin adaptasyon: -adrenal korteks, -otonom sinir sistemi(paraaortik kromaffin sistemini de içeren)

Kortizol deşarjı: Terme yakın zamanda. a) Fetal adrenal kortizol yapımını arttırır b) Kortizolden kortizona dönüşüm azalır.

KORTİZOL ARTIŞI � Surfaktan sentezi artar � Adrenomedüller fentolamin N-metil transferaz(PNMT) akt. artar NE E � Hepatik dış halka iyodotironin MDI aktivitesi artar. T 4 T 3 � Ductus arteriosusun prostaglandinlere hasssasiyetini azaltır ve kapanmasını kolaylaştırır � İnce bağırsağın transport proçesleri, enzim maturasyonu arttırır � Hepatik enzim maturasyonunu arttırır

Kortizol deşarjının ikincil etkileri � Artmış T 3 düzeyleri � ß-adrenergic receptor bağlanmasını uyarır ve akc de surfaktan sentezini arttırır, � Kahverengi yağ dokusunun NE duyarlılığını arttırır

Katekolamin artışı �Doğumla � Kan NE , E, Dopamin yükselir basıncı yükselir, inotropik etki � Glukagon yükselir � İnsulin düşer � Esmer yağ dokusu termogenezi artar � Plazma serbest yağ asidi düzeyleri artar � Pulmoner sıvının mobilizasyonu � Surfaktan salınımı artar

Yenidoğan kahverengi yağ dokusu ve termogenez Kahverengi yağ dokusu yenidoğanın başlıca termogenez dokusudur. � En büyük kitleleri: böbrek ve adrenalleri çevreler � Daha küçük kitleler: mediastinum ve boyundaki kan damarlarını çevreler � Norepinefrin, ß-adrenerjik reseptörler ile, kahverengi yağ dokusunda termogenezi uyarır and dokunun en yüksek NE cevabı için tiroid hormonu gerekir

Kalsiyum homeostazı: � İntrauterin yüksek Ca’lu ortam PTH baskılı , kalsitonin artmış � Doğum Ca düşer PTH baskılı , kalsitonin artmış � Postnatal uyum PTH yükselir, kalsitonin düşer Gecikmesi Yeni doğan hipokalsemisi

� İlk birkaç gün Glomerüler filtrasyon azdır PTH’a renal cevap düşüktür Fosfat ekskresyonu sınırlıdır: Hiperfosfatemi

� Premature PTH daha düşük Kalsitonin daha yüksek Böbrek fonk. daha immatür Hipokalsemi belirgin

Glukoz homeostazı � Düşük glukoz ve yüksek katekolamin düzeyleri glukagon salınımını uyarır ve doğumdan 2 saat sonra plazma glukagon düzeyleri geçici pik yapar. � Doğumda plazma insulin düzeyleri düşüktür ve hipoglisemiye ikincil daha da düşme eğiliminde olur. � Erken glukagon ve katekolamin deşarjları hızlıca hepatik glikojen depolarını tüketir ve plazma glukozu normale doğumdan 12 -18 saat sonra gelir ve glukoneogenezin yüksek plazma glukagon / insulin oranı altında maturasyonunu gerektirir � Doğumdan sonra ilk saatlerde glukagon salınımı kademeli olarak artar özellikle protein beslenmesi ile.

� Prematüre: Hipoglisemi daha ağır Glikojen depoları az Hepatik glukoneogenez yetersiz

� Term bebekte glukoz homeostaz 5 -7 gün � Preterm bebekte glukoz homeostaz 1 -2 hafta

Postnatal dönemde tiroid fonksiyonları Doğumdan hemen sonra soğuk ve strese bağlı olarak �TSH ilk 30 dakikada 60 -80 m. IU/ml’e kadar yükselir � 1 -2 gün içinde giderek azalır, � 5 -7 gün içinde ortalama değerlerine iner (<8 m. IU/ml) �TSH’ın artmasının hemen ardından T 3 ve T 4 tirotoksik düzeye varacak kadar artar (İlk 24 saatte) �T 4 : 15 -19 g/dl, T 3 : 300 ng/dl �Bu olaya “fizyolojik hipertiroidism” denir