YEN TTK ve LMTED RKETLER Prof Dr Mustafa

YENİ TTK ve LİMİTED ŞİRKETLER Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Yeni TTK ve Limited Şirketler LİMİTED ŞİRKETİN TANIMI VE ÖZELLİKLERİ

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Limited Şirketin Tanımı ve Özellikleri 1 § Limited şirketin tanımı TTK 573. madde de yapılmıştır: § “Limited Şirket, bir veya daha çok gerçek veya tüzel kişi tarafından bir ticaret unvanı altında kurulur; esas sermayesi belirli olup, bu sermaye esas sermaye paylarının toplamından oluşur. ” § Limited şirket, kanunen yasak olmayan her türlü ekonomik amaç ve konu için kurulabilir. § Limited şirket, altı unsura bağlı olarak kurulan bir sermaye şirketidir; 1 - Ortaklar: Limited şirkette ortakların sayısı en az bir en fazla elli olmalıdır. § Tek ortaklı limited şirket, eski kanunda kabul edilmemesine rağmen 6102 sayılı kanunla hukukumuza girmiştir. 2 - Amaç ve Konu: Limited şirket, kanunda yasaklanmamış olan veya başka bir şirket türüne özgü olmayan her türlü iktisadi amaç ve konu için kurulabilir. 3 - Ticaret Ünvanı: Limited şirketin ünvanında, şirketin “faaliyet konusu ve limited şirket” ibaresi bulunmak zorundadır. 3

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Limited Şirketin Tanımı ve Özellikleri 2 § Yeni Türk Ticaret Kanunu’nda şirketin ehliyetinin işletme konusu ile sınırlı olmasına ilişkin kural kaldırılmıştır. 4 - Sermaye: Limited şirketin esas sermayesinin en az 10. 000 -TL olması şarttır. Bir ortağın getireceği sermaye payı en az 25 -TL veya bunun katları şeklinde olmalıdır. 5 - Sınırlı Sorumluluk: Limited şirkette ortaklar, şirkete karşı taahhüt ettikleri sermaye miktarıyla sorumludurlar. § Limited şirketi temsile yetkili olan müdür veya müdürler kamu borcunun tamamından sınırsız şekilde sorumludurlar. § Ortakların sorumluluğu ise şirketteki sermaye payı ile sınırlıdır. 6 - Tüzel Kişilik: Tüzel kişilik ticaret siciline tescille kazanılmaktadır. (TTK 588/1. md) 4

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Yeni TTK ve Limited Şirketler LİMİTED ŞİRKETİN KURULUŞ İŞLEMLERİ

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Limited Şirketin Kuruluş İşlemleri 1 § Limited şirketler sadece ani şekilde kurulurlar. § Anonim şirketlerden farklı olarak, işlem denetçisi raporu alınması limited şirketlerde zorunlu değildir. § Bakanlık tarafından istenildiği taktirde kuruluş işlemlerinin “işlem denetçisi” aracılığıyla denetlenmesi söz konusu olabilir. § Limited Şirketler tek ortakla da kurulabilir. § Yeni TTK ile taahhüt edilecek sermaye payları en az 25 -TL olarak sınırlandırılmıştır. § Yeni düzenlemeyle limited şirketlerde nama yazılı pay senetleri çıkarılabilmektedir. § Kuruluşta Sermayenin tamamının ödenmiş olması gerekir. § Ayrıca limited şirketlerde halka açılma olanağı bulunmadığından, payların halka arzı suretiyle kuruluş da söz konusu olmamaktadır. 6

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Kuruluş İşlemleri Limited Şirketin Kuruluş İşlemleri 2 § Limited şirketin kuruluşu altı aşamada gerçekleşmektedir: 1 - Şirket Sözleşmesinin Düzenlenmesi, 2 - Noter Onayı, 3 - Kurucular Beyanı, 4 - Pay Bedellerinin Ödenmesi, 5 - İşlem Denetçisi Raporu Alınması (Bakanlıkça İstenmişse) 6 - Ticaret Siciline Tescil ve İlan 7

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Yeni TTK ve Limited Şirketler LİMİTED ŞİRKETİN ORGANLARI

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Limited Şirketin Organları § Limited şirketin, Müdürler ve Genel Kurul olmak üzere iki zorunlu organı bulunmaktadır. § Limited Şirketin denetimine yönelik bir organ mevcut değildir. § Denetim görevi, anonim şirketlerde olduğu gibi, bağımsız denetçiler tarafından yerine getirilir (TTK md. 635) § Dolayısıyla eskiden 20 ortağa kadar olan Ltd. Şti. ’lerde her ortağın denetim yetkisi artık kalmamıştır. § 20’den fazla ortaklı Ltd. Şti. ’lerde denetçinin organ olarak atanması zorunluluğu da kaldırılmıştır. 9

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Yeni TTK ve Limited Şirketler MÜDÜRLER

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Limited Şirketin Organları – Müdürler Limited Şirketin Organları 1 § Şirket sözleşmesi ile yönetim ve temsili, müdür sıfatını taşıyan bir veya birden fazla ortağa veya tüm ortaklara ya da üçüncü kişilere verilebilir. § Müdür, tek kişi olabileceği gibi, birden fazla kişi de olabilir. § Şirket Müdürünün ortaklar arasından seçilmesi zorunlu değildir, ortak olmayan kişiler de müdür olabilir (TTK md. 623/1) § En azından bir ortağın, şirketi yönetim hakkının ve temsil yetkisinin bulunması gerekir. § Şirketin müdürlerinden biri bir tüzel kişi olduğu takdirde, bu kişi bu görevi tüzel kişi adına yerine getirecek bir gerçek kişiyi belirler (TTK md. 623/2) § Şirket müdürleri yabancı uyruklu olabilir, bu durumda en az birinin yerleşim yerinin Türkiye’de bulunması ve bu müdürün şirketi tek başına temsile yetkili olması gerekir (TTK md. 628/1). 11

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Limited Şirketin Organları – Müdürler 2 Müdürler Kurulu § Şirketin birden fazla müdürünün bulunması halinde, bunlardan biri, şirketin ortağı olup olmadığına bakılmaksızın, genel kurul tarafından müdürler kurulu başkanı olarak atanır (TTK md. 624/1). § Birden fazla müdürün varlığı halinde, kararlar çoğunlukla alınır. § Eşitlik durumunda başkanın oyu üstün sayılır. 12

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Limited Şirketin Organları – Müdürler § § § § Limited Şirketin Organları 3 Müdürler, aşağıdaki görev ve yetkilerini devredemez ve bunlardan vazgeçemez: Şirketin üst düzeyde yönetilmesi ve gerekli talimatların verilmesi, Kanun ve şirket sözleşmesi çerçevesinde şirket yönetim örgütünün belirlenmesi, Şirketin yönetimi için gerekli olduğu taktirde, muhasebenin, finansal denetimin ve finansal planlamanın oluşturulması, Şirket yönetiminin bazı bölümleri kendilerine devredilmiş olan kişilerin, kanunlara, şirket sözleşmesine, iç tüzüklere ve talimatlara uygun hareket edip etmediklerinin gözetimi, Şirket finansal tablolarının, yıllık faaliyet raporunun ve gerekli olduğu taktirde topluluk finansal tablolarının ve yıllık faaliyet raporunun düzenlenmesi, Genel kurul toplantısının hazırlanması ve genel kurul kararlarının yürütülmesi, Şirketin borca batık olması halinde durumun mahkemeye bildirilmesi. 13

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Limited Şirketin Organları – Müdürler § § § Limited Şirketin Organları 4 Temsil Yetkisinin Sınırlandırılması ve Geri Alınması Müdürlerin temsil yetkisinin kapsamının belirlenmesi ve sınırlandırılması gibi konularda anonim şirketlere ilişkin hükümler kıyas yoluyla uygulanır. Anonim Şirketlerde temsil yetkisi birlikte imza veya merkez ya da bir şubeye özgülenecek şekilde de sınırlanabilir. Buna göre genel kurul müdürü görevden alabilir, yönetim hakkını ve temsil yetkisini sınırlayabilir. Özen ve Bağlılık Yükümü Müdürler ve yönetimle görevli kişiler, görevlerini tüm özeni göstererek yerine getirmek ve şirketin menfaatlerini, dürüstlük kuralı çerçevesinde, gözetmekle yükümlüdür (TTK md. 626/1) Rekabet Yasağı Şirket sözleşmesinde aksi öngörülmemişse veya diğer ortaklar yazılı olarak izin vermemişse, müdürler şirketle rekabet oluşturan bir faaliyette bulunamazlar. (TTK md. 626/2) 14

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Yeni TTK ve Limited Şirketler GENEL KURUL

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Limited Şirketin Organları – Genel Kurul § § § § Limited Şirketin Organları 1 Genel Kurul Limited şirkette genel kurul, bütün ortaklardan oluşan temel karar organıdır. Eski Ticaret Kanunundaki ortaklar kurulu, genel kurul olarak değiştirilmiştir. Aşağıdaki konularda Genel Kurulun karar yetkisi vardır: Esas sözleşmenin değiştirilmesi, Sermaye arttırımı ve Kar dağıtımı gibi önemli konularda karar yetkisi genel kurula aittir. Tek ortaklı limited şirketlerde ise genel kurulun tüm yetkileri tek ortak üzerinde toplanmaktadır. Tek ortağın genel kurul sıfatıyla alacağı kararların geçerli olabilmesi için yazılı olması gerekmektedir. (TTK. md. 616/3) 16

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Limited Şirketin Organları – Genel Kurul § § § § Limited Şirketin Organları 2 Görev ve Yetkileri Genel kurul aşağıdaki görev ve yetkilere haiz olup bunları başka bir organa devredemez Şirket sözleşmesinin değiştirilmesi, Müdürlerin atanmaları ve görevden alınmaları, ücretlerinin belirlenmesi ve ibrası, Topluluk denetçisi ile işlem denetçileri de dahil olmak üzere, denetçilerin atanmaları ve görevden alınmaları, Topluluk yılsonu finansal tabloları ile yıllık faaliyet raporunun onaylanması, Yılsonu finansal tabloların ve yıllık faaliyet raporunun onaylanması, kar payı hakkında karar verilmesi, kazanç paylarının belirlenmesi, Esas sermaye paylarının devirlerinin onaylanması, Bir ortağın şirketten çıkarılması için mahkemeden istemde bulunulması, Şirketin feshi. 17

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Limited Şirketin Organları – Genel Kurul § § § Limited Şirketin Organları 3 Genel Kurulun Toplanması Eski TTK’da genel kurulun toplanma şekli, ortak sayısının yirmiden fazla olup olmamasına göre değişmekteydi. Bu düzenlemeye göre, ortak sayısı yirmiden fazla olan limited şirketlerde genel kurulun toplanması anonim şirket genel kurul toplantılarına ilişkin hükümlere tabiydi. Yirmi ve daha az ortaklı limited şirketlerde ise genel kurulun toplantı yapmadan karar almasına imkan verilmişti. Yeni TTK, ortak sayısına göre yapılan ayrımı kaldırmıştır. Buna göre bütün limited şirketlerde, toplantı yapılıp yapılmaması ortakların isteğine bırakılmıştır. Böylece, herhangi bir ortak sözlü görüşme isteminde bulunmadıkça, genel kurul kararları, ortaklardan birinin gündem maddesi ile ilgili önerisine diğer ortakların yazılı onayları alınmak suretiyle de verilebilir. 18

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Limited Şirketin Organları – Genel Kurul 4 TTK 617/3. maddesine göre, § § § Toplantıya çağrı, Azlığın çağrı ve öneri hakkı, Hazırlık önlemleri, Tutanak, Yetkisiz katılma konularında anonim şirketlere ilişkin hükümler, Bakanlık temsilcisine ilişkin olanlar hariç, kıyas yoluyla uygulanır. § Her ortak kendisini genel kurulda ortak olan veya olmayan bir kişi aracılığıyla temsil ettirebilir. 19

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Limited Şirketin Organları – Genel Kurul § § § § 5 Toplantıya Çağrı: Genel kurul ya müdürler veya ortaklar tarafından toplantıya çağrılır, Müdürler, genel kurulu, yılda bire kez ve hesap dönemi sona ermesini izleyen üç ay içinde olağan toplantıya çağırmak zorundadır, Esas sermayenin onda birini temsil eden ortak veya ortaklar, toplantının amacını göstermek suretiyle genel kurulun toplantıya çağrılmasını müdürlerden yazılı olarak talep edebilir. Karar Yetersayıları TTK 620/1. maddesine göre, Kanun veya şirket sözleşmesinde aksi öngörülmediği taktirde, seçim kararları dahil, tüm genel kurul kararları, toplantıda temsil edilen oyların salt çoğunluğu ile alınır. Böylece Eski TTK 536. maddedeki “ödenmiş sermayenin yarısından fazlasının oyuyla karar alınacağı” şeklindeki hüküm değiştirilmiş olmaktadır. Burada, karara katılan kişilerin ortak sayısına göre çoğunluk oluşturmasına gerek bulunmamaktadır. 20

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Limited Şirketin Organları – Genel Kurul § § § 6 Aşağıda belirtilen genel kurul kararları için temsil edilen oyların en az üçte ikisinin ve bu oylarında esas sermayenin yarısından fazlasına sahip olması gerekmektedir: Şirket işletme konusunun değiştirilmesi, Oyda imtiyazlı esas sermaye paylarının öngörülmesi, Esas sermaye paylarının devrinin sınırlandırılması, yasaklanması ya da kolaylaştırılması, Esas sermayenin artırılması, Rüçhan hakkının arttırılması, Rüçhan hakkının sınırlandırılması ya da kaldırılması, Şirket merkezinin değiştirilmesi, Müdürlerin ve ortakların, bağlılık yükümüne veya rekabet yasağına aykırı faaliyette bulunmalarına genel kurul tarafından onay verilmesi, Bir ortağın haklı sebepler dolayısıyla şirketten çıkarılması için mahkemeye başvurulması, Bir ortağın şirket sözleşmesinde öngörülen sebepten dolayı şirketten çıkarılması, Şirketin feshi. Şirket sözleşmesiyle bu özel yetersayılar ağırlaştırılabilir, ancak hafifletilemez. 21

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Limited Şirketin Organları – Genel Kurul 7 Oy Hakkı: § § § Ortakların oy hakkı esas sermaye paylarının itibari değerine göre hesaplanır (TTK md. 619/1). Şirket sözleşmesinde daha yüksek bir tutar öngörülmemişse her yirmi beş Türk Lirası bir oy hakkı verir. Ancak, şirket sözleşmesi ile birden fazla paya sahip ortakların oy hakları sınırlandırılabilir. Ortak, en az bir oy hakkına haizdir. Şirket sözleşmesi oy hakkını, itibari değerden bağımsız olarak her esas sermaye payına bir oy hakkı düşecek şekilde de belirleyebilir. Bu halde en küçük esas sermaye payının itibari değeri, diğer esas sermaye paylarının itibari değerleri toplamının onda birinden az olamaz (TTK. Md. 618/2) 22

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Limited Şirketin Organları – Genel Kurul § Yeni TTK ile genel kurulda oy hakkı ve oy hakkının hesaplanması itibari değer bağlamında düzenlenmiştir. § Ayrıca oy hakkının esas sözleşme ile sınırlanmasına, dolayısıyla oyda imtiyaza da müsaade edilmiştir. § § § 8 Ancak oy hakkının esas sermaye paylarının sayısına göre belirlenmesine ilişkin şirket sözleşmesi hükmü aşağıdaki hallerde uygulanmayacaktır: Denetçilerin seçimi, Şirket yönetimi ya da onun bazı bölümlerinin denetimi için özel denetçi seçimi, Sorumluluk davası açılması hakkında karar verilmesi. 23

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Limited Şirketin Organları – Genel Kurul Limited Şirketin Organları 9 Kararların Butlan ve İptali: § Kanunun anonim şirket genel kurul kararlarının butlanına ve iptaline ilişkin hükümleri, kıyas yoluyla limited şirketler de uygulanır (TTK md. 622). § Anonim şirkette genel kurul kararlarının iptalinde olduğu gibi, limited şirket genel kurul kararları da mahkeme kararıyla iptal edilebilir. § Buna göre, kanuna, şirket sözleşmesine veya dürüstlük kuralına aykırı nitelik taşıyan kararlara karşı, ortaklar, mahkemeye başvurarak iptal davası açabilirler. 24

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Yeni TTK ve Limited Şirketler LİMİTED ŞİRKETTE DENETLEME

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Limited Şirkette Denetleme 1 § Limited şirketlerin denetlenmesi anonim şirketlerle aynı kurallara tabi tutulmuştur § Buna göre, anonim şirketin denetçiye ve işlem denetçileriyle denetime ve özel denetime ilişkin hükümleri limited şirkete de uygulanır (TTK md. 635). § Böylece limited şirkette ayrı bir denetim organı bulunmaz; § Şirketin denetimi bir veya daha fazla denetçi tarafından gerçekleştirilir. § Buna göre büyük ölçekli şirketler bakımından bağımsız denetçi şirketlerinin denetçi olarak seçilme mecburiyeti gündeme gelmekte, orta ve küçük ölçekli şirketler bakımından ise en az bir YMM veya SMMM’yi denetçi seçme zorunluluğu öngörülmektedir. 26

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Limited Şirkette Denetleme § § § § 2 Anonim şirketlerde olduğu gibi limited şirketlerin denetlenmesine yönelik yeni TTK’da öngörülen ilkeleri altı başlık altında toplamak mümkündür: Zorunluluk: TTK md. 397/1’e göre anonim şirketin ve şirketler topluluğunun denetlenmeleri zorunluluğu kanuni bir yüküm olarak öngörülmüştür. Süreklilik: Denetim süreklilik arz ettiği için bütün faaliyet dönemini kapsayacak şekilde görev yapmak üzere denetçi seçilmelidir. Bütensellik: Buna göre şirketin finansal tabloları ile yıllık raporları ve bunlar bağlamında tüm şirketin muhasebesi denetlenmelidir. Dışardanlık: Yeni sistemde, eskiden olduğu gibi denetçi genel kurul tarafından seçilmekle birlikte denetçi şirketin organı değildir. Profeyonellik: Denetçilik bir mesleki faaliyet olup, profesyonelliği gerektirir. Devredilmezlik: 6102 sayılı kanunda kabul edilen yeni sistemde denetim görev ve yetkisi, bütünü ile denetçilere bırakılmıştır. 27

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Limited Şirkette Denetleme § § § § 3 Denetçinin Seçimi: TTK md. 399/1 uyarınca, denetçi, şirket genel kurulunca seçilir. Denetçinin her faaliyet dönemi ve her halde görevini yerine getireceği faaliyet bitmeden seçilmesi şarttır. Seçimden sonra, yönetim kurulu, gecikmeksizin denetleme görevini hangi denetçiye verdiğini ticaret siciline tescil ettirir ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi ile internet sitesinde ilan eder. Kanunda veya esas sözleşmede aksi öngörülmemişse, işlem denetçisi genel kurul tarafından atanır ve görevden alınır (TTK md. 400/4). Denetçi Olabilecek Kişiler: TTK md. 400/1’e göre şirketleri denetleyecek kişiler, kural olarak bir “bağımsız denetleme kuruluşu” olmalıdır. Bu kuralın tek istisnası, orta ve küçük ölçekli şirketlerdir. Bu şirketler, bağımsız denetleme kuruluşu yerine, bir veya birden fazla yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşaviri denetçi olarak görevlendirebilirler. 28

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Limited Şirkette Denetleme 4 Rotasyon: § Bir bağımsız denetleme kuruluşunun, bir şirketin denetlenmesi için görevlendirdiği denetçi yedi yıl arkaya o şirket için denetleme raporu vermişse, o denetçi en az iki yıl için değiştirilir (TTK md. 400/2). Sır Saklama Yükümü: § Denetçi, işlem denetçisi ve özel denetçi, bunların yardımcıları ve bağımsız denetleme kuruluşunun denetleme yapmasına yardımcı olan temsilcileri, § Faaliyetleri sırasında öğrendikleri, denetleme ilgili olan iş ve işletme sırlarını izinsiz olarak kullanamazlar. § Kasten veya ihmal ile yükümlülüklerini ihlal edenler şirkete ve zarar verdikleri takdirde bağlı şirketlere karşı sorumludurlar. 29

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Limited Şirkette Denetleme § § § 5 Denetçinin Çalışması: Denetim faaliyeti sonucunda elde edilen bilgiler ile sonuçlarının bir rapor halinde şirkete verilmesi gerekir. Bu amaçla denetçiler tarafından kanunda öngörülen özelliklere sahip iki ayrı denetim raporu hazırlanmak zorundadır. Bu raporlardan birincisi finansal tabloları, İkincisi yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporunu konu alır. Raporda öncelikle, şirketin ve topluluğun finansal durumuna dair yönetim kurulunun değerlendirmesi hakkında görüş açıklanır. Denetçi, düzenlediği raporu imzaladıktan sonra yönetim kuruluna sunmalıdır (TTK md. 402/7). 30

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Limited Şirkette Denetleme § § § 6 Denetçinin Görüş Yazıları: Denetçi, denetimin sonucunu görüş yazısında açıklar (TTK md. 403) Bu yazı, denetimin konusu, türü, niteliği ve kapsamı yanında denetçinin değerlendirmelerini de içerir. Denetçi sonuç olarak görüşünü üç yazıdan birini vererek açıklar: 1) Olumlu görüş yazısı, 2) Sınırlı olumlu görüş yazısı, 3) Olumsuz görüş yazısı. Denetçi olumlu görüş yazısında, denetim sırasında elde edilen bilgilere göre şirketin finansal tablolarının doğru olduğunu, malvarlığı ile finansal duruma ve karlılığa ilişkin resmin gerçeğe uygun bulunduğunu ve tabloların bunu dürüst bir şekilde yansıttığını belirtir. Denetçi, çekinceleri varsa olumlu görüş yazısınırlandırabilir veya olumsuz görüş verebilir (TTK md. 403/3). Denetçinin olumsuz görüş yazması veya görüş vermekten kaçınmasının iki önemli hukuki sonucu vardır. (TTK md. 403/5) 1) Genel kurulun bu finansal tablolara dayanarak karar alamaması 2) Yönetim kurlunun istifa etmek zorunda kalması. 31

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Limited Şirkette Denetleme § § § § Limited Şirkette Denetleme 7 Denetçilik görevinin sona ermesi: Denetçilik görevi, genel kurul tarafından verilen yetkiye dayanır. Ancak yeni sistem denetçinin şirket yönetiminden bağımsız olması üzerine kurulmuştur. Bu yüzden, yönetim kurulu veya genel kurul denetçi ile yapılan sözleşmeyi feshedip kendiliğinden başka bir denetçi atayamaz. Ancak haklı bir sebebin, özellikle tarafsızlığı bozan herhangi bir olgu veya davranışın varlığında, mahkemece görevden alınabilir. Haklı sebep kanunda tanımlanmamıştır. Bu terim ile önce denetçinin kişiliğinden kaynaklanan sebepler kastedilmiştir. Örneğin denetçinin çalışma tarzı, şirkete zaman ayırmamamsı, bilgi sızdırması, taraf tutması gibi. Görevden alma ve yeni denetçi atama davası, denetçinin seçiminin Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde ilanından itibaren üç hafta içinde açılır. 32

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Yeni TTK ve Limited Şirketler LİMİTED ŞİRKETTE ORTAKLIK

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Limited Şirkette Ortaklık § § § 1 Ortakların Hakları Kardan Pay Alma Hakkı: Kar payı, sadece net dönem karından ve bunun için ayrılmış yedek akçelerden dağıtılabilir. Kar payı dağıtımında TTK md. 608/2 uyarınca payların itibari değeri esas alınır. Ayrıca yerine getirilen ek ödeme yükümlülüklerinin tutarı da kar payının hesaplanmasında itibari değere eklenir. Kar payının hesaplanmasında ortaklarca yerine getirilen ek ödeme yükümlülüğünün dikkate alınması, eski TTK sisteminde mevcut değildi. Buna göre, bir ortak ek ödeme yükümünü yerine getirmişse, ödediği tutar esas sermaye payının itibari değerine eklenecek ve kar payı, bu suretle bulunan toplam tutar esas alınarak ödenecektir. 34

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Limited Şirkette Ortaklık § § § Limited Şirkette Ortaklık 2 Rüçhan Hakkı: TTK md. 591’e göre, şirket sözleşmesinde veya artırma kararında aksi öngörülmemişse, her ortak, esas sermaye payı oranında, esas sermayenin artırılmasına katılma hakkına haizdir. Buna göre, ortaklar, rüçhan haklarını kullanmadan diğer ortaklar veya üçüncü kişiler yeni payları satın alamazlar. Rüçhan hakkını kullanıp kullanmamak, ortakların takdirine bırakılmıştır. Rüçhan hakkının sınırlandırılması veya kaldırılması suretiyle hiç kimse haklı görülmeyecek şekilde yararlandırılmaz veya kayba uğratılamaz. Limited ortaklık rüçhan hakkının kullanılabilmesi için ortaklara en az on beş gün vermek zorundadır (TTK md 592/3). Bu asgari süre emredicidir (TTK md. 579). 35

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Limited Şirkette Ortaklık § § 3 Tasfiye Payı Hakkı: Limited şirketlerin tasfiyesi, TTK. md. 643 gereğince anonim şirketlere ilişkin hükümler çerçevesinde gerçekleştirilir. Buna göre, şirketin herhangi bir nedenle sona ermesi üzerine, ortaklar TTK. md. 543 uyarınca sermaye payları oranında tasfiye artığına katılma hakkına sahip olurlar. Tasfiye payı, şirket borçlarının ve pay bedellerinin tamamen ödenmesinden sonra kalan miktar üzerinden hesaplanır (TTK md. 543/1) Esas sözleşme ve genel kurul kararında aksine hüküm bulunmadıkça, dağıtma para olarak yapılır (TTK md. 543/3). 36

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Limited Şirkette Ortaklık § § § 4 Ortakların Borçları Sermaye Borcunu Ödemek: Yeni TTK, eski kanundan farklı olarak sermaye borcunun peşin olarak ödenmesini şart koşmuştur. Buna bağlı olarak sermaye borcunu ödemeyen ortağın şirketten çıkarılması ve sermaye borcu tam olarak ödenmemiş bir payın devralınmasından dolayı ortakların açığı kapama yükümü gibi daha önce karşılan sorunlar ortadan kalkmıştır. Buna göre ortaklar sermaye borçlarını şirketin tescilinden önce bir bankada açılan hesaba tamamen yatırmak suretiyle öderler (TTK md. 585). Sermaye borcunu taksitle ödeme olanağı yoktur. Ayni sermaye getirilmesi halinde ise, ilgili sicillere tescil işlemi, şirket veya ticaret sicili müdürü tarafından hemen yapılır. 37

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Limited Şirkette Ortaklık § § § Limited Şirkette Ortaklık 5 Şirket Sırlarını Saklamak (Bağlılık Yükümü): TTK 613. madde uyarınca, bünyesinde kişisel unsurları barındıran limited şirkette ortaklar, şirket sırlarını korumakla yükümlüdür. Eski TTK’da bulunmayan bu yükümlülük, yeni TTK ile getirilmiştir. Buna göre, şirkete ait sırları herhangi bir şekilde öğrenen ortakların, bu sırları şirketi zarara uğratacak şekilde kullanması yasaktır. Bu yükümlülük, kanunda emredici bir şekilde düzenlenmiş olduğundan, şirket sözleşmesi veya genel kurul kararıyla kaldırılamaz ancak daraltılması mümkündür (TTK md. 613/1). Ancak yeni TTK 613/4’e göre, geri kalan ortakların tümü yazılı olarak onay verdikleri takdirde, ortaklar, bağlılık yükümüne veya rekabet yasağına aykırı düşen faaliyetlerde bulunabilirler. 38

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Limited Şirkette Ortaklık 6 Rekabet Yasağı: § Rekabet Yasağı, TTK 626. md. ’de sadece müdürler için konulmuş olmakla birlikte, bu yasağın ortakların bir kısmı veya tamamı için genişletilmesi de mümkündür. § Ortaklara rekabet yasağı getirebilmek için esas sözleşmede hüküm bulunması gereklidir. 39

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Limited Şirkette Ortaklık § § § § Limited Şirkette Ortaklık 7 Ek Ödeme Yükümünü Yerine Getirmek: Eski TTK döneminde kanunda açık bir şekilde öngörülmemsine rağmen, şirket sözleşmesine konulacak bir hükümle ortaklara ek ödeme yükümlülüğü getirilebileceği kabul edilmekte idi. Yeni TTK’da bu konu ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiştir. Buna göre, ortaklar şirket sözleşmesiyle, esas sermaye payı bedeli dışında ek ödeme ile de yükümlü tutulabileler (TTK md. 603/1) Ek ödeme yükümü, şirket sözleşmesinde öngörülmesi ve kanunda yer alan şartların gerçekleşmesi halinde, ortaklara, sadece şirkete nakdi ödemelerde bulunma borcunu yükler. Ek Ödeme yükümlülüğü şirket sözleşmesinde ancak esas sermaye payını esas alan belirli bir tutar olarak öngörülebilir. Bu tutar esas sermaye payının itibari değerinin iki katını aşamaz. (TTK md. 603/3) Ek ödemeyi talep yetkisi müdürlere aittir (TTK md. 603/5) 40

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Limited Şirkette Ortaklık § § § § Limited Şirkette Ortaklık 8 Ortaklardan bu yükümlülüğü yerine getirilmesini isteyebilmek için, aşağıdaki hallerden birinin gerçekleşmesi gerekir (TTK md. 603/1) a) Şirket esas sermayesi ile kanuni yedek akçeler toplamının şirketin zararını karşılayamaması, b) Şirketin bu ek araçlar olmaksızın işlerine gereği devamının mümkün olmaması, c) Şirket sözleşmesinde tanımlanan ve özkaynak ihtiyacı doğuran diğer bir halin gerçekleşmiş bulunması. Ek ödeme yükümü, sermaye borcu gibi şirkete iade edilmemek üzere ödemede bulunma zorunluluğu getirmez. Kanunda öngörülen şartlar yerine getirildiği takdirde ek ödemeler ortaklara iade edilir. Buna göre, şirketin finansal durumu, yerine getirilmiş bulunan ödemelerin kısmen veya tamamen geri verilmesine müsait duruma gelmiş, şirketin ek ödemelerden yaralanmasına ilişkin şartlar (devamlı sayılabilecek şekilde) ortadan kalkmışsa, ortaklarca yerine getirilmiş olan ek ödemelerin iadesi gerekir. Ek ödeme yükümü, kural olarak, ortağın şirketten ayrılması ile o ortak yönünden sona erer. Ancak, şirket, ortağın ayrılmasından itibaren iki yıl içinde iflas etmişse, ayrılan ortak bakımından yüküm devam eder (TTK md. 604/1). 41

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Limited Şirkette Ortaklık § § § § Limited Şirkette Ortaklık 9 Yan Edim Yükümü Yeni TTK md. 606 uyarınca, şirket sözleşmesiyle, şirketin işletme konusunun gerçekleşmesine hizmet edebilecek yan edim yükümlülükleri öngörülebilir. Böylece ortaklar, şirketin amacını gerçekleştirmesine yardımcı olacak bazı işleri yapma, yapmama, bazı yüklere katlanma, bir kısım imkanlarını şirkete kullandırma yükü altına sokulabilir. Yan edimler, tıpkı ek ödeme yükümünde olduğu gibi, kişisel bir borç doğurmaz, esas sermaye payına bağlıdır. Anonim şirketlerde de bulunan yan edimler kural olarak karşılıksız değildir. Ortaklar, şirkete sundukları yan edim karşılığında ücret alabilirler, Buna karşılık, şirket sözleşmesinde açıkça belirtilmiş bir karşılığı veya uygun bir karşılığı bulunmayan ve özkaynak ihtiyacını karşılamaya hizmet eden nakdi ve ayni edim yükümlülükleri, yan edim niteliği taşımaz. Bu tür yükümler, ek ödeme yükümlülüğüne ilişkin hükümlere tabidir. (TTK 606/3) Şirket sözleşmesini değiştirip, ek ya da yan edim yükümlülükleri artıran genel kurul kararları, TTK 607. md. uyarınca, ancak ilgili tüm ortakların onayıyla alınabilir. 42

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Yeni TTK ve Limited Şirketler LİMİTED ŞİRKETTE PAY

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Limited Şirkette Pay 1 § Esas sermaye payı, esas sermayenin itibari değerinin diğer paylara eşit olması şart olmayan bir bölümünü oluşturur. § Bir esas sermaye payının itibari değeri en az yirmibeş lira veya katları olabilir. § Bir ortağın birden fazla payı olabilir. Esas sermaye payları nakit veya ayın karşılığı olabilir. § Esas sermaye payı imtiyazlıda olabilir. (TTK md. 576/1). § Kanun imtiyazların konusu bakımından bir sınırlama getirmemiştir. § Paylar oyda, karda, rüçhan veya tasfiye payında, müdürlükler için aday gösterilmesinde imtiyazlı olabilir. § İmtiyaz ilk limited ortaklık sözleşmesiyle tanınmışsa sözleşme değişikliği ile de getirilebilir. § Ancak, bu halde oyda imtiyaz TTK md. 621’de öngörülen ağır nisaba tabidir. 44

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Limited Şirkette Pay § § § § Limited Şirkette Pay 2 Esas sermaye payı aşağıdaki işlemlere konu olabilir: 1) Devredilebilir (TTK md. 593/1, md. 595), 2) Bizzat limited şirket tarafından, md. 621/2’de öngörülen haller hariç, iktisap edilebilir, 3) Mirasla geçebilir, 4) Önerilmeye muhatap olma, ön alma, alım, geri alım (TTK md. 577) haklarına ve işlemlerine tabi tutulabilir, 5) Rehnedilebilir, 6) Üzerine intifa hakkı kurulabilir, 7) Bağışlanabilir, 8) Mal değişimine konu olabilir. Yeni TTK’nın getirdiği yeniliklerden biri de esas sermaye payının senede bağlanabilmesidir. Kanun payın senede bağlanmasının iki türlü yapılabilmesine olanak sağlamıştır. 1) Bunlardan birincisi ispat aracı olarak senede bağlanması 2) İkincisi ise nama yazılı bir senede bağlanmasıdır. 45

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Limited Şirkette Pay § § § 3 İspat Aracı Şeklinde Senet Esas sermaye payının ispat aracı şeklinde senede bağlanması, nama veya eksik nama yazılı olma, ibraz zorunluluğu öngörme gibi herhangi bir kıymetli evrak kaydını içermeden yazılı hale gelmesidir. (TTK md. 593/2). Bu halde senet sermaye borcunun ödendiğini gösterir bir makbuz ve limited şirkette ortaklığı ispatlayan bir ispat aracıdır. Bu senedin esas sermaye payının devri bakımından hiçbir etkisi yoktur ve rolü yoktur. Ortaklığın ispatı yönünden sınırlı bir kolaylık sağlar. Zira limited şirkette ortaklık limited şirket sözleşmesinden ve pay defterinden anlaşılır. 46

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Limited Şirkette Pay § § § 4 Nama Yazılı Senet Esas sermaye payı nama yazılı senede bağlanabilir, böylece senet basit kıymetli evrak kaydı denilen çift taraflı ibraz kaydına bağlanmış olur. Limited şirket, senedi ibraz etmeyen kişiyi isterse pay defterine kaydetmeyebilir. Esas sermaye payının nama yazılı senede bağlanmasının işlevi, özellikle genel kurul onayının kaldırılması halinde kendisini gösterir. TTK 595/2. maddesi hükmü uyarınca, limited şirket sözleşmesiyle esas sermaye payı devrinde genel kurul onayı kaldırılabilir. Onay kaldırılıp payın devri, gene limited şirket sözleşmesiyle, TTK md. 577/1’in verdiği olanaktan yararlanılarak, nama yazılı senedin zilyetliğinin devralana geçmesi ve pay defterine kaydedilmesi şartına bağlanabilir. 47

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Limited Şirkette Pay § § § § § Limited Şirkette Pay 5 Pay Defteri Limited şirket, esas sermaye paylarının sahipleri temelinde yazıldığı bir pay defteri tutar. Bu defter TTK md. 64/4’e göre ticari defterdir. Bu sebeple TTK md. 63/3’te öngörülen ticari defterlerin açılış ve kapanış işlemlerine tabidir. Pay defteri TTK md. 65/4 uyarınca elektronik ortamda da tutulabilir. Ortakların adları, adresleri, her ortağın sahip olduğu esas sermaye payının sayısı, esas sermaye paylarının devirleri ve geçişleri, itibari değerleri, grupları, paylar üzerindeki intifa ve rehin hakları, bu hakların sahiplerinin adları ve adresleri pay defterine yazılır (TTK md. 594). Ortaklar pay defterini inceleyebilirler. Pay defteri payın sahipliğine karine oluşturur. Bu deftere yazım kanunen açıklayıcıdır. Ancak pay devirlerine limited şirket sözleşmesiyle kurucu etki verilebilir. 48

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Yeni TTK ve Limited Şirketler LİMİTED ŞİRKETTE PAYIN DEVRİ

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Limited Şirkette Payın Devri § § § Limited Şirkette Payın Devri 1 Şirket sözleşmesinde aksine hüküm olmadıkça, limited şirket payının ortaklardan birine veya üçüncü bir kişiye devri mümkündür. Şirket sözleşmesinde aksi öngörülmemişse, esas sermaye payının devri için, ortaklar genel kurulunun onayı şarttır. Devir bu onayla geçerli olur (yeni TTK md. 595/2). Yeni TTK 595 md. uyarınca, payın devri için aşağıdaki şartların yerine getirilmesi gereklidir: 1) Taraflar arasında yazılı ve imzası noterce onaylanmış bir devir sözleşmesi olmalıdır, 2) Devir sözleşmesinin şirkete bildirilmesi ve genel kurul tarafından onaylanması gerekir 3) Şirket sözleşmesinde başka türlü düzenlenmemişse, ortaklar genel kurulu sebep göstermeksizin onayı reddedebilir. 4) Şirket sözleşmesi devri yasaklamış veya genel kurul onay vermeyi reddetmişse, ortağın haklı sebeple şirketten çıkma hakkı saklıdır. 5) Ortaklar kurulunun onay kararı üzerine şirket müdürü, devir işlemini pay defterine kaydeder. 6) Pay defterine kayıt suretiyle şirketin yeni ortağı sıfatını kazanan kişinin, ticaret siciline tescil ve ilan edilmesi de gerekir. Eski TTK md. 520’ye göre devir hususunun pay defterine kaydedilebilmesi için, ortaklardan en az dörtte üçünün devre muvafakat etmesi ve bunların esas sermayesinin en az dörtte üçüne sahip olması şarttı. 50

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Limited Şirkette Payın Devri § § § § § Limited Şirkette Payın Devri 2 Bir ortağın birden fazla esas sermaye payının olabilmesi, payın devrini kolaylaştırmıştır (TTK md. 583) Çünkü payın kısmen devredilebilmesi için eski TTK’da olduğu gibi bölünmesine gerek yoktur. Esas sermaye payının devri limited şirket sözleşmesiyle yasaklanabilir (TTK md. 595/4) veya güçleştirilebilir (TTK md. 621). Gerek onayın emredici olmaması, gerek devrin yasaklanabilmesi veya sınırlandırılması, yeni TTK’nın payın devri düzenini ortakların iradesine bıraktığını, bu konuya müdahale etmeyi uygun görmediğini göstermektedir. Devir sözleşmesinin tarafların kimliği dışında içermesi gereken bazı kayıtları vardır, bunlar: 1) Ek ödeme ve yan edim yükümlülükleri 2) Ağırlaştırılmış ve/veya tüm ortakları kapsayacak şekilde genişletilmiş rekabet yasağı, 3) Sözleşme cezasına ilişkin koşullar. (TTK md. 595/1) Bu koşulların tamamen veya kısmen yer almamsı halinde devir sözleşmesi geçersiz olur. Esas sermaye payının devri pay defterine kaydedilir. 51

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Limited Şirkette Payın Devri 3 § Esas sözleşme payı, mirasla, eşler arasındaki mal rejimi veya cebri icra da yapılan satışlarla da ilgili hak sahibine geçebilir. § Bu üç halde genel kurulun onayı aranmaz. § Ancak esas sermaye payının geçişinin gerçekleşmesine ve pay iktisap edenin malvarlığına dahil olmasına rağmen, Kanun ortaklıktaki ahengi ve işbirliği ruhunu korumak, uyumsuz ve uygun olmayan kişilerin limited şirket’e ortak olarak girmelerini engellemek amacıyla limited şirkete “iktisabın onaylanması” bağlamında bir olanak tanımıştır. § TTK md. 596/2’de iktisap edilmiş esas sermaye payının iktisabının onaylanması söz konusudur. 52

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Limited Şirkette Payın Devri § § § § 4 Limited Şirketin Kendi Paylarını İktisabı Bir limited şirketin kendi paylarını satın alabilmesi için limited şirket sözleşmesinde hüküm bulunmasına gerek yoktur. Limited şirket, serbestçe kullanabileceği öz kaynaklardan ödeme yapılması şartıyla esas sermayesinin itibari değerinin yüzde onuna kadar kendi paylarını alabilir (TTK md. 612). Bu sınır, çıkma ve çıkarılma işlemi dolayısıyla yüzde yirmi oranına kadar kanunen yükselir. Ancak bunun için ortağın çıkması veya çıkarılması kanun ve Limited Şirket Sözleşmesi hükümlerine uygun bir şekilde veya bir mahkeme kararı bağlamında gerçekleşmiş olmalıdır. Payların Elden Çıkarılması Limited Şirketin iktisap ettiği kendi paylarını elden çıkarması emredici hükümlere bağlanmıştır. Esas sermayenin yüzde onunu aşan iktisaplar, iktisap tarihinden itibaren ya elden çıkarılmalı veya sermayenin azaltılması yoluyla tasfiye edilmelidir. Kanun yüzde on sınırı içindeki iktisapların elden çıkarılmasına ilişkin bir hüküm içermemektedir ancak limited şirket iktisap ettiği kendi paylarından doğan oy haklarını limited şirket mezkur payları elden çıkarmaya zorlayabilir. 53

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Yeni TTK ve Limited Şirketler ŞİRKETTEN ÇIKMA VE ÇIKARILMA

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Şirketten Çıkma ve Çıkarılma § § § § § Şirketten Çıkma ve Çıkarılma 1 Şirketten Çıkma Şirket sözleşmesiyle, ortaklara şirketten çıkma hakkı verilebileceği gibi, bu hakkın kullanılması belirli şartlara tabi tutulabilir (Yeni TTK md. 638/1). Şirketten çıkma üç şekilde gerçekleşebilir: 1) Sözleşmede öngörülen nedenlerin gerçekleşmesi 2) Genel kurulun kararı 3) Haklı sebebe dayalı olarak mahkemenin çıkma kararı alması Yeni TTK, ortaklara çıkmaya katılma hakkı da vermiştir. (Yeni TTK md. 639) Buna göre, ortaklardan biri şirket sözleşmesindeki hükme dayanarak çıkma istediği veya haklı sebeplerden dolayı çıkma davası açtığı taktirde, Müdür veya müdürler gecikmeksizin diğer ortakları bundan haberdar ederler. Diğer ortaklardan her biri, haberin kendisine ulaştığı tarihten itibaren bir ay içinde , şirket sözleşmesinde öngörülen haklı sebep kendisi yönünden de geçerliyse, kendisinin de çıkmaya katılacağını müdürlere bildirmek veya açacağı bir dava ile haklı sebepler dolayısıyla çıkma davasına katılma hakkına sahiptir. 55

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Şirketten Çıkma ve Çıkarılma § § § § 2 Şirketten Çıkarılma Şirketten çıkarılma üç halde gerçekleşebilir. 1) Şirket sözleşmesinde öngörülen sebeplerin gerçekleşmesi, 2) Haklı Sebeplerin bulunması, 3) Ortağın iflası veya payına haciz gelmesi. Ortaklardan birinin iflası halinde, iflas idaresi en az altı ay önce ihbar etmek şartıyla şirketin feshini isteyebilir. Ortaklardan birinin payını haczettirmiş olan alacaklı da aynı hakka sahiptir. Bu durumda, şirketin dağılmasını önlemek için, başvurulabilecek yollardan biri de ortağı şirketten çıkarmaktır. 56

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu CAN Grup Soru - Cevap

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Soru - Cevap YENİ TÜRK TİCARET KANUNU ve LİMİTED ŞİRKETLER info@can-inpact. com. tr www. can-inpact. com. tr Hukuk Vergi Denetim İç Denetim : mehmet. ugur@can-inpact. com. tr : suleyman. donmez@can-inpact. com. tr : mustafa. kose@can-inpact. com. tr : huseyin. erdogan@can-inpact. com. tr

Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu Yeni TTK ve Limited Şirketler Teşekkürler! Can Danışmanlık Grubu - 2012