Yeme Davran Bozukluklar ve Zayflk Yeme Davran Bozukluklar

Yeme Davranışı Bozuklukları ve Zayıflık

Yeme Davranışı Bozuklukları Tanım: Anormal yeme alışkanlığı ile karakterize, yiyecekler ve vücut ağırlığı ile ilgili bilişsel bozukluktur. İştahsızlık Kusma Aşırı yeme Yeme bozukluğunun nasıl başladığı ve ne yöne kayacağı bireye göre değişiklik gösterir.

Yeme Davranışı Bozuklukları v. Anoreksiya Nervosa v. Bulimiya Nervosa v. Spesifik Olmayan Yeme Bozuklukları

Anoreksiya Nervoza • • • Kişinin kilo almamak amacıyla bilinçli olarak aç kalması ve böylece giderek artan kilo kaybı, Aşırı zayıflamaya rağmen şişman olmaktan yoğun bir şekilde korkma, Beden algısında bozukluk Normal beden ağırlığının en az %25’i kadar ağırlık kaybetme Yaş ve boya göre minimal normal ağırlığa gelmeyi reddetme ile seyreden bir yeme bozukluğudur.

Anoreksiya Nervoza 1689 • Richard Maton • 16 yaşında genç kızda saptamış 1873 • William W. Gull • Sinirsel iştahsızlık 1914 • Moris • Adenohipofiz tahribinin anoreksiyaya neden olduğunun keşfi 1939 • Oral bozukluğun nedenlerinin ; hastanın benliği ve kişiliği olarak bulunuşu 1950 • Tiroid, adrenal, hipotalamus, merkezi sinir sistemi bozuklukları ile ilişki kurulmaya çalışılmıştır.

Anoreksiya Nervoza Prevalans • • • Anoreksiya nervoza sıklığı yıllık 8/100 000 kişi civarındadır. Toplumda yaygınlığı %0. 1 -1 Genç kadınlarda yaşam boyu prevalans % 0. 3 -% 3. 7 En çok adölesan çağı kızlarda görülmekle birlikte erkek çocuk ve erişkinleri de etkilemektedir. 6 yaş grubunda ve menapozda da görülmesine rağmen en geniş yaş sınırı 10 -35’dir. Ortalama başlama yaşı 17 (15 -19) iken 14 ve 18 yaşlarda 2 pik yapar

Anoreksiya Nervoza Komplikasyonlar Kardiyak Hipotrofi, bradikardi, mitral kapak sarkması, hipotansiyon, ortostatik semptomplar, uzun QT sendromu, aritmi, ventriküler taşikardi, çarpıntı, genel halsizlik, pitting ödem Böbrek Azalmış veya artmış idrar hacmi, böbrek yetmezliği, üremi, poliüri, böbrek taşı, hipovolemik nefropati, hipokalemik nefropati Solunum Azalmış aerobik kapasite Hematolojik Anemi, lökopeni, nötropeni, trombositopeni, kemik iliği yetmezliği , artmış enfeksiyon riski Diş Çürükler, diş minesinin aşınması, farenkste eritem, genişlemiş tükrük bezi Gastrointestinal Geç mide boşalması, anormal gastrik motilite, karın ağrısı, şişkinlik, konstipasyon, mide ekşimesi, hematemez, istemsiz kusma

Anoreksiya Nervoza Komplikasyonlar Karaciğer yetmezliği Metabolik Yorgunluk, soğuğa intolerans, diürez, egzersizle kemik ağrıları, büyümede duraklama, hipotermi (el, ayaklarda) Endokrin İkincil cinsiyet özelliklerinin gelişmemesi, amenore, gebelik komplikasyonları daha yüksek oranda, hipoglisemi, anormal tiroid fonksiyonu, osteoporoz, kaşeksi, BMH’da azalma Nörolojik Apati, zayıf konsantrasyon, kas güçsüzlüğü, ağrılar, kramplar, miyopati, Cilt Deri kuruluğu, saç dökülmesi, tırnak kırılması, ciltte sararma, depigmentasyon Psikolojik Karamsarlık, alınganlık, cinsel istek azalması, uyku düzensizliği, ailelerini inkar, depresyon (aile yakınlarında da)

Anoreksiya Nervoza Komplikasyonlar Elektrolit dengesinde de bozukluk görülür Bozukluk Hipokalsemi Hiponatremi Hipokalemi Hipomagnezemi Hipofosfotemi Etkileri Kas spazmı ve tetani, stridor, nöbetler Nöbet, koma, ölüm Aritmi, zayıf barsak motilitesi, iskelet kas miyopatisi, nefropati Kas krampları, halsizlik, sinirlilik, psikoz nöbetler, aritmi, Kas güçsüzlüğü, parestezi, santral sinir sisteminde bozukluk

Anoreksiya Nervoza Tedavi Amaçlar: 1. Metabolik iyileşmenin sağlanması (katabolik süreçten anabolik sürece geçmek) 2. Hastanın beden ağırlığının düzeltilmesi, normal yemek yeme alışkanlığının kazandırılması, 3. Hastanın zayıflamaya uğraşmasının engellenmesi, güveninin ve bireyselliğinin sağlanması, 4. Fiziksel komplikasyonlarının ve psikiyatrik semptomlarının tedavi edilmesi, 5. Hastalığın tekrarlanmasının önlenmesidir (%50 tekrar).

Anoreksiya Nervoza Tedavi Ekibi ü Psikiyatrist ve psikolog ü Medikal izlemden sorumlu doktor ü Diyetisyen ü Hemşire

Anoreksiya Nervoza Tedavinin yerini belirleme >%85 İVA---Poliklinikten takip >%80 İVA---Yakın poliklinik takip >%75 İVA---Kısa dönem hastane tedavisi <%75 İVA---Hastane tedavisi

Anoreksiya Nervoza Tedavi - Yatak istirahati - Tüple beslenme, intravenöz beslenme - Psikoterapi (birey+aile) - Farmakoterapi - Davranış değiştirme teknikleri - Bol kalorili, yeterli ve dengeli diyet

Anoreksiya Nervoza Tedavi Ø Vücut BMH’nın azalması yoluyla düşük kalori alımına adapte olmuştur. Ø Dinlenme enerji harcaması yavaşlamış ve başlangıçtaki kalori gereksinimi azalmıştır.

Anoreksiya Nervoza Tedavi ENERJİ Başlangıçta kilo kazanımı: 30 -40 kkal/kg/gün • Kontrollü kilo kazanımı fazı: Kilo koruma fazı: 40 -60 kkal/kg/gün

Anoreksiya Nervoza Tedavi PROTEİN • Minimum gereksinme: RDA (g/kg), vücut ağırlığına göre • Enerjinin %15 -20’si • Biyolojik değeri yüksek CHO • Enerjinin %50 -55’i • Konstipasyon tedavisinde çözünür posa eklenmeli Yağ • Enerjinin %25 -30’u • Esansiyel ya’lerine önem verilmeli Vitamin-Mineraller • RDA’nın %100’ünü karşılayacak şekilde verilmeli • Multivitamin ve Fe desteği günlük olarak verilmelidir.

Bulimia Nervoza (Kontrolsüz Yeme-Pişmanlık Döngüsü) ü Denetimi yitirmiş olma duygusunun eşlik ettiği, yineleyen, büyük miktarlarda yeme atakları ve kilo almayı engelleyen davranışlarla karekterizedir. ü Anoreksiyalıların aksine Bulimialı kişiler yardım isterler. ü Anormal ölçüde yiyeceği gizlice alır ve bunu vücuttan atma yollarını (kusma, diüretik, laksatif) denerler.

Bulimia Nervoza Prevalans ü Puberte ve erken erişkinlik döneminde görülür. ü Adolesan ve genç yetişkin kadınlar arasında sıklığı %1 -3 dür (>18 yaş). ü %1, 7 -5 kadınlarda, <%1 erkeklerde

Bulimia Nervoza Tanı Kriterleri ü Tekrarlayan aşırı yeme epizotları (binge eating) ü Kilo alımını engellemek için yeme epizotlarına kompensatuar davranışlar ü Yeme ve kusma davranışı üzerindeki kontrolün kaybolması, semptomların kronikleşmesi (en az 3 ay süreyle haftada en az 2 defa) ü Vücut ağırlığına veya beden şekline aşırı ilgi

Bulimia Nervoza Etiyoloji Biyolojik Faktörler Psikolojik Faktörler Sosyo-kültürel Faktörler

BULİMİA DÖNGÜSÜ

Spesifik Olmayan Yeme Bozuklukları (Eating Disorders Not Otherwise Specified/EDNOS) • AN ve BN’nın bazı semptomlarına sahiptirler. Örneğin; • • • Normal vücut ağırlığına sahip birey Tıkınırcasına yeme davranışı (-) Miktarı fazla olan bir öğün sonrası kendini kusturuyor. Yeme bozukluğu olan bireylerin %50’si bu grupta olup tedavi edilmedikleri takdirde AN veya BN’ya geçiş yapabilirler.

Yeme bozukluğu olan bireylerin genel kişilik özellikleri MÜKEMMELLİYETÇİ HEDEFE YÖNELİMLİ BAŞARILI KENDİNİ BEĞENMEME KENDİNİ ELEŞTİRME

BİGOREKSİYA (Kas Dismorfisi) • Vücut dismorfik bozukluğu, dış görünüşteki hafif veya hayali bir kusur hakkında kaygı duyma ile karakterize psikiyatrik bir bozukluktur • Kas dismorfisi, vücut dismorfik bozukluğunun bir alt grubu olarak sınıflandırılır. • Bireyler kasların yeterince hacimli olmadığını düşünürler ve yetersiz kaslarıyla ilgili takıntılıdır. • Genellikle kas geliştirmeyle ilgilenen erkeklerde görülür.

ORTOREKSİYA NERVOZA SAĞLIKLI YİYECEKLERE KARŞI DUYULAN AŞIRI ZİHİNSEL UĞRAŞIYI TANIMLAYAN YEME BOZUKLUĞUDUR.

DİKKAT Ortoreksiya Nervoza diyetisyenler arasında sık görülmektedir.

ORTOREKSİYA NERVOZA Takıntıları Ø % 100 doğal olmayan hiçbir şey sağlıklı değildir. Ø Bu ürünlerden yersem kilom artar. Ø Kanser olurum. Ø Kontrolümü kaybederim. Ø Yediklerim benim kalitemdir.

GECE YEME SENDROMU (Night Eating Sendrome) • Bu yeme davranışı bozukluğunda; Sabah iştahsızlığı, Günlük kalorinin en azından %50'sinin akşam yemeğinden sonra atıştırmalar ile alınması, Uyku problemleri söz konusudur. Kahvaltı iştahsızlık nedeniyle uyandıktan saatler sonra yapılabilir.

ZAYIFLIK • Boya göre ağırlığın <% 15 -20 olmasıdır. BKI (kg/m 2) Zayıf <18. 50 Ağır düzeyde zayıflık <16. 00 Orta düzeyde zayıflık 16. 00 -16. 99 Hafif düzeyde zayıflık 17. 00 -18. 49 Normal 18. 5 -24. 99

NEDENLERİ Fiziksel aktivite Yeterli besin alınamaması Stres Zayıflık enerji harcanmasını arttırıcı hastalıklar, besinlerin sindirim, emilim metab. da bozukluklar

TEDAVİ • Nedeni saptanır • Nedeni ortadan kaldırılır. • Diyet öyküsü ve fiziksel aktivite düzeyi saptanarak gereksinmelerine göre diyette belirli düzenlemeler yapılır.

TEDAVİ • Enerjinin %35’i yağ %12 -15’i protein %47 -50’si karbonhidrat • Az az sık öğün planı oluşturulmalıdır. • Öncelikle katı besinler verilmeli, içecekler öğünler arasına kaydırılmalı • Gerekirse beslenme desteği verilebilir. Klinik bulgularına, biyokimyasal parametrelerine, beslenme öyküsüne ve ne kadar zamandır ağırlık azlığına sahip olma durumuna göre diyeti düzenlenmelidir.