Yem deerlendirme sistemleri Ruminantlar iin yem deerlendirme sitemleri

Yem değerlendirme sistemleri Ruminantlar için yem değerlendirme sitemleri Eski Net Enerji Sistemleri Net Enerji veya Nişasta Eşdeğer Sistemleri Keller tarafından kastre edilmiş sığırlar kullanılarak geliştirilmiştir. Yaşama yapı rasyonuna ilave edilen her kg saf sindirilebilir nişastanın hayvan vücudunda 248 g yağ sentezlediği tespit edilmiştir. Bir gram yağ 9. 5 kcal enerji içerdiğine göre bir kg saf nişastanın 248 g yağ sentezlediği dikkate alınarak, 248 x 9. 5 = 2360 kcal veya 2. 36 Mcal enerji verdiği hesaplanmaktadır. Bir kg kg saf nişasta için hesaplanan 2360 kcal net enerji değeri, 1 nişasta değeri (ND); 1 g saf nişasta için hesaplanan 2. 36 kcal net enerji değeri, 1 nişasta birimi (NB) olarak ifade edilmektedir.

Sığırlarda saf besin maddelerinin yağ sentezleme gücü ve nişasta değeri Saf besin maddesi, kg Net Enerji Faktör (ND) kcal Yağ, g Nişasta 2360 248 1. 00 Protein 2220 234 0. 94 Yağ (Kaba yem) 4500 474 1. 91 Yağ (Tane yem) 5000 526 2. 12 Bir kgtohum) kg saf nişasta için hesaplanan kcal net enerji değeri, 1 nişasta Yağ (Yağlı 5680 2360 598 2. 41 değeri (ND); 1 g saf nişasta için hesaplanan 2. 36 kcal net enerji değeri, 1 N-Suz nişasta Öz Madde 248 1. 00 birimi (NB) olarak 2360 ifade edilmektedir. Selüloz 2360 248 1. 00 Şeker 1790 188 0. 76

Nişasta değeri bir yemin kapsadığı sindirilebilir besin maddeleri miktarı ile kendilerine ait faktörlerin çarpılması ile belirlenir. Yulafın nişasta değerinin hesaplanmasında; Besin maddeleri Sindirilebilir besin maddeleri, % Faktör Teorik nişasta değeri Ham protein 9. 1 0. 94 8. 6 Ham yağ 4. 3 2. 12 9. 1 Ham selüloz 3. 4 1 3. 4 Azotsuz öz maddeler 46. 5 1 46. 5 Toplam Gerçek nişasta değeri 67. 6 = Teorik Nişasta değeri X Değerlilik derecesi 100 Gerçek nişasta değeri = = 64. 2 67. 6 x 95 100

Teorik nişasta değerinin hesaplanmasında yemlerin değerlilik derecesinden yararlanılarak bazı düzeltmeler yapılması gerekir. Tane yemlerde değerlilik derecesi %90 -100 arasında değişmektedir. Kaba yemlerde selülozun her % 1 miktarı teorik nişasta değerinden düşülerek gerçek nişasta değeri hesaplanır. Nişasta değerinin dezavantajları 1. Bir yemin nişasta değerinin belirlenmesi çok pahalı bir metottur. 2. Nişasta değerinin belirlenmesinde kastre edilmiş sığırlar kullanılır. Genç hayvanlarda ve süt ineklerinde kullanılması doğru değildir. 3. Değişik yemler için değerlilik derecesi ve selüloz miktarları dikkate alınarak düzeltmeler yapılması gerekmektedir. 4. Konsantre yemlerin ND olduğundan daha yüksek, kaba yemlerin ise olduklarından daha düşük değerde gösterilmektedir.

İskandinav Yem Birimi Yemin hayvan vücudunda verime dönüşen kısmı, net enerjisi dikkate alınır. Bir kg arpanın süt ineklerinde etkilediği süt üretimi ile diğer yemlerin etkileri karşılaştırılır. Bir kg arpa ile elde edilen süt miktarı 1. 2 kg yulaf ile elde ediliyorsa yulafın değeri 1. 0/1. 2 = 0. 83 İskandinav Yem Birimidir. Beside 1 İskandinav Yem Birimi 1650 kcal et sentezini göstermektedir.

Toplam Sindirilebilir Besin Maddeleri (TDN) Yemlerdeki sindirilebilir besin maddelerinin toplamına dayanan bir ölçü birimidir. TDN, bir yemin bileşimine giren sindirilebilir ham protein, ham selüloz, azotsuz öz madde ve ham yağın (2. 25 faktörü ile çarpılır) toplanması ile belirlenir. Ham yağın 2. 25 faktörü ile çarpılması karbonhidratlardan 2. 25 kat daha fazla enerji içermesindendir. Soya küspesinin TDN değerinin hesaplanması Besin maddesi Ham besin maddesi, % Sindirilme derecesi, % Sindirilebilir besin madde, % Ham protein 45. 4 93 42. 2 Ham yağ 1. 1 54 0. 6 Ham selüloz 6. 0 84 5. 0 Azotsuz öz maddeler 30. 1 83 28. 0 TDN =SHP+SHY (x 2. 25)+SHS+SNÖM= 42. 2+(0. 6 x 2. 25)+5+28=76. 55 kg

TDN’nin dezavantajları; 1. Kimyasal analizlere dayalı bir eşitlik olduğundan hayvanın gerçek metabolizmasını yansıtmaz. Sindirim katsayıları ruminantlar için geliştirilmiş olmasına rağmen kanatlı ve domuz için de kullanılabilmektedir. 2. Enerji birimi % ve kg olarak ifade edilmektedir. 3. Protein, selüloz ve NÖM değerleri 1 ile çarpılmaktadır. Yağ ise 2. 25 ile çarpılmakta ve yağdan zengin bazı yemlerin TDN değeri % 100 den fazla olabilmektedir. 4. Konsantre yemler gerçek değerinden daha düşük; kaba yemler ise daha değerli çıkabilmektedir.

Metabolize Olabilir Enerji (ME) Yemlerin ME, Sindirilebilir enerjiden idrar ve fermantasyon gazlarının enerjisi çıkartılarak belirlenir. ME nin avantajları; 1. ME değerleri her bir yem için sabit kalmaktadır. 2. Hayvanın performansını diğer eski sistemlere göre daha iyi belirler. 3. Yeni bilgilere kolayca adapte edilebilir. Ölçülebilir parametrelere dayanmaktadır. 4. Yem bileşenlerini gösteren tablolarla, hayvanın enerji ihtiyacını gösteren tablolar arasında kurallar sağlamaktadır. Yemlerin ME değerlerinin belirlenmesinde in vivo, in vitro ve in situ yöntemler kullanılmaktadır.

Klasik Sindirim Denemeleri Hayvanlarda yeme alıştırma döneminden sonra 7 -10 gün dışkı toplanır. Yemlerde ve dışkıda ham besin madde analizleri yapılarak sindirilebilir besin maddeleri hesaplanır. ME (MJ/kg. KM)= 0. 0152 SHP +0. 0342 SHY + 0. 0128 SHS + 0. 0159 S NÖM eşitliği ile hesaplanır. İn Vitro Yöntemler Yemin kaba ve konsantre yem oluşuna göre çeşitli kimyasal analizler yapılır. KM, HK, HP, HS, HY ve OM değerlerinden geliştirilen bazı eşitlikler kullanılarak ME hesaplanır Enzimatik Metot Yemler çeşitli enzimler ile mualeme edilir, sonra HP, HY, HS, NÖM değerlerinden OM sindirilebilirliğinden yararlanılarak ME hesaplanır. Gaz Üretim Tekniği İn Situ Yöntem

Net Enerji Sistemleri (NE) Vücutta metabolik olaylar sırasında bir miktar ısı açığa çıkar. Oluşan bu ısı artışı ME enerjiden çıkartıldığında net enerji elde edilmektedir. Tahmini Net Enerji: Kalorimetrik çalışmalara dayanarak TDN’den NE değerini tahmin etmek için geliştirilen formüle denir. TNE (Mcal/kg, KM)= 0. 307 x % TDN-0. 764 Net Enerji Laktasyon: Süt ineklerinde yapılan çalışmalar ve koyunlarda sindirim denemelerinden geliştirilen eşitlikler ile belirlenir. MEL= 0. 6 x ME Bu eşitlik belli bir rasyon için geçerli olup, değişik rasyonlar için sapma olmaktadır.

Kanatlılar için enerji değerlendirme sistemleri En yaygın kullanı Metabolize Olabilir Enerji’dir. Kanatlılarda kloakadan dolayı dışkı ve idrar enerji değerleri birlikte hesaplanır. Yem enerjisinden dışkı enerjisinin çıkartılması ile Teorik Metabolize Olabilir Enerji (TME) değeri bulunur. Metabolik gübre enerjisi ve endojen idrar enerjisi (GEm+İEe) nin TME den çıkarılması ile Gerçek Metabolize Olabilir Enerji (GME) belirlenir. TME (kcal/g) GME (kcal/g) Ham Enerji - Dışkı Enerjisi Alınan Yem (Ham Enerji - Dışkı Enerjisi) +(GEm+İEe) Alınan Yem