YATILI BLGE OKULLARI r Gr Dr Ece ZDOAN
YATILI BÖLGE OKULLARI Öğr. Gör. Dr. Ece ÖZDOĞAN ÖZBAL ALLPPT. com _ Free Power. Point Templates, Diagrams and Charts
YATILI BÖLGE OKULU?
Yatılı Bölge okulları nu fusu az, dag ınık ve okulu bulunmayan yerleşim yerlerindeki öğrencilerinin parasız yatılı, bu okulun bulunduğu çevresindeki ilköğretim öğrencilerinin de gündüzlü olarak eğitim ve öğretim gördükleri okulları ifade etmektedir.
Tarihsel süreç; Atatu rk u lkenin ilko g renimde yatılı okullara gereksinimi oldug unu 1 Mart 1923 de Tu rkiye Bu yu k Millet Meclisinin ilk oturumunda ifade etmis tir. Sırasıyla 1923 -1933 arasında bu tc eleri uygun olan s ehirlerde, 1933 -1938 arasında bucak ve ilc e merkezlerinde, 1940 yılında merkezi ko ylerde yatılı ve gu ndu zlu okullar ac ılmıs tır (Aras, 2002).
26 Mart 1926 tarihinde 789 sayılı Maarif Tes kilatı Kanunu ve kanunun 5. maddesine go re ilko g retim okulları as ag ıdaki s ekilde sıralanmıs tır: a) Şehir ve kasaba gündüzlü b) Şehir ve Kasaba yatılı c) Ko y gu ndu z Mektepleri d) Ko y Yatı Mektepleri ( Maarif Vekillig i, 1944, s. 12).
19. 06. 1942 yılında çıkarılan 4274 sayılı kanun ile köy yatılı mektepleri köy bölge okullarına dönüştürülmüştür.
1952 yılında çıkarılan 6239 sayılı kanuna göre köy enstitüleri ile öğretmen okulları birleştirilmiştir.
05. 01. 1961 tarihinde çıkarılan 222 sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanunu ile İlköğretim, sekiz yıla çıkarılmış ve "Temel Eğitim" ismini almıştır. Temel Eğitim Modeli, 1971– 1972 eğitim-öğretim yılında sonuçları değerlendirilmek üzere 16 yatılı bölge okulunda ve 2 ilkokulda tatbik edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre temel eğitim modeli başarılı bulunmuş , 1976 yılına kadar, tüm Yatılı Bölge Okullarında uygulanmasına geçilmiştir.
24/6/1973 tarih 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu “Yatılı Bölge Okulu” nun adını “Temel Eğitim Yatılı Bölge Okulu (TEYBO)” olarak değiştirerek ilkokul ile ortaokulu birleştirmiştir. 1983 yılında 1739 sayılı “Milli Eğitim Temel Kanunu'nda 2842 sayılı kanunla yapılan değişikliklerle “Temel Eğitim Okulu” yerine “İlköğretim” ibaresi getirilmiş , “Temel Eğitim Okulu” yerine “ilköğretim okulu”, “Temel Eğitim Yatılı Bölge Okulları”, yerine “Yatılı İlköğretim Bölge Okulu” isimleri kullanılmıştır.
2012 -2013 eg itim-o g retim yılında uygulamaya konulan ve kamuoyunda 4+4+4 olarak bilinen deg is iklikler ile birlikte Yatılı I lko g retim Bo lge Okulları (YI BO) Yatılı Bo lge Ortaokullarına do nu s tu ru lmu s tu r.
MEB tarafından basılan 2003 tarihli Yatılı I lko g retim Bo lge Okulları ve Pansiyonlu I lko g retim Okulları Yo netici Kılavuz Kitabında Yatılı Bo lge Okullarının amac ları s u s ekilde ifade edilmis tir: • Nu fusu dag ınık olan yerleri o g retmene ve okula kavus turmak, • Belli ko ylerde Tu rk dilini ve ku ltu ru nu yayma faaliyetine yardımcı olmak, • Ko ylerde o zel eg itime ve korunmaya muhtac c ocuklarla, okul o ncesi eg itim ic in • sınıflar ac ılmasını sag lamak, • C evrenin sag lık, tarım, halk eg itimi ve her tu rlu kalkınma faaliyetine bir merkez vazifesi go rmek, • I lkokulu bitiren c ocuklar ic in mecburi o g renim c ag ının dıs ına c ıkıncaya kadar tamamlayıcı kurslar ve sınıflar ac mak, bo lge s artlarına go re c ocuklara pratik bilgiler kazandırmak, bu c ocuklardan yetenekli olanlara ileri o g renim imka nları hazırlamak,
• Civarda tek o g retmenli ilkokullarda okuyan do rdu ncu ve bes inci sınıf o g rencilerinin birkaç öğretmeni bulunan okullardan faydalanmalarını sag lamak, • C evre o g retmenlerinin birles ip go ru s tu kleri ve tecru belerini paylas tıkları bir yer olmak ve o g retmenlerin is bas ında yetis tirilmelerine hizmet etmektir. (Yatılı I lko g retim Bo lge Okulları ve Pansiyonlu I lko g retim Okulları Yo netici Kılavuz Kitabı, 2003, s 20).
NEDEN YATILI BÖLGE OKULU?
YBO’ları dig er okullardan ayıran en o nemli farkları C ınkır (2006) as ag ıdaki s ekilde sıralamaktadır. • YBO ve Pansiyonlu ilköğretim okullarında yasam 24 saat sürerken diğer okullarda bu süre 6 -8 saatle sınırlı kalmaktadır, • YBO ve Pansiyonlu ilköğretim okulları c ocuklara ilerleyen yıllarda gerekli olacak yaşam becerilerini kazandırmayı amaçlayan okullardır, • Öğrenciler kalabalık olmayan sınıflarda ve iyi planlanmış kaynaklarla daha kaliteli eg itim alabilmektedir, • O g renciler, o g retmenlere ve destek personeline her zaman ulas abilmektedir, • O g renciler, kendine gu du lenebilmekte aynı anda c alıs abilmektedir, • O g renciler, c alıs ırken o g retmenleri tarafından su rekli desteklenmektedir, • O g renciler, bag ımsız is yapabilmeyi, sorumluluklarını ve geleneksel deg erleri o g renmektedir,
• Öğrenciler, ödevleri ic in daha fazla zaman ayırabilmektedir, • O g renciler, eg itim programı dıs ı etkinliklere katılarak zamanlarını daha • verimli kullanabilmektedir, • O g renciler, parasını iyi harcama, c amas ır yıkama, u tu yapma gibi program dıs ı go revleri yerine getirerek kendine yetmeyi o g renmektedir.
MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI OKUL ÖNCESİ EĞİTİM VE İLKÖĞRETİM KURUMLARI YÖNETMELİĞİ Yatılı bölge ortaokuluna kayıt MADDE 15 – (1) Yatılı bölge ortaokuluna kayıtta aşağıdaki esaslara uyulur: a) Yatılı bölge ortaokulunun öğrenci alacağı yerleşim yerleri ve öğrenci sayısı, kayıtlar başlamadan en az bir ay önce il millî eğitim müdürü veya görevlendireceği il millî eğitim müdür yardımcısının başkanlığında, ilçe millî eğitim müdürleri ve yatılı bölge ortaokulu müdürlerinden oluşan bir komisyon tarafından 10 uncu maddede belirtilen planlama da dikkate alınarak tespit edilir. b) Okulu bulunmayan veya öğrenci yetersizliği nedeniyle okulu kapatılan yerleşim birimlerindeki öğrenciler ile birleştirilmiş sınıfları bulunan ilkokullarda 4 üncü sınıfı tamamlayan ve taşımalı eğitim kapsamına alınamayan mecburi ilköğretim çağındaki öğrenciler de yatılı bölge ortaokullarına alınırlar. Bulunduğu ilde yatılı bölge ortaokulu bulunmayan öğrenciler, diğer illerdeki yatılı bölge ortaokullarına yerleştirilir. c) Olağanüstü durumlarda ve özel durumu olan öğrencilerin kayıtları ise il millî eğitim müdürlüğünce belirlenen yatılı bölge ortaokullarına yapılır.
Yatılı bölge ortaokullarında, yemekhane ve yatakhane nöbeti tutulur. Nöbetle ilgili görev ve sorumluluklar, okul yönetimince yazılı olarak belirlenir ve nöbetçi öğrencilere duyurulur. Yatılı bölge ortaokullarında etüt için her gün iki ders saati süre ayrılır.
Yatılı bölge ortaokullarında iş ve işlemler, Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Resmi Okullarda Yatılılık, Bursluluk, Sosyal Yardımlar ve Okul Pansiyonları Yönetmeliği hükümlerine göre yürütülür.
Arı’nın (2000) yılında hazırladıg ı “Normal, tas ımalı ve yatılı ilko g retim okullarının kars ılas tırılması” adlı c alıs masında; sekiz yıllık ilko g retime gec is sonrasındaki su rec te normal, tas ımalı ve yatılı okulları bu okullardaki o g retmen ve o g renci du s u ncelerine go re deg erlendirmeyi amac lamıs tır. Aras tırmanın sonuc larına go re psikolojik kaynaklı rahatsızlıkların en c ok YI BO o g rencilerinde oldug u go zlenmis tir. Aras tırmanın sonuc ları incelendig inde O g retmenlerin en c ok tas ımalı ve YI BO o g rencilerini derse motive etmekte gu c lu k c ektikleri, okullarda en c ok arkadas a sahip olanların yatılı o g renciler, en az arkadas a sahip olanların ise tas ımalı o g renci oldukları sonuc larına ulas ılmıs tır. Okul bas arısı incelendig inde en yu ksek oranın normal ilko g retim o g rencilerinin, en du s u k oranın ise YI BO o g rencilerinin oldug u bulgularına ulas ılmıs tır.
Kefeli (2005) “I lko g retim okullarının uygulamalarının deg erlendirilmesi Normal, yatılı, tas ımalı ilko g retim okullarının kars ılas tırılması” adlı aras tırmasında YI BO’lar da c alıs an o g retmenler; velilerin c ocuklarla ilgilenme oranında YI BO’ların en du s u k orana sahip oldug unu belirtmis lerdir.
Go kyer (2011) yılında yaptıg ı “Yatılı I lko g retim Bo lge Okullarının sorunlarına ilis kin o g renci ve o g retmen go ru s leri” c alıs masında Okul mu du rlerinin derslere daha fazla girmeleri, Yemekhanelerde c ıkan yemeklerin kalitesinin artırılması ve mevsiminin gerektirdig i yemeklerin c ıkmasına dikkat etmesi, Okulda c ıkan yemeklerin taze ve lezzetli olmasına ve mevsimine go re yemek c ıkmasına yo netimin o zen go stermesi, Mutfak tec hizatının ve ıslak zeminlerin temizlig ine dikkat edilmesi o nerilmis tir.
Ko rog lu (2009) yılında yaptıg ı “Tu rkiye’de Yatılı I lko g retim Bo lge Okullarının sorunlarına ilis kin YI BO yo neticileri ve o g retmenlerinin go ru s ve o nerileri” adlı c alıs masında YI BO’larda fiziki alt yapı, finansman, eg itim o g retim, o g renci, personel boyutlarında aras tırma yapılmıs tır. Yo neticiler ve o g retmenler YI BO’larda fiziki altyapı, finansman, eg itim o g retim, o g renci ve personel boyutlarında sorunların oldug unu belirtmis lerdir.
Yararları Zararları Riskler
ÖDEV: Taşımalı eğitim uygulamalarına alternatif çözüm ve öneriler Yatılı bölge okulu uygulamalarına alternatif çözüm ve öneriler
KAYNAKÇA Aras, H. (2002). YI BO ve PI O'larla ilgili yo netsel sorunlar ve c o zu m o nerileri. Yayınlanmamış Yu ksek lisans tezi. I no nu U niversitesi Sosyal Bilimler Enstitu su , Malatya. Arı, A. (2000). I lko g retim uygulamalarının deg erlendirilmesi normal, tas ımalı ve yatılı okulların kars ılas tırılması. Yu ksek lisans tezi, Afyon Kocatepe U niversitesi Sosyal. Bilimler Enstitu su , Afyon. Çangır, E. (2019). Yatılı Bölge Ortaokullarının Sorunları ve Çözüm önerileri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kastomonu Ko rog lu, M. (2009). Tu rkiye’de Yatılı I lko g retim Bo lge Okullarının sorunlarına ilis kin yibo yo neticileri ve o g retmenlerinin go ru s ve o nerileri. Yu ksek lisans tezi, Ankara. U niversitesi Eg itim Bilimleri Enstitu su , Ankara. Go kyer, N. (2011). Yatılı ilko g retim bo lge okullarının sorunlarına ilis kin o g renci ve o g retmen go ru s leri. Buca Eg itim Faku ltesi Dergisi, 30, 288 -310 Kefeli, S. (2005). I lko g retim uygulamalarının deg erlendirilmesi normal, yatılı ve tas ımalı ilko g retim okullarının kars ılas tırılması (Mudurnu ilc esi o rneg i). Yu ksek lisans tezi, Abant I zzet Baysal U niversitesi Sosyal Bilimler Enstitu su , Bolu.
- Slides: 29