YARATICI DRAMANIN GENEL AMALARI YARATICI DRAMANIN GENEL AMALARI

YARATICI DRAMANIN GENEL AMAÇLARI

YARATICI DRAMANIN GENEL AMAÇLARI ¡ Eğitim biliminin yürütücüleri olan eğitimcilerin en önemli görevleri çocukların ve ergenlerin yaşadığı çevreyi, dünyayı algılayabilip, anlayabilmeleri, kendilerini tanıma ve başkalarıyla iletişime geçip, çeşitli etkileşimleri yaşamları için onlara olanaklar hazırlayıp, ortam sunmaktır

YARATICI DRAMANIN GENEL AMAÇLARI ¡ Özellikle günümüzde, okulda ve evde çocuklara ve ergenlere bu bakımdan sağlanan olanaklar kısıtlı olup, üstelik çevresi ve dünyası ile kurduğu iletişimde, arada öğretmen, ders kitabı ve yazarı ya da bir kitle iletişim aracı gibi hep bir araç bulunmaktadır. (Bowel ve Heap, 2001).

YARATICI DRAMANIN GENEL AMAÇLARI ¡ Böylece çocuğun duyuşsal alanı ve özellikle duyguları ile düşünsel dünyası ve bilişsel alanı ister istemez birbirinden ayrılmakta, öğrenme yaşantısal olmaktan çıkıp, salt bilişsel yoldan gerçekleşmekte, çocuğun bilgilerini öznelleştirmesine ve dolayısıyla onları yararlı ve işlevsel kılmasına çok az olanak tanınmaktadır

YARATICI DRAMANIN GENEL AMAÇLARI ¡ Oysa öğrenme süreçlerine duyuşsallığı ve yaşantıları da katılmalı, öğrenenin etkince katılması için duygularını, düşlem gücünü, imgeleme yetisini, imgesel düşünceyi ve hatta düşlerini de devreye sokabilmesi gerekir.

YARATICI DRAMANIN GENEL AMAÇLARI ¡ Eğitimde Yaratıcı Drama’nın eğitsel amacı, “bir kavramın, bir ders konusunun, bir metnin daha iyi anlaşılır kılınması, bireyce ve grupça özümsenip içsel yaşantıya dönüşmesi, gözden geçirilerek, üzerinde düşünülerek dışa vurulmasıdır (Nickel, 1986).

YARATICI DRAMANIN GENEL AMAÇLARI ¡ Yaratıcı dramanın eğitim programlarında karşılan sorunların çözümü ve programların gelişimi açısından pek çok amacı gerçekleştirmede etkili olabilir.

YARATICI DRAMANIN GENEL AMAÇLARI ¡ Buna dayalı olarak yaratıcı dramanın genel amacı, çocukların, ergenlerin ve gençlerin canlandırmalar yoluyla gerçek dünya ile kurgusal dünya arasında gidip gelmelerini olanaklı kılarak, bir bilinçlenme ve kültürlenme süreci içerisinde, her alanda yaratıcı, kendine yetebilen, kendini tanıyan, çevresiyle iletişim kurabilen ve bunu geliştirebilen, ifade gücü ve biçimleri artmış, imgesel düşünebilen, estetik kaygı, demokratik tutum ve davranışları gelişmiş bireyler yetiştirmektir.

Yaratıcılığı ve Hayal Gücünü Geliştirmek ¡ Yaratıcılık, temel kavramlar başlığı ile verilen birinci bölümde de belirtildiği gibi daha önceden kurulmamış ilişkiler arasındaki ilişkileri kurarak, yeni bir düşünceler, yeni yaşantılar, deneyimler ve yeni ürünler ortaya koyma yetisidir. Yaratıcılık bir süreçtir ve insanın her türlü eyleminde bulunabilir

Yaratıcılığı ve Hayal Gücünü Geliştirmek ¡ Bu nedenle yaratıcılık yalnız sanatsal süreçlerde değil, insan yaşamının tüm yönlerinde yer alan temel bir yetidir. Yaratıcılık yetisi gelişmiş bireyler, araştırıcı, özgür düşünen, soru soran, uygucu olmayan, meraklı, sabırlı, ileriyi görebilen bireylerdir ve yaratıcı drama bu açıdan katılımcıların yaratıcılıklarını geliştirir.

Yaratıcılığı ve Hayal Gücünü Geliştirmek ¡ Katılımcının yaratıcı drama çalışmalarına katılabilmesi için tüm sınırlardan kurtulup, başka bir durum ya da başka bir insanın yaşamında olmaya kendini hazırlaması gerekir. Bu tür çalışmalarda hayal gücünü geliştirebilen pek çok etkinlik bulunmaktadır. Küçük çocuklar kolayca “Yap İnan” dünyasına girerler

Yaratıcılığı ve Hayal Gücünü Geliştirmek ¡ Başka bir deyişle kurgusal dünyada oluşan tüm eylemlere aynı zamanda içtenlikle inanırlar. Büyüdükçe, kurguya dayalı bu gerçekliklere inanma nerdeyse olanaklı olmaz. Pek çok neden insanın hayal dünyasının da önüne geçer. Bu nedenle yaratıcı drama katılımcılarının, oyunlardan canlandırmalara kadar geçen süreçlerde hayal gücü gelişir

Kendini Tanıma, Gerçekleştirme ve Başkalarıyla İletişim Becerisini Geliştirmek ¡ Yaratıcı Drama grubunun içinde katılımcının kendini tanıması, gerçekleştirmesi ve başkalarıyla iletişim becerisini geliştirmesine olanak sağlar. Bireyin gelişme ve büyüme şansı, düşüncelerin keşfedildiği, değerlendirildiği, değiştiği ve kullanıldığı çalışma grubu için de geçerlidir

Kendini Tanıma, Gerçekleştirme ve Başkalarıyla İletişim Becerisini Geliştirmek ¡ Çeşitli yaş gruplarına ait üyeler, duyarlı ve deneyimli liderin yönlendirmesinde birbirlerini kabul etmeyi, değerlendirmeyi ve motive etmeyi de öğrenirler. Yaratıcı drama, bir grup çalışması içerisinde birbirinden farklı düşüncelerin paylaşılması ve özellikle toplumsal sorunların çözülmesi için çeşitli olanak sunar.

Demokratik Tutum ve Davranış Geliştirme ¡ Demokratik tutum ve davranışların bireyde gelişmesi, demokratik bir ortamın olmasına ve bu ortamın da sürekliliğinin sağlanmasına bağlıdır. Bunun yanında tüm bireylerin (katılımcıların) demokratik ortamla birlikte demokratik yaşam kurallarını da benimsemeleri, içselleştirmeleri gerekmektedir

Demokratik Tutum ve Davranış Geliştirme ¡ Demokratik tutum ve davranış, olaylara eleştirel bir bakış açısıyla bakabilen, kendini ifade edebilen ve demokratik değerleri benimsemiş katılımcı bireylerle gerçekleştirilebilir

Demokratik Tutum ve Davranış Geliştirme ¡ Demokratik değerlerden bazıları, bir uzlaşı ortamı ve geleneğinin olması, eşitliğin sağlanması, katılımın gerektirmesi, kararların özgür bir görüş bildirme ve oylama sonucunda alınması, şiddetin hiçbir biçimde yer almaması, hoşgörü, gerçeğe ancak özgür düşünce ve tartışma yoluyla varılabileceği inancıdır. Bu demokratik değerler aynı zamanda yaratıcı dramanın da geliştirmek isteği ve kalıcı olmasını beklediği alt amaçlar arasında yer almaktadır.

Estetik Davranışlar Geliştirme ¡ Sanat eğitiminin genel amacı, bireyin davranışlarında kendi yaşantısı yoluyla amaçlı olarak belirli estetik değişiklikler oluşturma sürecidir (MEB, 1991, s. 6). Sanat eğitiminin önemli bir boyutuna sahip olan yaratıcı drama, bireyin kendisini kısıtlayan çevrenin yaptırımlarından uzaklaştırıp, özgürce yaratma ve ortaya bir ürün koymanın zevkini, yaratıcılık kavramı ile ilişkilerini kurdurarak yaşatmasını da amaçlar.

Estetik Davranışlar Geliştirme ¡ Drama alanı, sanat eğitiminin tanım, kapsam ile işlevlerinde ve özellikle sanatsal yaratıcılık alanlarında kendini gösterebilir. Bu nedenle yaratıcı drama katılımcısında estetik davranışlar geliştirmeyi birincil olarak amaçlar.

Eleştirel ve Bağımsız Düşünebilme Becerisi Geliştirme ¡ “İyi planlanmış bir yaratıcı drama süreci eleştirel düşünceye katılımcısına hazırlık sağladığı gibi, yaratıcılık için de olanak sağlar” (Mc Calin, 1990, s, 12). Yaratıcı drama çalışmalarında eleştirel ve bağımsız düşünme, kazandırılan başka bir beceridir.

Eleştirel ve Bağımsız Düşünebilme Becerisi Geliştirme ¡ Yaratıcı drama, tamamen bir grup çalışması olmasına karşın her bireyin toplamından oluşur ve bu bütünü oluşturan her parça önemlidir. Grup birlikte planlayarak her üyeye kendi düşüncelerini aktarma cesaretini verir.

İşbirliği Yapabilme- Birlikte Çalışma Becerisi Geliştirme ¡ Katılımcıların bir eylemi birlikte yapabilmesi önemli bir öğrenme sürecini oluşturur. Bu öğrenme sürecinde birbirinden farklı toplumsal özelliklerine rağmen birlikte oynamanın hazzını alırlar ve böylece katılımcılarda işbirliği duygusu gelişimine önemli katkılar getirir.

Sosyal Duyarlık Yaratma ¡ Anlayış ve duyarlık geliştirmenin bir yolu da kendini bir başkasının yerine koymadır. Zamanla bir oyuncu, bir karakterin, kim olduğunu, neden öyle davrandığını, diğer insanlarla nasıl ilişki kurduğunu, sorunlarını hangi yolla ele aldığına karar verir.

Sosyal Duyarlık Yaratma ¡ Hatta çok genç ve deneyimsiz oyuncular da insanları ve yaşamı anlamaya yardım eden ince noktaları bir an görebilirler. Edebiyat’ın diğer türleri ve özgün öyküler, katılımcıya ya da oyuncuya insan doğasını anlama olanağı verir.

Duygunun Sağlıklı Bir Biçimde Boşalımı ve Kontrolü ¡ Duygunun sağlıklı boşalımında unutulmaması gereken, katılımcıların sorunlarını gidermede etkili olacak boşalımı sağlamak, yaratıcı dramanın temel amaçlarından ya da özelliklerinden biri olmadığıdır. Yaratıcı drama çalışmalarında bu amaçla yola çıkılamaz.

Duygunun Sağlıklı Bir Biçimde Boşalımı ve Kontrolü ¡ Ancak katılımcı, çalışmalar sonucunda gerilimlerinden kendiliğinden arınabilmişse, bunu dramanın gizli bir işlevi saymak daha doğru olacaktır. Yaratıcı drama çalışmalarında duygunun sağlıklı bir biçimde kontrolü, katılımcı için bir öneme sahiptir.

Duygunun Sağlıklı Bir Biçimde Boşalımı ve Kontrolü ¡ Yaratıcı drama çalışmalarında duygu bastırılmadan denetlenek ortaya çıkarılmalı, drama süreçlerinde işe koşulmalıdır. Duygunun aşırı serbest ve denetimsiz bırakılması psikodramanın alanına girer ve uzmanı olmayan bir çalışma anında olumsuz sonuçlarla karşılabilir

Duygunun Sağlıklı Bir Biçimde Boşalımı ve Kontrolü ¡ Bu nedenle duygular uygun zaman ve araçlarla özgür bırakılmalıdır. Yaratıcı drama çalışmalarında oyunlara katılım, rol almalar ve doğaçlamalar içinde olmak, katılımcının zaman hissetme olasılığının olduğu kaygı durumlarını, korkma ve öfkeye kapılma hallerini, kıskanma gibi davranışlarını rahatça ortaya koymalarını sağlayabilir.

Dil Gelişimi, Sözel ve Sözel Olmayan İfade Becerisi Geliştirme ¡ Yaratıcı Dramanın amaçlarından biri katılımcının çeşitli iletişim biçimlerini geliştirmektir. Çocuk bu etkinlikler içinde yer aldığı zaman konuşma, düşünme, dinleme, anlatma ve birbirleriyle iletişim kurma becerisi de kazanır

Dil Gelişimi, Sözel ve Sözel Olmayan İfade Becerisi Geliştirme ¡ Drama, çocuğun dil kullanım alanlarını ve kalitesini genişletir. Değişik konuşma yöntemlerini denemek için çeşitli olanaklar yaratır. Kendi içinde bir dil biçimi olan drama, öğrencilere kendi ve başkalarına karşı eleştirel değer biçme olanağı sunar (Nixon, 1987, s. 1).

Dil Gelişimi, Sözel ve Sözel Olmayan İfade Becerisi Geliştirme ¡ Yaratıcı drama etkinliklerinde çocuk sözel olmayan iletişimi de (beden dilini geliştirme) öğrenir. Sözgelimi beden hareketleri esnasında bedenin baş, yüz, eller, göz, kollar gibi değişik bölgelerini kullanarak nasıl iletişim kuracağını keşfeder (Siks, 1983, Ömeroğlu, 1990, s. 4)