YAPIM LER HALELER ARTII EKSLLER YEN FYAT VE

  • Slides: 68
Download presentation
YAPIM İŞLERİ İHALELERİ İŞ ARTIŞI, İŞ EKSİLİŞLERİ, YENİ FİYAT VE REVİZE FİYAT Tuncay GÜRSEN

YAPIM İŞLERİ İHALELERİ İŞ ARTIŞI, İŞ EKSİLİŞLERİ, YENİ FİYAT VE REVİZE FİYAT Tuncay GÜRSEN Sayıştay Uzman Denetçisi 1

İŞ ARTIŞI 2

İŞ ARTIŞI 2

Hangi durumlarda iş artışı yapılabilir 4735 sayılı Kanuna göre ilave işlerin aynı sözleşme kapsamında

Hangi durumlarda iş artışı yapılabilir 4735 sayılı Kanuna göre ilave işlerin aynı sözleşme kapsamında aynı yükleniciye yaptırılabilmesi için, İş artışı öngörülemeyen durumlar nedeniyle ortaya çıkmalıdır Artışa konu işlerin yaptırılması zorunluluk arzetmeli Artışa konu işler esas proje içinde kalmalıdır Artışa konu işler idareyi külfete sokmaksızın asıl işten ayrılmasının teknik veya ekonomik olarak mümkün olmaması, İş artışı işin tamamlanması amacıyla yapılmalıdır İş artışı konusunda yetki tamamen idarede olup, yüklenicinin inisiyatifi yoktur. 3

İş artışının sınırı: Anahtar teslimi götürü bedel ihale edilen YAPIM İHALELERİNDE : % 10

İş artışının sınırı: Anahtar teslimi götürü bedel ihale edilen YAPIM İHALELERİNDE : % 10 Birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilen BÜTÜN İHALELERDE : % 20 (Birim fiyat sözleşme ile yürütülen YAPIM işlerinde, Bakanlar Kurulu bu oranı sözleşme bazında % 40'a kadar arttırmaya yetkilidir. ) 4

 Teklif birim fiyatlı işlerde iş artışı her bir kalem itibariyle değil, toplam sözleşme

Teklif birim fiyatlı işlerde iş artışı her bir kalem itibariyle değil, toplam sözleşme bedeli üzerinden yapılacaktır. İşin bu şartlar dahilinde tamamlanamayacağının anlaşılması durumunda ise artış yapılmaksızın hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir. Ancak bu durumda, işin tamamının ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesi zorunludur. 5

 Sözleşme ve eklerine uymayan işler Madde 23 - (1) Yüklenici projelerde kendiliğinden hiç

Sözleşme ve eklerine uymayan işler Madde 23 - (1) Yüklenici projelerde kendiliğinden hiç bir değişiklik yapamaz. Proje ve şartnamelere uymayan, eksik ve kusurlu oldukları tespit edilen işleri yüklenici, yapı denetim görevlisinin talimatı ile belirlenen süre içinde bedelsiz olarak değiştirmek veya yıkıp yeniden yapmak zorundadır. 6

 Bundan dolayı bir gecikme olursa sorumluluğu yükleniciye aittir. Bununla birlikte, yüklenici tarafından proje

Bundan dolayı bir gecikme olursa sorumluluğu yükleniciye aittir. Bununla birlikte, yüklenici tarafından proje ve şartnameden farklı olarak yapılmış olan işlerin, fen ve sanat kurallarına ve istenen özelliklere uygun oldukları idarece tespit edilirse, bu işler yeni durumları ile de kabul edilebilir. 7

 Ancak bu takdirde yüklenici, daha büyük boyutta veya fazla miktarda malzeme kullandığını ve

Ancak bu takdirde yüklenici, daha büyük boyutta veya fazla miktarda malzeme kullandığını ve daha fazla emek harcadığını öne sürerek fazla bedel isteyemez. Bu gibi hallerde hakediş raporlarına, proje ve şartnamelerde gösterilen veya yazılı talimatla bildirilen boyutlara göre hesaplanmış miktarlar yazılır. Bu şekilde yapılan işlerin boyutları, emeğin değeri ve malzemesi daha az ise bedeli de ona göre ödenir. 8

 İş artışının yasal sınırı geçmesi halinde, yasa gereği idare sözleşmeyi tasfiye etmek zorunda

İş artışının yasal sınırı geçmesi halinde, yasa gereği idare sözleşmeyi tasfiye etmek zorunda olduğu için, müteahhitte yasal sınırın üzerinde iş yapmaya zorlanamaz ve onun da bu neden dayalı fesih hakkı bulunmaktadır. (Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 8. 10. 1976 tarih ve E. 975/11102, K. 2605) 9

► İş artış miktarlarının üzerinde gerçekleşen bedeller idarelerce sulhname düzenlenmek suretiyle ödenebilir mi? ►

► İş artış miktarlarının üzerinde gerçekleşen bedeller idarelerce sulhname düzenlenmek suretiyle ödenebilir mi? ► “ 4735 sayılı Kanuna göre akdedilen sözleşmelerde 4353 sayılı Kanunun 31 inci maddesine göre sözleşme değişikliği yapma imkanı bulunmadığı, 4734 sayılı Kanunun istisna hükümleri kapsamında yapılan işlere ilişkin sözleşmelerde ise 4353 sayılı Kanunun 31 inci maddesine göre sözleşme değişikliği yapılabileceği sonucuna ulaşılarak” (Danıştay 1. D. 2004/249) ► İstisnası; Belediye Meclisince vergi, resim ve harçlar dışında kalan ve miktarı beşbin YTL'den fazla dava konusu olan belediye uyuşmazlıklarını sulh ile tasfiyeye, kabul ve feragate karar vermek. (5393 Madde 18 -h) 10

659 Sayılı KHK 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununa

659 Sayılı KHK 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli (I) ve (II) sayılı cetvellerde belirtilen kamu idareleri KHK nin 9 -10 -11 -12. maddeleri gereğince kendi aleyhlerine dava açılacağını veya icra takibine başlanılacağını öğrenmeleri halleri ve Dava konusu edilmiş veya icraya intikal etmiş Adli uyuşmazlıkları sulh yolu ile çözebileceklerdir. Sulh anlaşması, anlaşma tutanağında belirtilen tutar kadar bir hakkın tanınması, menfaatin terki, bir şeyin verilmesi, yapılması ya da yapılmaması konusunda anlaşmalar veya sözleşme değişikliklerini kapsar. Sulhe konu işte birden çok ihtilaf bulunduğu takdirde asıl olan, ihtilafın tamamının çözümlenmesidir. Ancak kamu menfaati görüldüğünde kısmi sulh de mümkündür. 11

Bu KHK çerçevesinde yapılan sulh anlaşmalarına ilişkin tutanak ilam hükmünde olup ilamların icrasına dair

Bu KHK çerçevesinde yapılan sulh anlaşmalarına ilişkin tutanak ilam hükmünde olup ilamların icrasına dair genel hükümlere göre infaz olunur. Sulh halinde üzerinde anlaşılan hususlar hakkında taraflarca dava açılamaz. Gerçek veya tüzel kişilerle aralarındaki sözleşmelerde belirtilen sebeplerle yapılan her türlü sözleşme değişikliklerinin yapılmasında, bu hususlarla ilgili olarak çıkabilecek uyuşmazlıkların sözleşme hükümleri çerçevesinde sulh yoluyla hallinde, hukuk birimlerinin uyuşmazlığın bu şekilde sonlandırılmasında maddi ve hukuki sebeplerle kamu menfaati bulunduğu yönündeki görüşü üzerine bakanlıklarda bakan, diğer idarelerde üst yönetici yetkilidir. Bakan ya da üst yönetici bu yetkisini sınırlarını açıkça belirlemek suretiyle alt kademelere devredebilir. 12

 Sözleşme bedelinin % 80'inden daha düşük bedelle tamamlanacağı anlaşılan işlerde, yüklenici işi bitirmek

Sözleşme bedelinin % 80'inden daha düşük bedelle tamamlanacağı anlaşılan işlerde, yüklenici işi bitirmek zorundadır. Bu durumda yükleniciye, yapmış olduğu gerçek giderleri ve yüklenici kârına karşılık olarak, sözleşme bedelinin % 80'i ile sözleşme fiyatlarıyla yaptığı işin tutarı arasındaki bedel farkının % 5'i geçici kabul tarihindeki fiyatlar üzerinden ödenir. 14

ÖRNEK: Sözleşme bedeli = 100. 000. -YTL Sözleşme bedelinin % 80'i = 80. 000.

ÖRNEK: Sözleşme bedeli = 100. 000. -YTL Sözleşme bedelinin % 80'i = 80. 000. -YTL İşin tamamlanma bedeli = 75. 000. -YTL Bedel farkı = 80. 000. - 75. 000. = 5. 000. -YTL Gerçek giderleri ve yüklenici kârına karşılık (%5) = 0, 05 x 5. 000 = 250. -YTL 15

 Yüksek Fen Kurulu ve Yargı Kararları; 1 - ihaleye esas uygulama projelerindeki …….

Yüksek Fen Kurulu ve Yargı Kararları; 1 - ihaleye esas uygulama projelerindeki ……. . lara ilave olarak, aynı tip ve ebatta bir adet. . . binası yapılması işinin; sözleşmeye esas proje içinde kalan ve idareyi külfete sokmaksızın asıl işten ayrılması teknik ve ekonomik olarak mümkün olmayan nitelikte bir iş olmadığı, bir başka ifade ile sözleşme muhtevasına yeni iş alma mahiyetinde olduğu, dolayısıyla yukarıda belirtilen kanun, sözleşme ve ekleri hükümleri gereği, %20 iş artışı kapsamında aynı yükleniciye yaptırılma imkânının bulunmadığına 18/05/2012 tarihinde yapılan toplantıda katılanların oybirliği ik karar verilmiştir. (Yüksek Fen Kurulunun 18/05/2012 tarihli ve 2012/27 Sayılı Kararı) 16

 2 - Sözleşme kapsamında bulunmayan ve işin başlaması safhasında projenin temel sistemindeki değişiklik

2 - Sözleşme kapsamında bulunmayan ve işin başlaması safhasında projenin temel sistemindeki değişiklik gereği ortaya çıkan ve yeniden projelendirilen temel sisteminin, işin anahtar teslimi götürü bedelinde % 10 'un üzerinde iş artışı meydana getireceğinin belirlenmesi ve temel sisteminin yeni projeye göre yapılmadan işe devam edilemeyeceğinin anlaşılması nedeniyle, 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 24 üncü maddesine istinaden genel hükümlere göre tasfiye edilmesi gerekeceğine, Kurulumuzun 01. 06. 2005 tarihinde yapılan toplantısına katılanların oy birliği ile karar verilmiştir. (Yüksek Fen Kurulu Başkanlığının 01. 06. 2005 tarihli ve 2005/57 Sayılı Kararı) 17

 3 - TBK 413 üncü maddesi hükmü uyarınca, vekaletsiz iş görme hükümlerine göre,

3 - TBK 413 üncü maddesi hükmü uyarınca, vekaletsiz iş görme hükümlerine göre, yüklenicinin iş bedelinin %30 unu aşan kısım için, usulüne uygun bir ihale veya sözleşme bulunmasa dahi, iş sahibi idare için yararlı olan işin karşılığım talep etmeye hakkı vardır. (Yargıtay 15. HD. 05. 06. 1987 T. 1183 E. 2506 K. ) 4 - %30 u aşan işler asıl sözleşme kapsamına girmediğinden, bedelinin sözleşmede kararlaştırılan fiyatlar üzerinden hesaplanması ve sözleşmede öngörülen ihale indirimine tabi tutulması mümkün değildir, iş sahibi idare yararına yapılmış ve onun taralından benimsenmiş olan işlerin bedelinin yapım günündeki serbest piyasa rayiçleri üzerinden hesaplanması gerekir. (Yargıtay 15. HD. 08. 03. 1978 T. 2038 E. 449 K. ) 18

 5 - Sözleşme dışı yapılmış işlerin bedelinin vekaletsiz tasarruf hükümlerine göre hesaplanmasında dava

5 - Sözleşme dışı yapılmış işlerin bedelinin vekaletsiz tasarruf hükümlerine göre hesaplanmasında dava tarihindeki birim fiyatlar değil, işin yapıldığı tarihteki piyasa rayiçleri dikkate alınır. (Yargıtay 15. HD. 29. 6. 1992 T. 675 E. 3370 K. ) 6 - Sözleşme dışı yapılan ve idarece de kabul edilen bu işler için TBK md. 411 ve devamı madde hükümleri gereğince vekaletsiz tasarruf kuralları uygulanır. Bu durumda, TBK md. 413 uyarınca, yüklenicinin yaptığı zaruri veya faydalı masrafların faiziyle birlikte ödenmesi gerekir. Bu hesaplamada sözleşmede öngörülen fiyatlar değil, imalatın yapıldığı günün rayiçleri uygulanır. Ancak sadece giderler istenebileceği için, alacak tutan hesaplanırken yüklenici kârının dahil edilmemesi icabeder. (Yargıtay 15. HD. 05. 02. 1976 T. 3902 E. 425 K. ) 19

 7 - Sözleşme eki YİGŞ' de yer alan; yüklenicinin ara ve kesin hakedişlere

7 - Sözleşme eki YİGŞ' de yer alan; yüklenicinin ara ve kesin hakedişlere usulüne uygun şekilde itirazda bulunmaması halinde aynen kabul etmiş sayılır hükmü, %30 u aşan işler konusunda bir itirazı kayıt ileri sürmese bile, yüklenicinin bu husustaki talebine engel teşkil etmez. Çünkü sözleşme dışı yapılan işlerde, sözleşme hükümleri, dolayısıyla ekleri uygulanmaz. (Yargıtay 15. HD. 05. 03. 1985 T. 3308 E. 712 K. ) 20

 8 -“O halde mahkemece dairemizin bozma ilamına uyulduğuna göre, bozma ilamında yazılı olduğu

8 -“O halde mahkemece dairemizin bozma ilamına uyulduğuna göre, bozma ilamında yazılı olduğu şekilde, işin bedeli götürü olduğundan, davalının işi getirdiği fiziki seviye yüzde olarak bulunmalı, bulunacak oran götürü bedele uygulanarak davalı alacağı saptanmalı, yapılan ödemeler dikkate alınarak davacı iş sahibine iadesi gereken bir bölüm varsa bu hüküm altına alınmalıdır” (Yargıtay 15. Hukuk Dairesinin 28. 2. 2007 Tarih ve E. 2006/7361, K. 2007/1286 sayılı; ) 21

 9 - “Götürü bedele göre yapılan işte, eksikliklerin varlığı söz konusu ise yüklenicinin

9 - “Götürü bedele göre yapılan işte, eksikliklerin varlığı söz konusu ise yüklenicinin hak ettiği iş bedeli, imalâtın fizikî oranına göre tesbit edilir. Bu durumda mahkemece yapılması gereken iş; eksik işin mevcudiyeti halinde, yüklenicinin meydana getirdiği imalâtın, işin bütününe göre fizikî oranının tesbiti ile, bu oranın sözleşmede kararlaştırılan bedele uygulanması suretiyle bulunacak miktar üzerinden itirazın iptaline karar verilmesinden ibarettir. Öte yandan hüküm fıkrasından "itirazın iptâli ile takibin devamına" demek suretiyle ödeme emrinde talep edilen işlemiş faize de faiz yürütülmesi, kabul şekli bakımından BK'nın 104/son maddesine aykırı olmuştur. ” (Yargıtay 15. HD. E. 2007/1818 K. 2007/2856) 22

YAPIM İŞLERİNDE YENİ BİRİM FİYAT UYGULAMASI 23

YAPIM İŞLERİNDE YENİ BİRİM FİYAT UYGULAMASI 23

Sözleşmede bulunmayan işlerin fiyatının tespiti Madde 22 - (1) 12 nci maddenin 4 üncü

Sözleşmede bulunmayan işlerin fiyatının tespiti Madde 22 - (1) 12 nci maddenin 4 üncü fıkrasında belirtilen proje değişikliği şartlarının gerçekleştiği hallerde, işin yürütülmesi aşamasında idarenin gerekli görerek yapılmasını istediği ve ihale dokümanında ve/veya teklif kapsamında fiyatı verilmemiş yeni iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının bedelleri ile 21 inci maddeye göre sözleşme kapsamında yaptırılacak ilave işlerin bedelleri, ikinci fıkrada belirtilen usuller çerçevesinde yüklenici ile birlikte tespit edilen yeni birim fiyatlar üzerinden yükleniciye ödenir. 24

Yeni birim fiyat tespitinde kullanılacak analizler Yeni fiyatın tespitinde iş kalemi veya iş grubunun

Yeni birim fiyat tespitinde kullanılacak analizler Yeni fiyatın tespitinde iş kalemi veya iş grubunun niteliğine göre aşağıdaki sıralamaya uyularak oluşturulan analizlerden biri kullanılır: a) Yüklenicinin birim fiyatlarının/teklifinin tespitinde kullanarak teklifi ekinde idareye sunduğu ve yeni iş kalemi/grubu ile benzerlik gösteren iş kalemlerine/gruplarına ait analizlerle kıyaslanarak bulunacak analizler. b) İdarede veya diğer idarelerde mevcut olan ve yeni iş kalemine/grubuna benzerlik gösteren analizlerle kıyaslanarak bulunacak analizler. c) İhaleyi yapan idarenin daha önce gerçekleştirdiği ve ihale konusu işe benzer nitelikteki yapım işlerinin sözleşmelerinde ortaya çıkan iş kalemleri/gruplarına ait maliyet analizleriyle kıyaslanarak bulunacak analizler. ç) Yeni iş kaleminin/grubunun yapılması sırasında tutulacak puantajla tespit edilecek malzeme miktarları, işçi ve makinelerin çalışma saatleri ile diğer tüm girdiler esas alınarak oluşturulacak analizler. 25

Tespit edilen analizlere uygulanacak rayiçler İş kalemi veya iş grubunun niteliğine uygun olarak yukarıdaki

Tespit edilen analizlere uygulanacak rayiçler İş kalemi veya iş grubunun niteliğine uygun olarak yukarıdaki analizlere, kaynakların verimli kullanılması gözetilerek aşağıdaki rayiçlerden biri, birkaçı veya tamamı uygulanabilir: a) Varsa yüklenicinin teklifinin ekinde idareye verdiği teklif rayiçler. b) İdarede veya diğer idarelerde mevcut rayiçler. c) İhaleyi yapan idarenin daha önce gerçekleştirdiği ve ihale konusu işe benzer nitelikteki yapım işlerinin sözleşmelerinde ortaya çıkan fiyatlar. ç) İdarece kabul edilmek şartıyla, ticaret ve/veya sanayi odasınca onaylanmış uygulama ayına ait yerel rayiçleri. 26

 (5) Yeni fiyatın hesabında, ikinci fıkranın (a) bendine göre, teklif analiz ile kıyaslanarak

(5) Yeni fiyatın hesabında, ikinci fıkranın (a) bendine göre, teklif analiz ile kıyaslanarak bulunan analizin kullanılması halinde, bu analizin temsil ettiği iş kalemi miktarı ile yeni tespit edilecek iş kalemi miktarının rayiçlere ve genel giderlere tesiri dikkate alınır. 6) İdare istediği taktirde; bir işte, sözleşmeye esas proje içinde kalan ancak öngörülemeyen durumlar nedeniyle bir iş artışının zorunlu olduğu hallerde, ayrıca bir yükleniciye yaptırılması mümkün olan bir işi başkasına da yaptırabilir, bundan dolayı yüklenici herhangi bir hak talebinde bulunamaz. 27

 Tespitler Analizlere uygulanacak rayiçler konusunda herhangi bir öncelik sırası yoktur. Rayiçler tespit edilirken

Tespitler Analizlere uygulanacak rayiçler konusunda herhangi bir öncelik sırası yoktur. Rayiçler tespit edilirken kaynakların verimli kullanılması ilkesi ihmal edilmemelidir. Bunun için gerekli araştırma yapılmalıdır. Yeni birim fiyata konu işler yapım işi kapsamında olmalıdır. 3. Kişilere yaptırılabilir. Yüklenici tarafından yapılması isteniyor ise yüklenici yapmak zorunda (%20 kapsamında) Yeni birim fiyatlar yüklenici ile birlikte oluşturulmalı ve gerekli anlaşma sağlanmalıdır. Anlaşılmaz ise Yüksek Fen Kuruluna gidilmelidir. YFK Kararına kadar geçici fiyat uygulanır. Yeni birim fiyatlar idarenin onayından sonra geçerlilik kazanır. Onaya kadar geçici fiyat uygulanır. İdarenin onayıyla geçerlilik kazanan yeni birim fiyat tarafları bağlar. Yeni birim fiyat konusunda çıkacak uyuşmazlığı karara bağlama yetkisi Bayındırlık Kuruluna (YFK) aittir. 28

 Yargı Kararları; Yapım işi bünyesine girmeyen ve satın alama yoluyla piyasadan temini mümkün

Yargı Kararları; Yapım işi bünyesine girmeyen ve satın alama yoluyla piyasadan temini mümkün olan demirbaş eşya niteliğindeki malzemeler için, düzenlenen yeni birim fiyatlar kapsamında müteahit karı ve genel gider karşılığı ödenmesi mevzuata aykırılık teşkil etmekte olup, hesaplanan kamu zararının sorumlulara ödettirilmesi. (Sayıştay Temyiz Kurulunun 15. 3. 2005 tarih ve 27712 tutanak sayılı kararı) Yapım işi niteliğinde olmayan demirbaş malzemelere hakedişlere dahil edilmek suretiyle yüklenici karı ve genel gider karşılığı ödenmesi mevzuata aykırıdır. (Sayıştay Temyiz Kurulunun 16. 9. 1997 tarih ve 24142 tutanak sayılı kararı) 29

 Proje bütünlüğü içerisinde gerçekleştirilmesi gereken ve asıl işe montajlanmak suretiyle sabitlenen işlerin de

Proje bütünlüğü içerisinde gerçekleştirilmesi gereken ve asıl işe montajlanmak suretiyle sabitlenen işlerin de yapım işi kapsamında yaptırılması ve bedelinin ödenmesi mümkündür. (Sayıştay Temyiz Kurulunun 31. 5. 2005 tarih ve 27964 tutanak sayılı kararı) Düzenlenen yeni birim fiyat yüklenicinin başvuru tarihinden sonra yapılmış olan imalatlara uygulanabilecek olup, hakediş raporlarına usulünce itirazda bulunulmadığı hususu da dikkate alındığında bu başvurudan önceki tarihlerde gerçekleştirilmiş olan imalat miktarına uygulanması hukuken mümkün değildir. (Sayıştay Temyiz Kurulunun 31. 11. 2004 tarih ve 27456 tutanak sayılı kararı) YİGŞ’ne uygun biçimde yüklenici ve idarenin birlikte düzenleyip tutağa bağladıkları yeni fiyat bağlayıcıdır. (Yargıtay 15 Hukuk 11. 1974 tarih 1520 E. , 1643 K. ) 30

 Kabul edilebilir bilimsel ve teknik bir gerekçeye dayanmadıkça, yeni birim fiyat yapımında, emsal

Kabul edilebilir bilimsel ve teknik bir gerekçeye dayanmadıkça, yeni birim fiyat yapımında, emsal alınan kamu birim fiyat analizindeki işçilik ve malzeme miktarlarının artırılması mümkün değildir. (Sayıştay Temyiz Kurulunun 27. 03. 2012 tarih ve 34677 Tutanak Sayılı Kararı) Bordur döşenmesi imalatı için yapılan yeni birim fiyatlarda zayiat öngörülmesi mümkün olmadığından usulüne uygun bilimsel ve teknik bir gerekçeye dayanmadıkça, yeni birim fiyat yapımında, emsal alman kamu birim fiyat analizinde öngörülmeyen zayiatın eklenmesi mümkün değildir. (Sayıştay Temyiz Kurulunun 27. 03. 2012 tarih ve 34687 Tutanak Sayılı Kararı) 31

 Tartışma konusu olan, yeni analizde yer alan işçilik miktarında idarece tutanakla tespit edilen

Tartışma konusu olan, yeni analizde yer alan işçilik miktarında idarece tutanakla tespit edilen işçilik saat sayısının mı yoksa Bayındırlık analizlerinde belirtilen işçilik saat sayısının mı kullanılması gerektiği hususudur. İlk olarak birbirinden farklı imalatların aynı miktar işçilik ile yapılması, ikinci olarak B. İ. G. Ş. nin 20. maddesinde belirtilen yol izlenmek suretiyle tespit edilen yeni birim fiyat ile bu fiyatların elde edilmesinde kullanılan veya puantaj suretiyle elde edilen işçilik ve malzeme değerlerinin, mükerrerlik ve teknik bilirkişi tespiti hariç, yüksek olduğunu ileri sürerek analizini ve birim fiyatını değiştirmek ve tazmin hükmüne dayanak yapmak mümkün değildir. (Sayıştay Temyiz Kurulunun 30. 01. 2001 tarih ve 25030 Tutanak Sayılı Kararı) 32

 Açıklandığı üzere, gerekliliği kabul edilen ve usule uygun olarak yapılan yeni analize, mükerrerlik

Açıklandığı üzere, gerekliliği kabul edilen ve usule uygun olarak yapılan yeni analize, mükerrerlik ve teknik bilirkişi tespiti ile fahiş miktar ve fiyatlandırılmalar hariç, bağlı kalmak ve kabul zorunlu olmaktadır. İlâmda ise bu yolda hiçbir iddia ve hüküm yer almamaktadır. Açıklanan sebeplerle dilekçi iddialarının kabulü ile tazmin hükmünün kaldırılması gerekir. (Sayıştay Temyiz Kurulunun 20. 03. 2001 tarih ve 25104 Tutanak Sayılı Kararı) Ticaret Odası'nın fiyatları belirleme yetkisinin bulunmadığı, idarece belirlenen fiyatların rayiçlere uygunluğunun tespiti gibi bir görevi olduğu bunu yaparken de uygun bulduğu rayicin maksimum tavan fiyat olabileceği, idare ve müteahhidin aynı evsaf, kalite ve özellikte olma koşuluyla belirlenen bu tavan fiyatın altında fiyat yapabilme hakkının bulunduğu gözardı edilmemelidir. (Yüksek Fen Kurulunun 18. 01. 2005 tarih ve 2005/008 sayılı Kararı) 33

 Yapılmış olan yeni birim fiyat analizleri Bayındırlık İşleri Genel Şartnamesi'nin 20. maddesi çerçevesinde

Yapılmış olan yeni birim fiyat analizleri Bayındırlık İşleri Genel Şartnamesi'nin 20. maddesi çerçevesinde yüklenici ve idare arasında mutabakat içerisinde, oluşturulmuş analizler olup, teknik bir bilirkişi tespitine dayalı olmadan bu analizlerde yer alan girdi miktarlarının fazla olduğunu söylemek mümkün olmadığı gibi, benzer analiz olduğu hükmedilen analizlere kıyasla bu analizlerin girdi miktarlarının benzer analizlerle aynı olması gerektiğini söylemekte mümkün görülmemektedir. İlam hükmü yukarıda belirtildiği gibi her hangi bir teknik tespite dayalı olarak tesis edilmemiş olduğundan yerinde görülmemektedir. (Sayıştay Temyiz Kurulunun 18. 12. 2012 tarih ve 35951 Tutanak Sayılı Kararı) 34

 Bayındırlık İşleri Genel Şartnamesinin 20 nci maddesi uyarınca yeni bir imalat yapılması gerekiyorsa

Bayındırlık İşleri Genel Şartnamesinin 20 nci maddesi uyarınca yeni bir imalat yapılması gerekiyorsa sadece imalata girecek malzemenin (rayiç listesinde yoksa) faturaya dayalı olarak alınması, diğer girdilerin mevcut rayiçlerdeki ve o işe ait analizler veya benzer analizler yardımı ile birim fiyatının tespit edilmesi gerekirken, imalatın tamamına ait fatura bedellerine %25 yüklenici kan ve genel gider eklenerek birim fiyat oluşturulması sonucu doğan lira fazla ödemenin sorumlularına ödettirilmesi gerekir. (Sayıştay 3. Dairesinin 09. 04. 1991 Tarih ve 143 Tutanak Sayılı Kararı) Bu halde, yeni birim fiyata esas malzeme rayiçlerinin tasdik edileceği Ticaret Odasının malın satıldığı yerdeki veya alınan malın imal edildiği yerdeki Ticaret Odası tarafından tasdik edilmesi gerekmektedir. (Sayıştay Temyiz Kurulunun 15. 03. 2005 Tarih ve 27706 Tutanak Sayılı Kararı) 35

 Adı geçen özel Poz nolu faturalı imalatlarda 1997 uygulama yılı rayiç fiyatlarının, B.

Adı geçen özel Poz nolu faturalı imalatlarda 1997 uygulama yılı rayiç fiyatlarının, B. İ. G. Ş. 20. maddesi gereğince analizlere esas faturaların imalat tarihindeki piyasa rayiçlerine uygunluğunun Ticaret ve Sanayi Odalarına tasdik ettirilerek belirlenmesi gerekirken, bu yapılmadan 1996 yılı fatura fiyatlarına göre oluşturulan özel birim fiyatlara karne katsayısı uygulanmak suretiyle önceki fatura fiyatının yeni yıl fiyatına getirilerek birim fiyat tespit edilmesi ve tespit edilen bu fiyatın sözleşme ve uygulama yılı birim fiyatı olarak ödenmesi mevzuata uygun değildir. (Sayıştay Temyiz Kurulunun 11. 03. 2003 Tarih ve 25183 Tutanak Sayılı Kararı) 36

 Fatura tasdikinden önceki aşamada aranan nitelikteki malın en uygun fiyata temini için kontrol

Fatura tasdikinden önceki aşamada aranan nitelikteki malın en uygun fiyata temini için kontrol elemanlarınca gerekli piyasa araştırması yapılması farklı yerlerden teklifler alınarak bunların en uygununun tasdik edilmesi sağlanmalıdır. İdarenin ticaret odasınca tasdik edilen faturadaki birim rayiç fiyatı pahalı bulduğu takdirde, bu fiyatı birim fiyat analizi hesabında esas almama veya düzenlenen tutanağı onaylamama yetkisinin bulunduğu tartışmasızdır. Bu durumda idarenin gerekli inceleme ve piyasa araştırması yaparak imalatın niteliğine en uygun ve en ucuz fatura Ticaret ve Sanayi Odasına tasdik ettirilerek bu rayiç fiyata göre birim fiyat tespit edilmesi ve müteahhidin üçüncü firmaya ödediği gerçek bedelin verilmesi gerekmektedir. (Sayıştay Temyiz Kurulunun 18. 02. 2003 Tarih ve 26118 Tutanak Sayılı Karan) 37

 Bahse konu imalatın, sözleşmede bulunmayan bir iş olmadığı ve bir iş artışından kaynaklanmadığı

Bahse konu imalatın, sözleşmede bulunmayan bir iş olmadığı ve bir iş artışından kaynaklanmadığı nedeniyle konunun, Y. İ. G. Ş. ’nin 23. maddesi kapsamında değerlendirilemeyeceğine, Yüklenici tarafından sözleşme ve eklerinin dışında bir imalat yapılmasına rağmen, bu imalatın fen ve sanat kurallarına ve istenen özelliklere uygun olması ve yeni duruma göre idarece kabul edilmesi durumunda ise; 24. maddenin" . . . Bu şekilde yapılan işlerin boyudan, emeğin değeri ve malzemesi daha az ise bedeli ona göre ödenir. " hükmü gereği, daha az olan emeğin ve malzemenin değerinin tespiti için, işe ait pursantaj değerlerinin istinat ettiği veriler de dikkate alınarak, bahse konu imalatın tamamının yaptırılması halinde Ödemede esas alman pursantaj yüzdelerinden hareket edilmesine. . karar verilmiştir. (Yüksek Fen Kurulunun 04. 05. 2005 tarihli ve 2005/50 sayılı kararı) 38

 Yapımından vazgeçilen iş kalemlerine ait birim fiyatların, sözleşmesi eki YİGŞ' nin 22 nci

Yapımından vazgeçilen iş kalemlerine ait birim fiyatların, sözleşmesi eki YİGŞ' nin 22 nci maddesinin kıyasen uygulanması suretiyle, bu maddede ön görülen usul ve esaslar doğrultusunda tespit edilebileceğine . . . karar verilmiştir. (Yüksek Fen Kurulunun 23. 03. 2011 tarihli ve 2011/5 sayılı kararı) Sözleşmede öngörülmemiş uygulamalar için yeni fiyat yapımının zaman alacağı, ancak yeterli incelemelerden sonra doğru tespitler yapılabileceği düşünülecek olursa işin yavaşlatılmaması ve yüklenicinin finansman temininde sıkıntıya düşmemesi açısından o işe uygulanabilecek benzeri bir fiyat varsa geçici olarak bu fiyatla işin yürütülmesinin daha isabetli olacağı sonucuna varılmıştır. Sözleşmesi gereği yeni fiyat onaylanıncaya kadar yüklenicinin işe devam edeceği hükmü karşısında, onaydan önce gerçekleştirilen imalatlara da yeni birim fiyat uygulanabilir. (Sayıştay 5. Dairesinin 10. 3. 1994 tarih ve 1320 Tutanak Sayılı Kararı) 39

 Dolayısıyla, söz konusu imalat kaleminin ödeme aşamasında idare tarafından ancak BİGŞ' nin 20

Dolayısıyla, söz konusu imalat kaleminin ödeme aşamasında idare tarafından ancak BİGŞ' nin 20 nci maddesi gereği alınacak yeni fiyat oluru ile değiştirilmesi mümkündür. Usulüne uygun şekilde yeni birim fiyat oluru alınmadan sözleşme ekinde yer alan bir imalat kaleminin ve birim fiyatının değiştirilmesi mümkün değildir. (Sayıştay Temyiz Kurulunun 26. 05. 2003 Tarih ve 26451 Tutanak Sayılı Kararı) 40

2014 YILI ø 14 - ø 28 MM BETON ÇELİK ÇUBUĞUNUN (NERVÜRLÜ) BÜKÜLMESİ, YERİNE

2014 YILI ø 14 - ø 28 MM BETON ÇELİK ÇUBUĞUNUN (NERVÜRLÜ) BÜKÜLMESİ, YERİNE KONULMASI YENİ FİYAT ANALİZİ (ÇEVRE ŞEHİRCİLİK B. Y. 23. 015 ANALİZİNE KIYASEN) Kodu Rayiç No İDARE/TİC ARET 04. 254 ODASI Tanımı BETON ÇELİK ÇUBUĞU NERVÜRLÜ ø 14 -32 mm. (S 420, B 420 B-C, B 500 B-C) Birimi Miktarı KG 1070 İDARE/TİC DEMİR KESME VE BÜKME MAKİNASININ ARET 03. 651(Y) 1 SATLİK ÜCRETİ ODASI SA 2 İDARE/TİC ARET 01. 019 ODASI SA 8 SA 12 İDARE/TİC ARET 01. 219 ODASI SOĞUK DEMİRCİ USTA YARDIMCISI İDARE/TİC ARET 01. 501 ODASI DÜZ İŞÇİ (İNŞAAT İŞÇİSİ) SA 12 İDARE/TİC ARET 01. 501 ODASI DÜZ İŞÇİ (İNŞAAT İŞÇİSİ) SA 10 Fiyatı Tutarı %25 YÜKLENİCİ KARI GENEL GİDER ANLAŞMA FİYATI (İNDİRİMİ/KARI) 41

2014 YILI ø 14 - ø 28 MM BETON ÇELİK ÇUBUĞUNUN (NERVÜRLÜ) BÜKÜLMESİ, YERİNE

2014 YILI ø 14 - ø 28 MM BETON ÇELİK ÇUBUĞUNUN (NERVÜRLÜ) BÜKÜLMESİ, YERİNE KONULMASI YENİ FİYATI (ÇEVRE ŞEHİRCİLİK B. Y. 23. 015 ANALİZİNE KIYASEN) Kodu Rayiç No Tanımı Birimi Miktarı Fiyatı Tutarı TİCARET ODASI 04. 254 BETON ÇELİK ÇUBUĞU NERVÜRLÜ ø 14 -32 mm. (S 420, B 420 B-C, B 500 B-C) KG 1070 0, 98 1048, 60 İTİCARET ODASI 03. 651(Y) DEMİR KESME VE BÜKME MAKİNASININ 1 SATLİK ÜCRETİ SA 2 2, 5 5, 00 SOĞUK DEMİRCİ USTASI SA 8 7. 10 56, 80 SA 12 5. 30 63, 60 ÇEVRE 01. 019 ŞEHİRCİLİK ÇEVRE 01. 219 ŞEHİRCİLİK SOĞUK DEMİRCİ USTA YARDIMCISI ÇEVRE 01. 501 ŞEHİRCİLİK DÜZ İŞÇİ (İNŞAAT İŞÇİSİ) SA 12 5. 15 61, 80 ÇEVRE 01. 501 ŞEHİRCİLİK DÜZ İŞÇİ (İNŞAAT İŞÇİSİ) SA 10 5. 15 51, 50 %25 YÜKLENİCİ KARI GENEL GİDER 1609, 13 ANLAŞMA FİYATI (İNDİRİMİ/KARI) 42

 REVİZE FİYAT UYGULAMALARI 43

REVİZE FİYAT UYGULAMALARI 43

 Teklif birim fiyatla yapılan yapım sözleşmelerinde iş kalemi miktarının değişmesi halinde; sözleşme eki

Teklif birim fiyatla yapılan yapım sözleşmelerinde iş kalemi miktarının değişmesi halinde; sözleşme eki birim fiyat teklif cetvelinde yer alan her hangi bir iş kaleminin miktarında, işin devamı sırasında %20’yi aşan artışın meydana gelmesi (örnekteki gibi, bu iş kaleminde %50’lik bir artış olması halinde) ve bu toplam artışın (örnekteki gibi %50) aynı zamanda sözleşme bedelinin yüzde 1’ini (örnekteki gibi %2, 5) geçmesi halinde, artışın sözleşme bedeli içindeki payı nispetinde ilgili iş kalemine ait birim fiyat aşağıda gösterildiği şekilde revize edilir ve bu iş kaleminin yüzde yirmi artışı aşan (örnekteki gibi, %50 -%20=%30 ‘luk kısmına) kısmına revize birim fiyat üzerinden ödeme yapılır. 44

Revize birim fiyat uygulama şartları Revize birim fiyat, sadece birim fiyat teklif alınmak suretiyle

Revize birim fiyat uygulama şartları Revize birim fiyat, sadece birim fiyat teklif alınmak suretiyle ihale edilen ve sözleşmeye bağlanan yapım işlerinde uygulanabilir. Revize birim fiyatı yapılacak iş kaleminin teklif mektubu eki birim fiyat teklif cetvelinde yer alması gerekir. Yeni birim fiyatla oluşturulan iş kalemlerine revize fiyat uygulanamaz. İş kaleminin miktarında %20 geçen bir artış olmalıdır. İş kaleminin miktarında %20 geçen artış aynı zamanda sözleşme bedelinin %1 inden fazla olmalıdır. Bu kapsamdaki iş kalemlerindeki artış 4735 sayılı Kanunun 24 üncü maddesindeki iş artışlarından bağımsız olarak uygulanır. 45

R = F x [ 1 – (A x F) / S ] S

R = F x [ 1 – (A x F) / S ] S = Sözleşme bedeli ( TL), F = İş kaleminin sözleşme birim fiyatı (TL / …. ), A = İş kaleminde meydana gelen toplam artış miktarı (adet, m 2 vb. ), R = Revize birim fiyat (TL / …. ) Örnek olarak; 1. 000. -TL sözleşme bedeli üzerinden ihale edilen bir yapım işinde iş kalemi miktarının değişmesi sonucundaki revize fiyatın hesabı; S (Sözleşme bedeli) : 1. 000. -TL F (İş kaleminin sözleşme birim fiyatı : 500 TL/m 3 A 1 (İş kaleminin sözleşmedeki miktarı) : 100 m 3 A 2 (İş kaleminin uygulamadaki miktarı) : 150 m 3 A (İş kalemindeki toplam artış miktarı) : 150 -100 = 50 m 3 İş kalemindeki toplam artış yüzdesi : (150 -100)/100 x 100 = %50 > %20 İş kalemindeki toplam artış tutarı : 50 x 500 = 25. 000 TL Sözleşme bedeline göre artış yüzdesi : (25. 000/1. 000) x 100 = %2, 5 > %1 500 : [1 - x (50 x 500)/1. 000] Revize birim fiyat = 487, 50 TL/m 3 46

 İdarenin bir imalat kaleminde ki artış dolayısıyla almış olduğu iş artışına yönelik mukayeseli

İdarenin bir imalat kaleminde ki artış dolayısıyla almış olduğu iş artışına yönelik mukayeseli keşif olur kararını, karara esas imalat artışlarını dikkate alarak ilerleyen tarihlerde (artış için alınan ilk olur miktarında artma/azalma olması halinde ) yeniden mukayeseli keşif oluru ile yeniden düzenlemesi mümkün olduğundan; İdare, revize fiyata esas tahmini son miktarı kesin hakkediş yapıyormuş gibi düşünerek son revize fiyat ile çarparak (%20 ye kadar artışı teklif fiyatla hesaplayacak) iş artış oluru düzenlemelidir. İmalat miktarı iş artışında öngörülenin altında gerçekleşmiş yani 9. Ve 10. Hakkedişler düzenlenmemişse, bu aşamada yeniden iş artış/eksiliş mukayeseli keşif oluru düzenlenerek gerçek artış oranı tespit edilmiş olacaktır. 47

 UYGULAMALAR 1 - Revize Birim Fiyat hesabına esas (A) girdisi iş kalemi miktarında

UYGULAMALAR 1 - Revize Birim Fiyat hesabına esas (A) girdisi iş kalemi miktarında meydana gelen artışın tamamını mı kapsayacaktır? Bu husus Sayıştay yargılamasına konu olmuş ve Sayıştay 6. Dairesinin 23. 1. 2007 tarih ve 11446 tutanak sayılı Kararında; «…. . iş kaleminde meydana gelen artışın tamamı (A), formülde yerine konulması gerekirken, iş kaleminde meydana gelen artıştan, teklif cetvelindeki miktarın %20’si düşülerek kalan miktar formülde yerine konulmak suretiyle revize fiyat hesaplanmıştır. Dolayısıyla 2200 ve 0. 7. 005/K-1 poz no’lu imalat kalemlerindeki artış nedeniyle yapılan revize fiyatın hatalı tespit edilmesi sonucunda fazla ödenen kararname fiyat farkı tutarının sorumlulara ödettirilmesine, ” Kararı ile hatalı uygulamadan dolayı kamu zararının sorumlularına ödettirilmesine karar verilmiştir. 48

 2 - İmalat Kalemindeki öngörülemeyen yüksek artış miktarlarına revize birim fiyat uygulanacak mıdır?

2 - İmalat Kalemindeki öngörülemeyen yüksek artış miktarlarına revize birim fiyat uygulanacak mıdır? Sayıştay 6. Dairesi 14. 08. 2014 tarih ve 83 Tutanak sayılı Kararında; “Söz konusu ihalede uygulama projeleri Yüklenici tarafından yapılmaktadır. Dolayısıyla İdare tarafından Yükleniciye verilecek olan ön projeye göre Yüklenicinin uygulama projesini hazırlayıp idareye sunması ve İdarenin onayından sonra imalat aşamasına geçilmesi gerekmektedir. Buna uygun olarak hazırlanan uygulama projesine göre imalatlara başlanılmıştır. Fakat farklı tarihlerde proje üzerinde köklü değişiklikler yapılmıştır. Proje içerisinde kalan belli bir kısım için ise onaylanmış uygulama projesinden farklı bir güzergaha isale hattı döşenmiş olup bu hat üzerinde yer alan bazı bölümler doğrudan temin yöntemi kullanılarak tamamlanmıştır. 49

 İhaleden sonra güzergâh ve projede köklü değişiklik yapılması neticesinde iş kalemlerindeki miktarlarda yüksek

İhaleden sonra güzergâh ve projede köklü değişiklik yapılması neticesinde iş kalemlerindeki miktarlarda yüksek miktarda artışın meydana gelmesi ihale konusu işin mahiyetini değiştirmekte olup ihaleyi alan yüklenicinin ihale aşamasında öngörmediği maliyetlerle karşılaşmasına neden olduğundan; ihale aşamasında öngörülemeyen köklü proje değişikliklerine ait imalat bedellerinin sözleşme kapsamında ki revize fiyat uygulaması yerine doğrudan temin yöntemiyle yaptırılması sonucu yapılan……. . -TL ödeme için ilişilecek husus bulunmadığına, ” Denilerek Yargıtay 15. Hukuk Dairesinin 10. 05. 2007 tarih ve E. No: 2011/2650 K. No: 2012/1100 sayılı ve 29. 6. 1993 tarih ve E. No: 1992/5256 K. No: 1993/3099 sayılı Kararlarına paralel mahiyette olarak ifa imkansızlığı yüklenicinin ihale aşamasında öngörmediği maliyetlerle karşılaşması olarak değerlendirilmiştir. 50

 Yukarıda yer verilen yargı kararları birlikte değerlendirildiğinde; revize birim fiyat yapılabilmesine konu sözleşme

Yukarıda yer verilen yargı kararları birlikte değerlendirildiğinde; revize birim fiyat yapılabilmesine konu sözleşme eki birim fiyat teklif cetvelinde yer alan her hangi bir iş kaleminin miktarındaki artışın; 1 - Sözleşmeye esas proje içinde kalması, 2 - İdareyi külfete sokmaksızın asıl işten ayrılmasının teknik veya ekonomik olarak mümkün olmaması, 3 - Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 12 nci maddesi gereğince ihaleden sonra yapılan sözleşmeye konu güzergâh ve proje değişikliğinin işin sözleşmede belirtilen niteliğine uygun bir şekilde tamamlanmasını sağlayacak şekilde olması, 51

 3 - Birbirine benzer iş kalemlerinin birbirinin yerine ikamesi halinde Revize Birim Fiyat

3 - Birbirine benzer iş kalemlerinin birbirinin yerine ikamesi halinde Revize Birim Fiyat hesabı bu iki kalemin toplam miktarı esas alınarak mı belirlenecektir? Sayıştay Temyiz Kurulunun 30. 05. 2012 tarih ve 35044 tutanak sayılı Kararı; «Dilekçi birim fiyat teklif cetvelinde fiyatlarının aynı olduğu gerekçesiyle birim fiyat teklif cetvelinde ayrı iş kalemleri olarak gösterilen 6'lık ve 8'lik kilitli parke imalatlarının birleştirilmesi halinde kamu zararı oluşmadığını iddia etse de, böyle bir uygulama sözleşmenin yukarıya alınan 31. madde hükmüne göre mümkün değildir. Bu itibarla dilekçi iddialarının reddiyle, 792 sayılı ilamın 7. maddesiyle verilen tazmin hükmünün TASDİKİNE, ” Şeklinde yer almış olup; aynı teklif birim fiyatına haiz benzer iş kalemlerindeki iş artış ve eksilişlerinin beraber değerlendirilerek toplamına tek bir revize fiyatın uygulanmasının kamu zararına neden olduğu kabul edilmiştir. 52

 4 - Revize Birim Fiyat iş kaleminde ortaya çıkan artışın tamamına mı uygulanacaktır?

4 - Revize Birim Fiyat iş kaleminde ortaya çıkan artışın tamamına mı uygulanacaktır? Sayıştay Temyiz Kurulunun 04. 06. 2013 tarih 37311 Tutanak sayılı; «Rapor dosyası ve eklerinin incelenmesi sonucunda ilamda revize birim fiyat hesaplarının doğru yapıldığı ancak hesaplanan bu revize birim fiyatların iş kalemlerinin yüzde yirmi artışı aşan kısmına değil, imalat miktarının tamamına uygulandığı tespit edilmiştir. Revize birim fiyatların iş kalemlerinin yüzde yirmi artışı aşan kısmına uygulanması halinde kamu zararının aşağıda gösterildiği şekilde ………. - TL olduğu anlaşılmaktadır. ……………… Bu itibarla, 316 sayılı ilamın 2. maddesiyle verilen ……. . -TL tazmin hükmünden ……. - TL. nin düşülerek, kalan ……. - TL. nin ilamda adı geçen sorumluların uhdelerinde kalmak üzere DÜZELTEREK TASDİKİNE, ” Kararı ile uygulama idareler ve yükleniciler açısından netleşmiştir. 53

 5 - Revize Birim Fiyat hesabı “Yeni Birim Fiyat” lara uygulanacak mıdır? Yüksek

5 - Revize Birim Fiyat hesabı “Yeni Birim Fiyat” lara uygulanacak mıdır? Yüksek Fen Kurulunun 31. 05. 2006 tarih ve 2006/021 sayılı «İhale sonrasında ortaya çıkan ihtiyaç nedeniyle yeni birim fiyatı yapılan, YFZ– 01 Yonutaşı ve tuğla duvar yüzeylerinin Kompresör ile 0, 8– 1, 2 Atm basınçlı micro dereceli ayarla bilimsel yöntemlerle Alüminyum Oksit püskürtülerek temizlenmesi”, “YFZ -02 Yonutaşı ve tuğla yüzeylerini kimyasal maddelerle bilimsel yöntemlerle temizliğinin yapılması”, “YFZ– 03 Yonutaşı ve tuğla duvar yüzeylerinin spreyleme yöntemi ile itinalı temizliğinin yapılması”, “YFZ -04 Yonutaşı ve tuğla duvar yüzeylerinin kompresör ile 0, 8– 1, 2 Atm basınçlı micro dereceli ayarla bilimsel yöntemlerle Cam boncuk püskürtülerek temizlenmesi” imalatlarına ait fiyatların işe ait sözleşmenin 31 inci maddesi kapsamında değerlendirilemeyeceğine ve bu imalat fiyatlarının revize edilmeden uygulanmasına, ” Kararı ile herhangi bir iş kalemine revize birim fiyat üzerinden ödeme yapılabilmesi için bu iş kaleminin, sözleşme eki birim fiyat teklif cetvelinde bulunmasının gerekmekte olduğu ve yeni birim fiyatların revize birim fiyat kapsamında değerlendirilmeyeceği teyit edilmiştir. 54

 6 - Revize Birim Fiyat toplam Sözleşme bedelinin aşımı halinde mi uygulanacaktır? Sayıştay

6 - Revize Birim Fiyat toplam Sözleşme bedelinin aşımı halinde mi uygulanacaktır? Sayıştay Temyiz Kurulunun 30. 05. 2012 tarih ve 35051 Tutanak sayılı Kararı; «Dilekçi her ne kadar diğer iş kalemlerindeki imalat eksilişlerinin değerlendirme dışı bırakıldığını ve toplam sözleşme bedelinin korunduğunu belirtmişse de, revize birim fiyat uygulanması için toplam sözleşme bedelinin korunması şartı bulunmamaktadır. Kaldı ki, işin sözleşme bedeli ……. . TL iken, hakedişle ödenen tutar …… TL. dir. Dolayısıyla toplam sözleşme bedeli de aşılmıştır. ” Hükümlerine yer verilmiş olup; Kararda, teklif birim fiyata esas iş kaleminin miktarında % 20’yi aşan miktarda artış meydana gelmiş ve bu artışlar aynı zamanda sözleşme bedelinin yüzde 1’ini geçmiş olduğundan söz konusu iş kalemleri için revize birim fiyat uygulanmasının gerekmekte olduğu ve revize birim fiyat uygulanması için toplam sözleşme bedelinin korunması şartının bulunmadığı 55

 7 - Artan iş kalemleri için birden fazla revize birim fiyat yapılabilir mi?

7 - Artan iş kalemleri için birden fazla revize birim fiyat yapılabilir mi? Sayıştay 7. Dairesinin 18. 02. 2010 tarih 10500 Tutanak sayılı Kararında; «Savunmada ayrıca her hakediş için farklı revize birim fiyat hesaplanmasının matematik zorunluluk olduğu çünkü bir imalat kaleminin nihai miktarının önceden hesaplanmasının mümkün olmadığı iddia edilmiştir. Revize birim fiyat önceden tahmin edilen nihai miktara göre değil, son hakedişteki miktar itibariyle hesaplanmakta ve bir sonraki hakedişte miktar arttığında önceki revize birim fiyat hakedişten düşülerek yeni revize birim fiyat hakedişe dahil edilmektedir. 1. 1. 2003 tarihinden beri tüm idarelerde uygulama bu şekildeyken savunmada bu hususun oldukça yeni ve henüz netlik kazanmamış bir uygulama olduğu iddiası kabul edilebilir değildir” şeklinde çözülmüştür. Anılan Kararda Güncel “Tip Sözleşme” nin 28. 2. 1. maddesi hükmü gerekçe gösterilmiş ve anılan hükümde yer alan şartların oluşması halinde bir iş kalemi için bir teklif fiyat bir de revize fiyat olmak üzere iki fiyatın mümkün olacağı belirtilmiştir. 56

 Yukarıda yer verilen Kararın yansıması bir örnek üzerinden incelendiğinde; Doğru uygulama; Bu uygulama

Yukarıda yer verilen Kararın yansıması bir örnek üzerinden incelendiğinde; Doğru uygulama; Bu uygulama gereği (idaresince kesin toplam artış oluru verilmediğinde) geçici hakedişler kümülatif olarak ilerledikçe iş kaleminin artışına göre revize fiyat güncellenmektedir. S (Sözleşme bedeli) : 1. 000. -TL F (İş kaleminin sözleşme birim fiyatı) : 500 TL/m 3 A 1 (İş kaleminin sözleşmedeki miktarı) : 100 m 3 4 nolu hakediş kapsamında revize fiyatın hesabı; A 2 (İş kaleminin uygulamadaki miktarı) : 150 m 3 57

 A (İş kalemindeki toplam artış miktarı): 150 -100 = 50 m 3 İş

A (İş kalemindeki toplam artış miktarı): 150 -100 = 50 m 3 İş kalemindeki toplam artış yüzdesi : (150 -100)/100 x 100 = %50 > %20 İş kalemindeki toplam artış tutarı : 50 x 500 = 25. 000 TL Sözleşme bedeline göre artış yüzdesi : (25. 000/1. 000) x 100 = %2, 5 > %1 Revize birim fiyat : 500 x [1(50 x 500)/1. 000] = 487, 50 TL/m 3 4 nolu hakediş eki yapılan işler listesinde revize fiyata esas alınarak %120 üzeri artış için hesaplanan tutar = 487, 50 *30=14. 625, 00 –TL olarak yer alacaktır. 58

 5 nolu hakediş kapsamında revize fiyatın hesabı; A 3 (İş kaleminin uygulamadaki miktarı)

5 nolu hakediş kapsamında revize fiyatın hesabı; A 3 (İş kaleminin uygulamadaki miktarı) : 250 m 3 A (İş kalemindeki toplam artış miktarı): 250 -100 = 150 m 3 İş kalemindeki toplam artış yüzdesi : (250 -100)/100 x 100 = %150 > %20 İş kalemindeki toplam artış tutarı : 150 x 500 = 75. 000 TL Sözleşme bedeline göre artış yüzdesi : (75. 000/1. 000) x 100 = %7, 5 > %1 Revize birim fiyat : 500 x [1(150 x 500)/1. 000] = 462, 50 TL/m 3 Bu durum iş kaleminde ki artışın devam etmesi haline göre kümülatif devam eden geçici 59

 Bu durum 5 nolu hakediş eki yapılan işler listesinde iki yolla gösterilebilir. 1

Bu durum 5 nolu hakediş eki yapılan işler listesinde iki yolla gösterilebilir. 1 - Güncel son hakediş olan 5 nolu hakediş yapılan işler listesinde yukarıda revize fiyat hesabı yapılan 4 nolu hakedişe esas imalat iş eksilmesi olarak çıkarılacak ve 4 nolu hakediş kapsamında yapılan imalatı da içeren yukarıda 5 nolu hakedişe esas revize fiyat hesabı yapılan imalat iş artışı olarak yapılan işler listesine dahil edilecektir. Bu uygulama hakediş düzenleme tekniği gereği en uygun düzenleme olmaktadır. 5 nolu hakediş eki yapılan işler listesinde revize fiyata esas alınarak %120 üzeri artış için hesaplanan tutarlar; Eksilen imalat = 487, 50 *30 = - 14. 625, 00 –TL olarak, 60

 2 - Güncel son hakediş olan 5 nolu hakediş yapılan işler listesinde yukarıda

2 - Güncel son hakediş olan 5 nolu hakediş yapılan işler listesinde yukarıda revize fiyat hesabı yapılan 4 nolu hakedişe esas imalata hiç yer verilmeyerek direkt 4 nolu hakediş kapsamında yapılan imalatı da içeren ve yukarıda 5 nolu hakedişe esas revize fiyat hesabı yapılan imalat yapılan işler listesine dahil edilebilir. Bu uygulama hakediş düzenleme tekniği gereği en uygun düzenleme olmasa da sakıncası bulunmamaktadır. 5 nolu hakediş eki yapılan işler listesinde revize fiyata esas alınarak %120 üzeri artış için hesaplanan tutar; Revize Fiyat = 462, 5*130 = 60. 125, 00 –TL olarak yer alacaktır. 61

 Hatalı uygulama; 4 nolu hakediş kapsamında revize fiyatın hesabı; A 2 (İş kaleminin

Hatalı uygulama; 4 nolu hakediş kapsamında revize fiyatın hesabı; A 2 (İş kaleminin uygulamadaki miktarı) : 150 m 3 A (İş kalemindeki toplam artış miktarı): 150 -100 = 50 m 3 İş kalemindeki toplam artış yüzdesi : (150100)/100 x 100 = %50 > %20 İş kalemindeki toplam artış tutarı : 50 x 500 = 25. 000 TL Sözleşme bedeline göre artış yüzdesi : (25. 000/1. 000) x 100 = %2, 5 > %1 Revize birim fiyat 1 : 500 x [1 -(50 x 500)/1. 000] = 487, 50 TL/m 3 Bu revize fiyata esas alınarak %120 üzeri artış için hesaplanan tutar 4 nolu hakediş eki yapılan işler 62

 5 nolu hakediş kapsamında revize fiyatın hesabı; A 3 (İş kaleminin uygulamadaki miktarı)

5 nolu hakediş kapsamında revize fiyatın hesabı; A 3 (İş kaleminin uygulamadaki miktarı) : 250 m 3 A (İş kalemindeki toplam artış miktarı) : 250 -150 = 100 m 3 İş kalemindeki toplam artış yüzdesi : (250150)/100 x 100 = %100 > %20 İş kalemindeki toplam artış tutarı : 100 x 500 = 50. 000 TL Sözleşme bedeline göre artış yüzdesi : (50. 000/1. 000) x 100 = %5 > %1 Revize birim fiyat 2 : 500 x [1(100 x 500)/1. 000] = 475, 00 TL/m 3 Bu revize fiyata esas alınarak %120 üzeri artış için hesaplanan tutar 5 nolu hakediş eki yapılan işler listesinde Revize fiyat 1 (4 nolu hakkedişten gelen)= 487, 50 *30=14. 625, 00 –TL olarak, Revize fiyat 2(5 nolu hakkedişten gelen) = 475, 00 *100=47. 500, 00 –TL olarak, 63

Bu durum yukarıda yer verilen yargı kararında belirtilen hatalı uygulamaya neden olmakta ve 5

Bu durum yukarıda yer verilen yargı kararında belirtilen hatalı uygulamaya neden olmakta ve 5 nolu hakediş eki yapılan işler listesinde bir iş kalemi için iki revize fiyata yer verilmesi sonucunu doğurmaktadır. Doğru uygulama hesaplaması ile hatalı uygulama birlikte değerlendirildiğinde; Her iki durumda da iş kaleminin %120 miktarına kadar olanı 4 ve 5 nolu hakediş eki yapılan işler listelerinde teklif birim fiyat üzerinden doğru olarak yer aldığı halde %120 üzeri artan işin yukarıda örnekte yer aldığı üzere farklı düzenlenmesi sonucu aşağıda hesaplanan tutarda kamu zararı ortaya çıkmaktadır. Doğru uygulama sonucu hesaplanan revize fiyat tutarı = 462, 50*130 = 60. 125, 00 -TL Hatalı uygulama sonucu hesaplanan revize fiyat tutarı = (487, 50 *30)+( 475, 00*100) = 62. 125, 00 –TL Fark kamu zararına esas tutar = 62. 125, 00 - 60. 125, 00 = 2. 000, 00 -TL 64

 8 - Tek bir iş kaleminin yer aldığı teklif birim fiyatlı sözleşmelerde revize

8 - Tek bir iş kaleminin yer aldığı teklif birim fiyatlı sözleşmelerde revize birim fiyat; Bazı eğimli arazilerin tesviyesi için paçal kazı yapılması, köy yollarının sathi kaplama yapılması v. b gibi birim fiyatlı yapım işlerinde sözleşme konusu iş yalnızca bir iş kaleminden oluşabilmektedir. Bu durumda; güncel “Tip Sözleşme” nin 28. 2. 1. maddesi; “Sözleşme eki birim fiyat teklif cetvelinde yer alan her hangi bir iş kaleminin miktarında, işin devamı sırasında % 20’yi aşan artışın meydana gelmesi ve toplam artışın aynı zamanda sözleşme bedelinin yüzde 1’ini geçmesi halinde, artışın sözleşme bedeli içindeki payı nispetinde ilgili iş kalemine ait birim fiyat aşağıda gösterildiği şekilde revize edilir ve bu iş kaleminin yüzde yirmi artışı aşan kısmına 65

 Hükmü gereğince teklif birim fiyat imalat kaleminde iş artışı olsa dahi yukarıda anılan

Hükmü gereğince teklif birim fiyat imalat kaleminde iş artışı olsa dahi yukarıda anılan hüküm gereği bu artış sonucu oluşacak revize fiyat iş kalemi miktarının %120’si üzeri artışa uygulanabilecek olup, 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun “Sözleşme kapsamında yaptırılabilecek ilave işler, iş eksilişi ve işin tasfiyesi” başlıklı 24 üncü maddesi hükmü gereği normal hallerde yasal iş artışı %20 oranını geçemeyeceğinden tek bir iş kaleminin yer aldığı sözleşmeler de, iş kaleminde ki artış aynı zamanda iş artışı olacağından revize fiyatın uygulanacağı %20 den fazla iş kalemi artışı fiilen imkansız olacaktır. Yani iş kalemindeki %20 iş artışı aynı zamanda yasal iş artışı sınırı olacağından revize fiyatın uygulanması gereken %120 üzeri iş kalemi artışı gerçekleşemeyecektir. BKK gereği %40 iş artışlarında geçerli olacaktır. 66

 9 - Revize fiyata konu olmayan teklif birim fiyat kalemi artışlarının yer aldığı

9 - Revize fiyata konu olmayan teklif birim fiyat kalemi artışlarının yer aldığı iş artış-eksiliş mukayese cetvelinden (mukayeseli keşif) sonra bu mukayese cetvelinde yer alan bir iş kaleminin miktarı arttığında revize birim fiyat formülünde yer alan (A) girdi toplamına mukayeseli cetvele dahil olan artışta dahil edilecek midir? Güncel “Tip Sözleşme” nin 28. 2. 1. maddesi; “Sözleşme eki birim fiyat teklif cetvelinde yer alan her hangi bir iş kaleminin miktarında, işin devamı sırasında % 20’yi aşan artışın meydana gelmesi …. ” hükmü gereği sözleşme eki olan herhangi bir teklif birim fiyatın revize birim fiyata konu olacak artışı “işin devamı” sırasında meydana gelen artışların toplamı olduğundan; mukayeseli cetvele konu olan ve revize birim fiyatı gerektirmeyen herhangi bir iş kaleminin mukayeseli cetvelden sonrada imalat miktarında artış olması halinde, bu iş kalemi için revize birim fiyatın gerekli olup olmadığı hesabında iş kaleminin işin başlangıcından beri tüm artışlarının 67

TEŞEKÜRLER 68

TEŞEKÜRLER 68