YAPI LERNDE TEMEL SALII VE GVENL 1 ETMN

YAPI İŞLERİNDE TEMEL İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ 1

EĞİTİMİN İÇERİĞİ • Temel İş Sağlığı ve Güvenliği Kuralları • Acil Durumlar • Yüksekte Çalışma • Elektrik İşlerinde Güvenlik Önlemleri • Yük Kaldırma ve Taşıma Kuralları 2

YAPI İŞLERİ 1 Çalışma şartları bakımından en riskli sektördür. Meydana gelen kazaların % 4’ü ölümle 2 sonuçlanmaktadır. Ölümle sonuçlanan iş kazalarının yaklaşık 3 %30’u yapı iş kolundan meydana gelmektedir. 3

İŞ GÜVENLİĞİ NEDİR? İşyerinde işin yürütülmesi ile ilgili olarak meydana gelen tehlikelerden, sağlığa zarar verebilecek şartlardan korunmak ve daha iyi bir iş ortamı oluşturmak için yapılan sistemli ve bilimsel çalışmalardır. İŞYERLERİNDE ÇALIŞANLARIN SAĞLIKLI VE GÜVENLİ ÇALIŞMALARINI SAĞLAMAK ÜZERE ALINMASI GEREKEN TEDBİRLER DİZİSİDİR.

İŞ KAZALARI

İşgücünün yaralanması veya hayatını kaybetmesi, tıbbi masraflar, iş kazası tazminatı, makine, malzeme ve teçhizat masrafları. • İşgücünün işini ya da mesleğini kaybetmesi, • Sürekli veya geçici iş görmezlik, • İşgücünün kendisinde ve ailesinde yaratacağı ruhsal bunalımlar. • İşçi, işveren ve diğer elamanların zaman kaybı, moral bozukluğu sonucu üretim kaybı, yeni işgücü yetiştirme masrafı ve zaman kaybı. GÖRÜNEN ZARARLAR GÖRÜNMEYEN ZARARLAR

TEHLİKELER EVİMİZDEKİ TEHLİKELER OFİSİMİZDEKİ TEHLİKELER MUTFAĞIMIZDAKİ TEHLİKELER İÇİMİZDEKİ TEHLİKELER VE İŞYERİMİZDEKİ TEHLİKELER YERLERE DÖKÜLEN MAKİNE YAĞLARI AŞIRI YÜKLEME MAKİNE ÇALIŞIRKEN YAĞLAMA TEMİZLEME 7

Kaç senedir böyle yapıyoruz bir şey olmaz O işi bizim çalışan değil, müteahhit yapıyor. Bizim adamlar şerbetlidir, bir şey olmaz Güvenli görünüyordu! Kaç keredir ikaz ediyorum! Bizde sadece kesik ve çürük olur, Böyle olacağını hiç düşünmemiştim Bu sözler ne kadar bildik, ne kadar tanıdık geliyor 8

İŞ KAZALARININ İŞ SAATLERİNE GÖRE DAĞILIMI 9

İŞ KAZALARI

İŞ KAZASI = TEHLİKELİ DURUM X TEHLİKELİ DAVRANIŞ

İŞÇİ ve İŞVERENLERİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ

6331 sayılı İş Kanunu’nun 4. maddesine göre; İşverenler işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için; Ø gerekli her türlü önlemi almak, Ø araç ve gereçleri noksansız bulundurmak, Ø işyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği önlemlerine uyulup uyulmadığını denetlemek, Ø işçileri karşıya bulundukları mesleki riskler, alınması gerekli tedbirler, yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmek, Ø gerekli iş sağlığı ve güvenliği eğitimini vermek zorundadırlar. 13

6331 sayılı İş Kanunu’nun 19. maddesine göre; İşçiler de iş sağlığı ve güvenliği konusunda alınan her türlü önleme uymakla yükümlüdürler. 14

H- İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi. I- İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp ta eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması halinde; İŞVEREN VEYA VEKİLİ TARAFINDAN İŞ AKİDLERİNİ TAZMİNATSIZ OLARAK FESHEDEBİLİR.

SİGORTALININ KASDİ VE SUÇ SAYILIR HAREKETİ; KASDİ VE ŞUÇ SAYILIR BİR HAREKETİ YÜZÜNDEN İŞ KAZASINA UĞRAYAN , MESLEK HASTALIĞINA TUTULAN VEYA HASTALANAN SİGORTALIYA GEÇİCİ İŞ GÖREMEMEZLİK GELİRİ VERİLMEZ. SİGORTALIYA YALNIZ GEREKLİ SAĞLIK YARDIMLARI YAPILIR.

Güvenlik ve Sağlık İşaretleri • • • Yasak işareti: Tehlikeye neden olacak veya tehlikeye maruz bırakacak bir davranışı yasaklayan işarettir. Uyarı işareti: Bir tehlikeye neden olabilecek veya zarar verecek durum hakkında uyarıda bulunan işarettir. Emredici işaret: Uyulması zorunlu bir davranışı belirleyen işarettir. Acil çıkış ve ilkyardım işaretleri : Acil çıkış yolları, ilkyardım veya kurtarma ile ilgili bilgi veren işaretlerdir. Işıklı işaret : Saydam veya yarı saydam malzemeden yapılmış, içeriden veya arkadan aydınlatılarak ışıklı bir yüzey görünümü verilmiş işaret düzeneğidir. • Sesli sinyal : İnsan sesi yada yapay insan sesi kullanmaksızın, özel amaçla yapılmış bir düzeneğin çıkardığı ve yaydığı, belirli bir anlama gelen kodlanmış sestir. • Sözlü iletişim : İnsan sesi veya yapay insan sesi iletilen, önceden anlamı belirlenmiş sözlü mesajdır. • El işareti : Çalışanlar için tehlikeli olabilecek manevra yapan operatörü yönlendirmek için, ellerin ve/veya kolların, önceden anlamları belirlenmiş hareket ve pozisyonlarıdır. • Operatör : İşareti izleyerek araç ve gereci kullanan kişidir. • İşaretçi : İşareti veren kişidir. 17

Uyarı İşaretleri Yasaklayıcı İşaretler Yetkisiz kimse giremez Sigara içmek ve açık alev kullanmak yasaktır Yaya giremez Patlayıcı madde İş makinesi giremez Toksik (Zehirli) madde Emredici İşaretler Baret giy Gözlük kullan Asılı yük Elektrik Tehlikesi Aşındırıcı madde Acil çıkış ve kaçış yolu Eldiven giy Maske kullan 18

KİŞİŞEL KORUYUCU DONANIM KKD Çalışanı, yürütülen işten kaynaklanan, sağlık ve güvenliği etkileyen bir veya birden fazla riske karşı koruyan Tam Koruma Sağlayan Yapılan İşe Uygunluk Sağlayan malzemelerdir.

Kafa Koruyucularında EN Standartları EN 397 Baret EN 443 Yangın (Savunma) Bareti EN 812 Bariyerli Kep

Kulak Koruyucularında EN Standartları EN 352 -1 Kulaklıklar EN 352 -2 Kulak Tıkaçları EN 352 -3 Kulaklı Baretler

EN 166 EN 169 Genel Özellikli Kaynak Filtreleri

EN 140 Yarım Yüz Maskeleri EN 143 Zerrecik Partikül Filtreleri

Ayak Koruyucularında EN Standartları ENISO 20345 Güvenlik Ayakkabıları EN 381 -8 Çelik Örgü Tozluklar EN 381 -9 Çelik Örgü Tozluklar

El Koruyucularında EN Standartları EN 381 -1 Çelik Örgü Eldivenler EN 388 Antistatik-Mekanik İş Eldivenleri EN 420 Genel Amaçlı Eldivenler EN 511 Soğuk İş Eldivenleri EN 60903 Eldiven ve Kolçaklar-Yalıtkan Malzemeler Gerilim Altında Çalışmalar İçin El Koruyucuları

YÜKSEK ÇALIŞMALARDA ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER

YAPI İŞLERİNDE ALINACAK GÜVENLİK TEDBİRLERİ 1. Çalışanların fiziksel özelliklerine göre gerekli KKD kullanmalıdır. 2. Yapının devamı sırasında malzemeler gelişi güzel istiflenmemelidir. 3. Yüksekliği tabandan itibaren 3 metreden daha fazla olan ve düşme veya kayma tehlikesi bulunan yerlerde çalışanlarla, güvenlik kemerleri verilmeli ve işçiler de verilen bu kemerleri kullanmalıdır 4. Yapı alanı içindeki tehlikeli kısımlar, açıkça sınırlandırılmalı ve buralara görünür şekilde yazılmış uyarma levhaları konulmalıdır. 28

İSKELELERDE ALINACAK GÜVENLİK TEDBİRLERİ • Yapı iskeleleri, ancak sorumlu ve yetkili teknik elemanın yönetimi altında, tecrübeli ustalara kurdurulmalı ve söktürülmelidir. • İskelelerin taşıyabilecekleri en çok ağırlık ve iskele bitimleri levhalar ile belirtilmeli. 29

İSKELELERDE ALINACAK GÜVENLİK TEDBİRLERİ • Vinç veya benzeri makinelerin kullanılmasında, yüklenen malzemenin iskeleye takılarak iskelenin yıkılmasını veya herhangi bir kazaya neden olmasını önleyecek gerekli tedbirler alınmalıdır. • İskelelerde malzeme düşmesi ile oluşacak iş kazalarını önlemek için gerekli önlemler alınmalıdır. 30

Yükseklik kavramı 31

• Çalışma hayatında farklılık gösteren yükseklik kavramı, – Avrupa'da 1, 8 metre, – Amerika’da 1, 2 metre edilmektedir. – Ülkemizde ise 3 m dir. olarak kabul 32

• OSHA tarafından yapılan istatistiklerden 3, 4 metre üzerinde çalışırken düşen insanların %85’inin hayatını kaybettiği görülmektedir. 33

Yanlış Uygulama 34

Doğru Uygulama 35

36

37

İSKELELER 38

39

MERDİVENLER En az 4 basamağı olan merdivenlere korkuluk yapılmalıdır. 40

41

42

ELEKTRİK İŞLERİNDE SAĞLIK VE GÜVENLİK

Elektrik Kazaları Yaralanma Nedeni Kişi sayısı Priz – Fiş 3 Topraklama 5 Statik Elektrik 7 Motor 11 Sürücüler 13 Yeraltı Şebekesi 27 Havai Hatlar 28 Kablo Tavaları 28 Seyyar Cihazlar 34 Devre kesme Ekipmanları 64 Aydınlatma 75 Bakım Ekipmanları 80 Kontrol Ekipmanları 104 Diğer 118 Toplam : 579 Yaralanma. 479 Ekipman kaynaklı yaralanma. Amerika’ da yapılan bir araştırmada Tablo 1’ de ayrıntılı olarak görüldüğü gibi 597 kazazedenin 479’ u elektrik ekipmanları kaynaklı yaralanmaya maruz kalmıştır.

TOPRAKLAMA Topraklama devresi bir hata gerilimi sonucu cihaz gövdesinde tehlikeli gerilim oluşturmayacak şekilde ve bağlandığı cihazın izolesinde meydana gelebilecek en büyük kaçağı toprağa iletecek kapasitede olmalıdır. Elektrik iletkenlerinin mahfazaları, metal mahfaza boruları, elektrik teçhizatının metal koruyucuları ve diğer gerilim altında bulunmayan yalıtılmış kısımları uygun şekilde topraklanmalıdır.

Topraklama kontrolü Topraklama tesisatı periyodik olarak en az yılda bir, yer değiştirebilen işletme elemanları için altı ayda bir defa yetkili teknik elemanlar tarafından muayene ve ölçümleri yapılmalıdır. Yapılan muayene, ölçüm ve kontrol sonucu düzenlenecek belge, işyerinde bulundurulmalıdır.

TANK DOĞRU TOPRAKLAMA İLETKEN TOPRAKLAMA LEVHASI YETERSİZ TOPRAKLAMA

0 -1000 Volt Arası Alçak Gerilim 1000 Volt Üzeri Yüksek Gerilim

GENEL OLARAK ELEKTRİK KAZALARININ OLUŞ NEDENLERİ Bilgi ve eğitim eksikliği, Aşırı güven, Yetersiz yalıtım ya da yalıtımın zamanla kaybolması, Acelecilik, dikkatsizlik , özensizlik, Görevi dışında, ilgisiz kişilerin müdahale etmesi, Şakalaşma, kurallara uymama, Koruyucu kullanmama, Malzemenin yetersizliği, Topraklamanın olmaması veya yetersizliği, Gerekli kontrol ve muayenelerin yapılmaması, Muayenelerde tespit edilen eksikliklerin giderilmemesi, Zorunlu olmadan ve gerekli tedbirleri almadan gerilim altında çalışmak,

ELEKTRİK KAZALARINDAN GENEL KORUNMA YÖNTEMLERİ İzolasyon (yalıtım), Koruyucu yalıtım, Üzerinde durulan yerin yalıtımı, Çift yalıtım, Küçük gerilim kullanma, Koruyucu ayırma, Koruma (gövde) Topraklaması, İşletme topraklaması, Koruma elemanları ve düzenekleri kullanma Uygun tesisat ve iyi bakım. Sıfırlama

Fiş-Priz Sistemleri: • Fişler, aynı tesiste kullanılan farklı gerilimler için kullanılan prizlere sokulmayacak yapı ve özellikte olmalıdır. • Ara fiş-priz düzenlerinin yalıtkan düzenekleri uygun şekilde korunmalıdır. Kırık ve çatlak fiş-prizler kullanılmamalıdır.

KAÇAK AKIM ROLELERİ

ACİL DURUMLAR VE ALINACAK ÖNLEMLER 57

ACİL DURUM • Afet olarak değerlendirilen olaylar ve dikkatsizlik, tedbirsizlik, ihmal, kasıt ve çeşitli amaçlarla meydana getirilen olayların tümünün yol açtığı hallerdir. 58

ACİL DURUMLARI BİRKAÇ ANA BAŞLIK ALTINDA TOPLAYABİLİRİZ: • • • YANGIN DEPREM İŞ KAZASI SEL SIZINTI SABOTAJ 59

YANGIN VE YANGINLA MÜCADELE 60

YANGIN KATI, SIVI VEYA GAZ HALİNDEKİ YANICI MADDELERİN ISI ALARAK KONTROL DIŞI YANMASIDIR. 61

YANMA OLAYININ BİLEŞENLERİ YANGIN I S I O K S İ J E N Y A N I C I M A D D E ISI OKSİJEN YANICI MADDE 62 YANGIN

YANGIN TANIMI Tehlike doğuran, önü alınamayan veya söndürülemeyen ve neticesinde madden ve manen zararlar getiren ateşe yangın denir. 63

YANGINLARIN SINIFLANDIRILMASI A SINIFI YANGINLAR: Tahta, kağıt, kumaş, kömür, ot, odun vs. katı ve kuru maddelerin alevli ve korlu olarak yandığı yangınlardır. B SINIFI YANGINLAR: Sıvı ve katı yağlardan, boyalardan, benzinden, benzolden vb. diğer petrol ürünlerinden kaynaklanan yangınlardır. C SINIFI YANGINLAR: parlayıcı gazların (lpg, karbonmonoksit, etan, propan vs. ) oluşturduğu yangınlardır. D SINIFI YANGINLAR: Bu tip yangınlar magnezyum, aluminyum, titan gibi metallerin yangınlarıdır. E SINIFI YANGINLAR: Elektrik teçhizat, tesisat ve ekipmanları ile elektronik cihazlardan çıkan yangınlardır. 64

YANGININ SEBEPLERİ ~ KORUNMA ÖNLEMLERİNİN ALINMAMASI ~ BİLGİSİZLİK ~ İHMAL ~ KAZALAR ~ SABOTAJ 65

YANGINA MÜDAHALE ARAÇLARI KÖPÜK CO 2 KURU KİM. TOZ SU YANGINA MÜDAHALE ETMEK İÇİN DOĞRU YANGIN SÖNDÜRÜCÜ KULLANMAK SON DERECE ÖNEMLİDİR 66

HANGİSİNİ KULLANALIM ? SU CO 2 KURU KİMYEVİ TOZ KÖPÜK YANG I R A L P A IN DOL 67

RÜZGARI VEYA HAVA AKIMINI ARKANIZA ALIN SÖNDÜRMEYE OLABİLDİĞİNCE YAKLAŞIN VE SİZE EN YAKIN YERDEN ALEVİN DİBİNDEN BAŞLAYIN. FAKAT DAMLAYAN VEYA AKAN YERLERDE EN YUKARIDAN BAŞLAYIN. YANGININ BÜYÜKLÜĞÜNE GÖRE SÖNDÜRÜCÜLERİ TEKER DEĞİL AYNI ANDA KULLANIN. SÖNMÜŞ YANGININ TEKRAR BAŞLAYABİLECEĞİNİ UNUTMAYIN. KULLANILMIŞ SÖNDÜRÜCÜLERİ YERİNE ASMAYIN TEKRAR DOLUM 68 İÇİN İLGİLİLERE BİLDİRİN.

YANGINLA KARŞILAŞMA 69

ÖNCE KENDİ GÜVENLİĞİNİ SAĞLA 70

YANGINI ETRAFA YAYACAK ALET KULLANMA 71

TAHLİYEYİ SAĞLA 72

İTFAİYE HABER VER 73

74

Yük Kaldırma Ve Taşıma Kuralları

KALDIRMA İŞLEMLERİ SIRASINDA UYULACAK KURALLAR 1 - Bir yükü kaldırmadan önce, yükün ağırlığını kontrol ediniz. Sonra sırtınızı yere mümkün olduğu kadar dik tutarak ve ayaklarınızın yardımı ile kaldırınız. Eğer ayaklarınız emniyette ve vücudunuz uygun bir durumda değilse, kendinizi sakın zorlamayınız. 76

77

2 - Ekip halinde çalışıyorsanız, ekip içerisinde bir kişi çalışmaları idare etmeli ve bu kimse herkes tarafından bilinmelidir. Ekip halinde çalışırken kişisel hareketlerden sakınınız ve herkes hazır olmadan yükü bırakmayınız. 78

3 - Taşınan cismin ön ucunu hafifçe yüksek tutarak çarpmalara engel olunuz. Özellikle boru, travers ve merdiven taşırken dikkatli olunuz. 79

4 - Bir cismi taşırken veya yerinden oynatırken görüş sahanızı kapalı tutmayınız. 80

81

HEDEFİMİZ • (0) SIFIR İŞ KAZASI • (0) SIFIR İŞ GÜCÜ KAYBI • (0) SIFIR İŞ GÖREMEZLİK GÜN SAYISIDIR 82

TEŞEKKÜRLER 83