Yanklar zet Vcut tolere edebileceinden daha fazla s
Yanıklar
Özet • Vücut tolere edebileceğinden daha fazla ısı aldığı zaman kişide yanıklar oluşur • Yanıklar şunlarla oluşabilir: • Isı (Termal yanıklar), • Kimyasal maddeler, • Elektrik, • Radyasyon
Derinin Anatomisi • Epidermis: Derinin yüzeyel kısmıdır, • Dermis: Derinin daha derin kısmıdır, • Cilt altı tabaka: Derinin derin tabakasıdır
Derinin Görevleri • • Mikropları dışarıda tutar, Isı düzenlemesini sağlar, Duyuyu sağlar, Su içeriğimizi korur
Termal Yanıklar • En sık rastlanan yanık tipidir, • Tablonun ciddiyeti: • Yanığın derinliği ve genişliği ile bağlantılıdır
Birinci Derece Yanıklar • Epidermisin sadece yüzeyel kısmı yaralanmıştır, • Cilt kırmızıdır, • Kabarcıklar yoktur
1. Derece Yanık
İkinci Derece Yanık • Epiderrmis ve dermisin bir kısmı yaralanmıştır, • Cilt altı dokular etkilenmemiştir, • Kabarcıklar bulunabilir
2. Derece Yanık
Üçüncü Derece Yanık • Tüm dermis ve cilt altı doku yanmıştır, • yanık doku kurudur ve kömür haline gelmiştir, • Pıhtılaşmış kanla dolu damarlar görülebilir, • Yanık alanı duyarsız olabilir
3. Derece Yanık
Dokuzlar Kuralı • Yanık alanının genişliğini hesaplamak için kullanılır, • Vücut bölümlerini % 9 lara ayırır, • Çocuklarda bu oranlar farklıdır
Yanıkların Ciddiyeti • Derinlik (birinci, ikinci ve üçüncü derece), • Alan (Dokuzlar kuralı), • Kritik alanların olay içine girmesi, • Hastanın yaşı, • Hastanın genel sağlık durumu
Kritik Yanıklar • Kırık ile birlikte olan yanıklar, • Solunum yolunu içine alan yanıklar, • El, ayak, genital organlar ve yüzü içine alan üçüncü derece yanıklar
Kritik Yanıklar • Üçüncü derece ve % 10’dan büyük yanıklar, • İkinci derece ve % 25’ten büyük yanıklar, • Kritik ve yaşlı hastalarda orta derece yanıklar
Orta Derece Yanıklar • Üçüncü derece ve %2 -10 arası yanıklar, • İkinci derece ve %15 -25 arası yanıklar, • Birinci derece ve %50 -75 arası yanıklar,
Küçük Yanıklar • %2’den az üçüncü derece yanıklar, • %15’den az ikinci derece yanıklar,
Çocuklarda Ciddi Yanıklar • Üçüncü derece yanıklar, • % 20’den büyük ikinci derece yanıklar
Çocuklarda Orta Derece Yanıklar • %10 - 20 arası ikinci derece yanıklar, • Herhangi birinci derece yanık
Termal yanıkların Tedavisi • Yanmayı durdurmak gerekir, • Yanık alanı kapla, sar, • Hastanın vital fonksiyonlarını kontrol altında tut, • Derhal naklet
Yanmayı Durdur • Hastayı yanık alanının dışına taşı, • Hastanın kıyafetlerini çıkart, • Yana bölge hala sıcak ise soğuk su içine sok
Yanık Alanını Sar • Üçüncü derece bir yanıkta en büyük tehlike, • ıslak ve steril pansuman ile ört, • Eğer steril pansuman malzemesi yok ise örtü ile ört
Yanığın Ciddiyetini Araştır • Dokuzlar kuralına göre yanık alanını hesapla, • Yanık ciddi mi, orta derece mi yoksa küçük bir yanık mı ona karar ver, • Gerekiyor ise şoku tedavi et, • Solunum yolları etkilendi ise oksijen ver, • Derhal nakil et
Kimyasal Yanıklar • • Sıklıkla güçlü alkali ve asitlerle oluşur Zehirli dumanlarlada olabilir, Gözleri içine almış olabilir Sıklıkla sanayii ortamında olmaktadır
Kimyasal Yanıkların Acil Tedavisi • Ayni termal yanıklardaki prensipler geçerlidir, • Alanı bol su ile yıka, • Kirlenmiş elbiseleri çıkart,
Kimyasal Yanıklarda Acil Bakım • Termal Yanıklarla aynıdır • Bölge Bol su ile yıkanır • Kuru pansuman ile kapatılır
İnhalasyon Yaralanmaları • Şunlar var ise hastada inhalasyon injürisinden şüphelen: • Hasta dispneden yakınıyorsa, • Havada belirgin dumanın olması, • Hasta duman soluduğunu söylüyorsa • Hastaya oksijen vere nakil et
Karbon Monoksit İnhalasyonu • Eğer yaralanma kapalı bir ortamda oldu ise şüphelenmek gerekir, • Dispne tek semptom olabilir, • % 100 oksijen ver, • Solunumu her an durabilir dikkatli ol
Derinin Kimyasal Yaralanmaları • Kuvvetli alkaliler Kuvvetli asidlerden daha ciddidir, • Kuru kimyasal maddeler ile olan yanıklarda önce maddeyi fırça ile uzaklaştır, • Suyla yıka
Gözlerde Kimyasal Yanıklar • Etkilenen gözü bol su ile yıka, • Göz kapaklarını açık tut, • Asid yanıklarında beş dakika, alkali yanıklarında 20 dakika yıka, • Her iki gözüde kapa
Elektrik Yanıkları • Yüksek voltaj ile olabilir, • Ev cereyanı ile olabilir, • Elektrik yanıklarında iki problem olur: • Yaralanma görünenden daha derindir, • Kardiyak aritmi tehlikesi vardır
Elektrik Yaralanmaları • Elektrik ciltte yaranma yapabilmesi için vücuttan geçmelidir, • Akımın girdiği ve çıktığı alanlarda iki adet yanık olacaktır, • Çıkış delikleri genel olarak daha geniştir
Elektrik Şoku ile Yaralanma • Kardiyak ritmi bozar, • Konvülziyonlar yaratabilir, kişi düşebilir, • Ciddi yanıklarla birlikte kırıklar oluşabilir
Elektrik Şoku ile Yaralanma • • Gerekiyor ise CPR başla, Tüm yanıklara pansuman yap, Şüpheli tüm kırıkları atelle, Derhal naklet
Düşmüş Enerji Hatları • 50. 000 Volt’a kadar çıkabilir, • Düşen ve yerdeki bir ceryan kablosunu daima çarpabilir diye düşünmek gerekir, • Eğer ceryanın kesik olduğundan kesin emin değil isen asla dokunma
Evde Elektrik Yanıkları • • Bozuk aletlerden oluşur, Veya elektriğin dikkatsiz kullanımından, Çocuklarda meydana gelebilir, Eğer kişinin elektrik ile teması devam ediyor ise önce onu ayırman lazım
Arabada Sıkışan İnsanlar • Elektrik Kurumu elektriği kesmeden veya teli oradan uzaklıştırmadan önce araba terk edilmemelidir, • Trafik ile veya yangın tehlikesi var ise: • Kişiler arabadan atlayarak çıkabilirler, • Ayni anda hem yere hemde arabaya dokunmamak gerekir
Yıldırım Çarpması • Kişiler yıldırım ile çarpılabilir ve aynı andada yaşayabilirler, • Genelikle şuur kapalıdır, • Kardiyak ritm bozuklukları veya kardiyak arrest gelişebilir • Kişi başarılı bir şekilde resüsite edilebilir, • Omurga yaralanmaları meydana gelebilir
DONUKLAR
Donuk belirtileri Aşırı soğuk nedeni ile soğuğa maruz kalan bölgeye yeterince kan gitmemesi ve dokularda kanın pıhtılaşması ile dokuda hasar oluşur. Donuklar şu şekilde derecelendirilir ;
Birinci derece: En hafif şeklidir. Erken müdahale edilirse hızla iyileşir. Deride solukluk, soğukluk hissi olur, Uyuşukluk ve halsizlik görülür, Daha sonra kızarıklık ve iğnelenme hissi oluşur
İkinci derece: Soğuğun sürekli olması ile belirtiler belirginleşir. Zarar gören bölgede gerginlik hissi olur, Ödem, şişkinlik, ağrı ve içi su dolu kabarcıklar (bül) meydana gelir, Su toplanması iyileşirken siyah kabuklara dönüşür.
Üçüncü derece: Dokuların geriye dönülmez biçimde hasara uğramasıdır. Canlı ve sağlıklı deriden kesin hatları ile ayrılan siyah bir bölge oluşur
Donukta ilkyardım nasıl olmalı Hasta/yaralı ılık bir ortama alınarak soğukla teması kesilir, Sakinleştirilir, kesin istirahata alınır ve hareket ettirilmez, Kuru giysiler giydirilir, Sıcak içecekler verilir,
Su toplanmış bölgeler patlatılmaz, bu bölgelerin üstü örtülür, Donuk bölge ovulmaz, kendine ısınması sağlanır, El ve ayak doğal pozisyonda tutulur, Isınma işleminden sonra hala hissizlik varsa bezle bandaj yapılır
- Slides: 58