YAAR DOU SPOR BLMLER FAKLTES REKREASYON REK 201

YAŞAR DOĞU SPOR BİLİMLERİ FAKÜLTESİ REKREASYON REK 201 - Rekreasyonel Kaynaklar ve Spor Dr. Öğretim Üyesi Yener AKSOY

KAMUSAL ALANDA REKREASYON REK 201 - Rekreasyonel Kaynaklar ve Spor Hafta-10

KAMUSAL ALANDA REKREASYON Ders : Rekreasyon Bilimine Giriş

• • Rekreasyon Kamu Ticari Özel Gönüllü terapi Okul, silahlı kuvvetler İş yeri rekreasyonu şeklinde sınıflandırılmaktadır. Rekreasyonun sınıflandırılması

• Kamu rekreasyon programlarının temel felsefesi her türlü yerleşim biriminde yaşayan vatandaşların serbest zamanlarını bireysel ve gruplar halinde verimli bir şekilde kullanmaları ve kendilerini çok yönlü olarak geliştirmeleridir. Kamu rekreasyonu nedir?

Kamu rekreasyon hizmetleri 3 ana grupta toplayabiliriz • Devletin • İl özel idarelerin • Yerel yönetimlerin rekreasyon hizmetleri olmak üzere üç grupta toplayabiliriz.

• Çok yönlü olan bu hizmetler devletin ve il özel idarelerin • Planlama • Arsa ve alan temini • Yatırımlar • Rekreasyona ayrılan arazi ve tesislerin inşası ve bakımı gibi görevleri içermektedir.

Yerel yönetimde rekreasyonun amacı • Vatandaşların fiziksel gelişiminin sağlanması • Yaratıcılıklarını geliştirme • Sosyalleşme gibi ihtiyaçlarını karşılamak üzere rekreasyon program ve hizmetleri sunmak olmalıdır.

Yerel yönetimler farklı hedef kitlelerine göre farklı programlar arayış içinde olmalıdır. Bu programları değişen • Sosyo-ekonomik koşullar • Beklentiler • Yeni trendler ile birlikte değişim göstermektedir. Yerel yönetim bu değişimi dikkate almalıdır.

YEREL YÖNETİMDE REKREASYON AKTİVİTELERİNE KATILACAK HEDEF KİTLELERİNİ ŞU ŞEKİLDE TANIMLAMAK MÜMKÜN • • • Karar verenler , geçerken uğrayanlar Kurs ve derslere katılanlar Çeşitli organizasyona ait gruplar Yarışma grupları Özel etkinlikler

Bu grupların katılacağı program ve hizmetlerini zenginleştirmek ve çeşitlendirmek için önemlidir bunları şu şekilde sıralayabiliriz

• Spor ve yarışmalar: spor beceri kursları, spor turnuvaları, spor okulları • Doğa aktiviteleri: dağcılık, doğa yürüyüşleri, kaya tırmanışı • Kişisel gelişim aktiviteleri: stres yönetimi, ev ekonomisi, sağlıklı beslenme • Hobiler: balık tutma, fotoğrafçılık • Güzel sanatlar etkinliği: resim, heykel ve el sanatlarını geliştirme kursla

• Fiziksel uygunluk: kondisyon yüzmesi duvar tırmanışı, halk koşulları. • Seyahat ve turizm: kültür ve tarihi geziler, müze ziyaretleri • Gönüllü hizmet programları: kimsesiz çocuklar, yaşlılar, çocuk tutuk evleri programları.

• Sporlar yarışmalar turnuvalar • Gençler için spor okulları • Bayanlar egzersiz programları • Halk koşuları • Doğa yürüyüşleri • Satranç kursları • Hobiler • Yerel El sanatlarını geliştirme yönetimler içinkursları örnek rekreasyon program ve hizmet modeli

• • • Güzel sanatlar kursu Sosyal rekreasyon Halk oyunları grubu Kültür ve tarih gezileri Müzik kursları Tiyatro ve sanat faaliyetleri Gönüllü hizmetler Çocuklara eğitim kursları Tutukevi çocuklarına hizmet programları

• Yerel yönetimlerde karar vericiler toplumun ihtiyaçlarındaki öncelikler, eğlence anlayışındaki değişim, küreselleşmenin etkileri ve popüler kültürün yansımaları sonucu ortaya çıkan sonuçları dikkatli bir şekilde değerlendirmelidirler. Yeni trend ve yaklaşımlar

Yönetici ve liderlerin uzmanlar arasından seçilmesi ve aşağıda belirtilen yeni trend ve yaklaşımlara öncülük etmeleri önemlidir. • yeni ve gelişen spor dallarında hakemlik kursları • Duvar tırmanışı sertifika kursu • Doğa sporları eğitimi kursu • Kariyer geliştirme kursu • Anne baba bilinçlendirme kursu • Halk kütüphanesi programları

• Yerel yönetimler rekreasyon hizmetlerini finanse edebilmek için ellerindeki mevcut açık ve kapalı tesislerde sundukları program ve hizmetler ile gelir sağlayabilmektedir. Öncelikle stadyumlar ve çevresi, spor salonları çevresi, marinalar, parklar, yüzme havuzları, su sporları merkezleri golf tesisleri, tenis sahaları için büyük gelir potansiyeli oluşturmaktadır. Bu tesislerin profesyonel kişiler tarafından yönetilmesi büyük önem arz etmektedir. Finans kaynakları

• Bireyi mutlu eder • Fiziki sağlık gelişimini olumlu yönde etkiler • Ruh sağlığı açısından moral, motivasyon ve öz güven kazandırır. • Yapılacak uygulamalı aktivitelerle zihinsel gelişim sağlar. • İlerde oluşabilecek ruhsal ve fiziksel gerilemeyi önler. • Bireyi sosyalleştirir Engellilerde rekreasyonun temel özellikleri

• Hayal gücünü geliştirir. • Kişisel beceri ve yeteneği geliştirir. • Kişisel başarı ve verimin artışında pozitif etki sağlar • Sosyalleşme, dayanışma ve bütünleşmeyi sağlar. • Yetenek seçiminde en etkili doğal yöntemdir. • Rehabilitasyon sürecini hızlandırır ve etkili kılar. • Drama, oyun, spor ve organizasyonlar verilen rehabilitasyon eğitiminin ilk uygulama alanları ve sosyal yaşamın ilk adımıdır. • Ailenin moral yönünden dolaylı katkı sağlar.

Rekreasyon; • Latince bir terimdir. ’’RECREATİO’’ kelimesinden gelmektedir. • Yenileme , yeniden yapılanma anlamına gelir. • Kişiyi zorunlu iş ve etkinliklerden sonra yenileyen dinlendiren ve gönüllü olarak yapılan faaliyetler olarak tanımlanır

• Rekreasyon; insanların serbest zamanlarında yaptıkları, zorunlu çalışma faaliyetlerinden bağımsız olarak kişinin serbest ve dilediği gibi kullandığı fiziksel gücünü onarmaya ve ruhsal kapasitesini zenginleştirmeye yönelik zorunlu faaliyetlere karşıt, özgürce seçilen ve fiziksel sosyal çevrenin değişmesi anlamına gelen faaliyetler olarak da tanımlayabiliriz.

• Rekreasyon, kişinin fizyolojik (yeme içme barınma, uyuma) dışında kalan zamanlarında severek ve isteyerek yapmış olduğu etkinliklere denir. • Bireyin mesleki, ailevi, toplumsal ödevlerini yerine getirdikten sonra, bağımsız iradesiyle seçebileceği bir seri dinlenme, eğlenme, bilgi ve becerilerini artırma ve kendini yenileme uğraşlarına katılması olarak da tanımlayabiliriz.

• Kapsamlı olarak rekreasyon, insanın yoğun çalışma yükü, rutin hayat tarzı ve çevresel etkilerden tehlikeye giren veya olumsuz etkilenen bedeni ve ruhi sağlığını tekrar elde etmek, korumak veya devam ettirmek, aynı zamanda zevk ve haz almak amacıyla, zorunlu ihtiyaçlar için ayrılan zamanın dışında kalan bağımsız ve bağlantısız, serbest zaman içinde isteğe bağlı ve gönüllü olarak ferdi veya gurup içinde seçerek yaptığı etkinliklerdir.

• Rekreasyon kavramının geniş açıklanabilmesi için şu tanımlayıcı temel ifadeler kullanılmaktadır; 1. Rekreasyon serbest zamanda yapılır. 2. Rekreasyonda kişi gönüllü olarak ve tamamen kendi arzusuyla katıldığı etkinliklerde bulunur. 3. Rekreasyon faaliyetleri katılana zevk veren mutlu eden ve neşelendiren tarzda olur. 4. Rekreasyon faaliyeti kişisel ve toplumsal

Rekreasyonun Özellikleri • Gönüllü ve istekli olmalıdır, • Her yaş ve cinstekilere katılım imkanı verir, • Açık kapalı alanlarda, her mevsim tüm iklim şartlarında uygulanabilir, • Rekreasyon bir faaliyet gerektirir, • Rekreasyon haz ve neşe sağlayan bir faaliyettir, • Rekreasyon evrensel olarak uygulanır, • Kişinin kendini ifade etmesini sağlar, • Her kişiye göre bir amacı vardır,

• Katılımcıya kişisel ve toplumsal özellikler kazandırmalıdır, • 2 yada daha fazla uğraşa imkan verebilir, • Bir başkası için yerine getirilemez, • Rekreatif etkinliklere katılma sonucu ortaya çıkan bir deneyimdir. • Rekreasyon çok çeşitli faaliyetler içerir. • Özgürlük hissi verir. • Rekreasyon faaliyetlerinin katılımcıya kişisel ve toplumsal özellikler kazandırması beklenir. • Rekreasyon etkinlikleri REKREASYONİST ‘ler tarafından üstlenilir.

REKREASYONUN İNSAN HAYATINDAKİ FAYDALARI • İnsanların kendilerini mutlu ve huzurlu hissetmesini sağlar. • İnsanların sosyalleşmelerini sağlar • Fiziksel ve zihinsel gelişime katkıda bulunur • Stresi ve kaygıyı azaltır • İnsanlar kendini toplumdan soyutlamaz, kendini toplumun bir parçası olarak görür, • İnsanı can sıkıntısı ve bunalımdan korur,

• Kendini ifada edebilme yeteneği gelişir, • Arkadaş ortamlarına girer ve yeni arkadaşlar edinir, • İnsan sağlığını olumlu etkiler,

REKREASYON ETKİNLİK ALANLARI 1. Müzik uğraşıları: Enstrümanlı, orkestralı, solo ve koro çalışmaları. 2. Spor faaliyetleri: Takım, ferdi, doğa, mücadele ve zihin sporları gibi. 3. Oyunlar: Her yaş kesimi için eğitsel oyunlar. 4. Dans: Halk oyunları, modern ve ritmik danslar. 5. Sanat ve hüner gerektiren faaliyetler: Plastik, deri, grafik, seramik, metal, fotoğraf, resim, ahşap gibi. 6. Mekan dışı faaliyetler: Kamp kurmak, piknik yapmak gibi. 7. İlmi ve kültürel faaliyetler: Edebiyat, tiyatro gibi.

Rekreasyona Niçin İhtiyaç Duyulur? 1. Kişisel Yönden • Fiziki sağlık gelişiminin sağlanması, • Ruh sağlığı kazandırılması, • İnsanı sosyalleştirmesi, • Yaratıcı gücünü geliştirir, Kişisel beceri ve yeteneğinin geliştirilmesi, • Çalışma başarısı ve iş verimine etkisi, • Ekonomik hareketlilik,

2. Toplumsal Yönden • Toplumsal dayanışma ve bütünleşmeyi sağlaması, • Demokratik toplum yaratılması. Sağlıklı düşünen, hareket eden toplum oluşur.

BİREYİN REKREASYON ETKİNLİKLERİNE KATILIMDA TEMEL SEKİZ GEREKSİNİM 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Kendini yenileme gereksinmesi, Ödünleme gereksinmesi, Eğitim gereksinmesi, Gözlem gereksinmesi, İletişim gereksinmesi, Bütünleşme gereksinmesi, Gruplaşma gereksinmesi, Kültürel etkileşim gereksinmesi

Rekreatif Etkinliklere Katılımda Etken Olan Temel Faktörler • • • Günlük yaşantıdan kaçış, Alışkanlık ve sorumluluktan kurtulma, Sosyal kurallardan ayrılma, Doğaya yönelme, Değişiklik yeni şeyler yaşama,

REKREASYONUN ÇEŞİTLERİ 1 -AMAÇLARINA GÖRE a-Dinlenme b-Kültürel c-Toplumsal d-Sportif e-Turizm f-Sanatsal 2 -ÇEŞİTLİ KRİTERLERE GÖRE a-Yaş faktörlerine göre b-Katılanların sayısı c-Zaman göre d-Kullanılan mekana göre e-Sosyolojik muhtevaya(içerik) göre.

3. REKREASYONUN ÖZEL İŞLEVLERİNE GÖRE SINIFLANDIRILMASI a- Ticari rekreasyon: insanların rekreatif ihtiyaçlarını, çeşitli kurum ve kuruluşların sunduğu hizmetlerden masrafsız olarak giderebilecekleri gibi kar amacıyla sunulan hizmetleri de aynı amaçla satın alabilir. b- Sosyal rekreasyon: Çeşitli şekillerde insanları bir araya gelip katıldıkları rekreasyon etkinliklerdir. c- Uluslar arası rekreasyon: Gelişen serbest zaman anlayışıyla beraber şehir içi rekreasyondan sonra kırsal ve sonrasında da eylemler, uluslararası seyahatler ve etkinlikler olarak da kendisini göstermeye başlamıştır.

d- Estetik rekreasyon: Pasif bir nitelik taşıyan bu eylemler, daha çok yüksek eğitim ve kültür düzeyli insanlar için söz konusu olmaktadır. Sanat olaylarını izleme ünlü müzik yapıtlarını dinleme gibi eylemleri oluşturmaktadır. e- Fiziksel rekreasyon: Açık ve kapalı alanlarda yapılan tüm spor çeşitlerini kapsar. Spor yapabileceği sahaları kapsamaktadır. f- Orman rekreasyonu: Arazi ve su kullanımı rekreasyon eylemlerinin çoğunda önemli yer tutmaktadır. Bu imkanları ise ormanlar sağlamaktadır. Kullanım açısından orman

4. MEKANSAL AÇIDAN REKREASYON ÇEŞİTLERİ • a. Açık Alan Rekreasyonu: Açık havada yapılan rekreasyon faaliyetlerini içerir. Açık alan rekreasyonu temel fonksiyonları ormanlar dağlar ve su bölgeleri oluşturmaktadır. Örnek balonla gezme, yat gezisi, kano yapma, kaya tırmanışı, yamaç paraşütü, balık avlama, bisiklete binme vs. • b. Kapalı Alan Rekreasyonu: Toplumun kullanımına ayrılmış kapalı mekanlardaki serbest zamanı değerlendiren etkinliklerdir. İşletme spor özel ilgi ve sosyal klüpler gibi mekanlarda ve derneklerdeki kapalı mekan etkinliklerine katılması. Sergi, defile, kongre, kutlama, basketbol, buz pateni, yüzme vs.

5. ETKİNLİKLERE KATILMA ŞEKLİNE GÖRE REKREASYON ÇEŞİTLERİ • a. Aktif Rekreasyon: Rekreasyonel aktiviteye bireylerin aktif katılımıyla oluşan rekreasyondur. Spor en önemli örnektir. Müzik aleti çalmak, şarkı söylemek, tiyatro ve gösterilerde aktif rol almak vs. • b. Pasif Rekreasyon: İnsanların rol almadıkları izleyici olarak katıldıkları serbest zaman etkinlikleridir. T v izlemek, radyo dinlemek, sinemaya gitmek, spor müsabakası seyretmek örnek gösterilebilir.

6. KATILIMCILARIN SAYISINA GÖRE REKREASYON ÇEŞİTLERİ • a. Bireysel Rekreasyon: İnsanların yalnız olarak serbest zamanlarını değerlendirmesidir. Müzik dinlenmek, kitap okumak, yürüyüş • b. Grup Rekreasyonu: İnsanların grup halinde serbest zamanlarını değerlendirmeleridir. Grup rekreasyon faaliyetleri rekreasyonun sosyalleştirici özelliğinin de bir örneğidir. İnsanlar grup rekreasyon aktiviteleri katılımı sayesinde bir grubun üyesi olur ve topluluğun özelliğini taşırlar. Örnek; Takım sporları, toplu müzik, toplu piknik aktiviteleri vs. • c. Kitlesel Rekreasyon: İnsanların serbest zamanlarını kitlesel olarak değerlendirmesidir. Milli maçlar, Olimpiyatlar, Dünya kupası, Şampiyonlar ligi organizasyonları örnek gösterilebilir.

Rekreasyona katılma etmenleri Güdüleme kavramı, insanın gereksinimlerine ilişkin olup tüm insan davranışları, bireysel fizyolojik ya da psikolojik gereksinimleri karşılamaya yöneliktir. Güdüleme içselpsikolojik bir olgu olarak da ele alınmıştır. İlişkinin en basit biçimde, bir

Araştırmalardan, rekreasyon etkinliklerini planlamada toplumun rolünün yanı sıra bireyin iş ve iş dışı yaşamında da etkinliklere yönelmede katkısı olduğu, bireyin doyum derecesinin bu yönelimleri etkilediği, bireyin rekreasyon etkinliklerine ilişkin tutumları ve etkinliklere yönelmesinin bireyden bireye farklılık gösterdiği anlaşılmaktadır. Buna göre; bireylerin rekreasyon etkinliklerine katılımında temel sekiz gereksinimi giderdikleri söz konusu edilmektedir.

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Kendini yenileme gereksinmesi Ödünleme gereksinmesi Eğitim gereksinmesi Gözlem gereksinmesi İletişim gereksinmesi Bütünleşme gereksinmesi Gruplaşma gereksinmesi Kültürel etkileşim gereksinmesi

Ergenin gelişmesinde, etkin olan ve birbirleriyle dayanışan biofizyolojik, psikolojik ve sosyo-kültürel etkinliğe sistematik olarak ağırlık vermiş ve ABD’deki gençlerin ideallerinin farklı oluşundan kaynaklandığı ile ilişkilendirilmiştir.

Mills (1978) katılma güdülerine ilişkin araştırmasında, maslow’un güdü kuramını test etmeye çalışmıştır. Maslow’a göre, insan organizmasının doyurulmamış temel gereksinimleri diğer düzeylerdeki gereksinimlerin giderilmesini engeller. Güdü kuramını genel olarak beş temel gereksinim düzeyinden oluşur. Gereksinimler şu sırayı izler;

1. Fizyolojik gereksinme 2. Güvenlik gereksinmesi 3. Toplumsal gereksinme (sevgi, etkileme ve ait olma) 4. Değerlilik gereksinmesi (kendini değerli bulma, güven, güç ve yetenek) 5. Kendini gerçekleştirme gereksinmesi (gizli kalmış yetenekleri açığa çıkarma arzusu)

Rekreasyon etkinliğine katılma nedenleri üzerinde duran Crandall, rekreasyon davranışlarına ilişkin iki önemli konunu yararını ortaya koymuştur. 1. Pek çok rekreasyon etkinliğinin önemli bir parçası olan toplumsal etkileşim, rekreasyon etkinliklerine katılmada ve onlardan doyum elde etmede temel bir güdüdür.

2. Rekreasyon davranışını anlamak, etkinliklere ayrılan süre, yapılan harcamalar ve toplumsal sınıf değişkenleri gibi geleneksel ölçütlerden daha çok bireysel tutumları anlamakla olasıdır.

Sonuçta toplumsal etkileşimin, rekreasyon etkinliklerine katılmanın önemli bir güdüsü ve katılmayı belirleyen tutumsal değerlerin önemli bir etkileyicisi olduğu; diğer araştırma sonuçlarında ise toplumsal etkileşimin, etkinliklere katılmada bir güdü ve onlardan sağlanan doyumların kaynağı olduğu desteklenmiştir.

Rekreasyon etkinliklerine katılma üzerinde yapılan araştırmalardan önemli biriside Havighurst ve Donald (1959) ile Havighurst (1961)’ün yaptıkları çalışmalarda rekreasyon etkinliklerine katılmanın en önemli nedenleri şunlardır.

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Boş zamanı zevk alarak yaşamak İşten daha değişik bir şey yapmak Arkadaşlarla etkileşim kurmak Yeni deneyimler elde etmek Bazı şeyleri başarma duygusu yaşamak Yaratıcı duygusu tatmak Toplumsal yarar elde etmek Zaman geçirmek

Pierce (1980) iş ve boş zaman etkinliklerine ilişkin belirlediği yüz yirmi doyum ölçütünü, Havighurst (1961)’e ait doyum listesinden yaralanarak taramıştır. Kırk yedi doyum ölçütünden belirgin olarak açığa çıkanlardan bazıları aşağıdaki gibidir;

1. 2. 3. 4. 5. 6. Dostluk Dinlenme – rahatlama Başarı Güç Üstünlük Coşku

Riddick (1986), çeşitli yaş gruplarında boş zaman doyumuna ilişkin anlamlı bir farklılık olup olmadığını irdelemekte ve bir boş zaman modelini sınamaktadır. Levinson (1978)’un ele aldığı yaş gruplarına dayalı olarak , tabakalanmış bir örneklem deseninde 18, 22, 28, 33, 40, 45, 50, 60, ve 65 yaş gruplarında anlamlı bir farklılık olup olmadığına bakmış ve bu yaş gruplarında boş zaman doyumuna ilişkin değişkenler şunlardır;

1. Öncelikle var olan etkenler, • Yaş • Cinsiyet • Boş zamanın kaynağı bilgisi • Boş zaman değerleri

2. Olanak etkenleri • Gelir 3. Pekiştirici etkenler • Stres • En yakın arkadaşın boş zaman tutumu • Eşin boş zaman durumu

Bekleneceği gibi ergenlerde, üretimde yoğunlaşma ve karşı çıkma derecesi, özgür zaman etkinliklerine katılmanın temel güdüleri ve olumlu etkileri, üretim ve yaşamı sürdürme etkinliklerine katılma derecesinden daha yüksektir. ergenler rekreasyon etkinliklerine katılmayı daha büyük özgürlük olarak algıladıklarını belirtmişlerdir.

Ergen deneyimlerine ilişkin veriler rekreasyonun iki kategorisini ortaya koymuştur. • Televizyon izlemek, kitap okumak ve müzik dinlemek gibi toplumsallaşma etkinlikleri tipik olarak özgür zamanda yapılan ve rahatlatıcı rekreasyon etkinlikleridir. Bunlar katılmak için kişisel istek ve çaba gerektirmekle birlikte kişiye hoşlanım da sağlayan ve eğitici olabilen etkinliklerdir.

• Spor, oyun, sanat ve hobiden oluşan değişimsel etkinlikler olarak rekreasyonun diğer bir tipini oluştururlar. Bunlar kişinin, katılma için yoğun istek ve çaba gösterdiği öznel boş zaman deneyimlerinden oluşan etkinliklerdir.

Mohammed (1983)’in Irak’ta Gençlik Merkezleri’nde yaptığı araştırmada, denetleyicilik olarak bilinen önderlik özellikleri ile beklenilen önderlik özelliklerini belirlemeye çalışmıştır.

• Gözlenen ile beklenilen önder davranışı özellikleri arasında önemli farklar vardır. • En önemli önder davranışı olarak özgürlük hoşgörüsü ve bütünleştirme davranışı belirginleştirmiştir. Bu bulgular ışığında; • Önder rolleri ile kullandıkları tekniklerin yeniden gözden geçirmeli, • Örgüt amaçlarının başarılması ve grup etkinliğinin arttırılması.

Al-Douri (1983)’de araştırmasında şu sorulara yanıt aramıştır; 1. Rekreasyon örgütünde, gençlik önderleri ile gençler arasındaki ilişki nasıl olmalıdır? 2. Rekreasyon örgütü ve okul arasındaki ilişki nasıl olmalıdır? 3. Rekreasyon örgütü ile gençler arasındaki ilişki nasıl olmalıdır? 4. Yıllık programlar, etkinlikler ve genel amaçlar nasıldır?

Gençlik sorunlarının odak noktalarını birbirleriyle ilişkilerini bir bütün olarak ele almakta, bunların toplumsal yapı ile eklemleşmesini ortaya koymakta, sorunların neden ve sonuçlarını kestirmeye çalışmaktadırlar. Bu araştırmada gençliğin yanlış ve yetersiz bir toplumsallaşma ve dolaysıyla bunalım yaşamakta olduğu saptanmıştır. toplumsallaşmanın dört temel evresi olan aile, yakın çevre, okul ve iş, toplum ve kitle iletişimi çerçevesinde dört ara değişkende ele alınan çalışmada bu değişkenler;

1. Psiko-fizyolojik ve cinsel gelişim 2. Kişilik yapısı 3. Ekonomik durum 4. Rekreasyon Bu değişkenler gençlerin boş zamanını spor, arkadaşlarla oyun ve sohbet, sanatsal-kültürel etkinlikler ve TV izleme gibi etkinliklerle değerlendirdiklerini göstermektedir.

Kişinin, çocuk olarak katıldığı rekreasyon etkinlik düzeyinin, onun yetişkin olarak katıldığı etkinlik düzeyine katkısını irdeleyen araştırmasında Yoesting ve Burkhead (1972) aşağıdaki bulguları saptamıştır.

• Rekreasyon etkinliklerine çocukluktaki katılım düzeyi, kişinin yetişkinlikteki katılım düzeyini doğrudan etkilemektedir. • Çocuklukta yaşadığı yer, kişinin yetişkinlikteki etkinliğe katılma düzeyi üzerine anlamlı bir etkinliğe sahip değildir. • Çocuklukta yaşanılan yerin, kişinin açık hava rekreasyon etkinliğine katılma düzeyi üzerinde etkisi yoktur.

• Çocukluktaki açık hava rekreasyon etkinliğine katılmasının yetişkinlikteki etkinliğe katılım düzeyini belirlemede etkisi yoktur. • Kişinin çocuklukta katıldığı rekreasyon etkinliklerin türü yetişkinlikte sürdürülemeyen değil, sürdürülen etkinliklere daha çok benzemektedir.

Stover ve Garbin (1982)’in cinsiyet, yaş ekonomik duruma ilişkin değişkenleri kullanarak, üniversite öğrencilerinin boş zaman davranışının kişisel ve durumsal açıklamalarını deneysel olarak test ettiği araştırmadan elde ettiği bulgular, bireysel, toplumsallaşma ve durumsal olmak üzere üç grupta yer almaktadır.

• Bireysel denenceler, kişilerin rekreasyona ilişkin seçimlerinin kişilik özelliklerine bağlı olduğunu göstermektedir. Kişisel yetiştirme ve tutumlar, gevşetme gereksinimleri, gizli kalmış duygulara boşalım sağlama ve katılınan etkinliğin maliyeti gibi durumları kapsamaktadır. • Durumsal denenceler ise, yaratıcı rekreasyon etkinliklerinde durumun önemi (boş zaman alışkanlıkları

• Toplumsallaşma denenceleri, özel rekreasyon deneyimine ilişkin toplumsallaşma deneyimlerinin sonucudur. Çocukluktaki erken toplumsallaşma, onların yetişkinlik dönemlerindeki boş zaman etkinliğine ilişkin davranışlarını etkilemektedir. • Durumsal denenceler ise, yaratıcı rekreasyon etkinliklerinde durumun önemi üzerinde yoğunlaşır.

Bu denence dolayısıyla ; Rekreasyon olanakları Toplumsal çevre Olarak sınıflandırılır.

Rekreasyon, hızlı toplumsal/kültürel değişim içindeki toplumlarda gençlerin, okul dışındaki kişilik gelişimlerini ve toplumla bütünleşmesini sağlayabilir. Aksi halde çocukluktan yetişkinliğe geçerken genç kendisine uygun rolleri oynayamamaktan ve yetişkin dünyasında yerini alamamaktan OKULLARDA dolayı sapkın davranışlar gösterebilir. REKREASYON

• Öz saygısını geliştirmesinde bireye yardımcı olmak. • Boş zaman ilgilerini geliştirmek • Boş zaman becerilerini öğretmek • Rekreasyon olanak ve hizmetlerini sunmak • Fiziki olanakları bu etkinlikler için geliştirmek • Bireyleri rekreasyon önderliği için hazırlamak • Bireyde işbirliği becerisi geliştirmek • Toplumsal bütünleşmeyi sağlamak Okullarda rekreasyon eğitimi açısından işlevleri;

Temel katkısı, öğrenciyi yoğun bir toplumsal etkileşim içine sokabilmek olan ve daha çok grup çalışmasının tercih edildiği eğitsel etkinlikler, öğrencide grup duygusu geliştirmek ve birlikte çalışma başarma anlayışı kazandırmak esasına dayanır. Okulda eğitsel etkinlikler

Çocuğun kendi kişisel tercihlerini anlatabilmesi için çeşitli yollar sağlayan eğitsel etkinlikler, onların fizik olarak daha dayanıklı ve güvenli yetişmelerini sağlar. Eğitsel etkinlikler, onların fizik olarak daha dayanıklı ve güvenli yetişmelerini sağlar.

Eğitsel etkinliklerde öğrenciyi etkileyen durumlar şöyledir; • • Öğrencinin farklı gereksinim ve ilgileri Öğrencinin katılıma yönelik istekliliği Sunulan etkinliklerin dağılımı Yörede özellikle kullanılabilir olanaklar

Her bir öğrencinin kişiliğinin tüm yönlerini kendi toplumsal çevresinde geliştirmeyi amaçlayan eğitsel etkinliklerden beklentiler şunlardır;

• Yerel gelenek, biçim ve alışkanlıkları korumak, • Öğrencilerin bilim ve teknolojiye ilgilerini çekmek , • Kültürel ve sanatsal etkinliklere katılımı cesaretlendirmek, • Doğal çevrelerini değerlendirecek spor ve turizm olanakları sağlamak

Çocuğun yaşamında önemli rolü olan ilgiler, öğrenilmiş birer güdüdür. Çocuk bir şeyden yararlanacağını görünce onunla ilgilenir. Buda öğrenmeyi güdüler. Gerçek ilgiler, bireyin yaşamında bir gereksinimi karşıladıkları için süreklidir. İlgiler, deneyimler sonucu öğrenme yolu ile gelişir. İlgilerin gelişiminde yaş, cinsiyet, zeka, beden yapısı, aile ve yaşanılan kültür ve coğrafi çevre gibi bireysel farklılıklar önemli bir yer tutar.

Eğitsel kollardaki çalışmalarla yada okul klüpleri aracılığıyla öğrencilere yeni alanlar tanıtılabilir. Okullarda kollar oluşturulmasındaki esas amaç da budur. İlgiler geniş olarak üç alanda toplanabilirler. • Kişisel • Rekreasyon • Mesleki

Lindberg ve diğerleri (1985)’e göre, kırsal ve kentsel bölgelerdeki öğrenciler arasındaki akademik performanstaki dengesizliğin eğitimciler tarafından gözlemlendiği sonuçlar şöyledir;

• Akademik anlamda düşük performans • Kariyerini, akademik başarısını ve akran ilişkilerini kavramada düşük puan • Düşük sosyo-ekonomik statü • Eğitsel etkinliklere yüksek katılım • Okuldan daha fazla hoşlanma

Dikici (1994)’nin Adana’da lise öğrencilerinin rekreasyon alışkanlıklarına ilişkin yaptığı araştırmanın bazı bulguları şöyledir; • Lise öğrencilerinin büyük bir kısmı boş zamanlarını değerlendirmemektedir. • Boş zamanını değerlendirenlerin ise, bunu tv izlemek gibi edilgin etkinlikler yoluyla yaptığı, özellikle erkek öğrenciler spor türü etkinlikler yaparken kızlarda televizyon izleme ilk sıradadır.

• Boş zamanı değerlendirmemenin nedenleri okulda ve dışarıda etkinlikler için uygun ortam olmaması, derslerin yoğunluğu, ailelerin sosyo-ekonomik durumları ve yol göstermemesi olarak gösterilmektedir.

Eğitsel etkinliklerin okul programlarından adeta çıkartılarak öneminin bir yana itilmesi ve uygulamaya ilişkin seçenekler geliştirilmemesi, bu konuda eğitimcilerin çözümler üretmelerini gerektirmektedir. Bunun için yabancı ülkelerdeki ve ilgili literatür dikkate alınarak, eğitsel etkinliklerin önemini yeniden kavranılması ve uygulamaya ilişkin seçenekler yaratılması gerekmektedir.

öneriler geliştirilebilir; Çocuk ve gençlerin dinlenme ve eğlenme hakkını kullanabilmeleri için çocuk kulüpleri, çocuk ve gençlik kampları uygulamalarını geliştirecek örgütlü ortamların gerek merkezi gerekse yerel hükümetlerce desteklenmesi, gönüllü kuruluşların bu konuda harekete geçirilmesi.

• Okul binalarının çocukları eğitsel etkinliklere katılmalarına olanak verecek biçimde projelendirilmesi, mevcut okulların bu amaç için yeniden örgütlenmesi. • Öğretmen ve yöneticilerin rekreasyon ile eğitsel kol etkinliklerine ilişkin dersler konulması. • Öğretmen yetiştiren kurumlarda rekreasyon ile eğitsel kol etkinliklerine ilişkin ders konulması. • Üniversitelerde rekreasyon alanında görev alabilecek “rekreasyon ve gençlik önderliği” adı ile eleman yetiştirecek bölümlerin açılması.

• Devlet bütçesinden rekreasyon hizmetleri için daha fazla ödenek ayrılması. • Çocuğun bedensel, sportif, kültürel ve sanatsal etkinliklere katılımı ve başarısının da akademik değerlendirmenin yanı sıra dikkate alınmasının eğitim politikasında yer alması.

Rekreasyon eğitimi ile genel eğitim arasında bazı farklar bulunmaktadır • Eğitim çoğunlukla bir zorunluluk gerektirmektedir. Toplumsal yaşam uyum, iyi bir meslek edinme, yaşamı zenginleştirme gibi amaçlarla, insan okul dışında ve okulda zorunlu olarak eğitilmek zorunluluğu hisseder. Rekreasyon eğitiminde, genel eğitim gibi bir zorunluluktan bahsedilmez, gönüllü katılım söz konusudur.

• Öğretim, çoğunlukla uygulamaya, eğlenceye, oyunlara, benzetmelere dayandırıldığında ve serbest ortamlarda gerçekleştirildiğinde kuşkusuz çoğu durumlarda daha iyi gerçekleşir. Bu ortam rekreatif uygulamalarda elde edilebilmektedir. Ancak, eğitimin her alanında böyle bir rekreatif alanı yaratmak çok zordur. Bazen de gereksizdir. Zira, , insanlar istemeseler de bazı eğitim uygulamalarıyla karşıya gelmek durumundadırlar.

• Rekreatif uygulamalarda, kişinin anlık doyumu söz konusudur. Rekreasyon eğitimi de ancak bu ortamda sağlanabilmektedir. Genel eğitim uygulamalarında ise eğitim bazen yıllarca sürebilecek bir süreci gerektirmektedir. Yani rekreasyonda anlık amaçlar, eğitimde ise genellikle uzak amaçlar söz konusudur.

• Rekreasyon eğitimi ile genel eğitim arasında bir önemli farklılık ise rekreasyonun diğer moral faktörlerin yanında yaygın olarak fiziksel eylemlerle karakterize edilen durum ve tepkilerle geniş olarak ilgilenmesidir. Genel eğitim daha çok zihinsel ve duygusal aktivitelerle ilgilenmektedir.

• Rekreasyon uygulamaları bireysel bir ama taşır. Ancak, etkinlikler çoğunlukla grup ortamında oluşur. Grup daima bir lider çıkarır. Uygulamalar ve eğitimde grup-lider veya bu ilişki öğretmen-öğrenci şeklindedir.

• Rekreasyon eğitimi, genel eğitimin uygulamaları, amaçları, programları ve diğer faktörleriyle farklı özellikler taşıyan bir tamamlayıcısı ayrılmaz bir parçasıdır.

Günümüzde eğitim, her toplumda rastlanan bir faaliyet olmasına rağmen, zengin toplumlarda daha yaygın ve ileri bir düzeyde seyretmektedir. Eğitimin, refah ekonomilerine sahip ülkelerdeki ileri düzeyi, bu ülkelerdeki tekniği daha mükemmel hale getirerek ve yeni buluş ve ilerlemelerine yol açmak suretiyle, boş zamanını daha fazla artırmaktadır. Rekreasyon Eğitimi ve Okul

Kaynak : SEMRA ÇETİN KAMUSAL REKREASYON MAKALESİ

Sorular : 1 - Yerel yönetimde rekreasyonun amacı nedir ? 2 - Engellilerde rekreasyonun temel özellikleri nelerdir ? 3 - Uluslar arası rekreasyon nedir ? 4 - Eğitsel etkinliklerde öğrenciyi etkileyen durumlar nelerdir ? 5 - Kamu rekreasyon hizmetleri grupları nelerdir ?

Cevaplar : 1 - Vatandaşların fiziksel gelişiminin sağlanması Yaratıcılıklarını geliştirme Sosyalleşme gibi ihtiyaçlarını karşılamak üzere rekreasyon program ve hizmetleri sunmak olmalıdır. 2 - Bireyi mutlu eder Fiziki sağlık gelişimini olumlu yönde etkiler Ruh sağlığı açısından moral, motivasyon ve öz güven kazandırır. Yapılacak uygulamalı aktivitelerle zihinsel gelişim sağlar. İlerde oluşabilecek ruhsal ve fiziksel gerilemeyi önler. Bireyi sosyalleştirir 3 - Gelişen serbest zaman anlayışıyla beraber şehir içi rekreasyondan sonra kırsal ve sonrasında da eylemler, uluslararası seyahatler ve etkinlikler olarak da kendisini göstermeye başlamıştır. 4 - 5 - Öğrencinin farklı gereksinim ve ilgileri Öğrencinin katılıma yönelik istekliliği Sunulan etkinliklerin dağılımı Yörede özellikle kullanılabilir olanaklar Devletin İl özel idarelerin