YAAR DOU SPOR BLMLER FAKLTES REKREASYON BLM REK
YAŞAR DOĞU SPOR BİLİMLERİ FAKÜLTESİ REKREASYON BÖLÜMÜ REK 223 FİZİKSEL AKTİVİTE VE BESLENME Dr. Öğr. Üyesi Deniz Özge YÜCELOĞLU KESKİN
Beslenme, Yeterli Dengeli ve Beslenme, Fiziksel Aktivite, Egzersiz ve Spor REK 223 FİZİKSEL AKTİVİTE VE BESLENME Hafta-1
Beslenme • Beslenme vücudun çalışması için gerekli olan besin öğelerinin besinlerle vücuda alınması, sindirimi, emilimi ve metabolize olmasıdır(Ersoy, 2011) • Beslenme; büyüme, gelişme, sağlıklı ve üretken olarak uzun süre yaşamak için ihtiyacı olan enerji ve besin öğelerinden her birini yeterli miktarda sağlayacak olan besinleri besin değerini kaybetmeden, sağlığı bozucu hale getirmeden en ekonomik şekilde almak ve kullanmaktır (Tanır ve ark. , 2001).
Hareketsizliğin Sonuçları Nelerdir? • Değişik toplumlar için uygun olan fiziksel aktivite şiddeti, türü ve sıklığı bilinmemektedir. Bununla birlikte, günlük orta şiddette 30 dakika egzersiz önerisi konusunda görüş birliği bulunmaktadır. • Fiziksel aktivite; ağır, yorucu maraton koşusu ya da rekabete dayalı sporların yapılması demek değildir. Çocukların okula yürüyerek gitmesi, parkta yürüyüş yapmak, asansör yerine merdivenleri kullanmak, otobüsten iki durak önce inerek yürümek fiziksel aktivite olarak değerlendirilmektedir.
• İnsanlar için çocukluk ve genç erişkinlik dönemi kişilere fiziksel aktivite alışkanlığının kazandırılması ve yaşam boyu devam ettirilmesi için en uygun dönemdir. Genç yaşta edinilen hareketsiz bir yaşam alışkanlığı ve yerleşmiş olan kötü beslenme alışkanlıklarını daha sonraki dönemlerde değiştirmek çok zordur.
• İnsan yapısı açık bir şekilde fiziksel aktivite için tasarlanmıştır. Geçen 20 yılda, geniş topluluklar üzerinde yapılan ve diğer deneysel çalışmalarda bulunduğu gibi hareketsizliğin hastalık ve erken ölüme neden olduğu kanıtlanmıştır • Özellikle orta yaş ve sonrası kabul edilebilir düzeyde fiziksel aktivite ya pan bireylerde erken ölümlerin ve ciddi hastalıkların önlemesinde aktivitenin iki kat daha etkili olduğu gösterilmiştir. • Kalp hastalıklarının önlenmesi için, dördüncü temel risk faktörü olarak, kabul edilen hareketsizliğin ortadan kaldırılmasının yüksek tansiyon, yağ metabolizması bozukluklarının ve sigara içmenin engellenmesiyle eşit yarar sağladığı bilinmektedir.
Fiziksel Aktivitenin Yararları Nelerdir? • Günlük düzenli fiziksel aktivite, sağlıklı beslenme ile birlikte kronik hastalıkların önlenmesindeki en önemli öğedir. Fiziksel aktivite, bireysel olarak kronik hastalıkları önlemede, toplumsal olarak halk sağlığının iyileştirilmesinde etkilidir ve kadın, erkek, her yaştaki bireye fiziksel, sosyal, zihinsel ve ruhsal yararlar sağlamaktadır.
Kaynaklar • Akıl C. Dayanıklılık Sporcularında Beslenme Bilgi Düzeylerinin Belirlenmesi (Tez). Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Besin Hijyeni ve Teknolojisi Anabilim Dalı Uzmanlık Tezi, Konya, 2006. • Akyol, Bilgiç ve Ersoy (2008). Fiziksel Aktivite, Beslenme ve Sağlıklı Yaşam. Ankara. • Astarlı Ö. Marmara üniversitesi tıp fakültesi 1. ve 5. sınıf öğrencilerinde beslenme bilgi düzeylerinin ve beslenme alışkanlıklarının değerlendirilmesi (Tez). Marmara Üniversitesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı Uzmanlık Tezi; 2008. • Baysal, Ayşe (2003). Sosyal Eşitsizliklerin Beslenmeye Etkisi. H. Ü. Tıp Fakültesi Dergisi, 25(4), Özel Eki, Ankara. • Baysal, A. (2009). Beslenme. (onikinci baskı). Ankara: Hatipoğlu Yayınevi, 560. • Baysal A. Beslenme, 12. Baskı, Hatiboğlu Yayınevi, Ankara, 2012. • Carley A. Anemia: When Is it Iron Deficiency? Pediatr Nurs 2003; 29: 127 -133. • Çetinkaya Feyzullah, “Çocuk ve Allerji”, ikinci basım, İstanbul 1998. • Çokuğraş Haluk, Akçakaya Necla. Besin Allerjileri, “Temel Allerji”. V. Ulusal Allerji Kongresi. Ankara, 203 -213, 1991.
• Çumralığil, B. ve Nizamlıoğlu, M. Spor ve Beslenme, Veteriner Fakültesi Yayın Ünitesi, Konya, 2001 • Doyle, J. A. , C. Papadopoulos, and M. S. Green. (2008). Utilization of Carbohydrates in Energy Production, in Sports Nutrition Energy Metabolism and Exercise. In W. Ira and A. D. Judy (Eds. ), Sports Nutrition Energy Metabolism and Exercise. Boca Raton, Taylor & Francis Group. • Dülger H. Bartın Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu öğrencilerinde beslenme alışkanlıkları ve obezite prevalansı (Tez). Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Uzmanlık Tezi, 2015. • http: //dosyasb. saglik. gov. tr/Eklenti/1428, sagliklibeslenmepdf. pdf? 0 • ERS (Economic Research Service). Effects of Food Assistance and Nutrition Programs on Nutrition and Health: Volume 3, Literature Review. Washington, DC: ERS, USDA; 2004. http: //www. ers. usda. gov/publications/fanrr 19 - 3/fanrr 19 -3. pdf. Erişim: 15 Kasım 2011. • EARGED (T. C. Milli Eğitim Bakanlığı Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı). (2008). Öğrencilerin Okul Kantinlerindeki Tüketim Tercihleri Ve Kantinlerin Değerlendirilmesi. Ankara: EARGED.
• Fung, Christina, Mclsaac, Jessie Lee, Kuhlt, Stefan, Kirk, Sara FL, and Veugelers, Paul. J. (2013, December). The İmpact Of A Population- Level School Food And Nutrition Policy On Dietary İntake And Body Weights Of Canadian Children. Preventive Medicine, 57, 934 -940. • Garibağaoğlu, M. , Budak, N. , Öner, N. , Sağlam, Ö. ve Nişli, K. (2006); ”Üç Farklı. Üniversitede Eğitim Gören Kız Öğrencilerin Beslenme Durumları ve Vücut Ağırlıklarının Değerlendirmesi”, Sağlık Bilimleri Dergisi (Journal of Health Sciences), 15(3): 173 -180. • Gldding, Samvel S. , Dennison, Barbara A. , L. Birch, Lean, R. Danlels, Stephan, W. Gılman, Matthew, H. Lichtenstein, Alice , Horn, Nicolas, Linda, Van (2006, February). Dietary Recommendations for Children and Adolescents: A Guide for Practitioners. American Academy of Pediatrics, 117(2), 544559. • Herbert V. Megaloblastic anemia as a problem in world health. Am J Clin Nutr 1968; 21: 1115 -1120. 4. Higgins PDR, and Rockey DC. Iron-deficiency Anemia. Techniques in Gastrointestinal Endoscopy 2003 ; 5: 134 -141. • Javandel H, Berahmandpour F. “Effects of nutrition patterns in soccer players”, Journal of Sports Science and Medicine, Suppl. 10, s. 158, 2007.
• Karaağaoğlu N, Samur G. Anne ve Çocuk Beslenmesi. Ankara: Pegem Akademi, • 2017: 2 -5. • Meseri R. Türkiye’de Sağlıklı Beslenme Politika ve Uygulamaları. Toplum ve Hekim 2010; 25(3): 198 -206. • Oşar, Z. ve Erkan, T. Sağlıkta ve Hastalıkta Beslenme, Kaya Basım, İstanbul, 2004. • Paker S. , Sporda Beslenme, Gen matbaacılık, 3. baskı, Ankara, 2004. • Pekcan G. (2003). Sağlığın Korunması ve Geliştirilmesi: Sağlıklı Beslenme ve Yaşam Biçimi Stratejileri. 4. Uluslararası Beslenme ve Diyetetik Kongresi, Bildiriler Kitabı, Antalya.
• Samur G. (2008). Kalp damar hastalıklarında beslenme. T. C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Beslenme ve Fiziksel Aktiviteler Daire Başkanlığı Hacettepe Üniversitesi-Sağlık Bilimleri Fakültesi. Beslenme ve Diyetetik Bölümü. Klasmat Matbaacılık. Ankara • Sarı, Enver (2007). Anasınıfına Devam Eden 5– 6 Yaş Grubu Çocukların, Annelerinin Çocuk Yetiştirme Tutumlarının Çocuğun Sosyal Uyum ve Becerilerine Etkisinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. • Whitney, E. N. and S. R. Rolfes. (2013). Understanding Nutrition. Australia; Belmont, CA: Wadsworth, 687. • http: //www. bilgiara. com/bilgi/ttmmc-okul-oncesi-donemde-beslenme-egitimi/ • (http: //www. forumturka. net/forum/archive/index. php/t-331364. html). • Ünver, Yasin (2004). Beş-Altı Yaş Okul Öncesi Dönemi Çocukları İçin Geliştirilecek, Besin Gruplarına Yönelik Beslenme Eğitimi Programlarının, Çocukların Beslenme Bilgisi ve Davranışlarına Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Tanır, F. , Şaşmaz, T. , Beyhan, Y. ve Bilici, S. (2001). “Doğankent Beldesinde Bir Tekstil Fabrikasında Çalışanların Beslenme Durumu”, Türk Tabipler Birliği Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, Temmuz: 22 -25. • T. C Sağlık Bakanlığı Obezite ile Mücadele Programı (2010 -2014), Sağlık Bakanlığı Yayın No. 773, Kuban Matbaacılık, Şubat 2010, Ankara S, 19. • T. C Sağlık Bakanlığı Obezite ile Mücadele Programı (2010 -2014), Sağlık Bakanlığı Yayın No. 773, Kuban Matbaacılık, Şubat 2010, Ankara S, 18. • • T. C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. (2011, Ağustos). Sağlık çalışanlarında obezite (şişmanlık) ve zayıflık durumunun belirlenmesi araştırma raporu. Ankara, Deniz Matbaacılık. • • T. C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu (2017) Okul Sağlığı. https: //okulsagligi. meb. gov. tr: https: //okulsagligi. meb. gov. tr/www/okul-idarelerinin-vebedenegitimi-ve-spor-dersi-ogretmenlerinin-dikkatine/icerik/75
• T. C. Sağlık Bakanlığı(2008) Sağlık Eğitimi Genel Müdürlüğü. Beslenme Modülleri Eğitimciler İçin Eğitim Rehberi. Ankara. • Yaman F. “Müsabaka Dönemi Sporcu Beslenmesi”, Atletizm Bilim ve Teknoloji Dergisi, sayı: 39, s. 15, İstanbul, 2003. • Yıldız E. (2008). Diyabet ve Beslenme. T. C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Beslenme ve Fiziksel Aktiviteler Daire Başkanlığı Hacettepe Üniversitesi-Sağlık Bilimleri Fakültesi. Beslenme ve Diyetetik Bölümü. Klasmat Matbaacılık. Ankara.
- Slides: 14