YAAR DOU SPOR BLMLER FAKLTES ANTRENRLK BLM ANT
YAŞAR DOĞU SPOR BİLİMLERİ FAKÜLTESİ ANTRENÖRLÜK BÖLÜMÜ ANT 209 -Psikomotor Gelişim Öğr. Gör. Dr. Hamza KÜÇÜK
Bilişsel Gelişim Kuramı ANT 209 -Psikomotor Gelişim Hafta-11
PİAGET
Bilişsel gelişim; bireyin çevresinde olup bitenleri anlayıp öğrenmesini sağlayan zihinsel faaliyetlerdeki gelişimi, aynı zamanda daha karmaşık ve etkin düşünme yollarının geliştirilmesini ifade eder.
• • • Bilişsel gelişimi konu edinen kuramlar; bilginin kodlanması, işlenmesi, depolanması ve sıralanmasına odaklanmışlardır.
• Jean Piaget, çalışmalarında, bireyin doğumdan başlayarak ergenlik dönemine kadar bilişsel gelişimini incelemiştir.
• Daha küçük yaşlarda doğayla ilgilenmeye başlayan, lisans eğitiminde biyolojiye odaklanan Piaget, bilişsel gelişimde de biyolojik vurguya yer vermiş; bilişsel gelişimin beyin ve sinir sisteminin olgunlaşması ve bireyin çevreye uyum sağlamasıyla gerçekleştiğini ifade etmiştir.
• Piaget'e göre zekâ, zekâ testlerinden alınan puan değildir. Çocukların dünyayı anlamaları için gerekli bilgilerin örgütlenmesi ve gelişimsel olarak bu örgütlenme süreçlerinde görülen değişiklikler Piaget'in ilgi alanıdır.
• 1920'lerden beri Piaget çalışmalarında çocuğun zekâsını incelemiştir. • Kuramının temeli ise, bireyin dünyayı anlamasını sağlayan bilişsel süreçlerdir.
Piaget’e göre dünyanın bilişsel olarak yapılandırılmasında şu süreçler öne çıkmaktadır: • şemalar, • özümleme, • uyma (akodomasyon) ve • dengelenme.
• Şema kavramı ilk defa Piaget tarafından kullanılmıştır.
• Şema, bireyin çevresindeki dünyayı anlamak ve anlamlandırmak için geliştirdiği bir bilişsel yapı, yeni edinilen bilgilerin yerleşeceği bir çerçevedir. • İnsan dünyaya çok basit düzeyde şemalarla gelir.
• İlk şemalar bebekken sahip olduğumuz basit reflekslerdir. Deneyim ve yaşantılar sonucu bu şemalar gelişir ve yeni şemalar oluşturulur.
Özümleme, karşılan yeni bir durumun daha önceki şemalarla açıklanmaya çalışılması; uyma ise yeni bilgiye göre var olan şemaların değiştirilmesi ya da genişletilmesi durumudur.
İlk defa küçük bir koyun gören çocuk ona “köpek” diyebilir. Bu durum çocuğun yeni olan koyun şemasını daha önce var olan köpek şemasının içine yerleştirmesini, yani özümlemeyi ifade eder. Koyunlarla etkileşime geçip, defalarca onlarla karşılaştığında köpekler ve koyunlar arasındaki farkları ayırt edebilir, yeni bir şema oluşturarak koyunları bunun içine yerleştirir. Bu durum da uyuma örnektir.
• Dengelenme ise özümleme ve uyum arasında dengeli bir düzenlemenin olmasıdır. Yeni bilgilerle karşılaşıldığında birey ilk olarak özümlemeye başvurur, ancak bu şekilde yaptığı değerlendirme eksik kalacağı için bilişsel denge bozulur ve bunun sonunda birey dengeyi tekrar uyma yoluyla kurar.
• Öğrenme yeni dengelemelerin sonucunda gerçekleşir.
Duyusal-Motor Dönem (0 -2 yaş) • Bu dönemde bebekler duyusal deneyimlerini (görme, duyma gibi) fiziksel ve motorsal eylemlerle (tutma, emme, sallama) koordine ederek dünyayı anlamaya çalıştıkları için dönem duyumotor dönemi olarak tanımlanmıştır. • Piaget, duyumotor evresini 6 alt evre halinde incelemiştir.
• Duyusal-motor dönemin sonunda bebekler nesne sürekliliği kazanırlar. Nesne sürekliliği; nesnelerin görülmediği, duyulmadığı, dokunulmadığı zaman bile var olmaya devam ettiklerini anlayabilme becerisidir.
• Nesne sürekliliği ile yapılan araştırmalarda bebeğin ilgisini çeken bir nesne gözden kaybolduğunda, bebeğin o nesneyi arayıp aramaması gözlemlenmektedir. • Eğer nesne ortadan kaybolduğunda ilgisi kayboluyor ve nesneyi aramıyorsa nesne sürekliliği kazanılmamış demektir
İşlem Öncesi Dönem (2 -7 yaş) Çocuklar, bebeklik dönemindeki dünyayı duyular ve sınırlı eylemlerle algılamanın ötesine geçerek dünyayı; kelimeler, imgeler ve çizimlerle temsil ederler.
Ancak Piaget’e göre işlem denilen beceriden yoksundurlar; işlemler daha önce fiziksel olarak yapılanları zihinsel olarak da yapmaya imkan veren içselleştirilmiş eylemlerdir.
• Basit düzeyde sınıflandırma ve düzenleme yapabilirler. • Örneğin, nesneleri biçimlerine ya da renklerine göre ayırabilirler ancak bunlar arasındaki ilişkileri kavrayamazlar. • Problem çözerken tek bir noktaya odaklanarak diğer yönleri ihmal edebilirler
Piaget bu dönemi de iki alt evrede ele almıştır: Sembolik İşlev Alt Evresi: 2 -4 arasındaki dönemi kapsar. İşlem öncesi dönem konuşmanın kazanılması, dil ve kavram gelişiminin artmasıyla başlar.
Bu dönemde çocuklar çevrelerinde olup bitenleri ifade etmek için bebekliğin son döneminde başlayan semboller kullanma becerisini daha fazla geliştirirler. Dil aracılığıyla semboller üretir, sembollerle onların temsil ettikleri nesneler arasında ilişki kurmaya başlarlar.
- Slides: 25