Yaar Dou Spor Bilimleri Fakltesi Spor Yneticilii Blm
Yaşar Doğu Spor Bilimleri Fakültesi Spor Yöneticiliği Bölümü SYB-138 Bireysel Sporlar - 2 Güreş (Seçmeli) Ögr. Gör: Nurullah Öğreten 1
Ders Konuları. Güreş, Güreşin tarihi gelişimi, Güreş Konusunda Genel Bilgiler Anlatımı ve Sunum Yapacağım 3. Hafta 2
İçindekiler § Güreş Ø Güreşin Tarihi Gelişimi, Ø Güreş Konusunda Genel Bilgiler 3
GÜREŞ Dünyanın ilk ve en eski sporlarından biri güreştir. Başlangıcı çok eski çağlara dayanır. İnsanların taş ve demir devrinde güreştiklerine dair belgeler ortaya çıkarılmıştır. Çok eski çağlarda müdafaasız insanların kendisini düşmandan korumak için sopa ve taşı başlıca savunma vasıtası olarak kullanıldığı, zamanla bunlarında yeterli olmadığı görülmüştür. Düşmana karşı yapılan vücut müdafaası için önceden, idmanlı olmak, hazırlanmak gerekir. Bunun için büyükler küçükleri yetiştirmek, onlara tecrübelerinden yararlanmak için faydalı bilgiler öğretmişlerdir. Bunların ortaya çıkışı, insanların yaşamında birbirlerine karşı bir mücadele içinde, bize güreş veya güreş idmanı ile olacağı, güreşin bir müdafaa vasıtası olmaktan çıkıp spor haline gelişine kadar geçirdiği yıllar içinde yapıldığını, devam edip geldiğini göstermektedir. Güreşin spor olarak kabul edilişi, İsa’nın doğumundan önce 7 ve 8 (M. Ö) yüzyıla kadar dayandığı söylenmektedir. 4
Güreşi, spor haline getirenlerin başında eski Yunanlılar gelmektedir. Yunanlılardan sonra Roma'da da görülmüştür. Yunan medeniyetinden faydalanan Romalılar, Yunan güreşini kendilerine uydurmuşlar, Greko-Romen ve serbest sitilde yapılan güreşler Roma’da uygulanmış çok tutulmuştur. Bir rivayete göre Romalılara güreş Etrüskler ‘den geçmiş, Yunanlılarda Etrüskler ’den faydalanmışlardır. Vücut kültürü ile ilgili faaliyetlerin, tarih çağlarına rastlayan ilk izlerini, hemen bütün uygarlıkların beşiği sayılabilecek olan Asya’nın, Orta ve Ön Asya coğrafi bölümlerinde bulmak mümkündür. Ancak, bu uygarlıklarda beden eğitimi ile ilgili faaliyetlerin amacı, günümüzdeki amacından biraz farklıdır, çünkü o çağlarda medeniyet olarak var olmak, egemenlik kurmak, fiziksel, güçlü ve cesur olmaya bağlı olduğu, özellikle hareketler ve çalışmalar bu amaca uygun olarak yapılmıştır. Etrüskler, Orta Asya’dan kalkarak Avrupa’ya gelip İtalya yarımadasına yerleşmişlerdir. Güreş tuttuklarına göre bunu yüzyıllar önce Orta Asya’dan getirdikleri de pek tabiidir. 5
O tarihlerde, Avrupa’dan daha ileri medeniyete sahip olan Orta Asyalılarda güreşin varlığını düşünmek ne kadar normal bir olaysa; kendilerinin pek yakınlarında yerleşen Etrüsklere temas eden Yunanlılardan güreşi öğrendikten sonra Romalılara geçmiş olması mümkün görülmektedir. Güreşin Avrupa’ya yayılışı Roma’dan başlamıştır. Greko-Romen stil güreş böylece bütün dünya tarafından tanınan ve medeniyetle birlikte ilerlemiş modern bir spor olmuştur. Dünya’da bugün yaklaşık 200 çeşit yerel geleneksel güreş türü vardır. Bunların yarışma kuralları birbirlerinden çok farklıdır. Örneğin “Sumo” güreşinde galibiyet rakibin belli bir sahanın dışına itilmesi veya yere yıkılmasıyla sağlanmaktadır. Moğolların geleneksel “Bokh” güreşi, İspanyolların Kanarya adalarında yaptıkları geleneksel, rakibin diz veya vücudunun herhangi bir kısmının yere değmesiyle galibiyet sağlandığı güreşleri, yalnız ayakla veya parmakla yapılan veya Brezilya’da saçlardan çekerek yapılan komik güreş türleri de vardır. 6
Ülkemizde yaygın olarak yapılan geleneksel güreş türleri karakucak ve yağlı güreştir. Sadece Güneydoğu Anadolu Bölgemize özgü, Judo ’ya benzer “Aba Güreşi” de, Türklerin geleneksel güreş türlerindendir. İlk çağlarda güreş, elbette bir tür boğuşma şeklinde yapılmıştır. Orta Asya'da Türkler arasında yapılan güreş müsabakalarında güreş mücadelesi sporculardan birinin ölümü halinde sona erdiği bilinmektedir. Manas Destanı’nda söz edilen güreşler bu gerçeği aydınlığa çıkarmaktadır. İranlı şair Firdevs’i, “Şehnamesinde’’ iki ordunun savaşmadan önce en kuvvetli ve en yürekli pehlivanlarını güreşmek için meydana sürdüklerini, bu pehlivanlardan birinin yenilgisi, temsil ettiği ordunun toptan yenilgisi sayıldığını belirtmektedir. Mısırdaki “Beni Hassan” kalıntılarında, günümüzden beş bin yıl önce işlenen güreş oyunları motifleri bulunmuştur. Açık söylemek gerekirse; ilk çağlardan itibaren güreş, yeryüzündeki hemen, hemen her insanın güç denemek için yaptığı uğraşlar arasında yer almıştır. 7
Güreş, Sokrat’ın da öğrencilerine tavsiye ettiği sporlar arasındadır. Sokrat “Devlet” adlı eserinde “çocuklarınıza müzik eşliğinde jimnastik ve güreş yaptırın” demiştir. Bilindiği gibi Yahudiler, “Beni İsrail oğulları” diye de anılmaktadır. Beni İsrail oğullarının anlamı“ güreşte galip gelenlerin oğulları” şeklindedir. Tevrat’ın 32. babında, “Yaradan’Ia Hz. Yakup’un güreşi kaydedilmekte ve Hz. Yakup’un galip geldiği” öne sürülmektedir. İslam Peygamberi Hz. Muhammed (S. A. V. ) Dünyada at nesline en büyük hizmeti yapan olarak bilinmektedir. Hz. Peygamber at neslinin geliştirilmesini emrederken, güreş sporunada en önemli değeri vermiştir. Hazreti Hamza “Pehlivanların piri”, Hazreti Ali ise pehlivanlığından ötürü “Allah’ın Arslan’ı” lakaplarını almışlardır. Rus şairi Puşkin, “Rusland ile Ludmilla” adlı destanında geniş şekilde güreşten söz etmektedir. Romalı Virgil’den İngiliz Şekspir’e varıncaya kadar, güreşin insanlarla iç içe olduğu bilinmektedir. 8
Türkiye’de güreş ve güleş söylenişinin yanında, Senirkent’Iilerin “Havız”, Türkmen köylerinin “Gencer” deyişleri de güreşi anlatmaktadır. Ø isveççe “Brotning”, Ø İngilizce “VVrestling”, Ø Almanca “Ringen”, Ø Farisi “Koşti”, Ø Bulgarca “Barba”, Ø Macarca “Bİrkuzu”, Ø Fransızca “Lutte”, Ø Rumence “Lupte”, Ø İtalyanca “Lutte” ve Ø Arapça “Musara”, Türkçe ’deki “Güreş”in karşılığıdır. 9
Güreş Konusunda Güreşle ilgili, Batı Türkleri tarafından güreş ve güleş şeklinde söylenen güreş sözcüğü, “Divan-ü Lügat’it Türk”te ‘küreş’ şeklinde kullanılmıştır. § Kür-er: Yiğit, sarsılmaz, pek yürekli, kabadayı adam demektir. § Kür-eş-mek: Başka birisiyle yarışmak anlamına gelir. Güreş yapana da güreşçi denir. § Diğer Türk ağızlarında güreş sözcüğü şu şekilde söylenmektedir. § Moğol: Güra § Çağatay: Küreşmek, küleşmek § Kazan: Kirle, küreşü, küreşmek § Çuvaş: Küreş, güreş § Yakut: Küreş, “Küres tardısa keldim. -Güreşmek için geldim. ”, “Kürestesen kör-Boy ölçüşmeyi gör”. “Bir yandan psikolojik, fizik ve teknik unsurların ferdi çerçeve içinde ahenkli bir denge gösterebilmesindeki zorluk, diğer taraftan ister tüm sahada yapılsın, ister ferdi olsun, başka sporlara kıyasla toplam adale gücünün en fazla güreş sporunda zirveye ulaşması ve insan sağlığına büyük yararlar sağlayışı, batılı ilim adamlarınca güreşin baş spor olarak kabul edilmesinin nedenleri olarak gösterilmektedir” demiştir. 10
Dinlediğiniz için TEŞEKKÜR EDER Sağlıklı Günler Dilerim 2021 11
Kaynaklar § http: //www. gozlemci. net/5949 -guresin-tarihcesi. html § http: //www. bedenegitimi. gen. tr § Gümüş, Ali (1998). Türk Güreş Tarihi, Ankara: Türk Güreş Vakfı Yayınları 5/4. § Güven, Özbay (1999 b). Türklerde Spor Kültürü, Türk Kültüründe Görüntüler Dizisi, Geliştirilmiş 2. Baskısı, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları. § Türkiye Güreş Federasyonu resmi web sitesi § http: //www. guresvitrini. com § http: //sokefatihio. meb. k 12. tr/meb_iys_dosyalar/09/12/719130/dosyalar/2012_11/27 § http: //www. populermedikal. com/diyetegzersiz/cocukvespor. asp § http: //www. sporhekimligi. com/cocukvespor 1. php § http: //www. guresdosyasi. com/okulgures. html § http: //www. guresdosyasi. com/antreman. html § http: //forum. bedenegitimi. gen. tr/gureste-alt-yapi-ile-ilgili-calisma-programi-t 122. html § www. doc. dr. fundaelmacioglu § http: //www. gozlemci. net/5949 -guresin-tarihcesi. html Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar 1. Yuri Şahmuradov, “Serbest Güreş” 2. Oktay O, “ Sporda Güç Geliştirme” Ankara-1989. 3. Türkiye Güreş Federasyonu “Güreş El Kitabı” Ankara. 1998. 4. Özer Dilara, S, Kamil Özer. " Çocuklarda Motor Gelişim" Antalya. 1998. 5. Arslan C. " Güreşçinin Rehberi" Güreş ve Metodik bilgiler. İzmir- 1984. 6. Arslan R. " Okullarda ve Kulüplerde Serbest Güreş Araştırmaları" . Ankara-l 977. Tamer K. Kutlu M. Karakuş S. , Karakaş A. , Taşkıran C. , Sancaklı H. , ‘Yıldız ve Genç. , Güreşçiler için Antrenman Programlarının Hazırlanması’, İstanbul- 1993. 8. Türkiye Güreş Federasyonu Başkanlığı. ‘Bülten’ Aralık-1997, Şubat-1998, Mart, 1988, Nisan 9. Ali Gümüş, “ 5. Dakikalık Güreşte Teknik ve Taktik” 1988. 12
- Slides: 12