XIV Drava u ekonomiji Copyright 2004 SouthWestern glava

XIV Država u ekonomiji Copyright © 2004 South-Western glava

Država u ekonomiji 1. Klasične funkcije države - Zaštita svojine i ugovora (država kao monopol sile! propisi o svojini, kupoprodajni ugovori, krivični zakoni, stečaj). - Porezi i javne službe (administracija, vojska, policija, javne službe kao što su prosveta i zdravstvo itd. ) - Emisija novca i novčani opticaj - Carine i takse Copyright © 2004 South-Western

Država u ekonomiji 2. Uzroci državne intervencija - Regulisanje monopola: prirodni i institucionalni - Javna dobra (odbrana, bezbednost, infrastruktura kao na primer putevi, svetionici, televizija, GPS) - Eksterni efekti (ponašanje jednih utiče na blagostanje drugih) a. pozitivni (subvencionisanje) b. negativni (oporezivanje) Kouzova teorema internalizacija eksternih efekata Piguovi porezi trgovanje dozvolama za zagađenje Asimetrične informacije (jedna strana ima informacije koje nisu dostupne drugoj) Redistribucija dohotka (nezaposlenost, socijala…) Odnosi rada i kapitala Konjukturni i strateški poremećaji – ekonomska politika se bavi regulisanjem ciklusa i rasta Copyright © 2004 South-Western

Država u ekonomiji 3. NASTANAK I SUŠTINA KRIZA Konjukturni strateški poremećaji Konjukturne faze: kriza, depresija, oživljavanje, prosperitet. Uzroci: Robni karakter privrede – fenomen novca. Novčana i stvarna akumulacija. Materijalna i vrednosna struktura DP. Nedovoljna potrošnja. Težnja ka monopolima i zatvorenom sistemu. Neadekvatne mere ekonomske politike. Copyright © 2004 South-Western

Država u ekonomiji Copyright © 2004 South-Western

Država u ekonomiji 5. Ključni partneri: - Država. - Krupne korporacije. - Sindikat. - Javno mnjenje. Copyright © 2004 South-Western

Država u ekonomiji 6. Ciljevi državne intervencije. - Stabilnost cena. - Puna zaposlenost. - Uravnoteženost budžeta i platnog bilansa. - Ravnomerni regionalni razvoj - Očuvanje životne sredine i ekološke ravnoteže - Razvoj javnih dobara - Racionalno korišćenje nacionalnih resursa Copyright © 2004 South-Western

Država u ekonomiji 7. Država blagostanja - Tržišna alokacija, Pareto optimum i ograničenja - Nastanak 1941, nadbiskup Templ uvodi pojam i osnovne ideje - Osnovne ideje: a. garantovanje minimalnog dohotka b. sužavanje granica nesigurnosti c. javni standard i socijalne usluge Rast socijalnih izdataka (Welfare State) a. socijalno osiguranje (zdravstvo) b. javno obrazovanje c. penzije Švedska – visoke, Japan - visoke, SAD –male – Barak Obama – reforma zdravstva i socijale - Budućnost socijalne države (država blagostanja ili država rata) Copyright © 2004 South-Western

Država u ekonomiji 8. Državni budžet Prihodi Rashodi Porez na dohodak građana Rashodi administracije Porez na dohodak korporacija Rashodi vojske Porez na promet Socijalni transferi Carine i takse Zdravlje i obrazovanje Porez na nasleđe i poklone Državne subvencije i investicije Državni zajmovi - obveznice Copyright © 2004 South-Western

Država u ekonomiji Copyright © 2004 South-Western

Država u ekonomiji 10. DRŽAVNI SEKTOR: DOMETI - Nastanak: a. Nacionalizacija. b. Državne investicije. c. Tradicionalni državni sektor. - Različiti dometi državnog sektora: a. Amerika – mali b. Evropa – Francuska i Austrija visoki Nemačka – mali Copyright © 2004 South-Western

Država u ekonomiji 11. Talas reprivatizacije u zapadnim zemljama a. Velika Britanija – Leyland, Telecom, železnice, stanovi b. Francuska – banke, Reno c. Nemačka – pošta, telekom - Novi način obezbeđivanja javnih dobara a. Javno – privreda partnerstva (PPP) b. Privatno obezbeđivanje javnih usluga (zdravstvo, gradska čistoća, vatrogasci…) Copyright © 2004 South-Western

Država u ekonomiji 12. Javni sektor u Srbiji - Javna preduzeća a. Nastanak b. Funkcionisanje c. Ograničenja - modaliteti privatizacije javnih preduzeća - upravljanje i gubici Copyright © 2004 South-Western

Država u ekonomiji 13. Problemi budžeta Srbije PRIHODI - PDV - porez na dohotke - carine i takse - porez na nasleđe i poklone RASHODI - odbrana i bezbednost - javne službe (zdravstvo, prosveta…) - administracija ZADUŽENOST I REFORMA DRŽAVE DEFICITI PENZIONOG SISTEMA Copyright © 2004 South-Western

Država u ekonomiji 14. Ključne disproporcije u Srbiji i mesto države - proizvodnja vs. potrošnja - akumulacija vs. investicije - uvoz vs. izvoz - zaposleni vs. nezaposleni - administracij vs. proizvodni sektor - zaposleni vs. penzioneri - centar vs. periferija - nerazmenski sektor vs. razmenski sektor - aktivno vs. izdržavano stanovništvo - ultra bogati vs. ultra siromašni SISTEMSKI DEFICIT - uzroci - manifestacije - rešavanje Copyright © 2004 South-Western