WYKONANIE ZOBOWIZA WZORZEC NALEYTEGO WYKONANIA ZOBOWIZANIA art 354

WYKONANIE ZOBOWIĄZAŃ

WZORZEC NALEŻYTEGO WYKONANIA ZOBOWIĄZANIA art. 354 KC § 1. Dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający celowi społecznogospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego, a jeżeli istnieją w tym zakresie ustalone zwyczaje – także w sposób odpowiadający tym zwyczajom. § 2. W taki sam sposób powinien współdziałać przy wykonaniu zobowiązania wierzyciel.

WZORZEC NALEŻYTEGO WYKONANIA ZOBOWIĄZANIA 1. Treść zobowiązania ♥ ♥ 2. Cel społeczno-gospodarczy ♥ 3. przeznaczenie; uwzględniające interes społeczny oraz aspekt ekonomiczny Zasady współżycia społecznego ♥ 4. zdarzenie kreujące stosunek zobowiązaniowy normy prawne wartości/reguły międzyludzkich moralne odnoszące się do stosunków Zwyczaje ♥ jeśli zostały ukształtowane dla danej kategorii stosunków zobowiązaniowych (oraz są powszechnie znanym i aprobowanym sposobem postępowania)

NALEŻYTA STARANNOŚĆ Zgodnie z art. 355 KC od dłużnika wymaga się staranności ogólnie wymaganej w stosunkach danego rodzaju dłużnik będący profesjonalistą -> należy uwzględnić zawodowy charakter działalności (zatem wzorzec staranności będzie wyższym poziomie) oceny należytej staranności dokonywać należy dla konkretnej sytuacji (konkretnego zobowiązania) – trzeba wziąć pod uwagę również treść zobowiązania oraz szczególne warunki wykonywania zobowiązania (co przełożyć się może na obniżenie bądź podwyższenie poziomu oczekiwać wobec dłużnika) poziom wymaganej staranności pomagają określić również normy prawne regulujące dany typ zobowiązania

WSPÓŁDZIAŁANIE WIERZYCIELA Wierzyciel powinien współdziałać przy wykonywaniu zobowiązania w sposób określony w art. 354 KC. Brak współdziałania może uchylić odpowiedzialność dłużnika za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania.

KTO MOŻE WYKONAĆ ZOBOWIĄZANIE? Co do zasady nie wymaga się osobistego wykonania świadczenia przez dłużnika. Wyjątki – gdy wynika to z: 1) treści czynności prawnej (np. zastrzeżenie w umowie) 2) ustawy (np. art. 738 § 1 dot. umowy zlecenia) 3) właściwości świadczenia

WYKONAWCA Wymaga się, by wykonawca działał za wiedzą dłużnika – gdyż ten odpowiada za nienależyte wykonanie zobowiązania. Nie dotyczy to wymagalnych świadczeń pieniężnych (art. 356 § 2 KC). Wierzyciel może nie przyjąć świadczenia, które wykonuje niewłaściwa osoba – bez narażania się na popadnięcie w zwłokę.

KTO MOŻE PRZYJĄĆ ŚWIADCZENIE? ♥ ♥ ü ü ü Do przyjęcia świadczenia uprawniony jest wierzyciel oraz osoby przez niego upoważnione. upoważnienie może nastąpić w formie potwierdzenia osoba przyjmująca świadczenie musi być zdolna do przyjęcia świadczenia (jeżeli świadczenie polega na czynności prawnej – także mieć zdolność do czynności prawnych) Skutki spełnienia świadczenia do rąk osoby nieuprawnionej: dłużnik nie jest zwolniony z zobowiązania (wciąż musi spełnić świadczenie, czego wierzyciel może się domagać) dłużnik zostaje zwolniony tylko w takim zakresie, w jakim wierzyciel skorzystał ze świadczenia (fakt ten musi wykazać dłużnik – art. 6 KC) jeżeli dłużnik spełnił świadczenie do rąk osoby okazującej pokwitowanie wystawione przez dłużnika – zwalnia z zobowiązania (z zastrzeżeniami wskazanymi w art. 464 KC)

PRZEDMIOT WYKONANIA ZOBOWIĄZANIA A SPOSÓB JEGO WYKONANIA 1. 2. 3. Rzeczy oznaczone co do gatunku (art. 357 KC) Część świadczenia (art. 450 KC) Kilka świadczeń (451 KC)

MIEJSCE SPEŁNIENIA ŚWIADCZENIA Dług oddawczy – dłużnik powinien dostarczyć świadczenie wierzycielowi Dług odbiorczy – wierzyciel powinien zgłosić się do dłużnika po odbiór świadczenia

MIEJSCE SPEŁNIENIA ŚWIADCZENIA Miejsce spełnienia świadczenia określa: 1) Treść zobowiązania 2) Właściwość zobowiązania 3) Reguła zawarta w art. 454 KC

MIEJSCE SPEŁNIENIA ŚWIADCZENIA art. 454 KC świadczenie niepieniężne świadczenie pieniężne miejsce, w którym w chwili powstania zobowiązania dłużnik miał zamieszkanie/siedzibę miejsce zamieszkania/siedziba wierzyciela w chwili spełnienia świadczenia

MIEJSCE SPEŁNIENIA ŚWIADCZENIA Jeżeli spełnienie świadczenia nastąpiło przez dokonanie zapłaty na rachunek bankowy (wskazany przez wierzyciela), należy przyjąć, że miejscem wykonania zobowiązania pieniężnego jest siedziba banku prowadzącego rachunek wierzyciela. Zob. uchwała SN z 14. 02. 2002 r. , III CZP 81/01

TERMIN SPEŁNIENIA ŚWIADCZENIA Termin spełnienia świadczenia określa: 1) Treść zobowiązania 2) Właściwość zobowiązania 3) Reguła zawarta w art. 455 KC Zgodnie z art. 455 KC – jeśli termin nie jest określony w powyższy sposób, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do jego wykonania.

TERMIN SPEŁNIENIA ŚWIADCZENIA Termin spełnienia świadczenia określa: 1) Treść zobowiązania 2) Właściwość zobowiązania 3) Reguła zawarta w art. 455 KC Zgodnie z art. 455 KC – jeśli termin nie jest określony w powyższy sposób, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do jego wykonania. Zob. również art. 456 i 458 KC.

TERMIN SPEŁNIENIA ŚWIADCZENIA Zastrzeżenie terminu: 1. Na korzyść dłużnika – dłużnik może spełnić świadczenie przed nadejściem terminu, natomiast wierzyciel nie może domagać się świadczenia przed jego nadejściem 2. Na korzyść wierzyciela – wierzyciel może odmówić przyjęcia świadczenia przed terminem, ale może żądać wykonania przed nadejściem terminu 3. Na korzyść obu stron – przed nadejściem terminu dłużnik nie może spełnić świadczenia, a wierzyciel nie może się domagać jego spełnienia W razie braku innego wskazania przyjmuje się, że termin został zastrzeżony na korzyść dłużnika.

TERMIN SPEŁNIENIA ŚWIADCZENIA Konsekwencje niespełnienia świadczenia przed upływem terminu: 1) zwłoka dłużnika (jeśli opóźnienie jest następstwem okoliczności, za które odpowiada) 2) opóźnienie dłużnika 3) wymagalność roszczenia – wierzyciel może dochodzić spełnienia świadczenia na drodze sądowej

WYMAGALNOŚĆ Roszczenie wierzyciela staje się wymagalne z upływem terminu na spełnienie świadczenia (a więc wtedy, gdy zaktualizował się obowiązek świadczenia). Wymagalność oznacza, że wierzyciel ma prawną możliwość żądania zaspokojenia przysługującej mu wierzytelności. Gdy roszczenie stało się wymagalne, zaczyna się bieg terminu przedawnienia tego roszczenia.

ŚWIADCZENIA WZAJEMNE Chodzi o sytuację, w której: 1) każda ze stron jest zobowiązana do spełnienia świadczenia na rzecz drugiej strony 2) jednocześnie świadczenie jednej ze stron jest odpowiednikiem świadczenia drugiej strony W powyższej sytuacji zasadą jest jednoczesne spełnienie świadczeń (art. 488 KC) Exceptio non adimpleti contractus - zarzut niewykonania umowy – pozwany zarzuca powodowi, że ten nie wykonał swojego zobowiązania wynikającego z umowy wzajemnej

ŚWIADCZENIA WZAJEMNE Reguła określona w art. 488 KC podlega ograniczeniom – nie stosuje się, jeśli kolejność świadczeń określa: 1) treść umowy 2) orzeczenie sądu 3) decyzja organu administracyjnego Przepis art. 490 KC służy ochronie strony zobowiązanej do wcześniejszego świadczenia.

POKWITOWANIE Zgodnie z ogólną regułą (art. KC) ciężar dowodu spełnienia świadczenia spoczywa na dłużniku. ♥ ♥ ♥ W związku z tym dłużnik może żądać od wierzyciela pokwitowania – czyli oświadczenia wierzyciela (bądź uprawnionej osoby) w formie pisemnej, że dłużnik spełnił świadczenie. dłużnik może żądać pokwitowania w szczególnej formie (jeśli ma w tym interes) co do zasady dłużnik ponosi koszty sporządzenia pokwitowania domniemywa się, że spełnione zostało nie tylko świadczenie główne, ale także świadczenie okresowe wymagalne wcześniej oraz należności uboczne (np. odsetki) Dłużnik ponadto może żądać zwrotu dokumentu będącego dowodem zaciągnięcia zobowiązania bądź uczynienia odpowiedniej wzmianki w jego treści. W razie odmowy może wstrzymać się ze spełnieniem świadczenia albo złożyć przedmiot świadczenia do depozytu sądowego.

NADZWYCZAJNA ZMIANA STOSUNKÓW (CLAUSULA REBUS SIC STANTIBUS) pacta sunt servanda clausula rebus sic stantibus

NADZWYCZAJNA ZMIANA STOSUNKÓW (CLAUSULA REBUS SIC STANTIBUS) Art. 3571 KC Jeżeli z powodu nadzwyczajnej zmiany stosunków spełnienie świadczenia byłoby połączone z nadmiernymi trudnościami albo groziłoby jednej ze stron rażącą stratą, czego strony nie przewidywały przy zawarciu umowy, sąd może po rozważeniu interesów stron, zgodnie z zasadami współżycia społecznego, oznaczyć sposób wykonania zobowiązania, wysokość świadczenia lub nawet orzec o rozwiązaniu umowy. Rozwiązując umowę sąd może w miarę potrzeby orzec o rozliczeniach stron, kierując się zasadami określonymi w zdaniu poprzedzającym.

NADZWYCZAJNA ZMIANA STOSUNKÓW (CLAUSULA REBUS SIC STANTIBUS) Zakres zastosowania – wyłącznie stosunki umowne (pogląd ten dominuje w doktrynie) Przesłanki (muszą zostać spełnione kumulatywnie): 1. nadzwyczajna zmiana stosunków 2. zmiana ta pociąga za sobą nadmierną trudność w spełnieniu świadczenia lub grozi jednej ze stron rażącą stratą 3. strony nie przewidywały wpływu na zobowiązanie

NADZWYCZAJNA ZMIANA STOSUNKÓW (CLAUSULA REBUS SIC STANTIBUS) Kompetencje sądu: 1) oznaczenie sposobu wykonania zobowiązania 2) oznaczenie wysokości świadczenia 3) rozwiązanie umowy Orzeczenie sądu ma charakter konstytutywny.