Wykad WSTP DO BADA SPOECZNYCH I dr Karol

Wykład WSTĘP DO BADAŃ SPOŁECZNYCH I dr Karol Kaczorowski POLITOLOGICZNYCH

Pomiar i jego poziomy Pomiar – przyporządkowanie zgodnie z określonymi regułami liczb, cyfr lub symboli właściwościom empirycznym (zmiennym) Pomiar jest bezsensowny jeśli nie przystaje do rzeczywistości! Procedura pomiarowa i system liczbowy powinny być izomorficzne

Pomiar i jego poziomy Zmienne jakościowe: Poziom nominalny –klasyfikacja obiektów lub obserwacji do określonej liczby kategorii (całkowicie jakościowe) Poziom porządkowy –rang, powstaje hierarchia niezwrotna, niesymetryczna i przechodnia (możemy obliczyć proste statystyki jak mediana) Zmienne ilościowe: Poziom interwałowy – można określić dokładną odległość pomiędzy kolejnymi obserwacjami, mamy dokładną jednostkę pomiaru, ale jej początek – 0 jest ustalone arbitralnie. Jednoznaczność, symetryczność, przemienność, podstawianie, łączność (np. dochody, IQ, głosy wyborców, odsetek przestępstw Wszystkie metody statystyki opisowej i indukcyjnej Poziom ilorazowy (stosunkowy) Zero absolutne (naturalny punkt zerowy: np. waga, czas, długość, powierzchnia)

• błąd standardowy z próby (sampling error) maleje wraz ze wzrostem wielkości próby [średnia wielkość błędu estymacji jest odwrotnie proporcjonalna do pierwiastka z liczby określającej wielkość próby] • Dodatkowo z populacji homogenicznej otrzymujemy próby obarczone mniejszym błędem niż te, które otrzymujemy z populacji heterogenicznej problemy: wielosć parametrów (rózne skale), brak realizacji pełnej próby (spory obszar nieoznaczoności), • niekoniecznie wielkość próby • losowe i nielosowe schematy doboru próby: • losowe – jakie są ich zalety?

operat - zestawienie całości populacji, którą chcemy badać, komplet informacji • badania przeprowadzone z doborem losowym dostarczają informacji o populacji identycznej z operatem, a nie jakiejś innej podobnej • należy pamiętać o wadach niektórych typów operatów • należy określić te braki

próby nieprobabilistyczne: - dobór oparty na zasadzie dostępności - dobór celowy lub arbitralny - metoda kuli śnieżnej (problem adekwatności operatu kwotowania i wewnętrznego zróżnicowania kategorii) - dobór kwotowy problem informatorów i ich marginalności

METODY PROBABILISTYCZNE (LOSOWE)

• prosty dobór losowy • dobór systematyczny - czasem bardziej odpowiedni, ale zawiera pewne pułapki • dobór warstwowy - uszeregowanie elementów w wewnętrznie jednorodne podzbiory, z których losujemy ilość elementów zgodną z proporcją w populacji • dobr grupowy wielostopniowy: powtarzanie spisywania i losowania • ogólna wskazówka Babbiego: maksymalizować licznę grup i zmniejszać liczbę elementów wewnątrz nich (ale pamiętajmy, że musimy mieć liste wszystkich elementów grup)

• próba proporcjonalna - losuje się taką samą ilość elementów o prawdopodobieństwie wylosowania równym proporcji w populacji (każda grupa ma szanse znalezienia się w próbie proporcjonalną do swojej wielkości) • w obrębie proporcjonalnie wylosowanych kategorii losuje sie tą samą liczbę elementów • dobór nieproporcjonalny i ważenie: • waga elementu powinna być odwrotnością prawdopodobieństwa jego znalezienia się w próbie

próba adresowa - dwa etapy (losowanie adresu i dobór osoby) metoda ustalonej ścieżki (random route) (area sampling) Wiązkowanie (np. 4 -6 osób z tej samej miejscowości) Dobór wielostopniowy – np. losowanie gminy, wsi, osoby Dobór warstwowy – np. pod względem płci dobór operatu, próba kwotowa,