Wydzia Prawa Administracji i Ekonomii ZBIOROWE PRAWO PRACY

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii ZBIOROWE PRAWO PRACY

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii CZĘŚĆ PRAWA PRACY WYODRĘBNIANA ZE WZGLĘDU NA PRZEDMIOT REGULACJI (BRAK USTAWOWEJ DEFINICJI) • przedmiotem zbiorowego prawa pracy są stosunki społeczne regulowane przepisami prawnymi, których celem jest stworzenie ram organizacyjno-prawnych dla realizacji interesów stron stosunku pracy

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii • USTAWA O ZWIĄZKACH ZAWODOWYCH • USTAWA O ORGANIZACJACH PRACODAWCÓW • USTAWA O ROZWIĄZYWANIU SPORÓW ZBIOROWYCH • USTAWA O SZCZEGÓLNYCH ZASADACH ROZWIĄZYWANIA ZPRACOWNIKAMI STOSUNKÓW PRACY Z PRZYCZYN NIEDOTYCZĄCYCH PRACOWNIKÓW

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii DEFINICJA ZWIĄZKU ZAWODOWEGO EZ AL EŻ NA NI WA NIA ORGANIZACJA LUDZI POWOŁANA DO PRACY TO EN EZ PR NY RE BRO I O SAMORZĄDNA A N OL B O D W O R PRAW I INTERESÓW ZAWODOWYCH I SOCJALNYCH

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii • zwroty niedookreślone • nie nadaje się do bezpośredniego stosowania • definicja pochodzi z art. 1 ust. 1 i 2 ustawy o związkach zawodowych • poszczególne elementy tej definicji konkretyzowane są w dalszej części ustawy

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii • Związek zawodowy nie obejmuje wszystkich „ludzi pracy”, ale tylko pracowników i inne osoby wskazane w ustawie • Związek zawodowy chroni interesy swoich członków i innych osób wskazany w ustawie w granicach określonych ustawą • Wolności związkowe: swoboda tworzenia zz i przystąpienia do nich (wolność koalicji), niezależność zz, samodzielność zz pracodawcy i organy państwowe mają obowiązek tworzenia umożliwiających realizację wolności związkowych - art. 18 (3) k. p.

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii SWOBODA TWORZENIA I PRZYSTĘPOWANIA DO ZWIĄZKÓW ZAWODOWYCH • ART. 12 I 59 KRP, ART. 18 (1) K. P. , ART. 2 KONWENCJI NR 87 MOP

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PEŁNE PRAWO KOALICJI- pracownicy, członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych, osoby wykonujący pracę na podstawie umowy agencyjnej jeśli nie są pracodawcami (art. 2 ust. 1 ust. o zz); osoby skierowane do zakładów pracy w celu wykonywania służby zastępczej (art. 2 ust. 5 ust. o zz) OGRANICZONE PRAWO KOALICJI (możliwość przynależenia i przystępowania bez prawa tworzenia zz)- chałupnicy wykonujący pracę nakładczą, emeryci, renciści, bezrobotni MOŻLIWE OGRANICZENIA NARZUCANE PRZEZ USTAWY SZCZEÓLNE Np. ustawa o służbie cywilnej, NIK

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii NIEZALEŻNOŚĆ ZWIĄZKU ZAWODOWEGO Związek zawodowy jest niezależny w swojej działalności statutowej od pracodawców, administracji państwowej i samorządu terytorialnego oraz od innych organizacji Organy państwowe, samorządu terytorialnego i pracodawcy obowiązani są traktować jednakowo wszystkie związki zawodowe. Organizacje pracodawców nie mogą ograniczać praw pracowników do zrzeszania się w związkach zawodowych (art. 4 ustawy o organizacjach pracodawców

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii SAMORZĄDNOŚĆ ZWIĄZKU ZAWODOWEGO Art. 9. Statuty oraz uchwały związkowe określają swobodnie struktury organizacyjne związków zawodowych. Zobowiązania majątkowe mogą podejmować wyłącznie statutowe organy struktur związkowych posiadających osobowość prawną

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Art. 10. Zasady członkostwa w związku zawodowym oraz sprawowania funkcji związkowych ustalają statuty i uchwały statutowych organów związkowych. ART. 13 mówi o statucie zz- statut stanowi wyraz samorządności zz SAMORZĄDNOŚĆ W GRANICACH PRAWA- np. dot. osób prawnych

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii POWSTANIE ZWIĄZKU ZAWODOWEGO • co najmniej 10 osób posiadających zdolność do zakładania zz • uchwała- w ciągu 30 dni od podjęcia obowiązek przekazania do rejestracji SR • sąd rejestruje w terminie 14 dni wg przepisów o postępowaniu nieprocesowym (bada legalność, może odmówić rejestracji)

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii • • • TYPY ORGANIZACJI ZWIĄZKOWYCH status związku zawodowego określa zakres podmiotowy, terytorialny i strukturę organizacyjną ZASIĘG: organizacje związkowe zakładowe i ponadzakładowe (krajowe i regionalne) PRZYNALEŻNOŚĆ: branżowe, branżowo-zawodowe, terytorialno-branżowe związki zawodowe mogą tworzyć ogólnokrajowe zrzeszenia (federacje) ogólnokrajowe związki i zrzeszenia związków mogą tworzyć ogólnokrajowe organizacje międzyzwiązkowe

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii KOGO REPREZENTUJĄ ZWIĄZKI ZAWODOWE? ? ? Reprezentacja wszystkich pracowników- w zakresie praw i interesów zbiorowych Reprezentacja członków/pracownika objętego ochrona na jego wniosek- w zakresie indywidualnych stosunków pracy

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii REPREZENTTYWNOŚĆ OGÓLNOKRAJOWYCH ORGANIZACJI ZWIĄZKOWYCH 1. Ustawa o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komicjach dialogu społecznego: Za reprezentatywne organizacje związkowe uznaje się ogólnokrajowe związki zawodowe, ogólnokrajowe zrzeszenia (federacje) związków zawodowych i ogólnokrajowe organizacje międzyzwiązkowe (konfederacje), które spełniają łącznie następujące kryteria: 1) zrzeszają, z zastrzeżeniem ust. 3, więcej niż 300 000 członków będących pracownikami, 2) działają w podmiotach gospodarki narodowej, których podstawowy rodzaj działalności jest określony w więcej niż w połowie sekcji Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), o której mowa w przepisach o statystyce publicznej.

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii 3. Przy ustalaniu kryterium liczebności, o którym mowa w ust. 2 pkt 1, uwzględnia się nie więcej niż po 100 000 członków organizacji związkowej będących pracownikami zatrudnionymi w podmiotach gospodarki narodowej, których podstawowy rodzaj działalności jest określony w jednej sekcji Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), o której mowa w przepisach o statystyce publicznej. Organizacja związkowa ubiegająca się o uznanie jej za reprezentatywną organizację związkową przy ustalaniu liczby pracowników, o której mowa w ust. 2, nie uwzględnia pracowników zrzeszonych w tych spośród jej organizacji członkowskich, które są lub w okresie roku przed złożeniem wniosku o stwierdzenie reprezentatywności były zrzeszone w reprezentatywnej organizacji związkowej mającej przedstawicieli w składzie Komisji.

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii UPRAWNIENIA REPREZENTATYWNYCH OGÓLNOKRAJOWYCH ORGANIZACJI Organy administracji rządowe i samorządowej mają wobec tych organizacji obowiązki z zakresu tworzenia prawa (np. obowiązek przedłożenia projektów) Tylko te organizacje mogą zgłaszać swoich przedstawicieli do Komisji Trójstronnej oraz innych ciał (np. Rada Ochrony Pracy)

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii 2. art. 241 (17) k. p. Art. 24117. § 1. Reprezentatywną organizacją związkową jest ponadzakładowa organizacja związkowa: 1) reprezentatywna w rozumieniu ustawy o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego lub 2) zrzeszająca co najmniej 10 % ogółu pracowników objętych zakresem działania statutu, nie mniej jednak niż dziesięć tysięcy pracowników, lub 3) zrzeszająca największą liczbę pracowników, dla których ma być zawarty określony układ ponadzakładowy.

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii § 2. Z wnioskiem o stwierdzenie reprezentatywności ponadzakładowa organizacja związkowa, o której mowa w § 1 pkt 2 i 3, występuje do Sądu Okręgowego w Warszawie, który wydaje w tej sprawie orzeczenie w terminie 30 dni od dnia złożenia wniosku, w trybie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu nieprocesowym. § 3. W przypadku stwierdzenia reprezentatywności ogólnokrajowej organizacji międzyzwiązkowej (konfederacji) z mocy prawa stają się reprezentatywne wchodzące w jej skład ogólnokrajowe związki zawodowe i zrzeszenia (federacje) związków zawodowych.

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii UPRAWNIENIA ORGNIZACJI ZWIĄZKOWEJ BEZ WZGLĘDU NA JEJ REPREZENTATYWNOŚĆ • kontrola przepisów dot. interesów pracowników, emerytów i rencistów, bezrobotnych i ich rodzin • uczestniczą w nadzorze nad przestrzeganiem zasad BHP

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii ZAKŁADOWA ORGANIZACJA ZWIĄZKOWA • konieczny element struktury każdego związku • 2 rodzaje: 1) zoz obejmująca 1 pracodawcę- wówczas z dniem rejestracji zoz nabywa osobowość prawną 2) jeśli zoz wchodzi w skład ponadzakładowego związku zawodowego (osobowość prawna tylko, jeśli statut tak stanowi)

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii UPRAWNIONA I KOMPETENTNA ZOZ • ART. 25 (1) USTAWY O ZWIĄZKACH ZAWODOWYCH: UPRAWNIENIA ZOZ PRZYSŁUGUJĄ CO NAJMNIEJ 10 CZŁONKOM BĘDĄCYM: 1) PRACOWNIKAMI/OSOBAMI WYKONUJĄCYMI PRACĘ NAKŁADCZĄ U 2) PRACODAWCY OBJĘTEGO DZIAŁANIEM TEJ ORGANIZACJI FUNKCJONARIUSZAMI POLICJI, SG, PSP, SW PEŁNIĄCYMI SŁUŻBĘ W JEDNOSTCE OBJĘTEJ DZIAŁANIEM TEJ ORGANIZACJI WARUNKIEM UZNANIA ZOZ ZA KOMPETENTNĄ JEST UDZIELANIE PRZEZ TĘ ORGANIZACJĘ INFORMACJI NA TEMAT SWOJEJ LICZEBNOŚCI DO 10. DNIA NASTĘPUJĄCEGO PO KWARTALE

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii UPRAWNIENIA ZAKŁADOWEJ ORGANIZACJI ZWIĄZKOWEJ Zbiorowe prawo pracy- reprezentacja wszystkich pracowników Indywidualne prawo pracy- reprezentuje swoich członków

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Art. 26. związki zawod. Zakres działania zakładowej organizacji związkowej Do zakresu działania zakładowej organizacji związkowej należy w szczególności: 1) zajmowanie stanowiska w indywidualnych sprawach pracowniczych w zakresie unormowanym w przepisach prawa pracy; 2) zajmowanie stanowiska wobec pracodawcy i organu samorządu załogi w sprawach dotyczących zbiorowych interesów i praw pracowników; 3)sprawowanie kontroli nad przestrzeganiem w zakładzie pracy przepisów prawa pracy, a w szczególności przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy; 4)kierowanie działalnością społecznej inspekcji pracy i współdziałanie z państwową inspekcją pracy; 5)zajmowanie się warunkami życia emerytów i rencistów.

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii REPREZENTATYWNA ZWIĄZKOWA ZAKŁADOWA ORGANIZACJA Może działać kilka zoz- jeśli nie przedstawią one wspólnego stanowiska co do zawieranego porozumienia konieczne staje się pojęcie reprezentatywnej zoz

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii. KP Art. 24125 a Reprezentatywna zakładowa organizacja związkowa § 1. Reprezentatywną zakładową organizacją związkową jest organizacja związkowa: 1) będąca jednostką organizacyjną albo organizacją członkowską ponadzakładowej organizacji związkowej uznanej za reprezentatywną na podstawie art. 24117 reprezentatywna organizacja związkowa § 1 pkt 1, pod warunkiem że zrzesza ona co najmniej 7% pracowników zatrudnionych u pracodawcy, lub 2)zrzeszająca co najmniej 10% pracowników zatrudnionych u pracodawcy. § 2. Jeżeli żadna z zakładowych organizacji związkowych nie spełnia wymogów, o których mowa w § 1, reprezentatywną zakładową organizacją związkową jest organizacja zrzeszająca największą liczbę pracowników.

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii § 3. Przy ustalaniu liczby pracowników zrzeszonych w zakładowej organizacji związkowej, o której mowa w § 1 i 2, uwzględnia się wyłącznie pracowników należących do tej organizacji przez okres co najmniej 6 miesięcy przed przystąpieniem do rokowań w sprawie zawarcia układu zakładowego. W razie gdy pracownik należy do kilku zakładowych organizacji związkowych, uwzględniony może być tylko jako członek jednej wskazanej przez niego organizacji związkowej

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii MIĘDZYZAKŁADOWA ORGANIZACJA ZWIĄZKOWA - Obejmuje co najmniej 2 pracodawców

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii FUNKCJONARIUSZE ZWIĄZKOWI Członek związku, który wchodzi w skład statutowego organu związku zawodowego lub został upoważniony przez ten organ do działania w imieniu związku Funkcjonariusz posiada uprawnienia dot. zwolnień z obowiązku świadczenia pracy oraz podlega ochronie stosunku pracy (zakaz rozwiazania/wypowiedzenia oraz jednostronnej zmiany warunków pracy bez zgody związku

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii ZAŁOGA JAKO PODMIOT ZBIOROWYCH STOSUNKÓW PRACY ZAŁOGA= OGÓŁ PRACOWNIKÓW ZATRUDNIONYCH U DANEGO PRACODAWCY 4 ASPEKTY: 1. PARTYCYPACJA PRACOWNICZA 2. BEZPOŚREDNIE DZIAŁANIE ZAŁOGI 3. DZIAŁANIE W ZASTĘPSTWIE ZAKŁADOWEJ ORGANIZACJI ZWIĄZKOWEJ 4. SYTUACJE, W KTÓRYCH ZAŁOGA UZYSKUJE PODMIOTOWOŚĆ PRAWNĄ

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii PARTYCYPACJA PRACOWNICZA Art. 182. KP Udział pracowników w zarządzaniu zakładem Pracownicy uczestniczą w zarządzaniu zakładem pracy w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach. • ustawa o samorządzie załogi przedsiębiorstwa państwowego oraz przedsiębiorstwach państwowych (ORGANY PRZEDSIĘBIORSTWA: OGÓLNE ZEBRANIE PRACOWNIKÓW, RADA PRACOWNICZA, DYREKTOR) • ustawa o komercjalizacji i prywatyzacji • ustawa o europejskich radach zakładowych

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii ORGANIZACJE PRACODAWCÓW PODMIOTAMI ZBIOROWEGO PRAWA PRACY SĄ POSZCZEGÓLNI PRACODAWCY LUB ZWIĄZKI PRACODAWCÓW ustawa o organizacjach pracodawców brak legalnej definicji członkami organizacji są pracodawcy w rozumieniu art. 3 k. p. 3 formy organizacji pracodawców: 1) związki pracodawców 2) federacje 3)konfederacje • cel organizacji pracodawców: ochrona praw i reprezentacja zrzeszonych członków wobec związków zawodowych pracowników, organów władzy i administracji rządowej oraz organów administracji samorządowej • WOLNOŚCI ZWIĄZKOWE: tworzenia i przystępowania, niezależność i samorządność, dobrowolność (mają charakter trwały, mają demokratyczny ustrój wewnętrzny) • •

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii POWSTANIE ZWIĄZKU PRACODAWCÓW • UCHWAŁA co najmniej 10 pracodawców • Zgromadzenie założycielskie uchwala statut i powołuje komitet założycielski w liczbie co najmniej 3 członków • Komitet założycielski składa w terminie 30 dni wniosek o rejestrację do KRS

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Związki pracodawców mają prawo uczestniczenia w sporach zbiorowych i zawierania układów zbiorowych pracy. Większe uprawnienia posiadają organizacje pracodawców reprezentatywne w skali kraju (np. uczestniczenie w obradach Komisji Trójstronnej, opiniowanie projektów aktów prawnych).

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Przymiot reprezentatywności, zgodnie z ustawą z 6 lipca 2001 r. o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego uzyskać mogą organizacje związkowe oraz organizacje pracodawców. Pierwsze są podmiotami działającymi na podstawie ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych, drugie, na podstawie ustawy z z 23 maja 1991 r. o organizacjach pracodawców.

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii „Art. 7. . . 3. Za reprezentatywne uznaje się organizacje pracodawców, które spełniają łącznie następujące kryteria: 1) zrzeszają pracodawców zatrudniających, z zastrzeżeniem ust. 4, więcej niż 300 000 pracowników, 2) mają zasięg ogólnokrajowy, 3) działają w podmiotach gospodarki narodowej, których podstawowy rodzaj działalności określony jest w więcej niż w połowie sekcji Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), o której mowa w przepisach o statystyce publicznej"