Wychowawcze i ksztacce znaczenie zabawy i gry ruchowej
Wychowawcze i kształcące znaczenie zabawy i gry ruchowej w edukacji wczesnoszkolnej doc. dr Marek Lewandowski Zakład Teorii Wychowania Fizycznego i Zdrowotnego Katedra Dydaktyki Wychowania Fizycznego AWF we Wrocławiu
Dziecko musi się uczyć Escola Adriaen van Ostade 1662
Szkoła ma tendencję do wykradania tego co najpiękniejsze w dzieciństwie L. R Watkins)
Dziecko musi się bawić Dziecięce gry Pieter Bruegel 1560
Dziecko bawiąc się doznaje po raz pierwszy w życiu radości twórcy i władcy (A. Kępiński)
Zabawa ruchowa w dwóch perspektywach ZABAWA PODEJMOWANA DOBROWOLNIE PRZEZ DZIECKO „CHCĘ” ZABAWA SZKOLNA (LEKCYJNA – PORÓWNYWANIE, RYWALIZOWANIE) „MUSZĘ, „POWINIENEM”
ZABAWA – GRA RUCHOWA Ú 1. Oddziałuje wszechstronnie na sferę poznawczą, emocjonalną i psychomotoryczną dziecka (np. kreatywne rozwiązywanie zadań i problemów, odkrywanie świata emocji, poznawanie swoich możliwości i ograniczeń), Ú 2. Przyczynia się do podnoszenia wydolności organizmu oraz sprawności fizycznej i ruchowej (m. in. pobudza do działania układy: mięśniowo stawowy, nerwowy, krążeniowooddechowy oraz funkcjonowanie narządów wewnętrznych, doskonali zmysły oraz zdolności kondycyjne i koordynacyjne). Ú 3. Dostarcza dziecku istotnych doświadczeń społecznych (np. . pełnienie ról, wspólne wykonywanie zadań, współpraca, rywalizacja, podporządkowywanie się, przewodzenie itp. ).
PŁASZCZYZNY KONTAKTU DZIECKA Z OTOCZENIEM Społeczny (kultura) ŚWIAT „jako taki” drogi poznania zmysłowo-doświadczalna (Piaget 1977) logiczno-matematyczna Fizyczny (natura)
Ciało jest dla dziecka NARZĘDZIEM (dominuje typ działania „używania”) TWORZYWEM (dominuje typ działania „tworzenie”) OBIEKTEM POZNANIA (dominuje typ działania „poznanie”) które wykorzystuje się w różnych sytuacjach materiałem do eksploracji, do badania i sprawdzania o którym zyskuje coraz głębszą i adekwatną wiedzę
Ruchy większe Ruchy drobne Ruchy graficzne (pisanie) UKŁAD RUCHOWY Ruchy artykulacyjne Ruchy muzyczne M. Levine 2002
Trzy formy reprezentacji rzeczywistości wg. Brunera ÚDziecko uzyskuje reprezentacje zdarzeń i zjawisk otaczającego je świata ludzi i przedmiotów poprzez: Údziałanie (forma enaktywna - myślenie opiera się całkowicie na czynnościach motorycznych i nie wykorzystuje ani wyobraźni, ani słów ), Útworzenie obrazów lub wyobrażeń (forma ikoniczna – obrazy umysłowe wzrokowe, słuchowe, węchowe lub dotykowe), Úposługiwanie się słowami lub symbolami (forma symboliczna – język, muzyka, liczby)
Pojęcia Rozwiązywanie problemów Myślenie krytyczne Myślenie wyższego rzędu Myślenie twórcze Reguły M. Levine 2002
TRZY ŚWIATY DZIECKA dźwięków i ruchu (aktywność muzyczna i ruchowa), barw i kształtów (aktywność plastyczna), słowa (aktywność werbalna).
Trzy typy działania dziecka (Siwiński 1999) Ú 1) UŻYWANIE (funkcja pragmatyczna) – wartością staje się adekwatne do sytuacji oraz efektywne z punktu widzenia intencji jednostki posługiwanie się w różnych rodzajach sytuacji danym typem aktywności
Trzy typy działania dziecka ÚPOZNAWANIE (funkcja poznawcza) – wartością staje się zagłębienie i przekształcenie danego fragmentu rzeczywistości, jego badanie takie, by wykryć rządzące nim prawidłowości oraz konstruowanie wyjaśniających je teorii.
Trzy typy działania dziecka ÚTWORZENIE (funkcja estetyczna) – wartością staje się tu realizowanie własnych pomysłów, dany rodzaj aktywności jest tu „wartością samą w sobie”, nie jest ona instrumentem realizowania ani celów czysto użytkowych, ani badawczych.
Schemat budowania programu pracy z dzieckiem RODZAJE AKTYWNOSCI DZIECKA TYPY DZIAŁANIA DZIECKA ruchowa i muzyczna używanie plastyczna tworzenie językowa poznanie
Nic człowieka tak nie charakteryzuje, jak rodzaj zabawy, której szuka. (K. Przerwa-Tetmajer)
Dziękuję za uwagę Ú marek. lewandowski@awf. wroc. pl Ú tel. kom. 600 081 789
- Slides: 19