WYBRANE PSYCHOSPOECZNE UWARUNKOWANIA PROAKTYWNGO RADZENIA SOBIE Z SYTUACJ

WYBRANE PSYCHOSPOŁECZNE UWARUNKOWANIA PROAKTYWNGO RADZENIA SOBIE Z SYTUACJĄ TRUDNĄ PRZEZ RODZICÓW DZIECI Z ZABURZENIAMI GENETYCZNYMI dr Małgorzata M. Kulik, Uniwersytet Szczeciński Promotor: dr hab. Wojciech Otrębski, prof. KUL

PROBLEM BADAWCZY, PROBLEMATYKA SZCZEGÓŁOWA, CELE PRACY Problem badawczy: Jaki jest związek wybranych psychospołecznych uwarunkowań z proaktywnym radzeniem sobie z sytuacją trudną u rodziców dzieci z zaburzeniami genetycznymi takimi jak zespół Downa lub zespół kruchego chromosomu X? Cel teoretyczny: opracowanie modelu analizy psychospołecznych uwarunkowań radzenia sobie z sytuacją trudną przez rodziców dzieci z zaburzeniami genetycznymi Cel aplikacyjny: wskazanie tych obszarów, na bazie których można budować system wsparcia dla w/w grup rodziców

BADANA GRUPA 90 rodziców dzieci z zaburzeniami genetycznymi 53 matki i 37 ojców 41% Kobiety Rodzice DZD 44% 56% Rodzice DFX 59% Mężczyźni

GŁÓWNE PYTANIA BADAWCZE 1. 2. 3. Jaki jest związek wybranych psychospołecznych uwarunkowań z proaktywnym radzeniem sobie u matek i ojców dzieci z zespołem Downa? Jaki jest związek wybranych psychospołecznych uwarunkowań z proaktywnym radzeniem sobie u matek i ojców dzieci z zespołem kruchego chromosomu X? Jakie zespoły zmiennych psychospołecznych w największym stopniu wyjaśniają poziom proaktywnego radzenia sobie u matek i ojców dzieci z zespołem Downa oraz u matek i ojców dzieci z zespołem kruchego chromosomu X?

METODY BADAŃ I PROCEDURA ICH PRZEPROWADZENIA Kwestionariusz PCI – narzędzie służące do badania proaktywnego radzenia sobie (7 wymiarów) Skala Umacniania Rodziny (FES) – skala służąca do oceny poziomu poczucia umocnienia (4 wymiary) Kwestionariusz Wsparcia Społecznego (F-Soz. U K-22) – narzędzie służące do badania subiektywnie odczuwanego poziomu wparcia społecznego (3 wymiary, wynik ogólny) Skala Uogólnionej Własnej Skuteczności (GSES) – kwestionariusz do badania poczucia własnej skuteczności Test Orientacji Życiowej (LOT- R) – narzędzie do badania poziomu dyspozycyjnego optymizmu Kwestionariusz Kompetencji Temporalnych – narzędzie do badania poziomu kompetencji temporalnych jednostki (6 wymiarów) Kwestionariusz Wiedzy o Niepełnosprawności– metoda pozwalająca poznać wiedzę rodziców na temat zaburzenia genetycznego swojego dziecka, stereotypy na temat niepełnosprawności oraz kwestie związane z prawodawstwem

GŁÓWNE WNIOSKI Matki i ojcowie dzieci z zespołem Downa są nastawieni zadaniowo, traktują sytuację trudną jako wyzwanie i możliwość do akumulacji zasobów osobistych i środowiskowych Matki i ojcowie dzieci z zespołem kruchego chromosomu X w sytuacji trudnej są bardziej zachowawczy, poszukują wsparcia oraz stosunkowo często unikają konfrontacji z wyzwaniem Najwięcej zasobów w badanej grupie mają matki dzieci z zespołem Downa, zaś najmniej ojcowie dzieci z zespołem kruchego chromosomu X Najsilniejszymi predyktorami proaktywnego radzenia sobie są: wsparcie społeczne, poczucie umocnienia oraz wiedza na temat niepełnosprawności W praktyce rehabilitacyjnej należy kłaść nacisk na dostarczanie rodzicom wiedzy oraz tworzenie sytuacji do dawania i otrzymywania wsparcia społecznego