WonenVlaanderen Infomoment over woningkwaliteit Programma Handboek Woningkwaliteitsbewaking in

Wonen-Vlaanderen Infomoment over woningkwaliteit

Programma Handboek ‘Woningkwaliteitsbewaking in uw gemeente’ De nieuwe afdeling Woningkwaliteit en het meldpunt Woningkwaliteit in uw provincie Recente wijzigingen regelgeving woningkwaliteit Vooruitblik op de geplande wijzigingen over woningkwalitei t Netwerkmoment Voorstelling van de Vlaamse Wooninspectie

De nieuwe afdeling woningkwaliteit en het meldpunt woningkwaliteit

Organogram Wonen-Vlaanderen

Organogram Wonen-Vlaanderen 4 (nieuwe) afdelingen, met integratie van Toezicht, zij het in een meer onafhankelijke positie Elke afdeling heeft decentrale werking, uitgezonderd Toezicht • Deze decentrale diensten blijven eerste aanspreekpunt voor u en de burger • In nauwe wisselwerking met de centrale dienst van de afdeling Secretariaat Vlaamse Woonraad • Adviezen • Belanghebbendenmanagement

Organogram afdeling woningkwaliteit

1 afdeling Woningkwaliteit – waarom? Gezamenlijk doel Bewaken van de woningkwaliteit Zorgen voor betaalbare en kwaliteitsvolle woningen

Aanpak woningkwaliteit Via administratieve procedures Via strafrechtelijke procedure • Ongeschikt- onbewoonbaarverklaring • Overbewoondverklaring • Inventarisatie + heffing • Conformiteitsattest • Herstelvordering • Ook constructies niet bestemd voor wonen • Sanctionerend optreden t. a. v. verhuurders

Samenwerking is niet nieuw WI opgericht als sluitstuk van de woningkwaliteitsbewaking (2001) Vóór nieuwe organisatiestructuur ook al consequente wisselwerking

Afdeling woningkwaliteit 1 meldpunt Woningkwaliteit 1 pool woningcontroleurs

Technische pool De woningcontroleurs van Wonen-Vlaanderen en de technici van de Vlaamse Wooninspectie worden ondergebracht in één technische pool. Alle woningcontroleurs zijn na een opleidingstraject inzetbaar voor alle types van onderzoeken.

Organogram

Het meldpunt woningkwaliteit Krachtlijnen • 1 duidelijk meldpunt/aanspreekpunt per provincie • voor al onze partners en klanten • externen moeten niet meer zelf kiezen tussen administratieve of strafrechtelijke procedure, meldpunt maakt zelf de keuze in functie van de ernst van de gesignaleerde woningklachten en de prioriteiten van de Wooninspectie

Eén meldpunt Woningkwaliteit Voor de partners in het werkveld is er nog maar één loket voor algemene vragen over woningkwaliteit of verzoeken voor woningonderzoeken: woningkwaliteit. provincie@rwo. vlaandere n. be Voor burgers blijft de gemeente uiteraard het eerste aanspreekpunt. Klachten over woningkwaliteit zullen ook door Wonen. Vlaanderen naar het gemeentelijk woonloket worden doorverwezen. Dossiergebonden vragen blijven lopen via de toegewezen dossierbehandelaars (voor reeds bestaande dossiers)

Eén meldpunt Woningkwaliteit Melding verzoek gemeente of IGS • uitsluitend aan de hand van meldingsformulier (downloaden op https: //www. wonenvlaanderen. be/lokalebesturen/woningkwaliteitsbewaking + vervolgens mailen naar meldpunt) • dus geen dossiers meer rechtstreeks aan onderzoekers meegeven • met inschatting ernst gebreken Vragen en meldingen worden door het meldpunt gedispatcht naar administratieve of strafrechtelijke procedure

Eén meldpunt Woningkwaliteit Alle besluiten O/O, artikel 135 NGW, CA’s, opheffingen besluiten naar het meldpunt mailen

Handboek

Indeling van het handboek 6 DELEN: 1. Algemene bepalingen 2. Wat moet u doen rond woningkwaliteit? 3. Wat kunt u doen rond woningkwaliteit? 4. Wat als de administratieve procedures niet volstaan? 5. Regelgeving 6. Modeldocumenten

Indeling van het handboek Handig uitneembare fiches (voor deel 2, 3 en 4) met stapsgewijs overzicht en aandachtspunten

Indeling van het handboek Elk deel heeft eigen kleur en eigen icoon

Indeling van het handboek Voorbeeld fiche

Indeling van het handboek Bovenaan de fiche wordt hoofdstuk + aantal fiches voor dit hoofdstuk vermeld

1. Algemene bepaling Duiding bij een aantal basisbegrippen: • 1. 1. Wat is een woning? • 1. 2. Wat is een ongeschikte/onbewoonbare woning? • 1. 3. Wat is een onaangepaste/overbewoonde woning? • 1. 4. Wat is een conformiteitsonderzoek? • 1. 5. Wat is de administratieve procedure tot ongeschikt- en/of onbewoonbaarverklaring? • 1. 6. Wat is artikel 135 van de Nieuwe Gemeentewet? • 1. 7. Wat is de strafrechtelijke procedure?

2. Wat moet u doen rond woningkwaliteit? Taken/verplichtingen van gemeenten inzake woningkwaliteitsbewaking door regelgeving opgelegd volgend uit een expliciete vraag (procedure O/O/O, afgifte CA, opheffing besluit) of een acuut gevaar (procedure NGW) Stapsgewijs uitgelegd (fiches)

2. Wat moet u doen rond woningkwaliteit? Inhoud: • 2. 1. Het conformiteitsattest uitreiken • 2. 2. De administratieve procedure ongeschikt- en onbewoonbaarheid toepassen • 2. 3. De administratieve procedure overbewoning toepassen • 2. 4. Art. 135 Nieuwe gemeentewet toepassen • 2. 5. Gevolgen van een besluit • 2. 6. Tegelijk artikel 15 van de Vlaamse wooncode en artikel 135 Nieuwe Gemeentewet toepassen? • 2. 7. Een Besluit opheffen

3. Wat kunt u doen rond woningkwaliteit? Proactieve maatregelen om de woningkwaliteit in uw gemeente te verbeteren: • Instrumenten voorzien door de Vlaamse decreetgever • (gemeentelijke reglementen, recupereren herhuisvestingskosten, recht van voorkoop, …) • Goede praktijkvoorbeelden

3. Wat kunt u doen rond woningkwaliteit? Inhoud: • 3. 1. • 3. 2. • 3. 3. • 3. 4. • 3. 5. • 3. 6. • 3. 7. Structureel samenwerken en helder communiceren Conformiteitsonderzoeken uitvoeren Herhuisvesting structureel organiseren Een gemeentelijk woningkwaliteitsreglement uitwerken Het sociaal beheersrecht toepassen Het recht van voorkoop uitoefenen Vrijstelling van adviesverplichting vragen

4. Wat als de administratieve procedures niet volstaan? Strafrechtelijke procedure van de Vlaamse wooninspectie: • Prioriteiten van de Vlaamse wooninspectie • Verloop van de strafrechtelijke procedure Specifiek aandacht voor de rol die uw gemeente kan vervullen in de strafrechtelijke procedure

5. Regelgeving Overzicht van de : • Basisregelgeving • Relevante regelgeving • Recent gewijzigde regelgeving Opgelet! De regelgeving evolueert. Voor de meest actuele stand van zaken raadpleegt u best https: //www. wonenvlaanderen. be/woningkwaliteitsbewaking

6. Modeldocumenten Overzicht van beschikbare documenten waarnaar het handboek verwijst

6. Modeldocumenten zijn niet aan handboek toegevoegd maar via docnr. te downloaden van de website https: //www. wonenvlaanderen. be/modeldoc umenten-en-brochures/modeldocumentenwoningkwaliteit-voor-lokale-besturen

Recente wijzigingen regelgeving woningkwaliteit

Recente wijzigingen Woningkwaliteitsbesluit BVR tot wijziging van het BVR van 12. 07. 2013 betreffende de kwaliteitsen veiligheidsnormen voor woningen, wat betreft de procedure en de technische normen Wijzigingsbesluit definitief goedgekeurd op 15. 07. 2016 Wijzigingen in werking getreden op 1. 10. 2016 Zie communicatie zomer 2016 (mailing, website, post op Yammernetwerk ROambtenaren

Wat is gewijzigd? DEFINITIE KOOKRUIMTE + AANPASSING BEZETTINGSNORM ZELFSTANDIGE WONING I. F. V. OPEN KEUKEN GEFASEERDE INVOERING DUBBELGLASNORM AFWIJKING OP DE OPPERVLAKTENORM BRIEVENBUS NIET LANGER VERPLICHT VOOR STUDENTENKAMERS AFGIFTE CONFORMITEITSATTEST VOOR KAMERS SEIZOENARBEIDERS OPPERVLAKTENORM GEMEENSCHAPPELIJKE KEUKENS

Definitie kookruimte WAT IS GEWIJZIGD? • Bijkomende vereiste om van kookruimte te kunnen spreken: er moet voldoende plaats + aansluitingen zijn om een kooktoestel te kunnen plaatsen WAAROM? • Nodig om bij het bepalen van de bezettingsnorm rekening te kunnen houden met het concept ‘open keuken’ • Onduidelijkheid op het terrein ‘kortsluiten’

Aanpassing bezettingsnorm zelfstandige woning ifv open keuken leefruimte van minstens 8 m² met open keuken • Open keuken = enige kookruimte geïntegreerd in de geldt als twee woonlokalen. leefruimte • Waarom: bouwconcept met open keuken had negatieve impact op bezettingsnorm

Afwijking op oppervlaktenorm AANPASSING VAN ART. 2, § 4 VAN HET BVR (en dus niet van het model van TV) • woningen gebouwd of vergund vóór 1 oktober 2016 met een gemeten nettovloeroppervlakte kleiner dan de minimale oppervlaktenorm van 12 m² of 18 m² worden met: • 2 m² verhoogd als de woning uitgerust is met een opklapbaar bed of hoogslaper van minstens 2 m²; • de gemeten oppervlakte van de aparte badkamer (voor maximaal 3 m²).

Afwijking op oppervlaktenorm AANPASSING VAN ART. 2, § 4 VAN HET BVR (en dus niet van het model van TV) • Waarom? • opvangen creatief gebruik van de beschikbare ruimte in een bestaande (te) kleine woning

Afwijking op oppervlaktenorm AFWIJKINGSREGEL • Verruimd volgens object: naast zelfstandige woningen nu ook kamers • Verruimd in de tijd: van woningen gebouwd of vergund vóór 1/2/2008 nu vóór 1/10/2016 (= alle gebouwde en vergunde woningen op datum van de inwerkingtreding van het gewijzigde BVR) PLAATSBESPAREND • Structureel plaatsbesparende maatregel van dubbel gebruik van wandmeubel met opklapbaar bed verruimd met hoogslaper ENKEL VOOR BESTAANDE WONINGEN • Geen enkele afwijking meer mogelijk voor woningen gebouwd of vergund vanaf 1/10/2016! • Zeker nog eens signaleren aan uw dienst Ruimtelijke Ordening

Afgifte CA voor kamers voor seizoenarbeiders WAAROM? • Besluiten o/o konden enkel ingetrokken worden met een afzonderlijk besluit • Ontbreken van een CA bemoeilijkt de Europese verplichting van een bewijs dat de seizoenarbeider beschikt over passende huisvesting GEVOLG • Geen impact op technische verslaggeving • De minister voorziet bij besluit in een model van CA

Gefaseerde invoering dubbelglasnorm BEOORDELING • Enkel beoordeling van beglazing in woonlokalen en badkamer • Definitie van dubbel glas om situaties van voorzetramen te vermijden • Gewoon dubbel glas is voldoende (= elementaire basisvereiste) ONDERSCHEID • Tussen niet-algemeen / algemeen GEFASEERD • Vanaf 1 januari 2020: 3 of 9 strafpunten • Vanaf 1 januari 2023: 9 of 15 strafpunten SUBSIDIES • Bedoeling is uiteraard meteen veel beter te doen dan de basisnorm behalen • Voor vervanging enkel glas door hoogrendementsglas zijn er nog altijd Vlaamse energiepremies

Gefaseerde invoering dubbelglasnorm ONDERSCHEID TUSSEN NIET-ALGEMEEN EN ALGEMEEN • Niet-algemeen betekent 1 raam met enkele beglazing • Algemeen betekent meer dan 1 raam met enkele beglazing ‘OFWEL’-RUBRIEK • Het moet ook mogelijk zijn verweerde ramen mét dubbel glas ook nu te bestraffen dubbele quotering is niet mogelijk VERMELDING • Vanaf nu al op het TV vermelden of er voldaan is aan de dubbelglasnorm (opmerking)

Gefaseerde invoering dubbelglasnorm WAAROM? • Slecht geïsoleerde woningen leiden tot buitensporige energiefacturen samen met de dakisolatienorm draagt de dubbelglasnorm bij tot een verbetering van de woonkwaliteit en het comfort van het woonpatrimonium • Maatregelen dragen bij tot een spaarzamer gebruik van energie en het behalen van de Europese doelstellingen (ook in samenhang met het flankerend premiebeleid vanuit Energie)

Brievenbus niet langer verplicht voor studentenkamers WAAROM? • Bij kamers verhuurd als hoofdverblijfplaats is een afzonderlijke brievenbus een vereiste • Studentenkamers worden in principe niet verhuurd als hoofdverblijf waardoor de post ontvangen wordt op de hoofdverblijfplaats

Oppervlaktenorm gemeenschappelijke keukens AANPASSINGEN • voor grote complexen wordt bezettingsnorm voor de gemeenschappelijke kookruimten wat verlaagd omdat de vele bewoners in zo’n grote gebouwen er nooit allemaal tegelijk gebruik maken

Meer info over wijzigingen technisch verslag? Bijgewerkte handleiding met technische richtlijnen op https: //www. wonenvlaanderen. be/woningkwaliteitsbewaking/instrument-aan-deslag-met-het-technisch-verslag

Vooruitblik op de geplande wijzigingen over woningkwaliteit

Recent afgekondigde wijzigingen Vlaamse Wooncode (nog niet in werking!) Gemeente kan in een kamerreglement opleggen dat kamers hetzij aan studenten, hetzij aan niet-studenten worden verhuurd (en zo gemengde verhuur verbieden) PV van uitvoering geldt slechts als C-attest als blijkt dat de woning voldoet aan de normen (dus niet bij sloop of ontmanteling) Beperking geldigheidsduur C-attesten door gemeente geldt ook t. a. v. door Vlaanderen afgeleverde C-attesten

Recent afgekondigde wijzigingen Vlaamse Wooncode (nog niet in werking!) Recupereren herhuisvestingskosten • Wanneer: alleen bij risico’s voor veiligheid en gezondheid van bewoners • Alle gemaakte kosten kunnen teruggevorderd worden van verhuurder • Terugvordering door de gemeente (niet langer burgemeester zelf)

Recent afgekondigde wijzigingen Heffingsdecreet (nog niet in werking!) Registratieattest bij onbewoonbaarheidsbesluit Nieuwe Gemeentewet • Niet meer door de gemeente samen met besluit maar achteraf door de inventarisbeheerder • Binnen 15 dagen na ontvangst besluit Schrapping uit Vlaamse inventaris • Besluit onbewoonbaar NGW: opheffingsbesluit of conformiteitsattest • Besluit ongeschikt of onbewoonbaar VWC: • Ingeval van uitgevoerde werken: op basis van conformiteitsattest • Ingeval van sloop of herbestemming: op basis van opheffingsbesluit burgemeester

Recent afgekondigde wijzigingen leegstand (nog niet in werking!) Behoud Vlaams kader op hoofdlijnen Grotere autonomie gemeenten • Definities van leegstaand gebouw/woning • Regeling rond schrapping uit het register • Geen Vlaamse subsidies meer • Geen toezichtsregeling meer • Gemeenten kunnen leegstandsregister bijhouden en kunnen daarvoor een verordening opstellen • Gemeenten kunnen taakstelling m. b. t. leegstandsregister toevertrouwen aan een IGS

Recent afgekondigde wijzigingen leegstand (nog niet in werking!) Machtiging gemeenten wordt niet meer beperkt door Vlaanderen • Geen minimaal heffingsbedrag meer • Geen suppletieve regeling meer Gemeente heeft volledige fiscale autonomie op het vlak van leegstand Uitzonderlijke gewestelijke leegstandsheffing wordt afgeschaft – Vlaanderen treedt niet meer op

Inwerkingtreding recent afgekondigde wijzigingen Wijzigingsdecreet bekrachtigd en afgekondigd op 14/10/2016 Nog niet gepubliceerd in BS Wijzigingen m. b. t. leegstand en woningkwaliteit treden in werking 10 dagen na publicatie in BS

Geplande wijzigingen regelgeving De aanpak van verwaarlozing van woningen/gebouwen wordt een bevoegdheid van de gemeente • Gemeenten kunnen register bijhouden • Gemeentelijke verordening kan procedure bepalen • Opmaak en beheer kan door IGS (beroepen niet) • Ontwerp van decreet bevat een definitie van verwaarloosde woning / gebouw • Bedrijfsruimten blijven Vlaamse bevoegdheid • Ontwerpdecreet bevat geen overgangsmaatregelen

Geplande wijzigingen regelgeving Inventarisatie ongeschikte en onbewoonbare woningen blijft Vlaamse bevoegdheid, maar : • a. gemeenten mogen eigen heffing installeren • b. ontwerp van decreet bepaalt minimale bedragen voor die heffing (500 euro kamer – 990 euro woning) • c. indien eigen gemeentelijke heffing op woningen en/of kamers : geen Vlaamse heffing meer

Geplande wijzigingen regelgeving Opgelet ! • Ontwerp van decreet goedgekeurd door Vlaamse regering op 14/10/2016, maar gaat nu naar Vlaams Parlement voor bespreking en goedkeuring. • Dus : nog niet definitief + datum inwerkingtreding nog onzeker. • Planning : inwerkingtreding op 1 januari, maar dit is zeker nog onder voorbehoud.

De Vlaamse Wooninspectie

Kader Aanpak van de meest ernstige gevallen van krotverhuur Strafrechtelijke procedure Op basis van prioriteiten

Kader Sinds 1/9/2016 onderdeel van Wonen-Vlaanderen Afdeling Woningkwaliteit Samen met de administratieve procedure Maar onafhankelijkheid gewaarborgd via protocol

Kader Georganiseerd in 3 regionale teams (West, Oost en Antwerpen) Plaatsbezoeken, opmaak herstelvordering, … Natraject in Brussel Instrueren advocaten, opvolgen gerechtelijke procedure, uitvoering veroordelingen, invorderen dwangsommen, …

Kader Prioriteite n • Meeste ernstige gevallen van krotverhuur • Verhuring na o/o • Ernstige veiligheids- of gezondheidsrisico’s (gekoppeld aan ervaring, bvb seriële eigenaars, seizoenarbeiders, opdelingen, …) • Opdrachten vanuit het parket

Kader Samenstelling team WEST (OOST, A’pen)…. • Wooninspecteur: • Verbalisant: • Administratief: • Woningcontroleur: pool

Werkwijze Wie? Wat? • Wooninspecteur (OGP , hulpofficier PK) • Verbalisant (AGP) • Samen met woningcontroleur • • • Verhuren, te huur stellen, ter beschikking stellen Woning (onroerend goed) Die niet voldoet aan kwaliteitsnormen Mhoo bewoning Rechtstreeks of als tussenpersoon Ook: constructies niet voor bewoning bestemd

Werkwijze Straffen? • gevangenisstraf: 6 m – 3 j en/of geldboete 500 – 25000 EUR (x 6) • Gevangenisstraf: 1 j – 5 j én boete 1000 – 100. 000 EUR (x 6) als • Gewoonte • Daad van deelneming aan hoofd – of bijkomende bedrijvigheid van een vereniging

Werkwijze Hoe? • • Conformiteitsonderzoek Verhoor bewoner Verhoor overtreder Pv naar parket Herstelvordering (in register van herstelvorderingen) Gerechtelijke procedure (evt. burgerlijk als sepot) Veroordeling: straf + herstelmaatregel met termijn + dwangsom + machtiging tot ambtshalve uitvoering • Opvolging + invordering + nastreven herstel (wettelijke hypotheek) • Pv van uitvoering

Werkwijze Herstelvordering? • Principieel: herstel alle gebreken • Herstel tot 0 strafpunten! (vanaf 1 strafpunt strafbaar) • Alternatief: herbestemming conform VCRO of sloop (tenzij verboden) • Herstel gebreken onmogelijk wegens bvb stedenbouwkundige inbreuk (geen bestendiging) • Naar niet woonfunctie of naar eerder vergunde functie • Met vergunning!

Werkwijze Herstel? • Melden aan WI en CBS • Controle ter plaatste (betalend) • Pv van uitvoering • Overschrijving op hypotheekkantoor

De rol van de gemeente Administratieve handhaving Strafrechtelijke handhaving • Actieve rol voor gemeente • Vnl Vlaamse Wooninspectie (en politie) • Gemeente kan wel toegevoegde waarde leveren

De rol van de gemeente Opsporing Ikv prioriteiten wooninspectie: • Melding van inbreuken aan meldpunt • Uitvoeren vooronderzoek zodat meldpunt ernst kan inschatten • Bewoning na o/o-verklaring • Melden nieuwe inschrijvingen of bewoning via meldpunt • Zelf opvolgen bewoning van o/opanden

De rol van de gemeente Ikv prioriteiten wooninspectie: • Ernstige veiligheids – of gezondheidsrisico’s • Aanleveren van relevante info op vraag van de wooninspecteur (bewonershistoriek, stedenbouwkundige info, …) • Optreden op vraag van gerechtelijke instanties • Aanleveren relevante info

De rol van de gemeente Na vaststellingen door WI • Wooninspecteur meldt woningen met pv aan burgemeester • Info doorgeven aan (potentiële) kopers, • notarissen • Bestaand CA vervalt • Basis om eventueel zelf administratieve procedure op te starten

De rol van de gemeente • Aansluiten bij HV van WI Na opstellen herstelvordering Tijdens gerechtelijke procedure • Toont aan dat gemeente eveneens achter herstel staat • Kosteloos • Mogelijk om ambtshalve uit te voeren • Checken register van herstelvorderingen ikv infoverstrekking • Tussenkomen mogelijk, niet verplicht • Relevante nieuwe ontwikkelingen doorgeven • Nieuwe bewoning, verkoop, … (ook na veroordeling)

De rol van de gemeente Melding van uitvoering • Ontvangen melding doorgeven aan WI • Potentiële kopers die informeren deze verplichting meegeven • verzegeling mogelijk door burgemeester Verzegeling en herhuisvesting • Sjablonen te verkrijgen bij WI • Herhuisvesten als noodzakelijk • In samenspraak met WI (als strafrechtelijke procedure) • Zie handleiding proefproject herhuisvesting op website

De rol van de gemeente Ambtshalve uitvoering • Mogelijk als machtiging in vonnis • Overleg met Wooninspectie • Aanleveren relevante info

Contact WI Meldpunt Woningkwaliteit Communicatie over lopende strafrechtelijke dossiers steeds rechtstreeks • • • Wooninspectie. westvlaanderen@rwo. vlaanderen. be Wooninspectie. oostvlaanderen@rwo. vlaanderen. be Wooninspectie. antwerpen@rwo. vlaanderen. be Wooninspectie. vlaamsbrabant@rwo. vlaanderen. be Wooninspectie. limburg@rwo. vlaanderen. be

Meldpunt woningkwaliteit Vragen Info Klachten woningkwaliteit • woningkwaliteit. antwerpen@rwo. vlaanderen. be • woningkwaliteit. limburg@rwo. vlaanderen. be • woningkwaliteit. oostvlaanderen@rwo. vlaanderen. be • woningkwaliteit. vlaamsbrabant@rwo. vlaanderen. be • woningkwaliteit. westvlaanderen@rwo. vlaanderen. be Veel leesplezier en dank voor uw aandacht!