Wijzigingen Besluit begroting en verantwoording Auditcommissie Gemeente Dordrecht
Wijzigingen Besluit begroting en verantwoording Auditcommissie Gemeente Dordrecht 13 april 2016 Rein-Aart van Vugt Jaap. Jan Visser
Er komt veel op u af: - Decentralisaties sociale domein en (financiële) beheersing – aandachtspunten 1) problematiek rondom PGB’s 2) lange zorgketen – tijdige verantwoording zorgaanbieders 3) mogelijke nadelige impact op uitkomsten controleverklaring 2015 - Invoering Wet op de vennootschapsbelasting overheidsbedrijven (2016) - Vernieuwing Besluit begroting en verantwoording (2015, 2016, 2017 en 2018) - Omgevingswet 1 Vernieuwing Besluit begroting en verantwoording © 2016 Deloitte The Netherlands
Vernieuwing Besluit Begroting en Verantwoording 2 Vernieuwing Besluit begroting en verantwoording © 2016 Deloitte The Netherlands
Vernieuwing Besluit Begroting en Verantwoording 3 Vernieuwing Besluit begroting en verantwoording © 2016 Deloitte The Netherlands
Vernieuwing Besluit Begroting en Verantwoording De aanleiding a. Wens versterking rol gemeenteraad kader en controle b. Wens tot meer financiële vergelijkbaarheid c. De 3 Decentralisaties (sociaal domein) versterkt deze wens (overigens ook bij de 2 e Kamer) d. De noodzaak om tijdig bij te kunnen sturen in economisch slechte tijden e. Een beter inzicht in de financiële positie van de gemeente en erkenning van de onderlinge afhankelijkheid (art. 12 gemeentefonds) f. Toenemende belangstelling voor verslaggeving in de publieke sector g. Vragen maar ook irritatie rond de huidige praktijk van de rechtmatigheidscontrole 4 Vernieuwing Besluit begroting en verantwoording © 2016 Deloitte The Netherlands
Vernieuwing Besluit begroting en verantwoording (BBV) De wijzigingen In de komende jaren komen er veel veranderingen op u af, waaronder o. a. : • Wijzigingen in BBV • 2015: Kengetallen en analyse resultaat riolering en andere heffingen en rechten • 2016: Grondexploitaties • 2017: Vernieuwing begrotingsopzet • 2018: Rechtmatigheid, verbonden partijen en rente eigen vermogen Betreft aanpassing van regelgeving over de inrichting van de begroting en jaarrekening en informatievoorziening Dus geen: wijziging van inhoudelijk beleid, ook niet inhoudelijk gemeentelijk beleid 5 Vernieuwing Besluit begroting en verantwoording © 2016 Deloitte The Netherlands
Vernieuwing Besluit begroting en verantwoording (BBV) Kengetallen (2015) Kengetallen Financiële positie jaarrekening 2015 1. Meer zicht op toekomstperspectief 2. Vijf basis kengetallen in paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing Attentiepunten gemeenteraad: - Volgen en vergelijken? Streefwaarde formuleren? Kaders formuleren? te o qu uld h sc eit tie o tt bilit loita e N a p ü Solv dex ele imte it ü Gron ctur ieru cite ü Stru oitat capa ü expl sting la Be ü 6 Vernieuwing Besluit begroting en verantwoording © 2016 Deloitte The Netherlands
Vernieuwing Besluit begroting en verantwoording (BBV) Resultaat 2015 Analyse resultaat riolering en andere heffingen en rechten vanaf 2015 7 Niet uitgevoerd onderhoud / werk “Bespaarde” kapitaalslasten Attentiepunten gemeenteraad: Blijft beschikbaar voor riool etc. - Aanbestedingsvoordelen / efficiency voordelen Meeropbrengsten Vernieuwing Besluit begroting en verantwoording Beschikbaar voor gemeenteraad om keuzes te maken - Eerste aanleg ten laste van grondexploitatie? Sparen voor vervanging in het tarief? Sparen voor groot onderhoud in het tarief? Bestemming efficiency- en aanbestedingsvoordelen en meeropbrengsten Sparen uit eigen middelen? Heffen en hoogte rioolheffing?
Vernieuwing Besluit begroting en verantwoording (BBV) Grondexploitatie in het bijzonder (2016) Kern: behoedzamer, duurzamer en aansluiten bij invoering Vennootschapsbelasting voor overheidsbedrijven (1 januari 2016) a. 10 jaarstermijn voor grondexploitaties, daarna aanvullende beheersmaatregelen. b. Bovenwijkse voorzieningen (gedeeltelijk) ten laste van grondexploitatie c. Budgetrecht gemeenteraad versterkt d. Instellen grondexploitaties door de gemeenteraad e. Niet in exploitatie genomen gronden (Niegg) afschaffen en opnemen bij terreinen en gronden bij materiële vaste activa (MVA), wel afzonderlijk toelichten in de toelichting op MVA. f. Rentetoerekening op basis van werkelijke rente (geen bespaarde rente) en rekening houdend met verhouding vreemd vermogen en totale vermogen). g. Disconteringsvoet wordt gereguleerd. h. Harmonisering kosten toerekening met WRO/BRO principes i. Aanpassing toelichting in de jaarrekening op grondexploitaties 8 Vernieuwing Besluit begroting en verantwoording Attentiepunten gemeenteraad: - - - Minder keuzes, meer voorgeschreven. Mogelijk grote effecten op resultaten grondexploitaties, verliesvoorzieningen en structurele rentelasten in de begroting. Verschillen in waardering en resultaatneming tussen grondexploitaties BBV en fiscaal. Jaarlijks actualiseren grondexploitaties. Grondexploitaties worden altijd ingesteld door de raad. © 2016 Deloitte The Netherlands
Vernieuwing Besluit begroting en verantwoording (BBV) In de komende jaren komen er veel veranderingen op u af, waaronder o. a. : • Wijzigingen in BBV • 2015: Kengetallen en analyse resultaat riolering en andere heffingen en rechten • 2016: Grondexploitaties • 2017: Vernieuwing begrotingsopzet • 2018: Rechtmatigheid, verbonden partijen en rente eigen vermogen Belangrijke beslissingen van de Gemeenteraad: - Programma-indeling wijzigen? - Budgetrecht op niveau van programma’s, thema’s of taakvelden? - Informatie taakvelden opnemen in programma’s? - Welke indicatoren? - Overhead: hoe sturen we daarop? - Rente over eigen vermogen en hoogte renteomslag? 9 Vernieuwing Besluit begroting en verantwoording © 2016 Deloitte The Netherlands
Vernieuwing Besluit begroting en verantwoording (BBV) Vernieuwing begrotingsopzet (2017) Begrotingsindeling 1. Van functies naar taakvelden (ofwel clustering en daarbij 9 behorende thema’s): 50 voorgeschreven taakvelden 2. Aanpassing categorieën 3. Programma-indeling blijft keuze raad en ook het afwegingskader. 4. Verplichte beschikbaarheid gegevens taakveld niveau IV 3 naar I 4 all 5. Invoeringstermijn 2017 Taakvelden 10 Vernieuwing Besluit begroting en verantwoording © 2016 Deloitte The Netherlands
Vernieuwing Besluit begroting en verantwoording (BBV) Vernieuwing begrotingsopzet (2017) Programmabegroting Programma’s Algemene Dekkingsmiddelen Overzicht overhead Heffing vennootschapsbelasting Onvoorzien Bijlagen Paragrafen (o. a. totaaloverzicht met baten en lasten per taakveld en verdelingsprincipe van taakvelden over de programma’s) Uitvoeringsinformatie 50 Taakvelden (9 thema’s) Taakveld 0. 5 Treasury, Taakveld 0. 61 OZB woningen, Taakveld 0. 62 OZB-niet woningen, Taakveld 0. 7 Algemene uitkering en overige uitkeringen gemeentefonds Taakveld 0. 4 Overhead, Ondersteuning organisatie Taakveld 0. 9 Vennootschapsbelasting Taakveld 0. 8 overige baten en lasten (alleen begroting) 11 Vernieuwing Besluit begroting en verantwoording 69 Categorieën © 2016 Deloitte The Netherlands
Vernieuwing Besluit begroting en verantwoording (BBV) Vernieuwing begrotingsopzet (2017) Kernvragen: - Houden we de huidige programma-indeling en wijzen we de taakvelden aan programma’s toe? - Wijzigen we de programma’s? - Budgetrecht op het niveau van programma’s, thema’s of taakvelden? - Informatie van taakvelden opnemen in de programma’s (niet alleen de bijlage dus) 12 Vernieuwing Besluit begroting en verantwoording © 2016 Deloitte The Netherlands
Vernieuwing Besluit begroting en verantwoording (BBV) Vernieuwing begrotingsopzet (2017) Beleidsindicatoren a. Basisset indicatoren (geen beleidsbeperking), basisset van 38 indicatoren b. Verplichte indicatoren en facultatieve indicatoren c. Uitgangspunt: vraag rijk overstijgt niet vraag Gemeenteraad d. Invoeringstermijn 2017 e. Geen normen en streefwaarden Attentiepunten gemeenteraad: - Indicatoren Wet revitalisering generiek toezicht - Facultatieve indicatoren - ‘Eigen’ indicatoren 13 Vernieuwing Besluit begroting en verantwoording © 2016 Deloitte The Netherlands
Vernieuwing Besluit begroting en verantwoording (BBV) Vernieuwing begrotingsopzet (2017) Inzicht Overhead en kosten a. b. c. d. Geen kostentoerekening van niet direct toe te rekenen kosten Definitie overhead Apart overzicht van kosten van overhead Aparte mogelijkheid indirecte kosten aan projecten (negatieve last bij overzicht overhead e. Verplicht in paragraaf lokale heffingen: toelichting op beleidsmatige keuzes en wijze van tariefberekening (o. a. verhouding algemene overhead tot (integrale) heffing (afval, riolering, leges)) en inzicht in mate van kruissubsidiëring. f. BTW/ Vennootschapsbelasting: extracomptabele registratie Geldt ook voor Gemeenschappelijke regelingen 14 Vernieuwing Besluit begroting en verantwoording © 2016 Deloitte The Netherlands
Vernieuwing Besluit begroting en verantwoording (BBV) Vernieuwing begrotingsopzet (2017) Uitvoeringsinformatie 50 Taakvelden Taakveld 0. 4 Overhead, Ondersteuning organisatie 69 Categorieën 15 Vernieuwing Besluit begroting en verantwoording © 2016 Deloitte The Netherlands
Vernieuwing Besluit begroting en verantwoording (BBV) Vernieuwing begrotingsopzet (2017) PIOFACH (Vensters voor bedrijfsvoering) - 16 Vernieuwing Besluit begroting en verantwoording Attentiepunten gemeenteraad: Hoe gaan we om met overhead (budgetrecht etc. ) Inzicht in overhead (ook bij Gemeenschappelijke regelingen Afzonderlijke kostprijsberekening (tarieven, heffingen etc. ) © 2016 Deloitte The Netherlands
Vernieuwing Besluit begroting en verantwoording (BBV) Vernieuwing begrotingsopzet (2017) Verbonden partijen: a. Beleidsinformatie inzake te realiseren doelstellingen in betreffende begrotingshoofdstukken. b. Verplichte nadere ordening verbonden partijen (paragraaf/lijst). c. Vereenvoudiging lijst. d. In de paragraaf verbonden partijen (o. a): - algemeen beleid inzake verbonden partijen (verwijzen naar beleidsnota) - wijze van verbondenheid - risico’s (waarvoor geen beheersmaatregelen zijn getroffen) Artikel 15 lid 1 onderdeel b e lijst verbonden partijen wordt onderverdeeld in: 1. Gemeenschappelijke Regelingen 2. Vennootschappen en coöperaties 3. Stichtingen en Verenigingen 4. Overige verbonden partijen 17 Vernieuwing Besluit begroting en verantwoording - Attentiepunten gemeenteraad: Aansluiting tussen beleidsdoelstellingen van het programma en die van de Verbonden partijen Kadernota verbonden partijen © 2016 Deloitte The Netherlands
Vernieuwing Besluit begroting en verantwoording (BBV) Vernieuwing begrotingsopzet (2017) Rente: - Verplicht rente toerekenen aan taakvelden (programma’s en overzicht overhead); Wijze van berekenen wordt ingekaderd (= werkelijke rente). - Rente over eigen vermogen (reserves) nog toegestaan, aanbeveling om dit niet te doen. - Rentepercentage over eigen vermogen is maximaal rentepercentage van externe financieringsmiddelen. - In de paragraaf financiering inzicht geven in: rentelasten externe financiering renteresultaat wijze van rentetoerekening - 18 Attentiepunten gemeenteraad: - Rente grondexploitaties specifieke regels (o. a. geen rente over eigen financieringsmiddelen, regels voor disconteringsvoet) Vernieuwing Besluit begroting en verantwoording Rente over eigen vermogen (reserves)? Wijze van rentetoerekening aan taakvelden Hoogte omslagrente © 2016 Deloitte The Netherlands
Vernieuwing Besluit begroting en verantwoording (BBV) Vernieuwing begrotingsopzet (2017) Attentiepunten gemeenteraad: Stelsel van baten en lasten - a. Mogelijke adaptatie EPSAS b. Investeringen over een kam (investeringen van maatschappelijk nut gelijk aan investeringen van economisch nut) (verplicht na 2017) c. Netto methode verplicht d. Geprognotiseerde balans verplicht (EMU-saldo) e. Emu saldo nader toelichten (begroting en verantwoording) f. Bijdrage aan investeringen door derden: voortaan immateriële vaste activa 19 Vernieuwing Besluit begroting en verantwoording - - Keuzes bij investeringen in maatschappelijk nut in de openbare ruimte (wegen, straten, pleinen, groen etc. ) vervallen. Inzicht in ontwikkeling financiële positie (schulden, reserves, investeringen, voorraad gronden, emu-saldo). Hogere eisen aan investerings-, liquiditeits - en financieringsplanningen © 2016 Deloitte The Netherlands
Vernieuwing Besluit begroting en verantwoording (BBV) Rechtmatigheid (2018) Accountantscontrole a. Gemeente en provincie voorlopig geen Organisatie van Openbaar Belang (OOB) in het kader van Wet Toezicht accountantscontrole (Wta) ingevolge niet complexer maken relatie accountant gecontroleerde. b. Benadering essentieel belang kwaliteit en opdrachtgeverschap Gemeenteraad. c. Expliciete afweging publiek/privaat. d. Rechtmatigheid is geen zelfstandig onderwerp in oordeelsvorming e. College is verantwoordelijk voor dit aspect. f. De wet regelt de minimale reikwijdte van rechtmatigheid (Gemeenteraad kan meer vragen). g. Een eigen wettelijk controlekader voor de lagere overheid (handboek a la het rijk). h. Toezicht op accountants: AFM moet governance structuur gemeenten eigen maken, gemeentelijke accountantsdiensten onderbrengen bij één toezichthouder. 20 Vernieuwing Besluit begroting en verantwoording Attentiepunten gemeenteraad: - Investeren in kwaliteit interne beheersing en interne controle Hogere eisen aan verantwoording, controle, documentatie, dossiervorming. © 2016 Deloitte The Netherlands
- Slides: 21