Wiek kostny a wiek zbowy Opracowaa Monika Jodko
Wiek kostny a wiek zębowy Opracowała: Monika Jodko
Wskaźniki rozwojowe • Wiek kalendarzowy • Wiek rozwojowy
Wiek kalendarzowy Jest liczbą lat, miesięcy i dni życia człowieka od urodzenia do dnia przeprowadzenia badania.
Wiek rozwojowy (biologiczny, fizjologiczny) Określa osiągnięcie poziomu wzrastania i dojrzewania łącznie.
Kryteria określania wieku rozwojowego: a) b) c) d) e) Wiek kostny (dojrzałość szkieletowa) Wiek zębowy (dojrzałość zębowa) Wiek morfologiczny (dojrzałość sylwetki) Wiek wtórnych cech płciowych Wiek psychiczny
Wiek kostny Wskaźnik dojrzewania somatycznego. Określa proces rozwoju kośćca przebiegający zgodnie z ustalonymi i szczegółowo określonymi prawidłowościami, które można obserwować w obrazie radiologicznym szkieletu kostnego.
Metody oceny wieku kostnego • Wieloodcinkowa • Jednoodcinkowa
Metoda wieloodcinkowa Garna Uwzględnia rentgenogram stawów: • biodrowego • kolanowego • skokowego • ramiennego • łokciowego • nadgarstka
Jednoodcinkowa metoda Todda Atlasowa metoda określania stopnia dojrzałości kośćca lewej dłoni i nadgarstka. Prześwietlenie ręki promieniami Roentgena. Ilustracja z 1896 roku.
„Łódka płynie, księżyc świeci, trójgraniasty groszek leci, na trapezie, trapeziku wisi główka na haczyku. ”
Jednoodcinkowa metoda Achesona Uwzględnia skalę punktów do oceny dojrzałości poszczególnych kości.
W ocenie wieku kostnego uwzględnia się występowanie wtórnych punktów kostnienia, zmian ich wielkości i kształtu, szerokość chrząstki przynasadowej oraz stopień zespolenia trzonów z nasadami. Uzyskane wyniki porównuje się z opracowanymi wzorcami lub tabelami.
Wiek zębowy Określa stopień rozwoju uzębienia w odpowiednim wieku kalendarzowym.
Ocenę wieku zębowego przeprowadza się na podstawie: a) badania klinicznego: wyrzynania poszczególnych zębów, ich liczby, kolejności, porównania wyników z tabelami dla określonego wieku.
b) badania radiologicznego określającego dokładnie stopień uformowania korony i korzenia zęba, przy czym ocenę przeprowadza się w formie liczby punktów, które porównuje się ze standardowymi tabelami i wykresami.
Klasyfikacja rozwoju zawiązków zębów w okresie zarodkowym i płodowym wg Röse, Eidmanna i Meyera 30 -40 dni – zgrubienie nabłonka, utworzy on listewkę zębową, chrząstka Meckela w trakcie rozwoju. 48 dni – pierwsze zgrubienie listewki zębowej w odcinku przednim, rozwój chrząstki Meckela zakończony. 9 tygodni – w odcinku przednim listewki zębowej zawiązki w stadium czapeczki, zgrubienie listewki zębowej dla pierwszego zęba trzonowego mlecznego. 10 tygodni – zawiązki pierwszych zębów trzonowych mlecznych w stadium czapeczki, zęby sieczne mleczne w stadium pęcherzyka zębowego, drugi ząb trzonowy mleczny w fazie pączka.
3 miesiące – wszystkie zawiązki zębów mlecznych w stadium dojrzałego pęcherzyka zębowego, rozwój listewki zębowej dla zębów trzonowych stałych. 4 miesiące – resorpcja listewki zębowej zębów siecznych i kłów mlecznych, zgrubienie listewki zębowej dla pierwszego zęba trzonowego stałego. 5 miesięcy – ślady mineralizacji szkliwa zębów siecznych mlecznych i pierwszego zęba trzonowego mlecznego, resorpcja listewki zębowej zębów trzonowych mlecznych, pierwszy ząb trzonowy stały w stadium czapeczki. 6 miesięcy – ślady mineralizacji kłów i obu zębów trzonowych mlecznych, zęby sieczne stałe w stadium czapeczki, zgrubienie listewki dla kła stałego, pęcherzyk zębowy pierwszego zęba trzonowego stałego dojrzały.
7 miesięcy – guzki wszystkich zębów trzonowych zmineralizowane, torebki zawiązkowe zębów siecznych i kłów stałych widoczne, pęcherzyk zębowy pierwszego zęba trzonowego stałego oddzielony od listewki zębowej. 8 miesięcy – powierzchnie żucia i guzki wszystkich zębów trzonowych mlecznych zmineralizowane. 9 miesięcy – noworodek – mineralizacja całej korony mlecznych przyśrodkowych zębów siecznych i połowy korony zębów siecznych bocznych, ślady mineralizacji pierwszych zębów trzonowych stałych, zawiązek pierwszego zęba przedtrzonowego w stadium pączka.
Ząbkowanie pierwsze trwa średnio od 6 do 30 miesiąca życia. Opóźniony początek ząbkowania oraz wydłużenie tego procesu obserwuje się często u wcześniaków i dzieci z niska masą urodzeniową.
Dla ułatwienia szybkiej oceny wieku zębowego przyjmuje się następujące kryteria: a) dziecko roczne powinno mieć wyrzniętych 8 zębów (wszystkie siekacze) b) dziecko półtoraroczne- 12 zębów (8 siekaczy i 4 pierwsze trzonowce) c) dziecko 2 –letnie 16 zębów (8 siekaczy, 4 pierwsze trzonowce, 4 kły) d) dziecko 2, 5 roczne – 20 zębów (wszystkie mleczne).
Metoda Matiegki i Lukasowej Wiek zębowy ustala się w nastepujący sposób: wypisuje się ostatnią chronologicznie wyrzniętą pełną oraz wszystkie niepełne grupy zębów. Z tabel odczytuje się, jaki wiek odpowiada liczbie zębów stwierdzonych w wypisanych grupach. Odczytane wartości sumuje się, a otrzymany wynik dzieli się przez liczbę grup zębowych danego pacjenta.
Wiek zębowy w porównaniu z wiekiem kalendarzowym może być zgodny, przyśpieszony lub opóźniony.
Istnieją różne wyniki badań w odniesieniu do korelacji między wiekiem zębowym, a innymi wskaźnikami dojrzewania. Niektórzy autorzy (Demish, Lamons, Green) wykazują taką zależność z wiekiem kostnym. Sierra podjął próbę zbadania zależności pomiędzy poszczególnymi zębami i jądrami kostnienia dłoni i nadgarstka charakteryzującymi się niskim stopniem zmienności w czasie rozpoczęcia kostnienia.
Wybrane jądra kostnienia to nasady proksymalnych paliczków drugiego, trzeciego, czwartego i piątego palca, nasada stawu śródręcza, nasada środkowego paliczka palca czwartego i nasada kości promieniowej. Wykazał on, że największą korelację z występowaniem i zmianami w jądrach kostnienia wykazuje dolny kieł i następnie pierwszy, górny ząb przedtrzonowy.
Również inne badania (Coutinho, Chertkow) wykazały powiązanie pomiędzy rozwojem kła żuchwy a okresem pokwitania. Rozwój kła nie powinien być jedynym kryterium w przewidywaniu etapów rozwojowych okresu dojrzewania, choć ułatwia klinicystom identyfikację pewnych stadiów. Można go potraktować jako pierwszy poziom diagnostyczny.
Dziękuję za uwagę.
- Slides: 29