WIAT LUDZKICH UCZU Poznanie swoich uczu Pozna wiat

ŚWIAT LUDZKICH UCZUĆ

Poznanie swoich uczuć • Poznać świat uczuć człowieka to w pewnym sensie poznać samego człowieka. • Uczucia są bardzo ważną informacją o naszej sytuacji życiowej. • Konieczna jest pewna świadomość i pragnienie dobrowolnego wejścia w siebie. • Potrzeba nam także czasu wyciszenia i modlitewnej refleksji nad sobą i rozmowy z drugim człowiekiem.

Co to są uczucia? • Uczucia to pewien psychiczny stan człowieka, pewne nastawienie wewnętrzne, które towarzyszy każdemu naszemu doświadczeniu. • Stan ten ujawnia na zewnątrz to, co jest wewnątrz człowieka. • Uczucia niosą ze sobą energię i mobilizację do działania w kierunku pozytywnym i do powstrzymywania się od działań szkodliwych.

Co to są uczucia? • Człowiek nie ma bezpośredniej władzy nad emocjami. • Uczucia wpływają na nasze sposoby myślenia, wartościowania, podejmowania decyzji. • Uczucia są sygnałami subiektywnymi. • Uczucia pozytywne — przyjemne w doświadczaniu oraz uczucia negatywne — nieprzyjemne w przeżywaniu.

Skąd się biorą nasze uczucia? • Wszystkie nasze uczucia, tak pozytywne jak i negatywne, mają swoje źródło w utrwalonych postawach wewnętrznych, utrwalonych zachowaniach wewnętrznych. • Nasze zaś postawy wewnętrzne, utrwalone zachowania kształtowały się w nas od niemowlęcych lat.

Jak pracować nad swoimi uczuciami? • Uczuciom trzeba zaufać. Jeżeli się pojawiają, to znaczy, że mają się pojawić. Ale trzeba umieć je odczytać. • Jeżeli nie przeżywasz uczuć świadomie i wypierasz je do podświadomości, objawiają one potem ogromną, niekontrolowaną siłę. • Trzeba dostrzegać i doceniać nasze uczucia (uczucia są zawsze bardzo cennym źródłem informacji o nas samych, o naszych najgłębszych postawach, które kierują naszym życiem), • Nie należy obwiniać innych za swoje uczucia, ale dostrzegać swoje zasadnicze postawy wewnętrzne, które się kryją za nimi.

Jak pracować nad swoimi uczuciami? • Trzeba się przyglądać uczuciom i nabierać do nich dystansu. Bo uczucie to jeszcze nie cały ja. • Z uczuciami, nawet najbardziej negatywnymi, nie trzeba walczyć. Nie należy się też ich obawiać. Trzeba uczyć się świadomie i dobrowolnie je akceptować. • Trzeba zintegrować uczucia ze światem norm molarnych i wartości, by dokonywać świadomych wyborów dobra. • Trzeba prosić Boga o łaskę uzdrowienia uczuć.

Ocena moralna uczuć • Uczucia rodzą się w nas niezależnie od naszej wolności. • Uczucia same w sobie, tak pozytywne jak i negatywne, są moralnie obojętne i nie podlegają moralnej ocenie. • Dopiero nasza, mniej lub bardziej świadoma i wolna, reakcja na uczucia — kontrolowanie ich lub też uleganie im — podpada ocenie moralnej. • Nie mogę obarczać innych odpowiedzialnością za moje przeżycia. • Mam władzę modyfikowania moich reakcji emocjonalnych.

Werbalizacja uczuć • Samo uświadomienie uczuć to za mało. Trzeba je wypowiadać. Najlepiej przed osobą zaufaną, która nas nie zrani: kierownikiem duchowym, psychoterapeutą, przyjacielem. • Nie można samemu rozeznać się w świecie swoich uczuć. Aby móc je obiektywnie ocenić, dostrzec ich źródła oraz wpływ na nasze wybory i decyzje, potrzebujemy pomocy człowieka doświadczonego. • Ujawnianie swoich uczuć, analizowanie ich nawet przed człowiekiem zaufanym nie przychodzi nam łatwo, ponieważ mówiąc o naszych emocjach dotykamy zawsze tego, co jest w nas najbardziej intymne, osobiste.

Werbalizacja uczuć • Niewypowiedziane przez nas nieuporządkowane uczucia pracują w nas pogłębiając i utrwalając wewnętrzne postawy, z których się rodzą. • Kiedy z całą szczerością i odwagą wchodzimy w nasze uczucia, wypowiadamy je przed sobą samym, przed Bogiem i przed drugim człowiekiem, aby je rozeznać i odnaleźć ich źródła, to chociaż one same natychmiast i tak się nie zmieniają, jednak po dłuższej wytrwałej pracy nad sobą ulegają przemianie nasze postawy wewnętrzne, które są źródłem uczuć. • Przemiana postaw wewnętrznych owocuje jednocześnie przemianą naszych uczuć.

Dojrzały człowiek wie, że: • W życiu każdego człowieka przynajmniej czasami pojawiają się sytuacje bolesne i niepokojące. To normalne. • Uczucia są wewnętrznym „przyjacielem”, który mówi mi prawdę (radosną lub bolesną) o mojej aktualnej sytuacji i który mnie motywuje do pozytywnego działania. • Uczucia mnie informują o mojej aktualnej sytuacji życiowej, lecz mną nie rządzą. • Szczęście nie polega na dobrym samopoczuciu emocjonalnym, lecz jest konsekwencją życia w miłości i prawdzie.

Dojrzały człowiek wie, że: • Człowiek ma być świadomy własnych przeżyć a jednocześnie panować nad sposobami ich wyrażania oraz potrafić wykorzystać informacje, które są w nich zawarte. • Podstawowym motywem działania jest prawda, miłość i odpowiedzialność, a nie stany czy potrzeby uczuciowe człowieka. • Człowiek ma zdolność do reagowania emocjonalnego w sposób proporcjonalny do danej sytuacji, bodźca, wydarzenia czy rodzaju spotkania z drugą osobą.

Różne wskazówki • Wielkim błędem szczególnie ludzi młodych jest to, że chcą sobie poprawić nastrój, nie poprawiając życia. • Bóg przez nasze stany uczuciowe chce coś do nas powiedzieć. One objawiają jakieś Boże wyzwania. • Nieuporządkowane uczucia realnie wpływają na życie duchowe. • Najlepszą szkołą uczuć jest rodzina. W niej uczymy się lub dojrzałego przeżywania uczuć.

Różne wskazówki • Uczucia powinny być umiejętnie kierowane przez rozum. Samo uczucie jest bowiem w pewnym sensie ślepe. Trzeba więc rozeznać, ku czemu ono prowadzi. • Błędem jest redukowanie miłości do uczuć, a także redukowanie bogactwa uczuć towarzyszących miłości do tak zwanych uczuć pięknych. • Ulegając uczuciom, tracimy zdolność do dojrzałej miłości.

Z Katechizmu o uczuciach • Uczucia są naturalnymi składnikami psychiki ludzkiej, stanowią obszar przejściowy i zapewniają więź między życiem zmysłowym a życiem ducha (KKK 1764). • Doskonałość dobra moralnego lub ludzkiego wymaga, by rozum kierował uczuciami (KKK 1767).

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Opracował: ks. Marcin Kozyra SDB Grafika: Agnieszka Jaz