wiadomo dr hab Adriana Schetz IF US Trudnoci
Świadomość dr hab. Adriana Schetz IF US
Trudności definicyjne Świadomość może być rozumiana jako: 1. Przytomność czyli „stan gotowości układu nerwowego do odbierania bodźców ze środowiska” (ang. consciousness jako przytomność), (Pąchalska 2007, s. 235); 2. Stan zdawania sobie sprawy z tego, że jest się przytomnym (ang. consciousenss jako świadomość, albo ang. awareness); „Consciousness is the awareness of being aware” (Kolb, Whishaw 2003, s. 602).
Przytomność a świadomość Przytomność w sensie medycznym: Badanie pacjenta pod kątem tego czy rozumie pytania i polecenia; czyli Sprawdzanie czy pacjent jest w kontakcie logicznym czy werbalnym
Przytomność i świadomość są ze sobą utożsamiane na gruncie neuropsychologicznym Jest to stan OUN zachowujący wyższe funkcje korowe czyli odbieranie bodźców oraz stosowne reagowanie na nie, zorientowanie w czasie i lokalizacji przestrzennej oraz w sytuacji. [Prusiński 1998; Pąchalska 2007, s. 236]
Psychologiczna definicja świadomości „Zespół procesów odbioru informacji i sterowania zachowaniem człowieka, który spełnia funkcje nadrzędne wobec innych procesów regulacji, zachodzących w mózgu” [Prusiński, Neurologia praktyczna, Warszawa: 1998, s. 117]
Amnezja pourazowa: półświadomość? �Pacjent wybudzony z długotrwałej śpiączki może być przytomny w tym sensie, że „ma oczy otwarte i widzi świat, reaguje na bodźce, nawet jeśli ze spowolnieniem i w nietypowy sposób, może też odpowiadać sensownie na proste pytania” (Pąchalska 2007, s. 236). �Jednakże nie pamięta on danych informacji dłużej jak 30 sek. (bardzo ograniczona pamięć robocza); nie zdaje sobie sprawy z tego gdzie jest, z kim rozmawia, co się dzieje itp. �Wniosek: choć nie jest zachowana pełna świadomość, pacjent jest z pewnością przytomny, a nawet samoświadomy.
A B C A – Samoświadomość, czyli świadomość swoich doznań, myśli, pragnień; B – Świadomość, czyli odbiór bodźców i prawidłowa reakcja na bodźce; C – Przytomność, czyli „bycie w kontakcie”
Przytomność i świadomość w kontekście nieprzytomności i nieświadomości Po Freudzie uważa się, że jest możliwe by jedna osoba, w czasie t była zarazem świadoma i nieświadoma; Nie jest zaś możliwe, aby być zarazem w tym samym czasie przytomnym i nieprzytomnym.
Donald Hebb (Podręcznik psychologii, 191966/1973) Opisuje człowieka, który „uległ obrażeniom czaszki i potrafił odpowiadać inteligentnie na pytania dotyczące jego samego, nie wiedząc jednocześnie, gdzie się znajduje i jak się znalazł w szpitalu, a później nie mogąc sobie nawet przypomnieć, że korzystał z pomocy lekarskiej”
Donald Hebb (Podręcznik psychologii, 191966/1973) Przytomność to stan czuwania (jeden z dwóch stanów fizjologicznych): albo się jest przytomnym, albo nie. Czy może występować świadomość bez przytomności? Czyli jakaś percepcja bez czuwania? Tak. I to u osób zdrowych! Podczas snu.
Poziom aktywności kory mózgowej Poziom przytomności A 12. 00 15. 00 18. 00 B 21. 00 Pąchalska 2007, s. 238 Cztery etapy aktywności: 1. Stan czuwania (A) 2. Zasypianie (B) 3. Stan snu (C) 4. Budzenie się (D) 0. 00 C 3. 00 A D 6. 00 9. 00 12. 00
Fale mózgowe a aktywność dobowa Pełne pobudzenie Odprężenie – gotowość działania Przetwarzanie informacji oraz wczesne fazy snu Głęboki sen
Zygmunt Freud (1939) �Ego �Id �Superego �Świadome �Nieświadome �Przedświadome
Samoświadomość �Samoświadomość to świadomość siebie. �Co to dokładnie znaczy? 1. Wiedza o swoich stanach wewnętrznych; 2. Czucie swoich stanów wewnętrznych; 3. „Sobość” – Ja, Jaźń
Koncepcje Ja � Pojęcie Ja wprowadził William James (ok. r. 1890): 1. Wymiar jednostkowy Ja 2. Wymiar społeczny Ja Ad. 1: a) Ja podmiotowe („I” samoświadome) – procesy i funkcje b) Ja przedmiotowe („Me” obiekt namysłu) – treść i struktura Ad. 2: a) Analizowane na poziomie interpersonalnym – Ja relacyjne (relacje z bliskimi) b) -//- grupowym – Ja kolektywne (relacje bardziej formalne) � Lawrence Pervin (2002): pojęcie Ja jest nieuchwytne jak wiatr;
- Slides: 15